Morgunblaðið - 29.07.1972, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 29.07.1972, Blaðsíða 16
10 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. JÚLÍ 1972 Útgafendí M Án/aifcui', Reyfcijavífc Fnom'kva&mdastjóri Har&ldur Sveinsaon. ■Rhstíóirar M.attihlas Johannessen, Ey/ólífur Konréð Jónsson Aöstoöarritstjóri Styrmir Gurvnarsaon. RHstjórrvarfutHrúi Þiorbtjörn Guðrrvundsaon Fróttastjóri Björn Jöhartfvaaon Aualýsingastjiðri Ámi Garðar Krlatlrwson Ritstjórn og aígreiðsla Aðalstrœti 6, sfn»l 1Ó-100. AugiJýwingaf Aðatetræti 6, sfmf 22-4-60 Áskriftargjafd 225,00 kr á 'mánuði irvnanlands I fausasöíu 15,00 Ikr eintakið ■r|agblaðið Tíminn, málgagn ^ Ólafs Jóhannessonar, for- sætisráðherra, birti í gær for- ystugrein að gefnu tilefni eins og segir í blaðinu, þar sem lögð er áherzla á, að óréttmætt sé að kenna ein- um stjórnarflokknum öðrum fremur um skattafargið, sem ríkisstjórnin hefur lagt á elli- og örorkulífeyrisþega. Blaðið bendir á, að stjórnarflokkarn- ir hafi allir staðið að þessum skattaálögum og beri því jafna ábyrgð á þeim. Tilefni þessarar forystu- greinar er grein um skatta- álögurnar á elli- og örorku- ltfeyrisþegana, sem birtist í Þjóðviljanum sl. fimmtudag. Grein þessa birti Þjóðviljinn undir fyrirsögninni: „Er Ey- steinskan ennþá lifandi í Framsóknarflokknum?11 Þar er miklu lofti ausið á Magnús Kjartanssön, heilbrigðisráð- herra, og honum færðar margfaldar þakkir fyrir þá hækkun á bótum almanna- trygginga, sem ákveðin var með lögum í tíð viðreisnar- stjórnarinnar. Halldór E. Sigurðsson, fjár- málaráðherra, er hins vegar sakaður um skattaálögurnar á elli- og örorkulífeyrisþeg- ana. Lögð er áherzla á að fræða þurfi unga fólkið í landinu um eðli og innræti Framsóknarflokksins, og full- yrt er, að hann sé helzti íhaldsflokkur á Islandi. Ráðherrar Framsóknar- flokksins hafa fram til þessa þolað yfirgang ráðherra Al- þýðubandalagsins og látið þá niðurlægja sig hvað eftir annað. Þessi vinnubrögð hafa þó greinilega valdið vaxandi gremju innan Framsóknar- flokksins að undanförnu. Al- þýðubandalagið eignar sér hinar jákvæðu hliðar á störf- um stjórnarinnar. Framsókn- arflokknum er síðan kennt um allt það, sem úrskeiðis hefur gengið. Samstarf komm únista við lýðræðisflokka byggist ávallt á slíkum óheil- indum; vinnubrögð þessi koma því fáum á óvart. Forystugrein Tímans í gær er fyrsta tilraun framsókn- armanna til þess að spyrna við fótum. f raun er þessi at- burður þó opinberun á einni mestu niðurlægingu, sem Framsóknarflokkurinn hefur orðið að þola í stjórnarsam- starfinu við Alþýðubandalag- ið. Þess munu fá dæmi, að málgagn forsætisráðherrans verði að gefnu tilefni, vegna árása í öðru stuðningsblaði ríkisstjórnarinnar, að ítreka, að skattaálögurnar séu á ábyrgð allra stjórnarflokk- anna. Þrír ráðherrar komu í út- varpið fyrir skömmu og lýstu yfir því, að samstarfið í ríkis- stjórninni væri með ágætum og þar hefði aldrei hlaupið snurða á þráðinn. Vel má vera, að ráðherrarnir þrátti ekki á rikisstjórnarfundum. Ef það er rétt, sýnir það á hinn bóginn, að ráðherrar Framsóknarflokksins hafa ekki einurð til þess að koma ffætta er nú á, að togara- flotinn stöðvist og hrað- frystihúsin verði að hætta framleiðslu á karfaflökum til frystingar. Þessi framleiðslu- starfsemi hefur verið rekin með halla að undanförnu, sem augljóslega mun hafa mikla erfiðleika í för með sér. Sameiginlegur fundur karfa framleiðenda innan Sölumið- stöðvar hraðfrystihúsanna og Sambands íslenzkra sam- vinnufélaga lýsti yfir því sl. fimmtudag, að ekki væri unnt að halda þessari fram- leiðslu áfram við óbreyttar aðstæður. Þessum erfiðleik- um veldur stóraukinn til- kostnaður við framleiðsluna. Formaður félags Sambands fiskframleiðenda