Morgunblaðið - 12.06.1968, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 12. JÚNÍ 1&68
— Sannleikurinn
Framhald af bls. 15
komulagi fleiri aðila. Þeir Björn
og Þórður voru nú búnir að
kynna sér hverjar ætlanir voru
á döfinni um rekstur skurð-
grafna og framræslu á vegum
Vélasjóðs og við forsjá Verk-
færanefndar. Það var því alger-
lega með þeirra samþykki og
að þeirra vilja, að gröfurnar
voru báðar greiddar af ríkisfé,
með samþykki Hermanns Jóns-
sonar ráðherra bréflega til mín
11. mai 1942. Þeirra var vitið
meira að nýta hin nýju viðhorf.
Um leið — sama dag — var
ákveðið að með Akranesgröfunni
yrði fyrst unnið fyrir Akranes-
kaupstað. Að baki þeirri ákvörð
un lá bréf frá bæjarstjóranum á
Akranesi til landbúnaðarráð-
herra dagsett 28. apríl 1942. þar
er farið fram á „að ríkið kaupi
skurðgröfu þessa, og láni hana
Akraneskaupstað", eins og kom-
izt er að orði. Um leið tekur bæj
arstjóri fram, að bærinn hyggist
láta grafa kringum 6000 metra af
stórum skurðum og hafi ætlað
til þess kr. 30.000.00. Um það
hvað hefir gerst innanbæjar á
Akranesi áður en bréf þetta var
ritað er mér ókunnugt, en hitt
get ég fullyrt að aldrei heyrði
ég eitt einasta óánægjuorð frá
þeim Birni á Ósi né Þórði Ás-
mundssyni út af því hvernig
þetta skurðgröfumál réðist
Fundum okkar Þórðar bar sam
an í síðasta sinn, að ég ætla, 1
Landakotsspítala 22. marz 1943.
Þess ber að lokum að geta, að
á fjárlögum 1943 voru veittar
30 þús. krónur til „landþurrk-
unar í Akraneskaupstað og ná-
grenni“. Þannig var vel búið að
Akurnesingum við framræslu-
framkvæmdir þeirra. Er vart að
efa að þeir hafa þar notið Pét-
urs Ottesen þingmanns og bónda
sem einnig var í stjórn Búnaðar-
félags fslands frá því í apríl
1942. Mán nærri geta hvort
hann var meinsmaður Þórðar
Ásmundssonar í skurðgröfu-
málinu“, líklega að hann hafi
verið nokkuð með í ráðum, um
heppilega lausn málsins.
Þannig er þá sagan um Akra-
nes-skurðgröfuna rétt sögð.
Sannleikurinn er æði mikið ann-
ar en Þorvaldur Steinason vill
vera láta í útvarpserindi sínu
- FERÐAMÁLA
Framh. af bls 8
mjög í vök að verjast og að á
þeim hvíldu margvíslegar álög-
ur og gjöld, sem sízt væri þörf
að bæta við. Mér flugu í huga
orðin, sem karlinn sagði við kellu
sína eftir áratuga sambúð:
,,Hvert á andanum! Ertu einsýn
Gróa?“ Ýmislegt jákvætt kom þó
fram 1 umræðunum og svo fór
málið í nefnd. Hún skilaði áliti
næsta dag, er var samþykkt, sem
ályktun ráðstefnunnar í málinu.
Þar var stjórnarvöldum þakkað
fyrir sinn stuðning, lögin um
sjóðinn talin þurfa endurskoðun-
ar við og Ferðamálaráði falið að
beita sér fyrir, að svo væri gert.
Eina málsgrein úr ályktuninni
vil ég þó tilfæra orðrétta, því
að í henni kemur fram veiga-
mikið sjónarmfð, sem allir voru
sammála um.
„Ráðstefnan telur nauðsyn
bera til, að eigin fjáraukning
ferðamálasjóðs verði verulega
meiri en verið hefur og bendir
í því sambandi á ört vaxandi
tekjur ríkisins, er skapazt hafa
af ferðamannastraumi til lands-
ins“.
f þessum kurteislegu orðum
felst fyrst og fremst það, að hér
sé um að ræða gjaldeyristekj-
ur, sem ríkið fær á fullu verði,
þurfi ekki að greiða niður á
einn eða annan hátt. Það sé því
óumdeilanlegt hagsmunamál, að
renna enn styrkari stoðum undr
þá gjaldeyrisöflun, t.d. með því
að láta Ferðamálasjóð njóta ein-
hvers góðs af aukningunni.
