Morgunblaðið - 12.06.1968, Qupperneq 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 12. JÚNÍ 1908
Oftast tvð ein
og oftast gangandi
— rætt við hjónin dr. Harald
IVIatthiasson og Kristínu Olafs-
dóttur að Laugarvatni.
ÓFÁIR munu þeir fslendingar,
sem hafa sótt fegurðina út fyrir
landsteinana, en lítið sem ekkert
kynnt sér þá tign og fegurð,
sem gefur að líta á ferðalögum
um ísland sjálft.
Austur að Laugarvatni búa
hjónin dr. Haraldur Matthías-
son og Kristín Ólafsdóttir, en
þau eiga mörg sporin um öræfi
og óbyggðir landsins. Þau hafa
m.a. gengið alla Bárðargötu — í
spor Gnúpa-Bárðar og orðið til
þess fyrst allra svo vitað sé.
— Ætli það sé ekki löngunin
til að líta fjallið, eða öllu heldiur
fjallið aið baiki fjallsins, sena rate
mdg af stað, segir Haraldur,
þegar við spyrjum hann, hvað
hafi vateið áihuga hans á óbyggð-
um íslands.
— Ég er al'inn upp afarlegia í
Árnessýslu — að Stearði í Gnúp
verjahreppi. Þaðan gefur að líta
einn fegursta fjallaihring, sem ís-
land býður upp á, en það er
fjallaihringurinn utan byggða,
allt sunnan frá Reyðarbarmi inn
á Jarthettur og Langjökul.
í minu ungdæmi voru
skemimtiferðir um óbyggðirnar
svo tdl óþekkt fyrirbæri. Það var
helzt að ég gæti svalað löngun
minni. þegar ég rak á fjall að
vorinu eða fór á fjall é haustin.
—En þú áttir aldeilis eftir að
æggja land undir fót.
— Já, hver hefði getað hugs-
að sér það þá? Nú, ég fór svo
suður til Reykjavíkur og átti
þar heima um árabil. Þar kynnt-
umst við Kristín og í ljós kom,
að hún hafði ekki síður áhuga
á að skoða landið en ég.
— Ég hugsa einna helzt, að
áhugi minn á þessu sviði sé
meðfæddur eiginleitoi, segir
Krilstín og hlær. Ég er fædd og
uppalin í Reykjavík — átti
heima að Rauðaránstíg 3, sem
í þá tíð gat talizt út úr. Við
vorum mörg systkinin og geng-
um oft okkur til gamans inn að
Elliðaánum. Það jafngilti sveit-
inni í þá da-ga. Ef til vill er áhugi
minn frá þessum gönguferðum
runnin.
Nú ég fór í margar ferðir með
Skíðafélaginu og eftir einni man
ég sérstaklega vel. Það var árið
1934 og fararstjóri var Kristján
Skagfjörð, en ég var eina kon-
an í þessari för. Við fórum með
Laxifoss upp í Hvaltfjörð og það-
an átti að ganga á skíðum að
Stíiflisdal. Meðan við vorum á
leiðinni byrjaði að snjóa heldur
betur og þar kom, að menn
greindi á um leiðir. Létu sumir
upp að Súlum, en hópurinn, sem
ég var í. komst að Stardal eftir
erfiða ferð og þaðan gengum
við að Leirvogsva'tni.
ínni og einangra algerlega.
— Þið eigið mörg sporin um
ísland?
— Það er óhætt að fuilyrða
það, segir Haraldur. En ýmis-
leg’t eigum við nú eftir, t.d. he,
ég aldrei komið á Austfirðina
og lítið sem ekkert flakkað um
N -Þingey j arsýsiu,
— Þið hafið mikið ferðast
saman, er ekki svo?
— Jú. Upphafið á okkar sam-
eiginlega flakki um landið var
fyrsta ferð Ferðafélagsins um
Vestfirði árið 1943. Þá kemur
löng eyða, Við ferðuðumst lítið
sem etekert í nokkur ár. Börn-
in komu til sögunnar. . .