telur, að í veg fyrir yfirgang og óheil- indi ráðherra Alþýðubanda- lagsins. Einmitt þessi staðreynd veldur nú gremju í röð- um framsóknarmanna og óánægju með forystu flokks- ins. Ráðherrar flokksins hafa ekki veitt yfirgangi Alþýðu- bandalagsins viðnám, en for- ystugreinin í Tímanum í gær á sýnilega að sætta þá fjöl- mörgu, sem eru óánægðir með frammistöðu flokksfor- ystunnar. framleiðsluverðmætið sé nú minna en hráefnis- og launa- kostnaður. Ljóst er, að stöðvun karfa- framleiðslunnar getur haft mjög alvarlegar afleiðingar og dregið úr atvinnu yfir sumarmánuðina, enda er mestallur afli togaranna karfi á þessum árstíma. Framleið- endur telja augljóst, að hækka verði karfaverðið. Sjávarútvegsráðuneytið mun hafa þessi mál til athugunar, en Lúðvík Jósepsson er í sumarleyfi og á fundaferða- lögum um þessar mund- ir. Ákvarðana er því tæpast að vænta næstu daga. Engu að síður verður að leggja ríka áherzlu á, að þetta mál fái skjóta úrlausn, því að einsýnt er að mikið er í húfi. ABYRGÐ ST JÓRN ARFLOKK ANN A Erfiðleikar við karfaframleiðsluna Dr. Stefán Aðalsteinsson, búf járfræðingur; Hagnýtt gildi sauðfjár- rannsókna Þessar tilraunir hófust árið 1958. Þá hafði um nokkurt árabil verið lögð aukin áherzla á það í leiðbein- ingum i sauðfjárrækt, að bændur bættu uppeldi á gemlingum og næðu upp aukakostnaðinum af dýrara vetr arfóðri með því að láta gemlingana eiga lömb. Útkoman úr þessari nýbreytni varð oft hin ömurlegasta. Bændur settu á fallegar gimbrar, kópólu þær yfir veturinn og létu þær eiga lömb en lömbin sem þær áttu, urðu mjög oft smápisiir. Stærðin var oft ekki meiri en það, að þau gátu staðið á lófa manns nýfædd. • • Onnur grein Á þessum árum voru gerðar með það tilraunir í Ástraliu að láta lamb- fullar ær vera í mjög miklum hita á meðgöngutímanum, og með því móti var hægt að láta lömbin úr þeim verða dvergsmá. Þessi áströlsku hita lömb voru svo lík dvergpíslunum úr gemlingunum, að mjög nærri lá að ætla, að þessir vel fóðruðu gemling- ar væru með hita á meðgöngutíman- um. Tilraununum var meðal annars ætl að að fá úr þvi skorið, hvort hægt væri að fá þyngri lömb úr gemling- unum við burð með því að klippa þá á meðgöngutímanum. Ef orsök dverg lambanna var ofhiti, átti klippingin að verka kælandi, og þá áttu klipptu gemlingamir að eiga lömb með eðli- legum þunga. Útkoman úr tilraununum staðfesti þessa tilgátu, þ.e. að gemlingarnir þjáðust af of miklum hita i ullinni. 1 tilraununum áttu margir gemling- anna, sem gengu í reyfinu til vors, dvergvaxin lömb, en miklum mun þyngri lömb komu undan þeim geml ingum, sem höfðu verið klipptir á meðgöngutímanum. Munurinn á fæð- ingarþunganum varð verulegur, ná- lægt hálfu kg að meðaltali, og þessi munur á flokkunum jókst verulega yfir sumarið, þannig að fallþunga- munurinn varð um það bil fjórfald- ur munurinn á fæðingarþunga. I framhaldi af tilraununum með gemlingana voru síðan gerðar til- raunir með vetrarklippingu á tveggja vetra ám og eldri. Þær til- raunir sýndu enn betur, að klipping- in að vetrinum hafði áhrif i þá átt að auka fæðingarþunga lambanna, og þær sýndu líka greinilega, að hér var um einangrunaráhrif frá ullinni að ræða. Það kom fram í því, að áhrifin af vetrarklippingunni voru mest á tveggja vetra ánum og nærri þvi eins mikil og á gemlingunum, en minnkuðu á þriggja og fjögra vetra ám og voru engin á fimm vetra ám og eldri. Þetta kemur heim við það, að ullarvöxturinn er mestur á tvæ- vetrunum, en fer síðan minnkandi með aldri ánna, svo að á 5 vetra ám er hann ekki nema um 75% af ullar- þunganum á tvævetlum. Við tilraunirnar á árinu kom það sama fram og á gemlingunum, að munurinn á fæðingarþunga lamb- anna jókst yfir sumarið og um haust- ið varð munurinn á