Er þessum umræðum lauk var
komið fram að hádegi og fund-
armenn héldu út í sólskinið og
heiðrikjuna. Það var líka tölu-
vert meiri heiðrikja á fundinum
eftir hádegið og mun ég segja
nokkúð frá því í næstu grein.
26. apríl síðastliðinn.
Mest af því sem Þ.S. segir um
þetta er ekki annað en þvaður,
og sumt því miður töluvert ill-
kvitnislegt þvaður, sem verður
að mótmæra. Mönnum á ekki að
líðast að brengla þannig sögu-
legum staðreyndum. ^
Að þeir Bjöm á Ósi og Þórð-
ur Ásmundsson gæfur Vélasjóði
eftir „eignarheimild" og innflutn
ing“ á skurðgröfur frá Englandi
1942. Eigi heldur verkfæranefnd
ríkisins, sem þá og síðar fór með
þessi mál. Hér eru höfð enda-
skipti á hlutunum, er mér það
best kunnugt, sem formanni
nefndarinnar frá 1927-1945. Um
slíka „eftirgjöf“ gat blátt áfram
aldrei verið að ræða, engar for-
sendur fyrir neinu slíku. Það er
einnig tilhæfulaust með öllu að
þeir Björn og Þórður settu Verk
færanefnd eða Vélasjóði „skil-
yrði“ í þessu sambandi. Þótt þeir
væru mætir menn og nokkrir
áhrifamenn voru þeir ekki þess
umkomnir að setja mér og með-
nefndarmönnum mínum í Verk-
færanefnd, þeim Pálma Einars-
syni og Runólfir Sveinssyni,
„skilyrði", um eitt né neitt varð-
andi skurðgröfukaupin 1942 og
rekstur grafnanna, er hannhófst
þá um sumarið.
Her má bæta því við, að þeir
sem til þekkja munu renna grun
í, að það hefði orðið dálítið fast
fyrir, ef þeir Björn og Þórður
hefðu reynt að beita mig, sem
formann Verkfæranefndar og
Framkvæmdastjóra Grænmetis-
verzlunar ríkisins einhverjum
þvingunar-skilyrðum. En til þess
kom auðvitað alls ekki. Ég
reyndi þá Björn og Þórð aldrei
að öðru en sanngirni og fullri
kurteisL
Það er alger fjarstæða aðþess
ir mætu menn stæðu í „baráttu“
við mig, eða „formælendur rækt
unarmála" varðandi það, „að fá
stórvirk verkfæri til framræslu
landsins" eða það er viðkom vél-
væðingu landbúnaðarins yfir-
leitt. Þeir gátu því ekki unnið
neinn „sigur“ í slíkri baráttu og
biðu heldur ekki neinn ósigur.
Enn ein fjarstæðan er, að Her
mann Jónasson landbúnaðarráð-
herra hafi á árunum 1941-1942
ráðið leyfisveitingum eða synj-
unum, að því er kom til inn-
flutnings ræktunarvéla slíkra
sem skurðgrafna. Þetta er að
sönnu ekki mikið atriði, en það
hvernig fyrirlesarinn Þ.S. hamp-
ar slíkri fullyrðingu og byggir
rangan málflutning á henni sýn-
ir fullvel hversu illa honum
tekst að fara með rétt mál, í
þeim hluta erindis síns, sem varð
ar innflutning skurðgrafnanna
Mér er ljóst að Þórvaldur
Steinason hefir ætlað sér með út
varpserindi sínu að sýna minn-
ingu Þórðar heitins Ásmundsson
ar heiður. Maklegt er það, en
slikt mistekst að mjög veru-
legu leyti þegar hallað er réttu
máli eins freklega og Þ.S. gerði
í erindi sínu. Þ.S. gleymir hinni
góðu reglu: „Lofaðu svo einn að
þú lastir ei annan“ og verður
hált á því, svo að sumt af því
sem hann segir um þá Björn
bónda á Ósi og Þórð Ásmunds-
son verður þeim til vansa ef
satt væri.