— Og ég var við nám, skýtur
Haraldur inn L
— Að Daugiarvatni fluttum
við 1951 og byrjuðum þá strax
að byggja, Þetta tók ailan tíma
okkar þá.
— Fyrsta langferðin, sem ég
fór í, segir Haraldur, var 1953.
Þá fórum við tólf saman undii
stjórn Ólafs Briem í rannsókn-
arferð á útilegumannaslóðir.
f þeiri ferð grófum við upp
rústir í Snjóölduíjallgarði aust-
Horft suður yfir Vonarskarð. (Ljósm.: Har. Matthíassont
Frásögn Landniámu um ferð
Bárðar varð mér snemma kær-
komið umhugsunarefni. Þar seg-
ir frá landnemanum, sem heill-
aðist svo af hlýjum sunnanvind-
um, að hiann lagði upp í tvísýn-
asta búferlatflutning, sem átt hef
ur sér stað á íslandi.
Engar sagnir fara atf ferðum
manrna á fyrri öldum um Bárðar-
götu, eftir að Bárður lagði þar
leið sína. Vonarskarð týnist
með öllu, þar til Björn Gunn-
Dr. Haraldur Matthíasson og K ristín ólafsdóttir.
Bárðargata — Ieið Gnúpa-Bárð ar.
an Rauðuvatna, héldum síðan
norður Sprengisand og skoðuð-
um tóttir Fjalla-Eyvindar í Ey-
vindaveri og Innna-Hreysi. Leið-
in i!á sem sé norður Sprengisand,
vestur byggðir og suður Kjöl.
Næsta ár fórurn við fjórir sam-
an tíl ísatfjiarðar og þaðan í
Jökultfjörð. Frá Jökullirði fór-
um við yfir Furufjörð og suður
Strandir, ýmist fótgangandi eða á
bát. í þeirri ferð hugðumst við
finna tótt í Bjarnanfirði, sem
talin var ver.a eftir Fjalia-Ey-
vind, en sú leit bar engan ár-
angur.
— Hvenær kemst Kristín svo
í spilið aftur?
— Næsta suimar. Það var
rigningasumarið mikla 1955. Þá
förum við sex saman og var
Kriistín með í þeirn hópL Við
fórum vestur í Skjaldfanniardal,
gegum þaðan þvert yfir Dranga-
jötou’l og niður í Bjamarfjörð.
Þá fundum við tóttina og gróf-
um hana upp.
— Og síðan hafið þið ferðast
saman um óbyggðir ísLands.
— Já. Síðan þetta sutnar höf-
uim við farið eitthvað á hverju
sumri. Mes>t höfum við ferðast
um svæði, sem er að öðru leyti
lítt kannað, en það eru óbyggð-
irniar vestan Vatnajökuls, um
Vonarstoarð, Tungnárbotna, um-
hvertfis Langasjó og Lalkagígi.
— Þið hafið fetað í flótspor
Gnúpa-Bárðar og gengið Bárðar
götu?
— Satt er það, segir Haraldur.
laugsson telur sig fara þar um
1839 og er það vafalaust réft.
Ýmsir hafa svo orðið til að fara
einihvern hluta hennar, en þó er
mér ekki kunnugt um, að neinn
hafi lagt hana alia að baki fyrr
en við hjónin urðum til þess.
Bárður fluttist suður snemma
á landnámsöld og hafla því liðið
nær 1100 ár milli þess að Bárðar-
gata hefur öll verið farin.
— Hvenær ákváðuð þið fyrst
að feta í fótspor Bárðar?
— Hanaidur kom fyrst í Von-
arskarð sumarið 1953, segir Kriist
ín. Ég kom þar fyrst með honum
1956 og frá sumrinu 1958 ti'l 1963
fórum við á hverju ári og skoð-
uðum einhvern hluta leiðarinn-
ar, oftast ’tvö ein og oftast ganig-
andL
(Þess má geta hér, að dr.
Haraldur Matthiasson skrifiaði
Árbók Ferðatfélags íslands 1963
um Bárðargötu. í Bárðargötu eig
um við einhver okkar ertfiðustu
spor, segir Haraldur. Gönguferð-
in sumarið 1958 er okkur sérstak
lega minnisstæð. Þá fórum við
með Páli Arasynii suður Spengi-
sand, en skildum við hann í Tóm
asarhaga vestan undir Tungna-
fellsjökili.
