Morgunblaðið - 18.02.1968, Qupperneq 24

Morgunblaðið - 18.02.1968, Qupperneq 24
24 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. FEBRÚAR 1968 — Heimskreppa ? Framhald af bls. 10 franskra sjónarmiða frekar en höfundur þeirra. Um frekari tollalækkanir á vegum GATT verður ekki að ræða á næstu árum. Kennedy— viðræðunum var varla lokið, þegar fór að bera á öfl- ugum tollverndarsjónarmiðum í Bandaríkjunum og Efnahags- bandalagið i sinni núverandi mynd hefur í rauninni verið mjög verndarsinnað. Banda- ríkjamenn hafa gripið til ráð- stafana til að takmarka fjár- magnsútflutning og greiðslur vegna ferðalaga, eins og kunn- ugt er. Það er veruleg hætta á því, að samskonar sjónarmið komi í vaxandi mæli fram í öðrum löndum. Þannig er ég hræddur um að gæta muni til- hneigingar til að draga úr efnahagssamvinnu landa í milli, auka tollvernd og minnka frjálsræði í gjaldeyrisviðskipt- um og fjármagnsflutningum, en þetta hlýtur að sjálfsögðu að leiða til hægari hagvaxtar en ella hefði verið“. „En náðist ekki þýðingarmik ill árangur í skipan alþjóða- gjaldeyrismála á fundinum í Rio de Janeiro í haust sem leið?“ „Vissulega. Það náðist sam- komulag um gagnkvæmar yfir- dráttarheimildir á vegum Al- þjóðagjaldeyrissjóðsins og get- ur þessi árangur orðið til þess að greiða fyrir alþjóðaviðskipt- um, þegar fram líða stundir. Á hinn bóginn þarf að ná sam- komulagi um framkvæmd þessa nýja kerfis. Bið getur orðið á því og enginn getur sagt um, hvernig þessu nýja tæki verð- ur beitt. Eins og nú standa sakir verða þau lönd, sem eiga í erfiðieikum með greiðslujöfn- uð sinn eins og Bandaríkin, að reyna að lagfæra hann með ein'hliða ráðstöfunum, sem geta haft alverleg samdráttará- hrif í öðrum löndum. Eigi að siður var samkomulagið í Rio mjög mikilvægt." „En segðu mér að lokum, Jónas, hvaða afleiðingar mundi þróun eins og þú ert að lýsa hafa fyrir okkur íslendinga. Sú spurning er okkur áreið- anlega öllum efst í huga.“ „Við höfum notið góðs af hag stæðri efnahagsþróun í heknin- um frá styrjaldarlokum. Ör hagvöxtur hefur aukið út- flutningsmarkað okkar og frjálsræði í alþjóðaviðskipt- um hefur opnað okkur leið- ir inn á markaðina, þó að frjálsræði í viðskiptum með sjávarafurðir sé minna en æskilegt væri. En á sama hátt hlýtur hægari hagvöxtur að skapa lakari skilyrði fyrir okk ar eigin efnahagsþróun en ver- ið hefur og sérhver tilhneig- ing til verndar, hvort sem er tollvernd eða önnur vernd, er okkur mjög óhagstæð. Þar við bætast sérstakar aðstæður í sjávarútvegi. Mikil aukning hefur orðið á framleiðslu í þeirri grein víða um heim, og virðast þau lönd sem skemmra eru komin áleiðis i iðnþróun leggja sérstaka áherzlu á þessa grein og hafa að ýmsu leyti góð skilyrði til framleiðslu- aukningar í henni. Spáir þetta ekki góðu um verðlagsþróun sj ávarafurða.“ „En hvernig eigum við þá að bregðast við?