Morgunblaðið - 07.04.1966, Blaðsíða 12

12
MORGU NBLAÐIÐ
Fímmtudagur 7. apríl 1966
GRÆNLAND
HHK
« §§
* vs<‘
„RiVIERA NORÐURSINS"
Grænlenzkur veiöimað ur
SEGJA má með nokkrum
sanni, að þessi áratugur, sem
nú er að líða, sé áratugur
ferðamannsins. Aldrei fyrr í
hinni óralöngu sögu þessar-
ar jarðar hafa jafn margir
ferðazt jafn víða á jafn
skömmum tíma og nú. —
Hvert árið, sem líður, mark
ar ný met í férðamálum
flestra landa, og á hverju
ári opnast ferðamönnum
ný lönd, nýir heimar. Járn-
tjaldslöndin, sem áður voru
flestum lokuð, reyna nú
mörg að laða til sín sem
flesta ferðamenn, stöðugt er
verið að opna nýja ferða-
mannastaði í suðlægum
löndum, ferðamannahótel
skjóta upp kollinum á flest-
um hugsanlegum stöðum.
Víðast er allri nýjustu tækni
mannsandans beitt til þess
Kortin sýna Julianefcáb-
svæöið og svæðið umhverfis
Kulusuk. Til þessara
tveggja staða má fara með
Flugfélagi fslands.
að gera ferðamanninum líf-
ið þægilegt. Símar, sjón-
vörp, bílar, sundlaugar og
annað eru við hvert fótmál.
En hefur ekki hinn sanni
ferðaandi misst nokkuð af
rómantískum dýrðarljóma
sínum við hinar skjótu sam-
göngur, ys og þys tækninn-
ar? Æ fleiri telja svo vera
með hverju árinu sem líður,
og æ fleiri augu beinast ár-
lega til þess hluta hnattar-
ins, sem að mestu er ósnort-
inn ennþá, norðurslóða. Að
nokkru megum við Islend-
ingar vera þakklátir þessum
straumhvörfum, því af þeim
höfum við ljóslega hagnað.
Hins vegar er ekki ætlunin
að ræða þá hlið málanna í
þessari grein, heldur það
land, sem næst okkur er, en
alltof fáir íslendingar hafa
til þessa „uppgötvað“, þ.e.
Grænland, Rívíeru Norðurs-
ins.
Það má segja sem svo, að
skiljanlegt sé að íslendingar
kjósi ‘heldur að ferðast suður
á bóginn til sólarlanda, bregði
þeir sér út fyrir pollinn á ann-
að borð. í hugskoti flestra er
Grænland land óveðra, ísa og
snjóa. f þessu gætir raunar
verulegs misskilnings, því ó-
víða munu sumarveður dásam-
legri en einmitt í Grænlandi,
og fæstir gera sér grein fyrir
því, að ef t.d. er farið til Nars-
sarssuaq á SV Grænlandi, er
ferðast í suðurátt frá Reykja-
vík.
7. heimsálfan?
Erfitt er að gera sér í hugar-
lund hvílíkt geysiland Græn-
land er, og mætti raunar um
það segja, að það væri heims-
álfa fremur en land. Grænland
er að flatarmáli 840,000 fer-
mílur, eða fjórum sinnum
stærra en Frakkland. Vega-
lengdin frá nyrzta odda lands-
ins til suðurodda þess er álíka
löng og flugleiðin frá Reykja-
vík til Kaupmannahafnar. —
Strandlengja Grænlands er
24.500 mílna löng, eða um það
bil jöfn ummáli jarðar við mið-
baug. Suðuroddi Grænlands er
lítið eitt sunnar en Osló, en
nyrzti oddi þess er á liðlega
83 gráðum norðlægrar breidd-
ar. Vestustu hlutar Grænlands
eru á svipaðri lengdargráðu og
New York, en austustu hlutar
þess eru 11,39 gráðum vest-
lægrar lengdar. Stærsti hluti
landsins liggur norðan heim-
skautsbaugs. Hafi menn ekki
fyrr gert sér ljóst hvílíkt feikna
land hér er um að ræða, kunna
þessar tölur e.t.v. að gefa mönn'
um einhverja hugntynd um
það.
