Morgunblaðið - 22.03.1967, Blaðsíða 21

MOR€HJNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUK 22. MARZ 1967.
21
.... 44 Mt #f»
nmimstif _
M/«$ '
Teikning Arne Samuelsen af þvl, hvemig þeir fórn að
stýra Argentínu með stýrisbilunina í 12 vindstigum úti á
miðju Atlantshafi. Þeir notuðu málarapramma og Z bóm
ur nr. 5 til að stýra skipinu
— Bjargaði
Framihald aí bls. 32.
Það hafði verið kastað til
hans bjarghring, og björgun-
armaðurinn gat ekkert gert
nema setja höfuð hans í hann
og halda honum þannig upp
úr. Ég setti niður kaðalstiga
og fikraði mig niður. Reyndi
ég fyrst að bregða um hann
Knu, en það gekk ekki, svo
að lokum reyndi ég að fikra
mig með hann upp kaðal-
stigann, þar til fólkið, sem
*tóð á bryggjunni gat teygt
aig til hans og dregið hann
U5PP. Hann var nokkuð þrek-
•ður, en þeir gátu vakið hann
Ul lífsins. Sá, sem niðrí var,
var einnig mjög þrebaður og
•vo sannariega var ég það
Kka, a.m.k. fannst mér óskap
lega kalt í sjónum, og var
fijótur að fara til skips aft-
•r. Ég hafði farið úr einkenn
fcjjakkanum, svo að hann var
óskemmdur, en buxurnar
voru ekki frásagnarverðar.
Maðurinn, sem féll í sjó-
tnn var ekki farþegi, ég held
hann hafi verið frá Tofte i
Færeyjum**, sagði þessi hlé
drægi „hovmester", sem raun
ar er Færeyingur og heitir
•ins og fyrr segir Arne Samu
•lsen, eða Ami á íslenzku,
•ins og hann bætti við.
„En heyrðu, Árni segjum
við“. Við höfum heyrt, að þú
hafir ekki einungis bjargað
mannslífum, heldur heilu
skipi. Er nokkuð til í því?“
„Um bað vil ég enn minna
tala en um fyrrgreint atvik.
Þarna koma margir menn við
sögu, þótt ef til vill megi
segja, að ég hafi átt hug-
myndina. Þetta var fyrir
nokkrum árum, ég var þá
Jhovmester" á m.s. Argen-
tína, sem var 5000 tonna skip,
flutningaskip, sem þá var í
eigu Sameinaða gufuskipafél
•gsins, eins og Kronprjns
iVederik, en hann er all-
miklu minna skip. Nú hefur
Axgentína verið seld til Chile.
Við vorum að koma frá
New Orleans með viðkomu í
New York, áleiðis til Hali-
fax, London og Kaupmanna-
höfn.
Þegar við voru rétt farn-
ir frá New York misstum
við skipsmar.n íyrir borð, og
vorum búnir að ná honum aft
ur eftir 18 mínútur. Hann
hafði vit á því, sá maður,
að reyna ekki að synda eft-
ir skipinu, heldur aðeins að
halda sér á floti.
Við vorum staddir um 600
ajómilur utan við Halifax,
þegar veðrir breyttist skyn<fi
lega og stýrið bilaði.
Við fengum á okkur 12
vindstiga óveður. Áttum við
strax samband við land, og
reyndu þeir að leiðbeina okk-
ur við viðgerðina á stýris-
vélinni, en þrátt fyrir mik-
ið erfiði tókst engum okkar
að . gera við stýrisvélina.
Nokkrar uppástungur komu
fram. Mér datt þá í hug, að
nota málarapramma sem
stýri, þyngja hann með járni
og tengja hann við bómur 5
beggja megin, og gátum með
því móti stýrt skipinu með
því að eita bómunum á
prammann, sem hálfmaraði í
kafi og sigldum við þá með
hálfri ferð, 7—8 hnúta ferð,
og gekk allt vel. Einíhiver vildi
þannig halda áfram til Lon-
don, en við snerum aftur töl
Halifax, fengum stuttu síðar
dráttarbát til að hjálpa okk-
ur síðast spölinn. En það var
erfitt að koma þessu fyrir,
og að þessu unnum við allir.
Við vorum týndir í 72
klukkustundir og meina að
segja blöðin sögðu frá því,
og konan mín fékk fréttirn-
ar heldur óþyrmilega en það
var nú ömvir saga.