Ég held sómi þessara manna
sé mestur þegar satt er greint
frá afskiptum þeirra af „skurð-
gröfumálinu" 1941-1942 og hlut-
dield þeirra í því máli. Það hefi
ég gert margsinnis og ekkert
dregið undan sem verða má þeim
Birni og Þórði til hróss. Væri
ég orðinn mikill og margfaldur
ósannindamaður og sagnafalsari
ef allt væri satt er Þ.S. mis-
sagði stórlega í erindi sínu. Þess
vegna hefi ég orðið að rita hér
lengra mál en æskilegt væri í
blaðagrein.
Hlutur minn, lítill eða stór 1
innflutningi skurðgrafnanna
1942 og næstu ár, skiptir litlu
máli, ég þarf þar engin vé að
verja. Fleiri góðir menn lögðu
þar hönd að verki, eftir þörfum
og ástæðum. Meðal þeirra voru
þeir Björn á Ósi og Þórður Ás-
mundsson, svo sem ég hefi greint
satt og rétt frá í fyrri skrifum
mínum um skurðgröfurnar. Söm
var þeirra gerð og bjartsýni,
þótt brátt kæmi í Ijós, að það
skipti í rauninni engu máli hvort
það komu tvær skurðgröfur itl
landsins eða ein sumarið 1942.
Grafan sem fyrst var keypt og
kom til Eyjafjarðar reyndist svo
9vo vel við erfiðar aðstæður
að brautin var rudd og greið til
frekari aðgerða í miklum mæli,
alveg án tillits til gröfunnar sem
kom til Akraness. Þetta er ljóst
þegar litið er á hver framvindan
varð. Árið 1943 kaupir ’vélasjóð
ur 3 gröfur til viðbótar 4 árið
1944 o.s.frv.
Ég hefi aldrei litið á innflutn
ing skurðgrafnanna 1941-1942
sem neitt „baráttumál", því var
ekki til að dreifa. Er ég í þvl
sambandi og næstu ár varð fyr-
ir nokkru aðkasti í sambandi við
val á vélum og fleira, þá er
slíkt nú hégómi einn, þegar litið
er yfir það sem gert hefir verið
á þeim fjórðungi aldar, sem lið-
inn er síðan gröftur hófst í
Garðaflóa 1. júní 1942. En það
er því miður ekki hégómi einn
þegar í Rikisútvarpinu er rangt
skýrt frá um liðinn tíma og at-
hafnir manna þá. Sannleikurinn
verður alltaf sagna bestur, um
það sem annað.
Reykjavík, 30. maí 1968.
Árni G. Eylands.
Leiðrétting á
attvugasemdum
í ATHUGASEMDUM mínum við
fréttatilkynningu Hagtryggingar
h.f., sem birtust hér í blaðinu sl.
laugardag, prentuðust tvær töfl-
ur þannig, að þær voru algjör-
lega óskiljanlegar. í fyrri töfl-
unni var gerður samanburður á
lægstu iðgjaldstöxtum aðildar-
félaga samstarfsnefndar bifreiða
tryggingafélaganna (SB) og
lægstu iðgjaldstö.xtum Hag-
tryggingar (HT fyrir fólksbif-
reiðir (áhættuflokar 1A, 1B og
1C) og leigubifreiðir (áh.fl. 2) á
1. áhættusvæði frá 1. maí 1965
til 30. apríl 1966. Taflan fer hér
eftir:
Áhættu- Lægsti Lægsti Lægsti taxti HT
flokkur taxti SB taxti HT lægri en lægsti
kr. kr. taxti SB
1A 3.360,— 2.700,— 19.6%
1B 3.710,— 2.900,— 21.8%
1C 4.760,— 3.600.— 24.4%
2 6.510,— 5.600,— 14.0%
Hinsvegar var því haldið fram í síðari töflunni var gerður
í fréttatilkynningu HT, að HT
hefði lækkað „bifreíðatrygging-
ariðgjöld um nálega 60% fyrir
góða ökumenn."
samanburður á iðgjöldum, tjón-
um, reksturskostnaði og hagnaði
SB annarsvegar og HT hinsvegar
í ábyrgðartryggingum bifreiða á
árinu 1966 og fer tafla sú hér
eftír:
SB kr.
Iðgjöld ársins ........... 102.951.375.—
Tjón ársins................... 75.573.184.—
Tjón í % af iðgjöldum ........ 73,41
Reksturkostnaður.............. 29.837.900.—
R.kost. í % af iðgj........... 28,98
Hagnaður ..................... 1.992.096.—
Hagnáður í % af iðgj................. 1,93
HT kr.
