Morgunblaðið - 10.09.1971, Blaðsíða 14

MORGUINTBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. SEPTEMBER 1971
14

ÍLuns: pippjpf!
Vígstaðan áMiðjarðar-
hafi hefur stórversnað
PARÍS 9. sc'ptember — NTB.
Josef I.uns, utanrlkisráðherra
Hollans, sem tekur við starfi
framkvæmdastjóra Atlantshafs-
bandalagsins í næsta niánuði,
sagði í dag, að staða Atlantshafs-
j bandalagsins á Miðjarðarhafi
f Itefði versnað verulega. Hvatti
' hann til aukinnar samstöðu Evr-
: ópuþjóða vegna þessa. Luns sagði
| að fyrir nokkrum árum, nánar
\ tiltekið á árinu 1967, hefði eina
! ógnunin á Miðjarðarhafi verið
í frá sovézkum kafbátum. Nú
hefðu aðstæður gerbreytzt og
hefði hann þá ekld einvörðungu
breytt viðhorf á Möltu í huga.
1 VLðtalioiii lét Luws í ’ljós þá
skoðun sína, að Jújgós/lavia hefði
i—:--------------------------
— Útflutningur
Framhald af bls. 32.
f að selja fyrir þessa upphæð á
j þessu ári. Sagði hann að allar
j líkur bentu til þess að áætlun
! um 80 millj. kr. sölu á þessu ári
■ myndi standast.
j Einar Elíasson, forstjóri Glits,
í sagði að góðar horfur væxi á út-
j flutningl vamings frá verksmiðj-
unni, en nýja verksmiðjan er ný-
lega tekin til starfa og er vinnsla
í henni rétt að komast i gang.
10 menn störfuðu áður við Glit,
[ en starfsmönnumn hefur nú
fjölgað nokkuð með tilkomu
nýju verksmiðjunnar.
Elias sagði að markaðshorfur
væru góðar á keramikmunum
í þeirra til Bandaríkjanna, Svi-
j þjóðar, Englands, Noregs, Dan-
: merkur og meira að segja til
! Ástralíu, en annars sagði Elías
‘ að lítið væri hægt að segja fyrr
j en verksmiðjan væri komin í full
an gang.
\ Jón Bergis forstjóri SMiturfé-
j lags Suðurlarnds sagði að útflutn
i ingur á gærum og skinnavörum
f igtengi vel hjá fyrirtækinu og
— Nixon
Framh. af bls. 1
Meany og aðrir verkalýðsfor-
ingjar telja hins vegar að sam-
kvæmt tillögunum verði fyrir-
tækjum ívilnað of mikið en
einstaklingum of lítið.
Forsetinn lagði einnig áherzlu
á að Þjóðþingið forðaðist freist-
ingar um að auka fjárveitingar
meir og lækka skatta meir en
gert væri ráð fyrir í tillögum
hans, enda gæti það leitt til
nýrra verðhækkana. Hann tók
tfram að kaupgjalds- og verð-
; lagsstöðvunin hefði verið bráða-
birgðaráðstöfun til þess ætluð
að veita ráðrúm til umræðna
unt næsta skref í baráttunni
gegn verðbólgu. Hann lagði
áherzlu á samvinnu allra hlut-
aðeigandi aðila um þær ráðstaf-
' anir sem nú þyrfti að grípa tiil
að kaupgjaldsstöðvuninni lok-
inni.
1 Nixon vék aðeins óbeint að
þeim hliðum efnahagsráðstafana
hans sem snúa að erlendum
ríkjum, þar á meðal 10% auka-
innflutningsgjaldinu, en tók
skýrt fram að tollamúrastefna
kæmi ekki til mála ef Banda-
ríktn ættu áfram að skipa þann
sess sem þau skipuðu í heimiri-
uttt, Hann benti á þær ýmsu ráð-
stafanir, sem unnið væri að í
alþjóðagjaldeyrismálum og það
starf sem væri unnið til að koma
á nýju gjaldeyriskerfi, þar sem
Bandaríkin gætu aftur háð heið-
arlega samkeppni. Nú væri held-
ue ekki talað lengur um veik-
leika dollarans, heldur ríkti nú
nýr skilningur á styrk banda-
riska efnahagskerfisins. Hann
kvað viðbrögð viðskiptaþjóða
Bandaríkjanna við efnahagsráð-
stöfunum hans hafa verið hóf-
samleg og jákvæð og fór svip-
Íuðum orðum um viðbrögðin inn-
anlands.
aldrei verið ðhuilt fyrir sovézikri
innrás og ógemmgur væri að
huigisa sér, að Afclairfcsihafsbanda-
lagið gæti setið hjá aðgerða-
iajust, ef svipaðir atburðir og
gerðust í Tékkóel óvafciu fyrir
þremur árum, endiurtækju sig
nú.