fallþunga nærri þrefaldur munurinn á fæðingar- þunga. En þessar tilraunir leiddu til ann ars og meira en aukins lambaþunga. Með fólksfækkun í sveitum hefur bændum i víðlendum héruðum reynzt æ erfiðara að ná saman fé til rún- ings, og viða hefur reyndin orðið sú, að vorrúningssmalamennskur hafa lagzt af, svo að féð er ekki rúið fyrr en það kemur af fjalli og stundum ekki fyrr en það hefur verið tekið á hús. Af þessari þróun hefur aftur leitt það, að ullargæðin hafa versnað verulega, O'g verksmiðjurnar hafa kvartað sáran undan því, hve haust- rúna ullin væri lélegt hráefni. Á þvi þarf engan að undra, því að ullin er þá oft orðin stokkþófin, sólbrunnin á ytra borði reyfisins og full af rusli og mori. Ullin af vetrarklippta fénu er hins vegar alveg óþófin, og ef féð er á grindum í loftgóðum húsum og vand- að er til klippingarinnar og frágangs á ullinni, þá er vetrarklippta ullin eins gott hráefni til vinnslu og fram ast er hægt að vænta. Það kemur líka i Ijós, nú, eftir að vetrarklippt ull fór að berast að ein- hverju ráði á markað, að ullarverk- smiðjurnar leggja mikið kapp á að ná í sem mest af henni. Ekki liggja fyrir neinar ákveðnar tölur um það, hve mikill hluti af ullinni í landinu fæst nú af vetrarklipptu fé, en gizka má á, að það sé milli 5 og 10% af allri ullarframleiðslunni, og þetta hlutfall fer vaxandi. Byrjunin á vetrarklippingunni hjá mörgum bændum er sú, að þeir klippa einungis gemlingana að vetr- inum fyrsta árið, en næsta ár klippa þeir gjarnan bæði gemlingana og tvævetlurnar og svo gemlingana, tvæ vetlurnar og þrevetlur þriðja árið o. s.frv. Þetta er mjög hyggileg aðferð,- því að hafi gemlingar verið rúnir að vetrinum, eru þeir með mjög mikla ull næsta vetur, og þá má segja að nauðsynlegt sé að klippa þá, ef tvæ- vetlurnar eiga ekki að koma með dverglömb eins og áður var lýst hjá gemlingunum. 1 sumum sveitum er vetrarklipping in orðin það útbreidd, að mestaiit féð er rúið að vetrinum. Að sjálf- sögðu eru vanmetakindur látnar vera i ullinni til vors, og eins er víða venja að skilja eftir nokkurn hluta reyfisins á baki og mölum á eldri ám til varnar gegn ofkælingu í hrakviðrum á vorin. Ullarvöxtur- inn á eldri ánum er svo hægur, að þær eru oft hálfberar langt fram á vor, hafi þær verið rúnar að vetrin- um, sérstaklega ef eitthvað ber útaf i fóðrun eða þær eru tvilembdar. Þar sem vetrarklippingin er orðin útbreiddust, er hægt að reka allt fé á afrétt fyrr á vorin en áður var, því að nú þarf ekki að bíða með fjallrekstur fram að rúningi. Þetta fé kemst fyrr á afrétt og fær að vera þar óáreitt til hausts. Það sleppur við þau viðbrigði, sem sumarrúning- urinn veldur oft, og sumarhretin, sem oft hafa valdið stórtjóni á ný- rúnu fé verður vetrarrúna féð miklu minna vart við. Svo er það mikils virði að þurfa ekki að reka saman margt fé að sumrinu, þar sem margt er tvílembt, því að þá vill margt af tvílembingum villast undan og að því er vitanlega mikill skaði. Bændurnir sem rýja að vetrinuim, geta nú notað góðviðrisdagana, sem áður fóru í rúninginn, til heyskap- ar eða hreinlega tekið sér sumarfrí. Það er ástæða til að benda á hér, að ef ekki hefði verið lagt út í til- raunir með vetrarklippingu, er senni legast, að hún væri enn óþekkt fyrir bæri hér á landi. Þess var líka tæp- ast að vænta, að óathuguðu máli, að fé þjáðist af ofhita uppi á íslandi að vetrarlagi, en tilraunirnar sýna þó, að það er regla, fremur en undan tekning. Til gamans má geta þess að Norð- menn hafa gert tilraunir með vetrar- klippingu á fé sínu, eftir að þeir kynntust niðurstöðunum héðan, og í erindi, sem flutt var á sauðfjárrækt- arráðstefnu hér í Reykjavík vorið Franihald á bls. 20

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.