15.343.014,—
8.117.418,—
52,91
5.747.139.—
37,46
1.330.964,—
8,67
Varðandi frekari útskýringar á
töflunum vísast til athugasemd-
anna í Morgunblaðinu sL laug-
ardag.
Bjami Þórðarson
tryggingafræðingur.
Tónleikar:
FERSKLEIKI
Á UNDANFÖRNUM sex árum
hefur nafnið John Ogdon feng-
ið á sig síaukinn ljóma í erlend-
um tónleika eða hljómplötuaug-
lýsingum. Nafnið ber, svo sem
kunnugt er, enskur píanósnill-
ingur, stór í sniðum, sem rekur
listrænt ætterni sitt ekki langt
aftur til Busonis og e.t.v. fleiri
slíkra stórmenna. Ogdon kom
hingað og hélt tónleika á veg-
um Tónlistarfélagsins sl. þriðju-
dags og mfðvikudagskvöld. Þá
gafst reykvískum tónleikagestum
loks tækifæri til að kynnast
listamanninum með ljómandi
nafnið, og það voru víst engum
vonbrigði.
Hann hóf leikinn með króma-
tísku fantasíunni og fúgunni eft-
ir J. S. Baeh. Engu var likara
en að hann væri sjálfur að upp-
ljúka leyndardómum fantasíunn-
ar í fyrsta skiptið þama frammi
fyrir áheyrendunum í Austur-
bæjarbíói, hugmyndaflugið
þræddi svo frísklega furðulega
stíga fantasíunnar. Fúgan fór
hægt og leitandi af stað og tók
þeim mun ákveðnari stefnu, er
leið að lokum hennar. Sami fersk
leiki var yfir túlkun Ogdons á
hinum verkum efnisskrárinnar,
Beethoven sónötunni opus 111,
Gaspard de la nuit eftir Ravel
of Mefisto, valsi nr. 1 eftir Liszt.
Ferskleiki í túlkun er samt þaS,
sem erfi’ðast mun vera að ná
fram, þegar menn eiga að baki
þúsundir tónleika með þúsund-
um endurtekninga.
John Ogdon veldur fádæma
leiktækni, en tæknin er ekki
sjálf markmið, hún þjónar tón-
verkunum, flytur þau. Ogdon
endurtók framsöguna í Beethov-
en sónötunni, endurtók meir að
segja smávægilega yfirsjón í
einu taktbroti í framsögunnL
Engar slíkar yfirsjónir gerðu
vart við sig í öldugangi Gaspard
de la nuit og hljóðfærið svaraði
vel fáguðu handbragðinu. I
Mefisto valsinum dró Ogdon
fram hinar sterkustu andstæður,
annars vegar var lokkandi 9eið-
urinn hins vegar tryllandi djöf-
ulgangur, þegar Mefistoteles
býður Fást auð, völd og jafnvel
æsku og leiðír Margréti fram í
svfðsljósið... Ogdon sleppti
engu tæknilegu smáatriði, opn-
aði hins vegar allt hið stóra svið
fyrir því drama, sem Liszt ætl-
aði valsinum að vera.
Þorkell Sigurbjörnsson.
Aðalfundur Kven-
félagsins Hringsins
AÐALFUNDUR Kvenfélagsins
Hringsins var haldinn 22. maí
síðastl. að félagsheimilinu Ás-
vallagötu 1. Formaður forú Sig-
þrúður Guðjónsdóttir setti fund-
inn og stjórnaði honum. Á síð-
asta starfsári hafa látizt tvær
merkar félagskonur, þær frú Ás-
laug Benediktsson og frú Borg-
hildur Björnsson. Formaður
rakti helztu æviágrip þeirra, og
þakkaði þeim störf þeirra í þágu
félagsins. Bað hún síðan fundar-
konur að rísa úr sætum í virð-
ingarskyni við hinar látnu.
Siðan gaf hún skýrslu um starf
semi félagsins á liðnu ári. Starf-
semin hefur eins og ævinlega
áður gengið út á það, að afla
fjár til áhugamála félagsins. —
Fjárhmagur félagsins stendur
með miklum blóma, og einnig
sjóðir þess. Margar góðar gjafir
nafa borizt, og sömuleiðis hefur
611 fjáröflun gengið mjög vel.