Já, ég er kvæmtur og á
einn son og tvær dætur. Bý
í Rödovre hjá Kaupmanna-
höfn, og því er ekki að leyna,
að konunni minni fellur bet-
ur rútuferðir mínar til Is-
lands en þegar ég var á Arg
entínu. Ég er nú alltaf 3 sól
arhringa heima á milli ferða.
Ég er 36 ára gamall, og kon-
an er líka Færeyingur eins
og ég. Fæddur er ég í Thors
havn“.
Og þar með kvöddum vi*
þennan vaska Færeying, sem
bjargað hefur mannslífi, og
jafnvel með hugviti sínu 5COO
tonna skipi, en var sjálfur
svo hógvær, að hann vill
helzt ekkert um það tala, svo
að við urðum nánast að draga
þessa vitneskju úr honum. En
þeim skal lof, sem eiga það.
Fr. S.
A-Þjóðverjar í Moskvu
Moskvu, 21. marz (NTB)
ALLIR æðstu leiðtogar Aust-
ur-Þýzkalands komu í dag til
Moskvu, og var flokksleiðtog-
inn Walther Ulbricht meðal
gesta. Ekkert hafði verið til-
kynnt um komu þeirra fyrir-
fram. Sovézku leiðtogarnir
Leonid Brezhnev, aðalritari
flokksins, Alexei Kosygin,
forsætisráðherra og Nikolai
Podgorny forseti tóku á móti
gestunum á flugvellinum.
Framtíð Friverzlunarbanda-
lagsins ogs kipting Vestur-Evrópu
Lítil von um sameiningu EFTA og EBE eftir ráðstefnu EFTA
ríkjanna í Stokkhólmi ®ef“r bre2ka stj6rnin enn
' tekið ákvörðun?
MEGINSPURNINGIN í stjórn-
tnálum Vestur-Evrópu nú er, hve
lengi hún heldur áfraim að skipt-
nst í sex rikin og sjö rikin — það
er að segja skiptast á hin sex ríki
Efnahagsbandalags Evrópu, EBE,
ög hin sjö ráki Fríverzlunar-
þandalagsins, EFTA. Eftir ráð-
Vierrafund EFTA-rikjanna, sem
lauk i Stokkhólmi 3. mars sl„
heldur þessi skipting áfram að
Vera við lýði og sameining
(bandalaganna að vera fjarlægur
draumur.
Ráðstefnan verður um það bil
hálfniuð, er George Brown utan-
Wkisráðherra Breta mætti til
hennar tS þess að skýra þar frá
H.ilraunum Breta varðandi inn-
feöngu í EBE. Skýrsla hans var
íhið eina, sem nú skipti EETA
•verulega máli, því að framtíð
þess er undir aðgerðum Breta
tkomin. Brown lagði áherzlu á, að
teretar hefðu raunverulega áhuga
'á að ganga í EBÉ, en það voru
tnargir af fulltrúunum á ráð-
'stefnunni, einkum frá minni
(ríkjunum, sem fannst sem Brown
legði á jþetta of mikla áherzlu.
Athuganir einstakra EFTA-
ríkja, einkum Svisslands og Dan-
merkur, gefa tií kynna, að
Frakkland hefur ekki grundvall-
arlega breytt andstöðu sinni gegn
•þátttöku Bretlands í EBE, síðan
franska stjórnin beitti neitunar-
valdi gegn síðustu inntökúbeiðni
þeirra árið 1963. Eini munurinn
Virtist vera, að de Gaulle væri að
leita að slyngari leið nú til þess
'að segja „Nei!“
Sú skóðun virtist einnig ríkj-
'andi, að þrátt fyrir allar þær
hvatningar, sem þeir Wilson og
iBrown hlutu í höfuðborgum
ÉBE-ríkjanna I heimsóknum
þeirra þangað fyrir skömmu, þá
hafi þar verið fyrir hendi mikil
tregða á því að breyta því sam-
•komulagi, sem náðst hefur eftir
erfiða samningagerð af hinum
sex ríkjum EBE. Þróun mála
innan Efnahagsbandalagsins hef-
ur ekki öll gengið eins og í sögu;
sú málamiðlun, sem gerð var I
landbúnaðarmálunum, var keypt
dýru verði og engin löngun er til
*þess í neinu meðlimaríkjanna að
þurfa að semja um það allt sam-
'an að nýju. Áfleiðingin er sú, að
'jafnvel þau ríki, sem á-kveðnast
hafa mælt með inngöngu Bret-
lands í EBE eins og Holland,
Belgía og Ítalía, kunna ef til vill
'að verða einungis að litlu gagni
1 raun og veru, þegar ákveðin
■umsókn verður borin fram.