Meðfram ströndum Græn-
lands eru tröllaukin granítfjöll,
sem teygja sig allt að 12,247
fet til himins. Innan þeirra
tekur við Grænlandsjökull,
708,290 fermílur að flatarmáli,
og er Vatnajökull eins og dverg
kríli í samanburði við hann.
JÞar ríkir eilíf ísöld, en á þess-
um ógnarfrera hafa Bandaríkja
menn engu að síður komið upp
ratsjárstöð, sem starfrækt er
allt árið.
Jökullinn teygir skriðjökuls-
hramma sína niður í hvern dal
og fjörð, og af þeim fæðast
borgarísjakarnir með drunum,
sem helzt minna á stórskotaliðs
orrustu.
Firðir í Grænlandi skerast
allt að 186 mílum inn í landið,
og í landinu er að finna ein-
hverja hæstu tinda veraldar.
En langt er frá því að Græn-
land sé allt hulið ís og frera.
íslaus svæði Grænlands eru á
stærð við Noreg allan. Algeng-
ustu spendýr landsins eru sauð-
naut, læmingjar, hreindýr, ref-
ir og hérar (snæhérar).
Kalatdlit Nunat
Grænlendingar nefna sjálfa
sig Kalatdlits og land sitt nefna
þeir Kalatdlit Nunat, eða Land
Kalatdlita. Þeir eru þróaðastir
allra Eskimóakynstofna í heimi,
og tunga þeirra líkist mest
tungu Kanadaeskimóa. Sjálfir
vilja þeir ekki, að þeir séu
nefndir Eskimóar, heldur Græn
lendingar, og skal þeiin, sem
til Grænlands fara bent á það.
Samkvæmt manntali frá 1960
teljast í Grænlandi 30,663 Græn
lendingar, en auk þess eru í
landinu búsettir um 3,000 Dan-
ir, enda telst Grænland hluti
af Danmörku. Til gamans má
geta þess, að 1840 töldust Græn
lendingar vera 7,877, árið 1919
töldust þeir 13,331 og 1936
töldust þeir 16,680. Má glöggt
af þessu marka að fólksfjölg-
unin í Grænlandi er gífurleg,
trúlega hin örasta í heimi.
Allt fram á þessa öld lifðu
Grænlendingar að mestu á
veiðum, og gegndi þá selurinn
mikilsverðu hlutverki, en nú
eru fiskveiðar orðnar helzti at-
vinnuvegur íbúanna. Um 100
fjölskyldur stunda sauðfjár-
rækt í SV-Grænlandi, m.a. í
Eiríksfirði og í Görðum.
1956 bjuggu um 39% þjóð-
arinnar í bæjum, en 1959 hafði
það hlutfall aukizt í 56%. Flótt-
inn frá afskekktum stöðum í
þéttbýlið hefur einnig teygt
anga sína til Grænlands.
Stærsti bær Grænlands er
GodbhSb, en þar töldust íbú-
ar 3,181 í manntalinu 1960.
Narssarssuaq
Flestir íslendingar hafa ein-
hverntíma heyrt getið um Nars
sarssuaq (orðið þýðir Stóra
Slétta). Þangað heldur Flugfé-
lag íslands uppi ferðum á
sumrin, og þar eru ískönnunar-
flugvélar F. f. staðsettar árið
um kring. Narssarssuaq er við
Eiríksfjörð og er flugvöllurinn
þar gegnt hinum forna bústað
Eiríks rauða, Brattahlíð, sem á
máli Grænlendinga heitir
Kagsiarsuk.
Bandaríkjamenn byggðu flug
völlinn í Narssarssuaq á styrj-
aldarárunum (1941), og ráku
þar herstöð til ársins 1958.
Gekk flugvöilurinn þá undir
nafninu Bluie West One. Er
Bandaríkjamenn yfirgáfu Nars
sarssuaq, tók danska Græn-
landsmálaráðuneytið við rekstri
flugvallarins.
Við Eiríksfjörð er ákaflega
fagurt, og gróður þar er mik-
ill á grænlenzkan mælikvarða.
Birkikjarr vex upp í miðjar
hlíðar fjallanna, og þar getur
að líta breiður af bláklukku
og eyrarrós.
í Narssarssuaq er rekið eitt
af fáum gistihúsum á Græn-
landi, þ.e. yfir sumarmánuðina.