“ „Ég mundi vilja nefna þrennt: 1) Því meiri áherzla sem lögð er á að halda efnahagsjafn- vægi annars staðar, því brýnni nauðsyn er á, að við gætum okkar eigin jafnvæg- is. Á árunum 1961—65 gerðu miklar erlendar verðhækk- anir okkur kleift að búa við örar verðlags— og kaup gjaldshækkanir hér innan- lands. Sé hins vegar jafn- vægi í verðlagsmálum í þeim löndum, þar , sem við seljum afurðir okkar, er brýn nauðsyn að halda jafnvægi í verðlags- og kaupgjaldsmálum hér. Við getum ekki búizt við því að geta framvegis frílystað okkur í skjóli alþjóðlegr- ar verðbólgu eins og við að vissu leyti höfum gert á undanförnum árum. 2) Ennþá meiri nauðsyn en áður er á því að breikka þann grundvöll, sem at- vinnulíf okkar stendur á. Það hefur enn sýnt sig, hve gífurleg áhætta er samfara því einhæfa atvinnulifi, sem er 'hér á landi. Við verðum hins vegar að gera okkur Ijóst, að ekki er að vænta mikils á- rangurs í þessu efni nema í samvinnu við erlenda að- ila, sem ráða yfir þeirri tækniþekkingu, markaðsað- stöðu og fjármagni, sem við ráðum ekki yfir sjálfir, nema að takmörkuðu leyti. Við þurfum ekki að fyrirverða okkur fyrir slika samvinnu, þvi að mi'klu stærri þjóðir en við þurfa á henni að halda, og hún mun ekki skerða yfir- ráð okkar sjálfra yfir nátt- úruauðlindum og atvinnulífi, ef skynsamlega og gætilega er á málum haldið. Það getur framvegis orðið erf- iðara en áður að vekja á- huga erlendis á slíkri sam- vinnu við okkur, en ég held eigi að síður, að við ætt- um að leggja á það áherzlu. 3) Okkur er það nú enn mikil- vægara en áður að tengjast Fríverzlunarbandalagi Ev- rópu, EFTA. Hvorttveggja í senn, hægari hagvöxtur og vaxandi ti'fhneiging til verndar, mun torvelda í æ rikari mæli afstöðu þeirra landa í Evrópu, sem standa utan við markaðsbandalög- in“. „Og niðurstaðan?“ „Við þurfum ekki að óttast, að heimskreppa sé í aðsigi með öllum þeim geigvænlegu af- leiðingum, sem það mundi hafa fyrir okkur ekki síður en aðra. En á hinn bóginn verðum við að búa okkur undir, að þróun efnahagsmála í umheiminum geri okkur róðurinn þyngri en verið hefur á undanförnum ár- um, ekki sízt síðustu velgengn- isárum, og við verðum að vera reiðubúnir að móta stefnu okk- ar í samræmi við þetta.“ M. Háseti Stýrimann, matsvein og háseta vantar á m/b Hauk RE 64, báturinn fer á þorskanetaveiðar. Cpplýsingar um borð í bátnum, sem liggur við Granda garð næst Fiskiðjuverinu eða í síma 15526. Gott fyrirtæki til sölu Tilvaiið tækifæri fyrir mann, er vill skapa sér sjálf- stæða atvinnu. Selst sakir heilsubrests eiganda. Upplýs.ingar veitir: Helgi Hákon Jónsson, viðskiptafr. SkóJavörðustíg 21 a, Reykjavík. Pósthólf 281 sími 21456. Miðstöðvaroffnar IdEAL - Miðstöðvarofnar hafa verið í notkun hér á landi og eru í fleiri húsum hér en aðrir innfluttir ofnar. stíðastliðin rúm 40 ár c^tandard Framleiða flestar tegundir miðstöðvarofna, sem á heimsmarkaðinum eru al- gengustu tegundimar, eru venjulega til hjá okkur. „Trimline“ pottofnar. Það er tvímælalaust mikið öryggi fyrir húseigendur að hafa í húsum sínum ofna, sem löng og góð reynsla er fyrir og sem venjulega eru fyrirliggjandi hér, í stærðum og gerðum, er henta bezt hverju sinni. ALET TIL HITA- OG VATNSLAGNA A EINUM STAÐ HJA OKKUR. B>orláksson & Norðmann Bankastræti 11 Skúlagötu 30. - TJR VERINU Framhald af bls. 3 Mundi margur missa spón úr ask inum sínum, ef