Morgunblaðið - 10.09.1971, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. SEPTEMBER 1971
17
It svo kunnuglega fyrir
' I . * •
Frásagnir bandarísku
geimfaranna, sem fóru hina
vel heppnuðu f erð til tunglsins
með APOLLO 15,
af áhrifum tunglferðarinnar
á þá persónulega
ar áætlainir. Ég hef unnið að
þessu eina markmiði, mán-
anum, í svo langan tíima, að ég
hetf ekki enn haft tækifæri til
þess að líita af tindi þessarar
reynslu og leita nýr.ra fjalla.
En það verð ég að gera áður
en langt urn líður.
JAMES B. IRWIN:
Þegar meta á fegurð mánans
er gott að vera fjallaunnandi.
Aðrir kunna að l.ýsa tunglinu
svo, að það sé hrjóstrugt og
eyðilegt, sem er auðvitað rétt.
Þar er ekkert vatn, ekkert loft,
ekkert hljóð, ekkert litf. En þó
þetta sé dauð veröld, getur
hún verið fögur i augum þess,
sem elskar fjöll jarðar eins og
ég geri.
Þegar ég klifraði fyrst nið-
ur stigann á tunglferju
APOLLOS 15., varð mér veru-
lega um að sjá þessi fjöll —
Apenminafjöllin, sem um-
kringdu næstum því Hadley-
sléttuna. Þau virtusit svo nærri
og svo há. Fjarlægðir geta ver-
ið villandi á tunglinu, þar sem
sjóndeildarhringurinn er svo
miiklu nær en á jörðinnii.
En það, sem kom mest á
óvart, var að fjöllim virtust við
fyrstu sýn hvorki grá né brún
eins og ég hafði búizt við. Þau
voru gullin. Þegar ég leit til
suðurs og austurs sá ég geisla
morgunsóiarinnar glampa af
fjöllunum, sérstaklega af
Hadley Delta — og sveipa þau
gullnum blæ.
Staðurinn virtist vinalegur,
sem kom*mér á óvart. Hér vor-
um við á tunglinu, við Dave
Scott, ókunnir menn í ókunnu
umhvertfi og ætla mælttdi að
okkur hefði fumdizt við dálítið
einmana, dálítið utangátta. En
svo var ekki. Mér tfannst ég
vera þar sem ég ætti að vera.
Eftir meira en árs þjálfun vissi
ég nákvæmlega, hvað mér bar
að gera og kunni ágætlega við
mig þarna.
Þó voru stundir, sem ég
reyndi að ihuga það sem var
að gerast. Á hverju kvöldi,
•þegar við lögðumst til svefns
í svefnpokunum okkar i tungl-
ferjunmi, lá ég í nofckrar mín-
útur vakandi og hugsaði um
fegurð þess, sem ég hafði séð
og reyndi að greypa í huga
minn varanlega mynd af tign
þessara fjalla. Við Dave töluð-
um aldrei samam þessar stund-
ir áður en við sofnuðum. Við
áttum sjálfir hugsanir okkar.
Auk þess vildi hvorugur raska
ró hins, því við vissum, að
svefninn var mifcilvægur þátt-
ur í því, að ferð okkar bæri
árangur.
Gegnum hugsanir mínar leið
eins og stetf úr gömlum sáltmi
sá kafli úr biblíunni, sem ég
hef mestar mætur á, kafLi úr
Sálmunum: „Ég hef au,gu mín
til fjallanna? Hvaðan kem-
ur mér hjálp? Hjálp miim kem-
ur frá Drottni." Ég hugsaði um
þetta aftu.r og endurtók nokk-
ur orðanna við Dave og stjórn-
stöðina, þegar við vorum á
leið í Rover, tunglbílnum okk-
ar, tii Fálkatferjunnar eftir sið-
ustu rannsóknarferð okkar.
Ég hef ekki orðið fyrir
neinu hvorki í APOLLO 15. né
annars staðar á þessari öld
geimferða og vísimda, sem dreg
ið hefur úr trú minni á Guð.
Raunar hafði ég þá tilfinn
ingu, þegar ég var á tumglimu,
að einhver væri með mér og
vekti yfir mér, vemdaði mig.