'EFTA með svipuðum hætti
og áður
EFTA heldur því áfram að
vera til með sama hætti og áður.
Það var stofnað 1960 af hinum
'sjö ríkjum, Bretlandi, Noregi,
'Svíþjóð, Danmörku, Svisslandi,
'Austurríki og Portúgal, sem
hafði verið meinað um þáttöku
'í EBE, er það var stofnað. Finn-
land bættist síðar í hópinn sem
'aukaaðili að EFTA. Lýst var
yfir, að tilgangurinn með stofnun
'EFTA væri að tengja saman um
stundarsakir riki -utan EBE til
þess að ljá hvort öðru gagn-
'kvæma aðstoð og geta síðan
styrkari samið um inngöngu inn
1 EBE einlhvern tímann síðar.
EFTA virðist hins vegar nú
hafa tekið á sig að minnsta kosti
‘að hálfu leyti fast form. Allir
'tollar hafa verið afnumdir innan
handalagsins, svo að frjáls verzl-
Un á milli þeirra er nú stað-
reynd. Margir embættismenn þar
vekja þann grun, að þeir hafi
'litla hugmynd um, hvert banda-
lagið stefni og að það hafi haft
gagnstæð áhrif, að það tókst að
framkvæma hina upphaflegu
hugmynd, sem að var stefnt.
í þeim tilgangi að skapa grund-
völl fyrir frekari aðgerðum í
framtíðinni, hefur nokkuð verið
George Brown
ntanríkisráðherra Bretlands.
Tætt um, það sem ahnennt er
kallað „frekari samvinna“. En
þar er aðallega um að ræða auka-
málefni eins og samræmingu á
löggjöf um einkaleyfi, þannig að
(einkaleyfi í einu EFTA-ríkja-nna
fái gildi í öllum hinna án þess
'að frekari ráðstafanir þurfi að
koma til. Þetta er kallað „sam-
hliða þróun“ og er með orðinu
„samhliða" skírskotað til svip-
'aðra aðgerða innan EBE. Til-
'gangurinn er að tryggja svo
'framarlega sem slí-kt er unnt, að
þróunin innan EFTA verði svip-
uð og innan EBE, þannig að ef
'til þess kæmi, að þessi tvö banda-
lög renni saman, þá geti það
orðið með eins snurðulausum
hætti og framast eru tök á.
Breitt bil skiiur EFTA og EBE
En þetta eru vissulega auka-
atriði. Varðandi hin mikilvægari
Imálefni eins og landhúnaðarmál
en þó einkum stjórn-málaþróun-
'ina, þá er það breitt bil, sem að-
'skilur þessi tvö evrópsku banda-
'lög. EFTA er ekkert annað en
handalag um frjáls viðskipti og
'er laust í sér. EBE er hins vegar
handalag mjög nátengdra rikja,
þar sem flutningur fjármagns og
'vinnuafls er frjáls og stefnt er
'að stjórnmálalegri einingu í rík-
um mæli.
Ríkin innan EBE hafa að
minnsta kosti viss takmörk sam-
eiginleg. Allt og sumt, sem bind-
ur EFTA saman, er, að ríkin inn-
'an þess standa utan við EBE.
Bretland, Portúgal, Noregur og
Danmörk eru í Atlantshafsbanda
'laginu; Austurríki, Svissland,
Svíþjóð og Finnland eru hlut-
laus. Danmörk hefur mestan á-
huga á því, að ganga í EBE,
’vegna þess hve markaðurinn fyr-
’ir land’búnaðarvörur landsins í
'V-Þýzkalandi er mikilvægur og
ytri tollar EBE eru háir. Bret-
land er þess helzt -umkomið að
nálgast sex ríkin, en hin sjö ríki
EFTA hafa öll meiri eða minni
’áh-uga á Efnahagsbandalaginu.
