Morgunblaðið - 16.11.1972, Blaðsíða 10

10
MORG0NBLAÐIÐ, FIMMTUÖAGU'R 16. NÓVÉMBER 1972
Valtýr Pétursson skrifar;
Sýning
á verkum Jóns
Engilberts
Jón Engilberts átti heimili
sitt og vinnustofu við Flóka-
götu í Reykjavík. Það hús er
allsérstætt í arkitektúr borgar-
innar og auðþekkt. Það var á
stríðsárunum, að Jóni tókst að
koma þessu húsi upp, og þegar
komið er þar inn fyrir dyr, hlýt
ur að vakna sú spurning, hvern
ig Jón Engilberts hafi farið að
því að búa sér svo góðar vinnu
aðstæður. Voru það sjálfstæðar
hugmyndir Jóns heitins, sem
einar réðu, eða voru húsameist-
arar þeirra tíma ef til vill betur
að sér um vinnustofugerð en
nú? Hvað um það? Eitt er víst,
að þær vinnustofur nýbyggðar,
sem ég hef séð, hafa hvorki þá
möguleika né sýna þann stór-
hug, sem sjá má í þessu húsi
Jóns Engilberts. Ef til vill er
ég hér að tala um tímanna tákn,
og ef svo er, mætll það verða til
umhugsunar fyrir marga.
getur að líta verk frá flestum
tímabilum í list Jóns Engilberts,
og hefur valið tekizt með ágæt-
um. Sýning þessi er ekki stór
að vöxtum, enda húsrými tak-
markað, en það er þó ótrúlegt,
hvað hún spannar. Þarna eru
verk allt frá skólaárunum og
þar til yfir lauk: teikningar,
kritarmyndir, vatnslitamyndir
og olíumálverk. Nokkuð af
verkum þessum mun hér til
sýnis opinberlega í fyrsta
skipti. Þarna eru t.d. tvær olíu-
myndir frá dvöl Jóns í Oslo, sem
sýna að vísu allsterk áhrif frá
kennara hans Revold, en ég
verð að játa, að persónulega
hafði ég ekki hugmynd um, að
Jón Engilberts hefði unnið i
þessum sitíl, fyrr en ég sá þess-
ar myndir. Báðar þessar myndir
eru sérlega fallegar, og önnur
! 1 þessari vinnustofu stendur
nú yfir sýning á verkum Jóns
heitins Engilberts, en eins og al
þjóð veit, lézt Jón Engilberts í
febrúar s.I. Hann var ekki gam-
al mraður og fél því frá í
blóma starfsaldurs sins. Það er
raunar óþarft að kynna Jón
Engilberts fyrir lesendum.
Hann var einn £if okkar þekkt-
ustu myndlistarmönnum og lit-
rikur persónuleiki, sem sópaði
_ að, hvar sem hann fór.
f Á undanförnum áratug kom
Jón Engilberts oft fram með
verk sín, og þeir, sem eitthvað
fyigjast með i myndlist, vita, að
seinustu árin hafði Jón söðlað
um í myndlist sinni og gerzt æ
frjálsari í túlkun, þar til svo
var komið, að hann málaði ein-
göngu, að ég held, abstrakt. Það
er frá þessum árum, sem við
mimnumst listar Jóns einna bezt,
en saga hans sem málara er
ekki öll sögð með þeim verkum.
Jón Engilberts átti sér langan
verkdag að baki, og það sýnir
einmitt sú sýning, sem nú er í
vinnustofunni við Flókagötu.
Ekki man ég eftir að hafa séð
jafn heillega sýningu á verkum
þeirra með því bezta, er ég hef
séð eftir listamanninn. Ég tek
hér aðeins eitt dæmi, en ég gæti
tekið fleiri, er sýndu, hve for-
vitnileg þessi sýning er.
Jón Engilberts var litríkur
maður og hafði mjög fastmót-
aðan listrænan svip. Þessi sýn-
ing sannar það tvimælalaust á
fleiri en einn hátt. Hér getum
við að nokkru gert okkur grein
fyrir, hvemig Jón Engilberts
hefur mótazt sem málari. Það
koma auðsæilega mjög snemma
fram þau einkenni, sem hann
síðan hélt til æviloka. Að vísu
breytir hann mjög um stíl sein-
ustu árin, eins og áður segir,
en það þarf ekki glöggan at-
huganda til að sjá, að sami mað
ur er að verki í myndinni
„Madame“ og í stóru abströktu
myndinni, sem hangir við hlið
þeirrar fyrrnefndu.
Þessi sýning kom mér nokk-
uð á óvart, og ég hafði óblandna
ánægju af að kynnast þessum
verkum Jóns heitins Engilberts.
En það má ekki líta svo á, að
hér sé um raunverulega yfir-
litssýningu á verkum hans að
ræða. Þess háttar sýning verður
að koma, áður en langt um líð-
ur. Það ættu sem flestir að sjá
og kynnast þessum verkum. aðÞ
verður enginn svikinn af því.
Þuríður Guðmundsdóttir
• •
SONGVAR HUGANS
Þuríður Guðmundsdóttir:
HLÁTUR ÞINN SKÝJAÐUR:
Almenna bókafélagið,
Reykjavík 1972.
