Morgunblaðið - 12.06.1968, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 12. JÚNÍ 196.fi
25
Er hægt að hjálpa alkoholistum?
VISSULEGA. Vandinn felst a«-
eins í því að finna leiðina til
hjaLpar. Finna skarð í þann varn
argarð sem sjúklingurinn uimlyk
ur siig.
Allir, sem nálægt virkum og
hálfvirkum alkoíholiistum hafa
komið vita að þeir verjast af-
hjúpun, og harðneita sig hjálpar
þurfi — nema þá á sáruistu eymd
ar aiugnaiblikunum. Og hvað
venzlamenn, og þá aðra er ættu
helzt að styrkja þá tid sjálfsbjarg
ar, álhraerir, þá hjálpa þeir o.ft
til að breiða blekkinga- og lyga-
hjúp uimhverfis þá sjú'ku vegna
mis'skilinnar miskunnsemi og
skilningsskorts á eðli sjúkdóms-
ins. Heilbrigðisyfirvöldin og al-
menningur hatfa að vísu viður-
kennt alkoholisma sem sjúkdóm
en sjaldnast eruim við sjáLfum
ökkur samkvæm þegar á á að
herða. Laeknar veigra sér oft við
að taka róttæka afstöðu, e.t.v. af
ótta við að starfskilyrði gefi alls
eloki tilefni til að annast sé um
drykkjusjúiklinga í daglegu
vafstri 'heilbrigðisþjónustunnar.
„Ætli renni ekki 'bráðum arf hon-
um“ er viðkvæðið, og við það
látið sitja. Og ennþá þekkist það
að loforð drukkinna al'koholista
eru tekin aLvarlega, og að men-n
furða sig á því að sjúklingurinm
skuii ekki skammast sín fyrir að
láta sjá sig útúrdrukkinn — jatfn
vel á nærtouxunum einum fata —
á aimannafæri, hvaðan kemur
mönnum þrek til að viðhalda
þessari blindu á alkohoUsmann.
Nei, ailkolholLsminn verður ekki
fr®kar en 'hver annar sjúkdómur
læknaður með fortölum, skömm-
um eða tómlæti. Gegn alkohol-
isma dugar ekkert nema vakandi
umhyggja og fræðsla. Umhyggj-
unni verður þó að vera í hóf
stillt, því dekur er veizlukostur
sem alko/holistinn er nofckuð lag
inn á að verða sér úti um. —
Fræðsian verður hinsvegar að ná
til allra — jafnt til hins sjúka
sem og hinna sem umhverfis
hann eru. Og þar má ekki slá
slöku.
Hver er þá leiðin? Á að taka
hvern einstakan fyrir eða á að
ráðast gegn heildinni? Ef litið
er til þeirra þjóða er tekið harfa
mál þessi alvarlega, og hafið raun
hæft starf til stuðnings öMum
þeim sem vilja leggja hönd á
plóginn, væri engin _ goðgá að
ímynda sér að við íslendingar
gætum líka stofnað til almennra
ofdrkkjuvarna, er hefðu það eitt
að markmiði að aðstoða aHa er
vilja vinna gegn alkoholisma og
ofdrykkju — hvort heldiur það
eru sjúfcliingarnir sjálfir, aðstand
endur þeirra, félagsheildir, eða
þá sérmenntaðir starfshópar kenn
ara, presta, eða annarra sam-
Mlna er bera hag og iheill með-
borgarans fyrir brjósti. Slík
stofnun Þyrfti auðvitað að taka
starfsvið sitt svo mátulega al-
varlega að hún léti öll önnur
m)ál,efni afskiptalaius. Hennar
yrði ekki að velja milli leiða eða
troðninga í þessum efnum. Henn
ar væri að vísa allair leiðir, að
nýta a'llt til hins ítrasta, allt sem
fram hefir komið á þessu sviði,
og leita erftir hverri þeirri nýj-
ung, s*m kynni að skjóta upp
koiiinum. Síðan á að láta þá
sem þjónustunnar njóta ákveða
hvaða ieið þeir velja í það og
það skiptið. Ein fcann þegar að
vera troðin arf þeirn sjálrfum án
árangurs, önnur efcki. Sumir telja
t/L .réttaira að beita sér frekar
aS betnum áfengisvörnum, en
aðrir að afleiðingum notkunar
þess. Þessar tvær meginstefnur
eru yfirleitt mjög ráðandi í of-
drykkjuvörnum. Auðvitað hljóta
þær hvor um sig að eiga margt
til síns ágætis, svo margir ágæt-
ismenn sem skipa sér á báða
bóga.