karfavinnsla legð ist að miklu leyti niður. Síldarbátamir gerðir út með miklum halla 1967 Á sl. ári hefur fjöldinn af síld arbátunum ekki einu sinni haft fyrir beinum útgjöldum, hvað þá að þeir hafi haft nokkuð upp í afskriftir. Tapið á þessum bát- um er svo stórkostlegt, þegar hallast á þá hliðina. Þetta eru dýr skip, bæði stofnkostn- aður og útgerð þeirra. Hagi síldin sér eins í ár og hún gerði í fyrra og verðið á síldar- afurðunum verði jafnlágt, er ekki annað fyrirsjáanlegt en að úr þessum veiðum hljóti að draga til mikilla muna, hvað svo sem við tekur. Það er að vísu eftir að rétta hlut s'íldarbátanna vegna gengislækkunarinnar eins og þorskveiðiflotan6 og frystiihús anna, en útlit með síldveiðarnar næsta sumar er mjög skuggalegt. Erfiðleikar atvinnuveganna Undirstaða gjaldeyrisöflunar- innar er sjávarútvegurinn. Ef hnn er lamaður, bitnar það strax svo til á allri þjóðinni, en harð- ast þó á ríkissjóði, þvi að hann fær stærsta bitann af kökunni í skatt- og tolltekjum. Útgerðarmenn geta tapað í eitt ár eða svo, á meðan þeir eru að eyða varasjóðum sínum, ef nokkrir eru, og á meðan þeim tekst að safna skuldum. En bankar og aðrar lánastofnanir þurfa að fá sitt, þvi að þær hafa sínar skuldbindingar til að standa við ekki síður en aðrir. Og þjónustufyrirtækin lamast ó- trúliega fljótt með útgerðinni, enda er þar svo komið, að ekkert fæst nema gegn staðgreiðslu. Ef allt á ekki að halda áfram að dragast saman og ástandið að fra síversnandi hjá öllum, verð- ur að búa þannig að útgerðinni, að hún beri sig. Aukin útlán í taprekstur eru ekki nema til þess að gera illt verra. Þegar nýir samningar eru gerð ir og nýtt úthald hefst, vakna alltaf vonir um, að nú muni af- koman batna, en hækkun Jcostn aðarliðanna hefur fylgt furðu fast á eftir. Menn hafa ekki ver- ið búnir að snúa sér við, þegar þeir stóðu í sömu sporum. Mest veltur þó jafnan á, að vel afl- ist. Undanfarið hefuT alH hjálpazt að til þess að auka í erfiðleika sjávarútvegsins. Afli hefur dreg izt stórlega saman, meðal annars af því að síldin hefur fjarlægzt landið, svo að nú getur tekið 8 sólarhringa að sigla á miðin fram og aftur. Ógæftir hafa verið með eindæmum, bæði á vetrarvertið inni og í haust, og dró það einn- ig stórlega úr aflamagninu. Fara þarf 40 ár aftur í tímann til þess að finna hliðstæðu við verðfall útflutnings afurðanna: Mikið verðfall á freðfiski, óseljanleg skreið, stórlækkað verð á síld- armjöli og algjört hrun á lýs- inu, sem hefur lækkað um helm ing. Það eru miklar þrengingar fraim undan hjá atvinnuvegun- um, sem Jíka koma niður á verka lýðnum í minnkandi atvinnu og launagreiðsluerfiðleikum. Það vantar áreiðanlega ekki mikið á, að boginn bresti hjá mörgum manninum í dag, hvort sem hann er atvinnurekandi eða launþegi. Það verður hlutverk ríkisstjórn- ar og Alþingis að reyna að halda atvinnuvegunum gangandi, því að hrynji þeir saman, er enn meiri voði vís. Þorsteinn Júliusson héraSsdómslögmaSur Laugav. 22 (inng Klapparstígl Sími 14045 RITSTJÓRN • PRENTSMIÐJA AFGREIÐSLA • SKRIFSTOFA SÍMI 10*100

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.