Austurríki hefur hug á að
ganga í EBE, en er hindrað af af-
stöðu Sovétríkjanna, en þaðan
hefur sú aðvörun komið, að litið
’verði á þátttöku Austurríkis sem
’nýja sameiningu (Anschluss) við
Þýzkaland og að hún fari í bága
Við samning þann, sem gerður
Var eftir stríðið um sjálfstæði og
hlutleysi Austurríkis. Noregur
hefur áhuga aðeins að vissu
marki, því að þar hafa menn
áhyggjur af því, hvaða áhrif inn-
’ganga í EBE muni hafa á fisk-
Veiðar landsins. í Svílþjóð skipt-
ast menn í tvo hópa varðandi
’inngöngu í EBE, og virðist af-
’staða hinna hi-kandi ráða mestu
hú. Sviissland hefur minnstan
'áhuga, því að þátttaka í EBE er
'í andstöðu við hlutleysisreglu þá,
sem landið heldur fast við.
Þessi misjafna afstaða hefur
komið skýrt í ljós hjá fulltrúun-
um á ráðstefnunni í StokkhólmL
Brown, utanríkisráðherra Breta,
Var augsýnilega sá sem sýndi
mestan áhuga — en var óljós-
astur í tali. Afstaða Svisslend-
ínganna var nákvæm en nei-
'kvæð. Brown sagði, að í heild
þá hefði Bretland hug á að ganga
I EBE, en hann skildi eftir aUt
sem hann mögulega gat, — hve-
uær hugsamleg umsókn yrði bor-
fn fram, hvort hún yrði borin
fram og í hvaða formi. Sú skoð-
Un var ofarlega á baugi í Stokk-
hólmi, að brezka stjórnin hefði
ekki enn tekið ákvörðun og að
hún vildi halda öll-um möguleik-
um opnum til síðustu stundar.
Einn greinilegur munur er &
eðferðum Breta nú og síðustu
umsókn þeirra 1962. Þá höfðu
Bandaríkin áhuga á því, að Bret-
land gengi í EBE og reyndu að
thafa áhrif í þá átt. Nú er áhugi
Bandaríkjanna á þessu máli lít-
'iU. Sumir fuUtrúanna fengu þá
hugmynd, að athuganir Breta
hefði verið eins konar barátta
í laumi og það af mörgum ástæð-
um en þó aðallega innanlands
ástæðum. Það kann að vera, að
'Bretland öðlist bráðlega aðgang
’að EBE — Brown gaf það í skyn
í Stokkhólmi — en skoðunin inn-
’an EFTA er sú, að viðleitni
'Breta verði árangurslaus.
Framhald á bls. 31.
Þingmál í gær:
Efri deild
Gils Guðmundsson (K) mælti
fyrir frv. sínu um togaraútgerð.
Einnig tók til máls Eggert G.
Þorsteinsson sjávarútvegsmála-
ráðherra. Var frv. vísað til ann
arrar umræðu og sjávarútvegs-
nefndar.
IMeðri deild
Nokkrar umræður urðu ura
Jarðeignasjóð ríkisins við
þriðju umr. málsins og varð af-
greiðslu ekki lokið. Gunnar
Gíslason (S) mælti fyrir breyt
ingartiUögum, er landbúnaðar-
nefnd flytur að ósk Búnaðar-
þings, en auk þess tóku til máls
Sigurvin Einarsson (F), Ingólf-
ur Jónsson, landbúnaðarráð-
herra, og Skúli Guðmundsson
(F).
Frumvarp um Háskóla ís-
lands var til þriðju umræðu.
Var frv. samþykkt og sent for-
seta efri deildar til meðferðar.
Magnús Jónsson, fjármálaráð
herra mælti fyrir frv. um líf-
eyrissjóði barnakennara og
starfsmanna ríkisins. Voru frum
vörpin samþykkt til annarrar
umræðu og fjárhagsnefndar.
Ágúst Þorvaldsson (F) mælti
fyrir frv. um sölu eyðijarðarinn-
ar Holts í Dyrhólahreppi. Var
frv. visað til annarrar umraéðu
og landbúnaðarnefndar.
Ný lög.
Frumvarp ríkisstjórnarinnar
til staðfestingar á bráðabirgða-
lögum um tekjustofna sveitar-
félaga var samþykkt við þriðju
umræðu málsins í neðri deild
og sent ríkisstjórninni sem lög
frá Alþingi.
MATTHÍAS Á. Mathiesen o.fl.
hafa lagt fram frv. um heimild
fyrii ríkisstjórnina til að selja
Mosfellshreppi jarðirnar Þor-
móðsdal og Brir.gur,