Önnur fylkingin segir að ef
bindindismenn hverfi frá sinni
grundvaillarkröfu um bann við
sölu áfengis, sé sú stefnubreyt-
ing þess eðlis að hún kippi stoð-
unum undan bindindisbreyfing-
unni, Það leiði til þess að hún
hljóti fyrr en síðar að rotna inn
anfrá, því áróður gegn áfengi sé
Hfsnauðsynlegur öllum virkum
áfengisvörnum. En hin fylking
in segir: Er hægt að ætlast til
þess að 90 menn n.eiti sér um
áfengi svo að 10 sýkist ekki, þeg
ar sannað er að hægt muni að
forða a.m.k. 7 arf hinum 10 ef
því væri sinnt, og hinum þrem
ur sem þá eru eftir ættiu lækn
arnir og hæiin að fá að spreyta
sig á
Bæði eru skæðin góð, en eitt
eru þeir þó sammála um, að til-
raunir til að hamla í móti vax-
andi höli vegna drykkjuskapar
séu nauðsynlegar.
Fyikingin, sem vill að ráðist
sé beint að buHauganu og unnið
samkvæmt lögmiálinu „á skal at
ósi stemma", er hugsjón sinni
jafn trú nú og hún hefir alltaf
verið .Þegar 'hún bendir á að
áfengi sé eitur og gegn neyzlu
þess skuli barizt og aðstreymi
þess heft öllum tiltækum ráðum
þá meinar 'hún það sem hún seg-
ir, og stendur við það.
Hinir, aftur á móti, telja að
ekki sé neitt siðferðilega athiuga
vert við sjálift áfengið. Þeir
segja einfaldlega, að missi mað-
ur stjórn á einhverjiu, verði það
að vandamáli. Þannig sé um ár
í vexti og bíla í umferðaröng-
þveiti. Þannig sé það líka um
drykkjuskap. Hinn áfengi
drykkur sé ekkert slæmiur í
sjálfu sér, en eins og flóðið í
ánni og bíllinn í umferðarílækj-
unni getur hann orðið að vanda-
máli ef ekki er að gáð. Þessir
menn þykjast líka vita hvað
þeir segja og vilja standa við
það.
Þessi tvö megin sjónarmið
rista hvort um sig svo djúpt,
að fávizka væri að taka ekki af-
stöðu tii þeirra ef einlægni ligg-
ur á bak löngunarinnar til að
aðstoða þá sem standa höllium
fæti í ofdrykkjuvandanum, Því
um tilveru ofdrykkjunnar,
hvort sem 'hún brýst fram í
alkóhólisma eða ekki, efast eng-
inn og viljann til að stuðla að
bættari menningu þjóðarinnar
eigum við öll. Almannasamtök
gegn ofdrykkju og alkoholisma
verða því að vera hlutlaus gagn
vart hinum ýmsu stefnum hinna
dreifðu ofdrykkjuvarna þjóðar-
innar, en sarnt verða þau að
kynna sér og kynna öðrum, alla
virka starfsemi hverju nafni
sem hún nefnist, aðeins ef hún
hefir ofidrykkju- og áfengis-
varnir að marfcmiði. Harfsjó af
fróðleik og reynslu má sækja til
útlanda. Áfengisbölið hefir
a'Ldrei tekið tillit til þjóðernis
manna eða landamæra og ætti
erlend reynsla gegn því alveg
eins að geta talizt islenzk. Ver-
um þess minnug að víðar krepp-
ir skórinn að í þessum efnum en
hér, enda viðurkennt að alkohol-
isminn er orðinn einn af fjór-
um skæðustu sjúkdómum sam-
tíðarinnar. Árvekni gegn þessum
sjúkdómi er nauðsynleg ekki
síður en gegn öðrum, og von um
bata byggist einnig hér á því að
hlutfallslega vaxandi hópur
sjúklinga nái til læknis áður en
í óefni er komið.
