Morgunblaðið - 12.10.1965, Blaðsíða 16

16
MORGU N BLAÐIÐ
Þriðjudagur 12. október 1965
fHwgustftfafrife
Ú'tgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavflc.
Framkvæmdastj óri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson..
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askríftargjald kr. 90.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 5.00 eintakið.
ARANGURSRÍK
EFNAHA GSSTEFNA
/^jaldeyrisforði landsmanna
" var í lok ágústmánaðar
1811 milljónir króna, og hef-
ur aldrei verið meiri. Það sem
af er þessu ári hefur gjald-
eyriseignin aukizt um 218
milljónir króna. Þessar tölur
segja sína sögu um einn mark
verðasta árangur þeirrar efna
-hagsstefnu, sem tekin var
upp hér á landi 1960.
Ef menn láta hugann reika
nokkur ár aftur í tímann til
þess tímabils, er vinstri stjórn
sat hér að völdum, minnast
margir þess ástands, sem þá
ríkti í gjaldeyrismálum þjóð-
arinnar. Gjaldeyrisforðinn
var enginn, skuldirnar er-
lendis jukust, lánstraustið
var þorrið, gjaldeyrisþörf
landsmanna var bjargað frá
degi til dags og þeir sem sóttu
um kaup á gjaldeyri í bönk-
unum hér, urðu stundum að
bíða dögum og jafnvel vikum
saman áður en þeir fengu
afgreiðslu. Þetta ástand var
mikill álitshnekkir út á við og
skapaði stórhættulegt ástand
í fjármálastöðu þjóðarinnar
gagnvart öðrum þjóðum.
Efnahagsstefnan, sem upp
var tekin árið 1960, hefur
valdið algjörri byltingu í
gjaldeyrismálum okkar, gjald
eyrisforðinn hefur farið vax-
andi ár frá ári, og aldrei verið
meiri en nú. Þetta skapar
þjóðinni aukið öryggi í erfið-
leikum, álitsauka og betri
stöðu í viðskiptum við aðrar
þjóðir, og auðveldar mjög öll
viðskipti manna við útlönd,
eins og öllum er kunnugt,
sem á gjaldeyri þurfa að
halda.
Gjaldeyriseignin nú er
glæsilegt tákn árangursríkrar
efnahagsstefnu ríkisstjórnar-
innar, og fátt undirstrikar
betur mismuninn á núver-
andi stjórnarstefnu og stefnu
vinstri stjórnarinnar en ein-
mitt það hörmulega ástand,
sem ríkti í gjaldeyrismálum
þjóðarinnar á tímum hennar
og það öryggi í gjaldeyrismál-
um, sem nú hefur tekizt að
skapa.
LEIFUR HEPPNI
Dandaríkjaforseti hefur á-
® kveðið að 9. október skuli
vera dagur Leifs heppna í
Bandaríkjunum. Með því er
fenginn opinber viðurkenn-
ing bandarískra stjórnarvalda
á því, að landi okkar, Leifur
Eiríksson, varð fyrstur til að
finna meginland Norður-
Ameríku, svo sögur fari af.
Sama dag og Leifur heppni
var þannig heiðraður í Banda
ríkjum Norður-Ameríku, og
jafnframt hér á íslandi með
athöfn við Leifsstyttu á
Skólavörðuholti, birti Morg-
unblaðið athyglisverða frétt
um merkan kortafund, sem
fræðimenn telja, að sanni frá-
sagnir fornra' sagna um Vín-
landsferð Leifs Eiríkssonar.
En landafundir Leifs
heppna eru ekki aðeins sögu-
leg staðreynd, sem við íslend-
ingar getum verið stoltir af.
Forsætisráðherra sagði í ræðu
við Leifsstyttu á laugardag-
inn: „Landafundir Leifs Ei-
ríkssonar og ferðir þeirra,
sem í kjölfar hans sigldu,
voru afrek, sem eiga skilið að
lifa í minningu fleiri en nor-
rænna manna einna. Hetju-
dáðir þeirra hljóta að vera
öllum, sem þeim kynnast
hvatning til þess að kanna ó-
kunna stigu, "ryðja braut til
nýrrar þekkingar og nýs at-
hafnasvæðis“.
„Þess vegna erum við nú
saman komin við styttu hans
á þeim degi, sem við hann er
kenndur, í þeirri von, að
aldrei verði látin niður falla
leitin að nýjum landamærum
mannlegrar þekkingar til
tryggingar aukinni farsæld
sem flestra“.
Og sendiherra Bandaríkj-
anna á íslandi, James Pen-
field, sagði í ræðu á sama
stað: „Leifur Eiríksson stend-
ur ennþá sem hvatning og inn
blástur, sem sýnir oss hvernig
hugrekki, einbeitni og full-
komið samræmi styrks og
vilja getur yfirunnið ógn-
vekjandi erfiðleika og hættur
á leiðinni að voldugu tak-
marki. Það er þessi hlið á
sögu Leifs sem mér er hug-
stæð nú á þessum degi, er við
heiðrum minningu hans“.
