Morgunblaðið - 16.11.1972, Blaðsíða 17

M0RGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDÁGUR 16. NÓVEMBER 1972
17
Ofoerammergrau, nóv. — í
sjónvarps- og blaðaauglýs-
ingum þýzku flok'kanna
kennir margra grasa. Ritlröf-
undurinn Grass er ekki eir.n
um hituna, allir flokkay'nir
nota þelckt fólk sér til fram-
dráttar. I auglýsimgunum
eru miyudir af formgjunum
óspart notaðar, svo og þekkt
usitu situðninigismönnunum.
Frjálisir demókratar fóru
snemma að nota orðið Ver-
munft (skynsemi) eins og það
væri lykill að kjósend-
um. Soheel og Josef Ertl,
landbúnaðarráðherra, hafa
einkum miklar mætur á þessu
orði, sá sdðam'efndi virðist
einnig hafa miklar miætur á
orðinu Mut (kjarkur), enda
er hann sjálfur hið mesta
kjahkmenni. „Mit Mut und
Vernumft," segir Ertl við
bændurna. Þessi orð eru að
verða álíka merkimgarl'aus
og „raunhæfur" („raunhæfar
framfarir“) eða heilbriigður
(„heilbriigð skynsemi“ eða
„heilbrigt efnahagslíf")
heima á íslandi. Þetta skyn-
semistal hefur nú kalilað
fram nýtt orð í þýzfcum
stjórnmáluim: Vernunftehe,
eða: skynsemishjónaband og
er þá átt við samistarf núver-
andi stjórnarffliokka.
Nú eru Str'ausis og félagar
hans einniig farnir að nota
skynsemina: Solide Politik.
Politik der Vermunft, Mit
lllllllllll
lli|!!l!
iiiii
spricht
Ðis id heojich ©ingefeden

A kosningafundi
meö Strauss
Eftir
Matthías Jóhannessen
Franz Josef Strauss, segir
m.a. í auglýsingum þeirra.
Eða: Fúr Stabilitát und Ver-
nunft. Og frjálslyndir svara:
Vorfahrt fúr Vermunft
(Skynsemin í fyrirrúmi).
Skynsemin er að verða eitt
af þess'um merkimgarlausu
póli'tistou flötokuorðuim sem
fara um heiminn eins og
flensuveirur.
Brandt lætur sér nœgja
vígorð Jafnaðarmannaflokks
ins: Wílfliy Br-andt m'Uiss
Kanzler bleiben (W.B. verð
ur að verða kansiari). Sjálf-
ur leggur hann áherzlu á
friðarstefmu sína eins oig
handhafa friðarverðlauna
Nóbels sæm.ir: Berliín er ekki
lemgur neitt þrætuepli, segir
yfir mynd af horauim á einni
auglýsingunni. Og enn frem-
ur: Áranigur sem vekur stolt
með Þjóðverjuim (þessir
frasar eru ekki bókstafflega
þýddir, en merkirag þeirra er
eins og hér segir).
Samtímis þessari aug-
lýsingaherferð er gerð loka-
tilraun tiil að ná samkomiu-
lagi utm saimramg mill'i A-
og V Þýzkalands og hafa sér-
stakiir sendifuiOtrúar land-
anna setið á endaiausum
fundum sem kunraugt er og
orðið á eitt sáttir. Eimnig
hafa sendiherrar Banda-
manna í BerMn setið á fund-
um og sent frá sér yfirlýs-
ingu um Þýzkalandsmál-
in. Þessi samniragagerð er
áreiðanlega sterkasta tromp
Brandts, þótt margir — og
kannstoi fleiri en halidið er —
séu henni andvígir: „Aden-
auer hefði getað náð þessurh
samningum á sínum tíma, ef
haran hefði viljað greiða
sama verð fyrir þá,“ sagði
uragur sundhallarvörðuir í
Bad Kohligrub við mig ný-
iega og bætti við að maður
ætti aldrei að faðma þann
sem feldi rýtiraginn í erm-
inni — og átti þá auðvitað
við kommúnista. Þessar radd
ir heyri ég æ oftar, eftir þvi
sem nær diregur kosningum.
Menn eru opinskárri en
áður. Stjórnmálamennim-
ir einnig, eimkum á fundum
sínum með kjósendum, en
siður í fjölmiðlum. Þar gæta
þeir sóma sdns, einkum leið-
togarnir. En allt er miðað við
atkvæðaveiðar. Þannig sagði
Ertl, landbúnaðarráðherra,
þegar hann tók við nýju
fisfcranmsókmaskipi í Trave
múnde um daginn, að Bonn-
stjórnin væri ekki reiðubú
in til að viðurkenna útvikfc-
un íslenzku landhelginnar í
50 sjómílur. Með sliíkri við-
urkenningu yrði frelsi Norð-
U'r-Atlantshafsinis í húfi.