Einmitt vegna þess að sjúkra-
hjálp og almannatryggingar eru
umtalsverður liður í opinlberum
rekstri á fslandi megum við ekki
líta fram hjá því að þessi sjúk-
dómur er mun meiri dragbítur
á atvinniuvegi landsmanna en
nokkur annar. Það er staðreynd
að alkoholistana vantar mun orflt
ar til vinnu en hina. Þeir eiga
lífca til að klippa aftan af dög-
um ef þeir sjá sér færi. Ást-
sjúkur rnaður getu skapað vand-
ræði á vinnustað þegar hann
gleymir sér í draumavímiu, ^n
sinnuleysisdrungi timburmann-
anna er þó hálfu verri Svo
Byggingarfélag alþýðu Reykjavík
TIL SÖLU.
2ja herb. íbúð til sölu í fyrsta byggingarflokki.
Umsóknum sé skilað í skrifstofu félagsins fyrir
kl. 12 á hádegi þriðjudaginn 18. þessa mánaðar.
STJÓRNIN.
Plastbútur (6 m. iiskibótur)
14 feta ásamt utanborðsmótor með góðum undir-
vagni, yfirbreiðslu og 5 björgunarvestum. Allt sem
nýtt. Lítil útborgun, eftirstöðvar má greiða í nokkr-
um greiðslum. Símar 34472, 38414.
segja þeir a-m.k. hjá slysaitrygg-
ingunum. En líftryggingaifélögin
telja ævi alkoholistans vera 12
árum styttri en meðalævi, og sjá
alilir að þar er höggvið drjúgt
skarð 1 þjóðarauðinn. Þessar
hvimleiðu gælur við cúkoholist-
ann um að hann arfkasti tvöföldu
starfi þegar af honum rermur,
eru ekki aðeins hreinn og beinn
þvættingur, heldur eru þær
drjúgur liður í að byggja upp
næsta rfyllirí hjá hinium sjúka,
og næra með honum d'ulið stæri-
læti og áframhaldandi virkan
alkoholisma. í mörgum tálfellum
er sannileikurinn hinsvegar sá,
að fyrstu diagana eftir fjarveru
ásakar sjúklingurinn sjálfan sig
ósjálfrátt um svik við vinnuveit-
andann vegna nýafstaðinnar
drykkju og heldur sig því betur
að vinnu en ella. En í skiipulagðri
hópvinnu getur úr þessu orðið
fum, sem er nánasta vinmirfélaga
ekki bara til ama, heldur hættu-
legt,
Leiðin til bjargar er að afla
fræðslu og staðreynda á sviði
drykkjuvarna, og hifca hvergi.
Hér þarf engum að hlífa, svo
„hrossakaup“ hverskonar má af
sfcrifa. Það þarf að hvetja og
styðja öll bin'dimdis- og ofdrykkju
varnarsamtök í landinu til að
afla sér fræðslu og gagna er við
má fcoma. Það þarrf að byrgja
kennara og tvinnurekendur upp
af öllum tiltækum áróðri — og
semja í skörðin. Það þarf að víg-
búa útvarp og sjónvarp. Það
þarf að mata blöðin. Hér er svo
þægilegt áróðursmál á ferðinni,
því hvergi þarf að níða skóinn
niður af neinum. Eini sprúttsal-
inn, sem um munar er Ríkið
sjálft, en sá aðilin sem mest hagn
aðist efnalega 6 aukimni r^glu-
semi væri einmitt Ríkiskassinn.
Skólaæskan gæti tekið við miklu
meiri menntun í þessum efnum,
og hinar vinnandi stéttir ekki
síður. Það er ekki móg að vona.
bara að börnin okkar verði efcki
meðal þess hluta þjóðarinnar sem
fyrirfram er vitað að hlýtur að
verða ofdrykkjunni að bráð ef
ekkert er að gert. Við verðum að
reyna að breyta hlutfallinu. —
Fækka sjúkiingunum fyrirfraim.
Verzlunar- og iðnaðarmenn.
Læknar, lögfræðingar og prest-
ar. IJtgerðarmenn, iðnverkat-
menn, sjómenn. Húsmæðuir.