Þær voru stundir, að verkefn-
in virtust ótframkvæmanleg. En
þau heppnuðust alltaf. Qkkur
tókst að ná næstum öllum okik-
ar markmiðum og ég trúi, að
það ha.fi verið hjálip í því að
hafa einhvem þarna, sem vekti
yfir mér.
Þessi tilfinning kom ytfir mig
eins og inniri hitakenmd. Ég
held efcki, að hún haífi staðið í
neinu sambandi við, að við
vorum á sjónvarpsskermi og
stjórnstöðin tfylgdisit með
hverri okkar hreyfingu. Ég vís
aði því meira eða minna frá
mér. Með þessa tilfimningu
innra með mér vissi ég, að við
gætum leyst hvaða vandamái
sem væri.
Þegar við fórum frá jörð-
immi höfðum við alls ekki þá
tilfinningu, að við værum að
slíta naflastrenginn. Ég geri
ráð fyrir, að við höfum ein-
beitt okkur svo mjög að því
að læra um tunglið og það sem
við áttum að gera, er þangað
kæmi. Þegar við sigldum um
geiminn, var tunglið eins og
segull. Við vildum dragast að
honum.
Á leiðinni reyndist mér
stumdum erfiitt að beina at-
hygli minml að þv5, sem var að
gerast í geimfarinu. Svo rik
var tilhneigingin til að homfa
út og sjá útsýnið úr geiimnum.
Það var eins got-t að við hiöfð-
um stjórmstöðima i Houston
til að vaka yfir kerfimu tfyrir
okkur, það lótti oklkur ábyrgð-
ina verulega. Við vissum, að
kæmu upp fcnýjandi vandamál
mundum við verða varaðir við
og þá mundi útsýni vikja fyr-
ir áhyggjum af vélunum.
Aðeins einu simni —- nokkur
andartöik — varð ég gripinn
ótta um að okkur mundi ebki
takast að ljiúfca ferðimni. Við
vorum á braut umhverfis tungl
ið og við Dave komnir í tungl-
ferjuna og reiðubúnir að skilja
hana tfrá stjórnfarimu til þess
að fara niður á yfirborð tungls
inis.
Við vorum bak við funglið.
Þegar við komum fram fyrir
og vorum ekki búnir að losa
okkur, datt mér í hug, að eitt-
hvað hlyti að vera að tengi-
búnaðinum. Kannski gætum
við ekki iosað ferjuma. Tækist
það ekki, yrði efcki af tungl-
lendingu. Við sáum okkur í
anda þurfa að skríða atftur
gegrnum göngiin imn í stjómtfar-
ið. Við Dave litum hvor á ann-
an. Við sögðum ekkert. Ég
vissi hvað hann hugsaði og
hann vissi (hivað ég hugsaði.
Eftir nokkrar mínútur sagði
A1 Worden, að hann hetfði tfar-
ið yfir tengibúnaðinn og seami
lega hefði einhver rafmagms-
lína ekki verið nógu vel tengd.
Þá höfðurn við von, — og von
bráðair vorum við á leið niður
á sléttuna milli Apenninatfjalla
og Hadley Rille. Það var mik-
ill léttir.
Geimfarar gangast undir
margra mánaða þjiáltfum og búa
sig umdir alla möguleika aðra
en fullkominn áramgur, en ég
held ekki, að við viðurkenni-
um nobkum tima i huganum
þann möguleika að ökfcur mis-
takist. í huganum .dtefnum við
að árangri. Þetta auðveldaði
okkur Dave að startfa saman á
mánanum. Við höfðum þjálfað
okkur i svo lamigan tíma, að við
þunftum ekki að taila um blut-
ina. Ég visisi niæstum allatf
hvað hann ætlaði að giera, hvert
hann vildi tfara. Þegar hann sá
glitta í stein eða gíg, vissi ég
næstum hv-að hann hugsaði o,g
var þegar farinn að ,gera mér
í hugarlund, hvar hanm mundi
nema staðar mæst. Þetta spar-
aði okkur tíma.
f fyrsta léiðangri okkar, þeg
aæ við fórum miður að St.
George áttum við báðir í vand
ræðum vegna þess að hanzk-
arnir á geimbúniingum okkar
voru of þröngir. Þegar við rétt
um úr handleggjunum — og
jaifnvel þótt við héldum aö okk
uir höndum — nudduðust fing-
urgórhamir við hanzkana.