Eins og kunnugt er beitir
Hringurinn sér fyrir því, að
koma upp Lækninga- og hjúkr-
unarheimili fyrir taugaveikluð
börn. Alþjóð er nú smátt og
Skólaslit að
Löngumýri
HÚSMÆÐRASKÓLA þjóðkirkj-
unnar að Löngumýri var slitið
á annan í hvítasunnu. Hófst at-
höfnin með guðsþjónustu í Víði-
mýrarkirkju. Prestur var séra
Sigfús J. Árnason á Miklabæ, en
námsmeyjar úr skólanum sungu
við guðsþjónustuna.
Eftir guðsþjónustu fóru fram
skólaslit á skólasetrinu, og flutti
skólastjórinn, Hólmfríður Pét-
ursdóttir, skólaslitaræðu og af-
henti prófskírteini.
Auk nemenda voru viðstaddir
kennarar, nýskipuð skólanefnd
og allmargir gestir. Formaður
skólanefndar, séra Erlendur Sig-
mundsson, biskupsritari, flutti
ávarpsorð til kennara og nem-
enda. Skýrði hann frá því, að
unnið yrði að gagngerum endur-
bótum á skólahúsinu í sumar, og
mætti vænta þess, að til skóla-
starfs yrðu góðar á komandi
vetri.
í skólanefnd Löngumýrarskól-
ans eiga nú sæti auk formanns,
séra Gunnar Gíslason, alþings-
maður, varaformaður, Jóhann
Salberg Guðmundsson, sýslum.,
frú Emma Hansen og frú Lilja
Sigurðardóttir. Sýning var hald
in á handavinnu nema á hvita-
sunnudag. Sóttu þá sýnin.gu hátt
á annað hundrað manns.
smátt að skiljast, hversu brýn
nauðsyn er að hlúa að Barnaspít
ala Hringsins áfram, enda renn-
ur allur ágóði af minningar-
spjöldunum óskertur til hans, og
á þessu ári höfum við borgað
ýmis áhöld til spítalans ásamt
mörgu öðru.
Stjórnarkjör fór ekki fram að
þessu sinni, þar sem það fer að-
eins fram annað hvert ár.
Núverandi stjórn skipa: frú
Sigþrúður Guðjónsdóttir, form.,
frú Anna Hjartardóttir, ritari,
frú Ragnheiður Einarsdóttir,
gjaldkeri, og frú Sigríður Jóns-
dóttir og frú Bryndís Jakobs-
dóttir meðstjórnendur. Vara-
stjórn skipa frú María Bernhöft,
frú Guðbjörg Birkis, firú Sigríð-
ur Zoéga og frú Ágústa Gísla-
dóttir.
Hringurinn þakkar svo öllum
velunnurum sinum allan stuðn-
ing, og vonast til að njóta hans
áfram.
(Fréttatilkynning).
Luku BA-prófi
Vegna línubrengls í blaðinu í
gær birtist hér aftur skrá yfir þá
stúdenta, er luku BA-prófi frá
Hásikóla íslands:
Einar Kristinsson,
Geirlaug Þorvaldsdóttir,
Guðrún J. Halldórsdóttir,
Guðrún Karlsdóttir,
Guðrún Matthíasdóttir,
Hafdís E. Ingvarsdóttir,
Hafsteinn Þór Stefánsson,
Hrefna Amalds.
Ingvar Ásmundsson,
Karl Kristjánsson,
Kirsten Friðriksdóttir,
KrLstín Bjarnadóttir,
Ólafur H. Óskarsson,
Sigrún R. Þorsteinsdóttir,
Sigurður Pétursson,
Silja Aðalsteinsdóttir,
Skúli Halljórsson,
Sólveig Einarsdóttir,
Vigdís Finnbogadóttir,
Vilborg Sigurðardóttir,
Þuríður Kvaran.
Stálu fatnaði
RANNSÓKNARLÖGREGLAN
handsamaði fyrir skömmu þrjá
pilta, grunaða um innbrot. Hafa
þeir nú viðurkennt, að þeir hafi
stolið allmdklu af fatnaði, er þeir
brutust imi í Nýju Efnalaugina,
Fichersundi 3, aðfarainótt föstur
dagsins 31. maí. Hafa þeir skilað
nokkru af fatnaðinum aftur.