Frægðarsaga Leifs heppna,
sem nú er viðurkennd af öll-
um og líklega staðfest með
einum merkasta kortafundi
aldarinnar, er okkur íslend-
ingum því ekki einungis til-
efni til stolts yfir afrekum ís-
lenzks manns fyrr á öldum.
Hún hvetur okkur til þess að
sýna dirfsku, stórhug og á-
ræði í uppbyggingu þessa
lands á örlagaríkum tímum og
halda hátt á loft, því merki
sem forfeður okkar reistu.
LOFORÐ
HERMANNS EFNT
ar sem talsverð blaðaskrif
hafa enn orðið vegna
kaupa ríkissjóðs á húsi Guð-
mundar í. Guðmundssonar,
8 sinnum kringum jörðina á bíl
34 ÁRA belgískur blaðamað-
ur og 26 ára Japani komu
fyrir skömmu til Kaup-
mannahafnar eftir 350 þús.
km ferðalag umhverfis jörð-
ina í sama bílnum. Þessi vega
lengd svarar til átta hringa
umhverfis jörðu.
14. júní 1960 lagði belgíski
blaðamaðurinn Michel L.
Delpierre upp í þessa merki-
legu ferð á Volkswagen „rúg
brauði“, en Japaninn slóst í
för með honum í lok ársins
1961. Ferð sína hóf Delpierre
frá Bruxelles og var þá belg-
ískur kunningi hans í för
með honum. Fyrst lá leið
þeirra félaga í gegnum S-
Evrópu, Tyrkland og til ír-
aks, þar sem þeir dvöldu í
boði forsetans. í suðurhluta
írans varð Delpierre viðskila
við kunningja sinn og hélt
hann því áfram einsamall
yfir hinar hættulegu saltslétt
ur og hafnaði lokks í Pak-
istan, þar sem Ayub Khan,
forseti, tók á móti honum.
Þaðan lá leiðin í gegnum
Khyber skarðið og til Ind-
lands. Nehru, þáverandi for-
seti, veitti Delpierre viðtal
og eftir þriggja mánaða ferða
lag, með hjálp áttavita, hafði
hann þrætt Kashmir, Nepal,
Sikkim og Assam og hafnað
loks í Shan.
Á þessu ferðalagi var hann
tekinn höndum af skserulið-
um og varpað í dýflissu.
Með hjálp innfæddra tókst
honum þó að sleppa og halda
ferðinni áfram til Thailands,
eftir vegum og vegleysum
sem ópíumsmyglarar notuðu.
Frá Bangkok ók hann sem
leið lá í gegnum Cabodia til
Vietnam. Þegar Delpierre var
staddur í suðurhluta Thai-
lands varð hann fyrir slöngu
biti, en það varð honum til
Ferðalangarnir sýna leiðina sem þeir fóru.
lífs að hann gat sjálfur
sprautað sig með móteitri.
Frá Thailandi lá leiðin til
Ástralíu og eftir nokkra mán
aða ferðalag þar hélt Delpi-
erre til Philipseyja og síðan
til Hong Kong.
í Rauða-Kína dvaldi hann
í sex vikur í boði stjórnar-
innar og ferðaðist þar mikið
um, en hélt siðan til Japan.
í Tókíó 1981, hitti Delpi-
erre Yutaka Okano, sem ferð
aðist með honum um landið
í fjóra mánuði. í Japan fékk
Delpierro botlangakast, en
þegar hann var fær um að
halda ferðinni áfram til Am-
eríku, ákvað Okano að slást
með í förina.
Árið 1962 ferðuðust þeir
félagar um Mexíkó og Mið-
Ameríku ríkin. Þeir gerðu
tilraun til að fara í gegnum
Darien frumskógana, en urðu
frá að hverfa; engum hefur
tekizt það ennþá. Leiðin lá
síðan í gegnum Perú og
Bólivíu og síðan til Suður-
Afríku.
Eftir að hafa ekið í gegn-
um Mið- og Vestur-Afríku,
komu þeir félagar til Senegal,
en þar hófst hættulegasti og
erfiðasti hluti ferðalagsins.
Þaðan lá leiðin í gegnum
Mauritaníu og spönsku Sa-
hara á þeim árstíma sem
allra veðra er von. Eftir vili-
ur miklar í sandstormum
komust þeir um síðir til Mar-
okko, og í nóvember 1964
komu þeir til Gibraltar.