Fimgurnir á mér urðu sárir,
senmilega eims sárir og
fingurnir á Dave.
Þegar við vorum 'komnir aft-
ur að Fálkan'um og farnir að
hvíla okkur, tók ég skæri, sem
við notuðum til að opna mat-
arpokana og klippti neglurnar
upp á kviku. Það virtist lina
þrýstinginn á nöglumum. Ég
reyndi að telja Dave á að
klippa' sinar neglur, en hann
viildi það ekki. Hann var
hræddur um, að það mumdi
hafa áhritf á fimleika hand-
anna. Þegar hann kom aft-
ur til jarðar h'öfðu sárir blóð-
blettir myndazt undir nöglum
hans.
Ég átti einnig við nokkur
vandræði að stríða. Mig
hrjáði svimi í nokkra daga eit-
ir heimkomuna. Eftir þriggja
daga allharða vinnu á tungl-
imu hafði ég ímyndað mér, að
við gætum slabað á, þá tfjóra
daga, sem tók okkur að komast
til jarðar aftur. Ég notaði
sjaldan æfingatækið um borð.
Þess vegna var ég dálítið reik
andi, þegar ég kom heim, ámóta
og maður, sem hefur verið rúm
liggjandi í sjúkrahúsi í viku-
tíma eða svo. Fyrstu nætu.rnar
eftir heimkomuna tfannst mór,
þegar ég lagðisit út af, að hölf-
uðið hallaði niður á við o,g
væri á að gizka 30 gráður fyr-
ir neðam líkamann. Það er a£-
leitt að hafa svima í rúminu.
En nú finnst mér ekki lengur
sem ég sofi niður í móti og allt
er orðið eðlilegt.
Kannski verða einhverjar
aðrar breytingar. Það er ótrú-
'legt að maður geti farið til
tunglsins og heim afttur án
þess að breytast að einhverju
leyti — þó ekki væri nema í
því að gera sér grein fyrir því,
að tunglið, í allri sinni tign,
getur verið fagur staður —
tunglfjöllin þó umfram allt.
ALFRED M. WORDEN:
Það hvílir þögn og mýkt yf-
ir ferð umhverfis tunglið sér-
sta'klega þegar maður er einn
eins og ég var í næsitum þrjá
sólarhringa í stjór.nfarinu
Endeavor. Það er næsta óraun
verulegt ástand. Um borð er
ekkert, sem veldur hávaða,
nema ef vera skyldi smellir í
myndavél eða eitthvað því um
likt.
Þú gerir þér grein fyrir því,
að andrúmsloftið sem þú litfir í,
er tilbúið. Þú lilfir í vóirænu
fairartæki, gerðu af manna-
höndum. Og líf þiltit og þæg-
indi eru gersamlega háð þessu
ti'lbúna andrúmslofti.
Ég hafði þá tiltfinningu við
að búa í þessu farartæki, sér-
staklega dagana, sem ég var
þar einn ,að ég svifi firjáls í
geimnum. Ég geri ráð fyrir, að
það mundi svipað því að vera í
loftbelg, og svífa yfir landið.
Ebkert ýtir á eftir þér, háivaði
heyrist enginn, ekkent hljöð —■
allt er kyrrt og þú líður átfram
mjúklega. Úti fyrir er ekkert
andrúmsl'oft og þess vegna eng
inn hristingur. Ekki þessir
litlu hnykkir, sem verður vart
i tflugvélum, — og ekki sá titr-:
ingur, sem íylgir venjulegu
flugi.
Yfirborð tunglsins snerist
fyrir neðan og það var
svo undarlegt, að mér fannst
stundum að ég væri að ónáða
það, — vaða inn á eitthvaði,
sem mér væri alls ekki ætlað
að sjá. Þetta var eins og að
vera í UFO-fljúgandi furðuhlut
sem færi umhverfis jörðu og
njósnaði um hagi fólks. Þér
finnst þú ættir alls ekki að vera
þarna. Þú hefur enga tiltfirm-
-in,gu fyrir hreyfingu nema þú
lítir niður og sjáir lands-
Frainh. á bls. 21
var tekin þegar Irwin hafði sett niður bandaríska fánann rétt hjá tnnglferjunni Fálkanum og
tunglbílnum Rover. Fjallið Hadley Delta í baksýn.