Hann kvaðst vona að mál-
skotið tU Haagdóimistóls-
ins og niðurstaða dóms-
ins yrði Brefcum ag Þjóðverj-
um i vil. Kemiur þetta heim
og saman við hásiætis-
ræðu Elísabetar Bretadrottn
ingar um d'aginn, en hún tal-
aði um ís'lenzku landhelgina
næst á eftir hörðum kafla
um hermdarverk og flugvéla-
rán, ef dæma má af fréttuim,
og sagði að ríkisstjórn sín
væri staðráðin i að vernda
veiðar brezkra togara á haf-
inu umhverfis ísland, en
Bretar væru einnig reiðubún
ir að semja u>m friðsamlega
lausn deiliunnar. Wilson
þurfti auðvitað lífca að láta
Ijós sitt skína, gagn-
rýndi stefnu stjórn'arinnar
og krafðist harðari aðgerða
gegn „áframhaldandi sjóræn
ingjahernaði (íslendinga) á
úthöfum“.
Orð Ertls hafa hljómað
álíka vel í evrum norð-
ur-þýzkra sjómanna og fisk-
iðnaðarmanna og orð drottn-
ingar — og ekki sdður Wil-
sons — í eyrum brezkra tog-
aramanna.
En hvað er ekki gert fyr-
ir fyigi ?
Á kosningafundi hér í Ob-
erammergau nýlega talaði
Strauss einnig upp í eyru
kjósenda sinna, það leyndi
sér ekki. En það var merki-
leg reynisla að hlusta á þenn
an umdeildasta stjórnmála
mann Vestur-Þýzkalands

halda 1% klis't. ræðu yfir kjós
endu'm sdnum í sínu eigin
kjördæmi. Á fundinuim voru
um 1000 manns og var húsið
troðful'lt, margir þurftu að
standa. Hér í Oberammer-
gau -búa um 6000 manns,
svo að stjórnmálamaður
þyrfti að fá 13—14 þús.
manns á kjósendafund hjá
sér i Reykjavík, eða sjötta
hvern ibúa, ef mdðað er við
aðsóknina að fundi Strauss
hér. Hver getur stá'tað af
slíku? En Strauss er enginn
smákarl. Hann er í senn járn
karl og hákarl, heimisfrægur
stjórnmálam'aður og kannski
kvikan í þýzkum stjórnmál-
um. Hvert orð sem af munni
hans kemur, vekur athygli,
enda voru sjónvarpsimenn og
blaðamenn á fundiraum
og fylgdu honum eftir. Hann
taliaði hér kl. 16, kom beint
frá næsta smábæ Bad Kohl-
grub, en var 20—30 miínút-
um of seinn. Meðan fóllkið
beið tataði einn af leiðtogum
CSU hér í Bæjern, og þegar
Strauss kom, var honum vel
fagnað og ræðumaður bar á
hann mikið lof fyrir starf
hans í þágu fólks í Bæjern
og öllu Þýzkalandd. Kraft
Strauss má marka af því að
hann flutti ræðu í Bad Kohl-
grub kl. 14 e.h. og fór svo
beina leið héðan frá Ober-
ammergau tid Murnau, sem er
í um 20 km fjarlægð, og átti
hann að tala þar kl. 20.
Þegar Strauss renndi upp
að stærsta kvitomyndahúsinu
hér í Oberamimergau, þar sem
fundurinn fór fram, höfðu
llögreglumenn tekið sér
stöðu við húsið, þar voru
einnig sjúkraliðar og viðbún
aður, ef til óeirða kæmi. En
í þessu friðsama þorpi kem-
ur ekki til óeirða. Bænda-
fólk efnir ekki til óiáta. Á
fundinum var fóik á öllum
aldri, ekki sdzt ungt fóllk. Á
veggjum biöstu við vigspjöld
með falegum andlitsmyndum
af Strauss á bláum grunni og
CSU með gulum stöfum fyr-
ir ofan. Strauss var á mynd-
inni eins og klipptur út úr
tízkublaði, en þegar hann
kom, sá maður að hann hef-
ur fitnað í kosningabarátt-
unni, enda þarf hann
að drekka mikinn bjór með
kjósendum sínum fyrir kosn
ingar og iætur þá ekki sitt
eftir líggja. Sitt hvorum meg
in við sviðið voru plagöt, þar
sem letrað var stórurn stöf-
um: Gegn dýrtið. Fyrir festu
og skynsemi. CSU. Sem sagt:
fulit hús af fól’ki í leit að
skynsemi. Heilbrigðu, hrekik
lausu fölki. Margt sveitafóllk,
rólegt, íhaldssamt. Veit hvað
það vil, óttast Strauss sizt
af öiliuim, sikiliur hann eins og
hann það, treystir hon-
um. Hér er hann Mka í sinu
eigin kjördæmi, heima. Og
stjórmmálamenn heima á fs-
landi mættu öfunda hann af
fundarsókninrai og því
trausti, sem fólkið ber til
hans. Strauss er eins konar
forsjón, krossfari gegn verð-
ból’gu, óeirðum, hermdar-
verkum og komimiúnistum. Og
hér við sjállft Járntjald-
ið þykist fóllk hafa einhverja
reymsilu fyrir því, hvað
kommúnismi sé. Margir hafa
t.a.m. skroppið til Tékkósló-
vakíu.