Heitir það Hotel Arotic, og sér
danska félagið Aero Lloyd um
rekstur þess. Gistiherbergin eru
í fjórum gömlum herskálum.
„Lúxus“ er þar enginn, en her-
bergin hins vegar hreinleg og
góð. í aðalbyggingu hótelsins
er hægt að kaupa vín, danskan
bjór, filmur, póstkort, eitthvað
af veiðitækjum, skó, græn-
á kajak sinum.
lenzka minjagripi o. fl. Dansk-
ir matreiðslumenn sjá um elda-
mennsku, og er fæði þar skín-
andi gott, svo sem búast má
við af Dönum.
Grænlenzka krónan er gjald-
miðillinn í Grænlandi. Hún
hefur sama gengi og danska
krónan (100 danskar krónur
jafngilda 624,50 ísl. kr.), en
danska peninga er hægt að
nota jöfnum höndum. Ferða-
mönnum, sem til Grænlands
fara, er bent á, að oft er erfitt
að fá 'skipt þar öðrum gjald-
eyri, eða ávísunum, þannig að
tryggast er jafnan að hafa með
sér danskar krónur í reiðu-
fé. —
Um ferðalög til og
í Grænlandi
Á þotuöld er nú svo komið,
að Grænland er ekki jafn fjarri
og áður. Þar við bætist, að Dan-
ir eru fyrir löngu orðnir af-
huga því, að halda Grænlandi
„lokuðu“ fyrir ferðamönnum.
Með hverju árinu sem líður
eykst ferðamannastraumurinn
til Grænlands, og í sumar er
búist við að um 1000 ferðamenn
leggi leið sína til Narssarssuaq
og Julianehábsvæðisins. Sam-
göngur við Grænland og inn-
anlands þar hafa á seinni ár-
um batnað hröðum skrefum, og
með tilkomu þotuþyrla A/S
Grönlandsfly varð gjörbylting
á samgöngumálum landsins.
Þetta allt hefur opnað dyrnar
einstökum ferðamönnum.
Hins vegar eru möguleikar
á gistingu í Grænlandi enn sem
komið er mjög takmarkaðir.
Hótel, í þeim skilningi, sem
við leggjum í það orð, þekkjast
nánast ekki. Þó ber þess að geta
að í Syðri Straumfirði er flug-
stöðvarbygging og gistihús, sem
rekið er varðandi flugvöllinn
þar, en vegna ört vaxandi milli
lendinga farþegaflugvéla á al-
þjóðlegum flugleiðum þar (Pól-
arflug SAS lendir þar t.d.), er
aðeins hægt að gista þar ef
menn bíða eftir flugfari eða
skipsferð, enda var bygging
þessi upphaflega við þær þarfir
sniðin.
í Godtháb er einasta raun-
verulega hótel Grænlands, en í
ýmsum bæjum landsins má
finna svokölluð „gestaheimili".
Áður er minnst á sumarhótelið
í Narssassuaq.
Vegna þessa takmarkaða
gistirýmis ráðleggur t.d. Kon-
unglega Grænlandsverzlunin
ferðamönnum að taka sér far
frá Kaupmannahöfn með ein-
hverju skipa verzlunarinnar,
sem sigla reglubundið til V-
25% FARGJMLÆKKl
KEFLAVÍK - GLASGOW
Vor-fargjöld Pan American.
15. marz gengu í gildi hin hagstæðu „30 daga“
vorfargjöld Pan American til Glasgow.
Fargjaldið er kr. 4.573,00 fyrir báðar leiðir.
Vor-fargjöldin gilda einnig til margra ann-
arra borga í Evrópu.
Engin ferð jafnast á við ferð með hinum glæsi
legu þotum Pan American — hvort sem farið
er á fyrsta farrými eða „Tourista“-farrými.
Flugtíminn til Glasgow er 2 klst.
PAN AM —ÞÆGINDI PAN AM — ÞJÓNUSTA PAN AM-HRAÐI
Allar nánari upplýsíngar veila: ....................
PAM AMEMCáN á blandi og ferðaskrifsiolurnar. E»/VC%r RCCA.IV
AÐALUMBOÐ G.HELGASON & MELSTED HF HAFNARSTRÆT119 SIMAR10275 11644