Verkalýður allur. Þið vitið öfll
að alkoholismi og ofdrykkja er
þjóðarvandamál. Ekki bara sem
læknisfræðilegt heilbrigðisvanida
mál, heldur siðferðis og félags-
legt stórmál þjóðarinnar. En við
'húkum bara ennþá hvert í símu
horni. Misskilningur akkar, ótti
og fávizka. Allt er þetta öl á
könnu alkaholismans. Við rugl-
um saman alkoholisma ag of-
drykkju og blöndum það svo-
kallaðri hófdrykkju, en tökum
síðan sjúkdóminn sem siðgæði.
Samkvæmt þeirri sjúkdómsgrein
ingu hyggjumst við lækna meinið
með lagakrókum. Engan annan
sjúkdóm er lengur reynt að sigra
við púlt dómarans. Nei, ég endur
tek: Um alkoholisma gildir sama
lögmal og um alla aðra sjúk-
dóma. Til að lækna þá þarf að
komast að þeim. Hvernig skyldi
kynsjúkdómunum hafa reitt af
ef þeir hefðu aldrei komizt und-
ir smásjána? Nei, í dag erum við
hvað viðvíkur drykkjusýkinni í
sporum þeirra sem óaði við fram
gangi 'hvíta-dauða fyrir 40—50
árum. Þeir réðust hiklaust að
honum þótt berhentir væru. —
Sama verðum við nú að gera.
Leggja á hilluna allt grufl um
það hvort hægt sé að koma vörn
um við. Bara gera eitthvað. Sé
ástæða til að taka berkla, krabba
og blóðspennusjúkdóma alvar-
lega, er ekki minni ástæða til að
taka alkaholismanum tak. Sem
manndirápari slagar hann örugg-
laga hátt í þann skæðasta hinna
ef allt skilar sér, en sem harð-
stjóri og kvalari er hann grimm-
astur allra, 'hvar sem hann fær
þróast í friði.
Alkaholisminn er slunginn heig
ull og ef friðhelgi hans verður
rofin, hopar hann.
Með beztu kveðju,
Alkoholisti.
íbúð til sölu
Til sölu er íbúð í I. byggingarflokki Byggingafélags
verkamanna í Kópavogi.
Félagsmenn, sem hafa áhuga á að kaupa, gefi sig
fram við srfjórn félagsins fyrir 25. júní næstkomandi.
Byggingafélag verkamanna, Kópavogi.
Iljíikrunarkonur
1 — 2 hjúkrunarkonur vantar að lyflækningadeild
Borgarspítalans í Fossvogi, vegna sumarafleysinga
strax eða 1. júlí.
Upplýsingar gefur forstöðukona spítalans í síma
81200.
Reykjavík, 11. 6. 1968.
Sjúkrahúsnefnd Reykjavíkur.
HÚSNÆÐI TIL SÖLU
Nýlegur sumarbústaður í Mosfellsdal, 3 herb. og
eldhús. anngjarnt verð. 2ja herbergja risíbúð í stein-
húsi við Grundarstíg. Stórar vestursvalir. Ágætt út-
sýni yfir Miðborgina.
2ja herbergja rúmgóð kjallaraíbúð við Kleppsveg.
Afhendist strax tilbúin undir tréverk. Sérþvottahús.
Sérinngangur. Mjög hagstæðir greiðsluskilmálar.
3ja herbergja, góð íbúð á 3. hæð í sambýlishúsi
við Laugarnesveg. Suðursvalir. Laus fljótlega.
2ja, 3ja, 4ra og 5 herbergja íbúðir á hæðum í sam-
býlishúsum við Breiðholtshverfi. Bílskúr getur
fylgt. Afhendast tilbúnar undir tréverk 1. ágúst n.k.
og síðar. Ennþá möguleiki á því að beðið verði eftir
Húsnæðismálastjórnarláni að talsverðu leyti. Mjög
hagstætt verð. Teikning til sýnis á skrifstofunni.
ÁRNI STEFÁNSSON, HRL.,
Málflutningur. Fasteignasala.
Suðurgötu 4. Sími: 14314.
Kvöldsími: 34231.