1 fréttum frá París segir enn-
fremur að viðræður haÆi farið
fraim milli Atlamtslhajfsibanidalliags-
iras og Varsjárbandalagsrikja
síðan ráðherraráð NATO hélt
fumd sinin í Lissabon í vor. Fulíl-
trúar frá fiestum níikjuim banda-
teiganna beggja hafa áitt aðild að
viðræðum þessum. Skýrsla verð-
ur lögð fram í Briissel um þesis-
ar viðræður á næstunni.
segja mætti að allt væri uppselit,
sem fnamleitt hefði verið aif gær
um og skinnavörum. Jón sagði
að von væri á miýju hráefni fyrir
isútunarveriksmiðjuna þegair sauð
fjánslátrun hæfist og yrði þegar
hafizt handa um frekari fram-
leiðslu. Sölu sagði hann heldur
meiri á þestsu ári, en í fyrra þeg
ar fyriirtsekið seldi fyrir 46,6
millj. kr. frá Sútunarverksmiðj
unni og 4 miilj. kr. skinnaivörur,
sem saiimað var sérstakLega úr.
Haraldur Haraldsson hjá Stál-
vinnslunni sagði að útflutningur
á síldarflokkunarvélum fyrirtæk
isins væri í nokkurri lægð núna.
Á þessu á.ri er fyrirtækið búið að
flytja út 8 vélar til Bandaríkj-
anna, Kanada og Skotlands, en
það er heldur meira, en í fyrra
þegar seldar voru úr landi 5 vél
ar. Verð hverrar vélar er um 300
þúsund kr. og sagði Haraldur að
Stálvinnslan ætti tilbúnar flokk-
unarvélar í stykkjum, en þær
hefðu m.a. verið framleiddar upp
í pantanir sem bá.rust frá Kanada
og ekki hefur verið vitjað um.
Sagði Haraldur að eitthvað spil
aði það inn I að síldveiði hefur
brugðizt að mestu vestan hafs á
þeim svæðum sem vélarnar voru
pantaðar til.
Árni Jónsson hjá Belgja- og
skjólfatagerðinni sagði að út-
flutningur fyrirtækisins hefði að
allega ve>rið til Færeyja, en þó
hefði nokkuð dregið úr honum
vegna þess að Færeyingar væru
með sérákvæði hjá EFTA fram
til 1973 og verða færeyskir aðdlar
því að borga yfir 30% toll
af vamingi fyrirtækisins umfram
það sem er á sambæriilegri vöru
í Færeyjum. Árni sagði þó að
þeir myndu flytja áfram út til
Færeyja og einniig til Danmerk-
Ur og Finnlandis í vetur. Þá flyt-
ur fyrirtæfcið einnig úit til Græn-
lands, en útflutLngur Belgja- og
skjólfatagerðarinnar hefur auk-
izt jafint og þéfct sdðustu ár, en
í sl. 15 ár hefur fyrirtæikið flutt
út vaming. Ámi sagði að mi’kið
væri um fyrirspumir erfendis frá
til fyrirtækisins og væri í því
efni stöðugt aukinn þrýstinigur.
50 þús.
gesturinn?
1 DAG er áætlað að 50. þúsund-
asti gesturinn muni heimsækja
alþjóðlegu vörusýninguna í
Laugardalshöllinni. Fær hann
flugferð fyrir tvo til Kaupmanna
hafnar og heim aftur með Flug-
félagi Islands. 1 dag verður einn-
ig dregið í getraun sýningarinn-
ar. Vínningur er ferð fyrir einn
til London og heim aftur með
BEA. Þá verður eins og venju-
lega dregið í gestahappdrættinu
„Umhverfis Island á einum
degi.“
Heildarfjöldi í gær var um
46.000 ge3tir.
Frá stjórnarfundi Sambands norrænna kennarasamtaka. — (Lj ósm. Mbl. Kr. Ben.)