Þeir félagar hafa ekið vítt
og breitt um Evrópu, beggja
vegna járntjaldsins, og eru
nýkomnir til Kaupmanna-
hafnar Frá Kaupmannahöfn
munu þeir félagar halda til
Svíþjóðar, Finnlands og Nor-
egs, en þessari 350 þús. km.
bílferð umhverfis jörðu mun
ljúka í Bruxelles í lok þessa

UTAN ÚR HEIMI
fyrrum utanrxkisraðherra og
bæjarfógeta í Hafnarfirði,
þykir Morgunblaðinu rétt að
vekja athyglí á nokkrum stað
reyndum þessa máls.
Kaup þessi voru gerð á
grundvelli loforðs, sem Her-
mann Jónasson, forsætisráð-
herra vinstri stjórnarinnar,
hafði gefið Guðmundi í. Guð-
mundssyni í bréfi dagsettu 1.
apríl 1958, um að ríkissjóður
keypti hús hans, þegar hann
óskaði eftir í árslok 1959. í
bréfi þessu erusettar ákveðnar
reglur um það, hvernig meta
skuli eignina, og sérstaklega
tekið fram, að lóðina beri að
meta sérstaklega.
Helgi Eyjólfsson, sem til-
nefndur var sem matsmaður
af hálfu ríkissjóðs, var ráðinn
framkvæmdastjóri Sölunefnd
ar varnarliðseigna, löngu áð-
ur en Guðmundur í. Guð-
/nundsson varð utanríkisráð-
herra, og samkvæmt þeim
reglum sem gilda, er það ekki
utanríkisráðherra, heldur
Sölunefndin, sem ræður
framkvæmdastjóra, en
formaður Sölunefndarinnar
er Hermann Jónasson, fyrr-
verandi forsætisráðherra, sem
loforðið gaf um kaup á húsi
Guðmundar í. Guðmundsson-
ar.
Þar sem Helgi Eyjólfsson
var hvorki ráðinn til starfa
síns af Guðmundi í. Guð-
mundssyhi né í utanríkisráð-
herratíð hans, og þar sem
hann er ábyrgur fyrst og
fremst gagnvart Sölunefnd-
inni og formanni hennar, Her
manni Jónassyni, eru engin
rök fyrir því, að Helgi Eyjólfs
son hafi verið vilhallur í
starfi sínu sem matsmaður á
fyrrnefndri húseign.
Hið eina, sem ásaka mætti
núverandi ríkisstjórn fyrir í
sambandi við þetta mál er,
hvort ríkisstjórnin hefði átt
að ómerkja loforð fyrrverandi
forsætisráðherra, sem hann
gaf er hann gegndi störfum
forsætis- og dómsmálaráð-
herra í vinstri stjórninni 1958.
Það hefur hingað til ekki
tíðkazt ,að ríkisstjórnir, sem á
eftir hafa komið, hafi gert að
engu loforð fyrrverandi for-
sætisráðherra, og má búast
við því, ef svo hefði verið
gert, að Framsóknarflokkur-
inn, sem Hermann var for-
maður fyrir á þessum tíma,
hefði talið slíkt óhæfu gagn-
vart fyrrverandi formanni
sínum og forsætisráðherra.
Hermann Jónasson og sam-
ráðherrar hans í vinstri stjórn
inni eru því algjörlega ábyrg-
ir fyrir þessum húsakaupum,
sem gerð eru í samræmi við
ákvörðun þeirra 1958, og geta
hvorki Framsóknarmenn né
kommúnistar skotið sér un..-
an þeirri ábyrgð nú.
— Tyrkland
Framhald af bls. 1
flokkur, stofnaður 1961. Er hann
talinn beinn arftaki flokks þess
er Adnan Menderes, fyrrum for-
sætisráðherra, veitti forstöðu, og
bannaður var eftir byltinguna í
Tyrklandi 1960,er Menderes var
steypt af stóli og hann tekinn af
lífi vegna meintrar spillingar og
morða á vegum stjórnar.innar.
Meðal hinna nýkjörnu þing-
manna Réttlætisflokksins eru
Yksel Menderes, sonur forsætis-
ráðherrans heitins og Nilufer
Gersoy, dóttir Celal Bayars fyrr-
um forseta.
Suleyman Demirel er 41 árs.
Hann er verkfræðingur að
mennt og stundaði nám í Banda-
ríkjunum. Á valdatímum Mend-
eres stjórnarinnar stóð hann fyr-
ir miklum vegagerðum og vatns-
virkjunum, en eftir fall Mender-
es var hann í fjögur ár prófessor
við tækniskólann í Ankara, þar
til hann tók við embætti vara-
forsætisráðherra í fráfarandi sam
steypustjórn.
Á fundi með fréttamönnum f
Ankara í dag sagði Demirel að
alvarlegasta utanríkisvandamál
landsins væri Kýpurdeilan við
Grikki, og að þá deilu yrði að
leysa með samninginn.