Stutt Ijóð og mörg“, yrkir
Jóns Engilberts og þessa. Þarna spænskia skáldið Juan Ramón
Sjúkraliðar
Sjúkraliðsfélag (slands heldur fund í fundarsal
B.S.R.B. að Laugavegi 170—172 mánudaginn 20. nóv-
ember 1972 kl. 20.30.
d-a-g-s-k-r-A.
Einar Ólafsson formaður S.F.R. og Sverrir Júlíusson
ræða stöðu sjúkraliða innan B.S.R.B. og svara fyrir-
spurnum. Stjórnin.
Ahuinesingor - Ahurnesingnr
Næstsíðasti gjalddagi útsvara til Bæjarsjóðs var 1.
nóv. sl. Hér með er skorað á þá sem ekki hafa enn
gert skil að gera það hið fyrsta.
Lögtök fyrir gjaldföllnum skuldum til Bæjarsjóðs
eru þegar hafin.
Bæjarrttari.
Jiménez á einum stað. Þuiriður
Guðmundsdóttir virðist lifa eft-
ir kenningu Jiménez þótt hún
sæki emkunnairorð hinnar nýjiu
lj óðabókar sinnar tii Chilemanns
ins Patolos Neruda og þau segi
töluivert um skáldskap hennar;
„Ég kom ekki til að leysa úr
neinu. / Ég kom til þess að
syngja / og til þess að þú syngir
með mér.“
f fymi ljóðabók Þuiríðar Guð-
mundsdóttuir: Aðeins eitt blóm,
sem kom út fýrir þremur áruim,
eru stutt ljóð og mörg eins og í
nýju bókinni. Þessar bæífeur eru
á mangan hátt líkar. Það er jafn-
lljóst og áður, að skáldkonan
kiann að tjá huig sinn í hnitmið-
uðum ljóðum, þar sem áJhersia
er iögð á að siegja ekki of mikið.
Þeissi ljóð eru söngvar hugans,
ákaifleiga persónuieg og undir
furðuilitiuim áihrifum frá öðium
Skáldum. Þuiríður Guðmunds-
dóttir virðist hafa fundið sina
leið í stkáldskapnum. Hún stefn-
ir ekki að því að breyta heimin-
um með lljóðuim sinium, „ieysa
úr neinu“, heldur fá „sönig“ sinn
til að bergmála í vitund lesand-
ans. Sum ijóðin vekja aðdáun
fyrir það hve vel þau eru gerð
innan sinna þröngiu takmarka.
önniur ijóð eru hvert öðru llkt,
veita ekki lesandanum neina
nýja reynsiu. Hlátur þinm skýj-
aðuæ vekur ekki jafnmikia at-
hygli og Aðeins eitt blóm. En
bókin staðfestiir, að Þuríður
Guðmuindsdóttir er í hópi þeirra
skálda frá síðari árum, sem
mestar vonir eru bundnar við.
Hún nýtur þess að komia ekki
fram sem skáld fynr en ljóð-
mynd henmar er orðim mótuð,
bernskubrek í skáldskap verður
hún ekki sökuð um þrátt fyrir
ungan aldur.
Ljóðl'Lst eins og sú, sem Þur-
íður Guiðmundsdóttir ástumdar,
að vissu leyti innhverf og lokuð
þrátt fyrir einfaldieik sinm, á
náttúriiega í vök að verjiast. En
einn miesti ávinningur Þuríðar
Guðlmumdisdóttur er að grípa
aldrei til ódýrra bragða, freista
þess efcki að hafa hátt. Lágvær
Ijóð hennar búa yfir svo mörg-
um eigimleikum ljóðræns
sfaáLdskapar, að vandlátir llesend
ur mumu finna í þeirn fleira við
sitt hæfi en í mörgum öðrum
Ijóðuim skálda, sem þó þykjast
eiga mieiri erindi til þjóðarinnar.
Ögun máls og hugsunar hefuir
ialla tíð þótt undirstöðuatriði í
skáldiskap. Þess vegma er óhætt
að fulyrða, að LsLensk nútíma-
IjóðUst hafi eignast góðan liðs-
mianm með Þuríði Guðmundis-
dótbur. Aðieinis eitt blóm og Hlát-
ur þinn skýjaður eru samstæðar
bækuir og að öllum líkindum inn-
g.angur að mierkuim skáldferli
þótt spádómar um skáldskap séu
varhugaverðir.
Tvö ljóð úr Hlátur þinm Skýj-
aður birti ég sem dærni um anda
bókarinnar. Fyrra ljóðið er nafn-
lauist:
Við tjömina
sem Ijósið kyssir í svartnættinu
Þar strýk ég sefið
frá andlitinu
og mimnist eimhve'ris
Síðara ljóðið niefnist Þinn
dauði mitt líf:
Ég dýfi árunum léttitega
í sólairlagið
Nei
í blóð þi'tt
Og mig ber hratt
að iifi
Yrkisefni Þuriðar Guðmunds-
dótbu.r eru ekki fruimle.g og það
er lítið uim nýstártega miynd-
sköpun í ljóðum henn-ar. En í
þeim er reynsla, sem virðist
sömn, og kemst til skii'a. „Við
hlið mér varstu / og huigsiun
þin aldrei“, stenduir í lokakafla
bókarinnar Við veginrn. Þuriður
Guðmumdsdóttir orðar venjuleg-
ar tilfinningar með þei,m hætti
að úr verður skáldskapur.