Ræða hagsmuna- og
áhugamál norrænna kennara
STJÓRNARFUNDUR sambanda
kennarasambanda á Norðurlönd
um hófst í Reykjavík í gærmorg
un og lýkur honum í dag. Er
þetta í fyrsta skipti sem sam-
bandið heldur stjómarfund sinin
hér á landi, en það var stofnað
árið 1968. Áður höfðu engin
formleg samtök verið með kenn-
urum á Norðurlöndum, þótt þeir
hefðu hitzt öðru hverju tii að
ræða áhuga- og hagsmunamál
sln.
Á blaðamannaifundi, sem hald
imn var í kafifihléi á sitjömar-
fundinum í gær, kom fram, að
meðal mála, sem til umræiðu eru
á fundinum nú eru launa- og
kjaramál kennara, aðstaða keawi
ara á vimmustað, starfssvið skóla,
kostnaður við skótehald, héima-
vinna barna og s'amnræming skóla
mála. Á fumdimum nú og tfyrri
stjórnarfundum,, hefur fyrst og
fremst verið skipzt á skoðunum
um þessi mál og geirð greim fyrir
ástandinu í hverju tendi, en á
þessum fundi hefur verið til um
ræðu að breyta fyriirkamúlaginu
þamnig að tfærri miál verði tekin
fyrir á hverjum fundi, en þeicm
síðan fylgt fastar eftir, en gert
hefur verið.
Þegar stjómarmenn voru
spurðir um hvort eitthvert sam-
ræmi væri í launamálum fcenn-
ara á Norðuriöndunum sögðu
þeir, að ekki væsri hægtt að gera
neinn beinan samanburð á laun
unuim, þar sem skattar og kaup-
geta væru mismuniandi fná einu
Landii til anniars, en ðhætt væri
að segja að í hverj’u lanidi væri
eitt aðaimál að bælta aðstöðu
bamaskólakennara í samanburði
við aðnar stéttir og koma þeim
í hærri laumafilokka en þeir
væru L
Á fundinuim kom tfiraim að
Skólaskylda er nú orðin 9 ár i
Finniandi, SviþjiÖð og Noregi, þ.
e. firá 7—16 ára, en í Danimörku
er hún 7 ár, verður 8 ár 1972 og
kemst í 9 ár árið 1973. Þá Ikom
firam að kemnsluskylda barna-
kennara er n'ofckuð mismuniaindi
á Norðurlöndunum og er hún
meist á íslandi, en hér er hún
36 stunidir. í Noregi er hún 30
sítumtíir, 28 stundiir i Finnilamdi
og 27 stundiir í Darnmtörku. 1
Sviþjóð, Dammörku og Fimntendi
er skóloivikan 5 dagar.
1 aðalstjórn sambandls kenn-
arasamtaika á Narðurlöndum eru
3 frá hverjum landssamtökum.
í Noregi, Svilþjóð og Danmörku
eiru ein kennarasaimtök fyrif
skyidumámskennara, en í Finuv
landi og íslandi eiru þau tvð. 1
Finntendi eru særusfcu'mælandi
kennarar í einu og fimnskumtæl-
anidi í öðru og á Islamdi eru
baimakennarar sér í Samibamidi is
lenzkra bamakennara og franv
haldsskólafcemmarar aru í Lamds-
sambandi framhaLdssfcólakemm-
ara. — Alls standa uim 140 þús-
und kenmairar að baki morræma
sambamdsins.
í firamkvæmdastjórn sambands
iinis nú eiga sæti Skúli Þarsteins.
son tformaður S.lB., Ólafur
Ólafsson, forimaður L.S.F.K og
Hans Helilers.
N orðurst j ar nan:
Minna síldarmagn
— N-írland
Framh. af bls. 1
í Dublin handtók írska lögregl
an í dag IRA-foringjann Joe Ca-
hill, og tilkynnt var að hann yrði
hafður í haldi samkvæmt lögum
um glæpi gegn ríkinu, en þau
lög heimila fangelsanir án dóms
og laga. Handtaka Cahill virðist
vera fyrirboði nýwar stefnu af
hálfu írsku stjórnarinnar gagn-
vart IRA. Þótt samtökin séu
bönnuð í frska lýðveldinu og
bannað sé að nefna þau á nafn 1
blöðum og útvarpi hafa þau starf
að þar á undanförnum árum fyrir
opnum tjöldum án þess að leiðtog
um þefcrra hafi verið refsað.