Strauss kom inn, leit í
kriragum sig og brosti, þegar
hann sá mannfjöldann. f
upphafi ra'ftu sinnar þakk-
aði haran kjósendum þann
áhuga sem þeir sýndu hon-
uim. Haran slær gjarna á bæj-
erskan þjóðernisstrong,
þekkir þetta fóilk sem hef-
ur enn I hávegium minningu
Lúðvíks 2. koraungs i Bæj-
ern, sem viildi ekki fara í
stríð fyrir Prússa og Bis-
marck til að sameina aiit
Þýzkaland. Sjállfstæði Bæj-
ern var honum fyrir öllu.
Þessi sjálfs'tæðiskennd á enn-
rætur hér um sióðir.
Strauss er fæddur hér
skammt frá, i Schongau, í
næsta nágrenni við Wies
kirkju, frægustu rokkókó-
kirkju sem um getur. Rætur
hans standia djúpt í kaþöisk-
um jarðvegi. Faðir hans var
kjötkaupmaður, sendi son
sinn í Ettal-klaustrið hér í
Ölpunum, skamm't utan við
Oberammergau, þar sem
hann varð handigenginn ka-
þólsku prestunum, kénnur-
um sínum, sem eru honum
sterkur bakhjall, a.m.k. þeir
sem enn iifa. í Ettad l'ærði
hann forngrisku og latínu
sem hann talar reiprennandi,
en í Max-menntas'kólanutm i
Múnchen lærði hann fleiri
tungumál, enda mikili mála-
maður. Hann var óvenjugóð-
ur námsmaður, en larag-
aði einnig að læra viðskipta-
fræði og fór til Innsbruok
þeirra erinda. Ekki hef-
ur hann hlotið sama frama í
þeim efnum og t.a.m. Kairl
Schililer, enda er haft í fl'imt
ingum að hann sé nemand-
inn, SchiMer kennarinn.
Strauss barðist á austurvíg-
stöðvunum, en var ekki nas-
isti. Ég hef hitt hér mann,
sem var með honum á aust-
urvígstöðvunu'm og fuiliyrðir
að hann hafi verið andnas-
■isti, enda tóku Bandaríkja-
menn hann upp á arma sína
eftir stríð og varð hann m.a.
túl'kur þeirra um skeið.
Fyrrnefndur miaður er póli-
tískur andstæðingur Strauss
og t'rúverðugur.
Strauss talar lótla'ust,
breytir sjaldan um tón og þá
helzt undir lokin. Þá hæfck-
ar hann róminn, en handapat
ar sama og ekkert. Hann lék
á als oddi alilan timann, tal-
aði blaðalaust og er fliug-
mæiiskur, heldur salmum einis
og sagt er og er fullur af
gríni og húmor. Og ekki vant
ar slaigkraftinn eða eldmóð-
inn. Áheyrendur klöppuðu
oft og hlógu að fyndrai ha>ns,
sem er gróf og ólík fínum
húmor Scheels. Strauss minnt
ist aldrei á þennan leiðtoga
FDP i ailiri ræðu sinni og
nefndi fltokk hans aðeins
einu sinni á raafra, en ekki
óvinsamlega. Aftur á mófci
frerði hann harða hríð
að jafraaðarmönnuim og var
með köfliuim mjög ósvítfinn.
Ég heyri menn segja að
hann sé ósvífraari nú en áð-
ur og harðari, enda orkaði
sumt tvimælis sem hann
sagði. Áheyrendiur vilja aug-
sýnilega meiri hörku, því að
Strauss þekkir manna bezt
þann akur sem hanra sáir í
orðum sínum.
1 upphafi ræðu sinnar
minntist hann þess að jatfnað-
armenn hefðu ekki lagt
áherzlu á það í kosniragabar-
átfcu sinrai fyrir kosning-
ar 1969 að Brandit yirði að
verða kanslari, heidur hefði
vígorð þeirra hljóonað eitt-
hvað á þá leið að nóg værl
komið af tuttugu ára valda-
ferli kristiiegra demókrata.
Hann sagði að nú hefðu kjós
endiur fehgið meira en nóg
af 3ja ára stjórn jafnaðar-
manna. Þá minratist hann
á að nú berðust Karl Schill-
er og Ludwig Erhard hlið
við hlið gegm stjórninni
í eins konar auglýsingastríði
og hefði það þótt saga til
næsta bæjar fyrir síðustu
Franthald & bls. 20.