Síðan ætluðum við að hitta
hann aftur að þremur dögum
liðnum í skál'a jöklamanna í
Fremri-Tungnárbotum. Deið okk
ar Lá norður fyrir Tun.gnafells-
jöteul, suður Vonarskarð, upp á
Vatnajökiul og suður í Tungnár-
botna vestan undir Hamrinum.
Á þessari leið villtumst við út
í Tröllahriaun, sem er mjög erf-
itt yfiríerðar.
— Töllahraun er allt að þvi
ófært, skýtur Kristín inn L
— Ekki stoulum við nú segja,
að það sé ófært það sem við
höfum brölt yfir, segir Harald-
ur og hlær við, en þetta var
býsna erfið ganga.
— Við urðum að komast í
áfangastað á réttum tímia, segir
Kristín, því Páil gat ekki beðið.
Síðasta daginn lögðuim við upp
klukka fjögur um nóttina og í
áfangast'að komumst við klufck-
an sex næstu nótt — eftir 26
tíma göngu. Manstu hvað það
var gobt að ganga um nóttima,
spyr hún mann sinn.
— í góðu veðri er bezt að
ganga að næturlagi, segir Har-
aldur. En svo við getum þess, þá
genguim við þarna alis um 150
km. og s’váfum í sjö tíma. Við
urðum eiginlega að ganga dag
og nótt.
— Vonarskarð er ykkur fcært,
efcki rétt?
— Jú, fcannske þykir okkur
vænst um Vonarskarð, segir
Haraldur og Kristín kinkar kolli.
— Við Vonarskarð er bundin
sérkenmileg saga og þar er Mtea
diásamlega fallegt. í austri gnæf-
ir Bárðarbunga. sem nær fulla
1080 m. ofar skarðinu, en það
er í um 1000 m. hæð. í vestri er
svo Tungnafellsjökull.
— Nú hljótið þið að eiga marg
ar minniisstæðar nætur í óbyggð
unum.
— Það skyldi maður nú ætla,
segir Hanaldur og brosir við.
Og hjónin hefja fnásögn sína.
— Einna eftirminnilegas'ta
nóttin er, þegar við tjölduðum í
Ægissandi, en hann er sunnar-
iega í Vonarskarði. Við tjölduð-
um þarna í bl'íðskaparveðri og
það var allt svo fallegt í kring
um okkur: fjöllin, jöklarnir og
reykirnir upp af hverasvæðun-
um. Slík nótt er alveg ógleym-
anleg.
— Og þarna hefði vejúð ó-
mögulegt að tjalda, nema í
blæjalogni: Sandurinn er laus,
hvergi festingu að fá og ekkert
grjót til að binda með tjaldið,
— Yfir þessu öllu hvíldi rökk
urmóða júl'ínæturinnar. Raddir
náttúrunnar þögðu, en tðfrar
auðnarinnar ríktu í öllu sínu
veldi. Það var nú það.
Þau þegja bæði. Þarna eiga
þau fjársjóð, sem enginn annar
getur eignazt hlutdeild í — þau
hafa fundið fegurð iandsins í
þessari júlínótt fjarri öllum
skarteala hins daglega lí'fs.
Það líður dálítil stund, áður en
við vogum okkur að trufla þau
með nýrri spurningu.
— Eitt'hvað hatfið þið haft
fyrir stafni síðan könnun Bárð-
argötu laufc.
— Við höfum verið að rölta
uim Hornstrandir undanfarin tvö
sumur, segir Kristín. Það er ein-
kennileg tilíinning að kom'a á
þessar eyðislóðir. Andstæðurnar
eru svo miklar: aunars vegar
fallegur gróður í víkunum og
hins vegar há og nakin björgin
— morandi í fugli — iðandi atf
Mfi.
— Fyrra sumarið fórum við
í Hornvík og gengum þaðan
suður strandir allt í Furutfjörð
Framh. á bls. 20