Góðar horfur virðast jafnframt
vera á því að haldinn verði sátta
fundur_ forsætiráðherra Bret-
lands, írlands og Norður-írlands,
og y-rði slíkur fundur næsti lið
ur i þeirri viðleitni að finna póli
tíska lausn á ástandinu í Norður-
írlandi. Brezka stjórnin hefur
ástæðu til að ætla að írski for-
sætisráðherrann, Jack Lynch, sé
nú fús að hitta bæði Heath og
Brian Faulkner, forsætis.ráðherra
Norður-írlands, að máli til þess
að kanna möguleika á því að
samin verði friðaráætlun. Lynch
hefur sagt að hann miuni ilhuga
þessa hugmynd mjög vandlega,
og af opinberri hálfu í London
er þetta talið skilorðsbundið sam
þykki við slíkum fundi. Viss und
irbúningur er þegeur hafinn að
þessum væntanlegum fundi.
Lynch vildi upphaflega að hald
in yrði ráðstefna þar sem fulltrú
ar kaþólska minnihlutans á N-
írlandi fengju fulltrúa, en Heath
og Faulkner visuðu þeirri hug-
mynd á bug. Faulkner er hins
vegar talinn fús að ræða við
Heath og Lynch með því skilyfði
að ekki verði fjallað um stjóm
lagalega stöðu Norður-írlands
3em hluta Bretlands, og hefur
Heath stutt það sjónarmið.
LJÓST er að ef Norðurstjarnan
í Híifnarfirði fsar ekki meiri síld
til vinnslu á þessu ári verður
útflutningur fyrirtækisins aðeins
60% af því sem hann var síðasta
ár til Bandaríkjanna aðallega. >á
var útflutningurinn að verðmæti
44,5 millj. kr. eða alls 156 þús.
kassar.
Guðmundur Björnsson hjá
— Japanir
Framh. af bls. 1
flutningsgjaldsina, en siagði að
þessum tollí væri ekki beint
gegn Japönum einum og væri
aðeins bráðabirgðaráðstöfun. —
Fukuda sagði á blaðamannafundi
áðuj- en hann ræddi við Rogers
að ef Bandaríkin héldu fast við
10% tollinn væri trúlegt að póli-
tísk sambúð Bandaríkjanna og
Japana mundi versna.
— Beriín
Framh. af bls. 1
þýzka fulltrúa um framkvæmda
atriði samningsákvæðanna um
rétt Vestur-Beriínarbúa til heim
sókna til Austur-Bei'línar og A-
Þýzkalands. Þær viðræður stóðu
einnig mjög stutt í dag, en halda
áfram á morgun.
Foringi austur-þýzka kommún
istaflokksins, Erich Honecker,
sagði í dag að Austur-Þjóðverjar
myndu reyna af fremsta megni
að stuðla að því að viðræðurn
a.r við Vestur-Þjóðverja og Vest
ur-Beriínarbúa bæru árangur.
Hann sagði þetta í brófi til hins
sovézka starfsbróður síns, Leon
id Brezhnevs.
Norðurstjörnunni sagði að mjög
erfitt væri að segja um útlát með
síld í haust, en samkvæmt vemju
síðustu ár hefði slamgur af síld
borizt á haustin. Það færi hins
vegar eftir síldargöngum, veðri
og fleiru, sem allir vita að ekki
er hægt að spá um með neinni
vissu.
— Húsgögn
Framhald af bls. 32
framleiðslu húsgagnagerðarinn-
ar.
Þá sagði Dagbjartur að verið
væri að athuga með vinnslu úr
lerki, en það er ræktað í Hall-
ormsstaðarskógi og kvað Dag-
bjartur það mjög fallegt, en
hins vegar þyldi það ekki eins
mikið fínrennsli í vinnslu og
birkið. Sagði hann að áformað
væri að teikna sérstaklega hús-
gögn úr lerki.
Aðspurður svaraði Dagbjart-
ur: „Ef við náum markaði er-
lendis fyrir þessi íslenzku hús-
gögn okkar, þurfum við fljót-
lega 500 tonn á ári, en úr því
verður reynslan að skera og við
erum bjartsýnir.“
Aton framleiðir eins og fyrr
segi.r rennda ruggustóla og sófa-
sett og ýmislegt er á döfinni hjá
fyrirtækinu, sem hannar sjálft
sína framleiðslu. Þess má einn-
ir geta að rétt við Hallorms-
staðarskóg er skógur, sem
Sveinn á Egilsstöðum á og hef-
ur hann ekki verið nýttur ennþá
þannig að nóg virðist íslenzka
hráefnið í slika húsgagnafram-
leiðslu vera að minnsta kosti í
biii.