Morgunblaðið - 30.06.1973, Blaðsíða 8

8
MORGUWBLAEMÐ. LAUGARDAGtm ,'W, JONÍ 1973
Þróun borgarskipulagsins
Rætt við Hilmar Olafsson,
forstöðumann Þróunar-
stofnunar Reykjavíkurborgar
Likan af Reykjavikurborgr, senj uniiið er að á vinnustofu Þróunarstofnunarinnar.
ÞRÓUNARSTOFNUN Reykja
vikurborgar er yngrsta borg;-
arstofnunin. Hún var sett á
fót í des. 1971, en raunveruleg
starfsenii hófst þar fyrst í nóv
ember 1972. Veigamestu verk-
efni Þróunarstofnunarinnar
eru að endurskoða aðalskipu-
lagr Ijorffarinnar og móta hug-
myndir um þróun hennar í
næstu framtið. Forstöðumað-
ur þessarar nýju stofnunar er
ungur maður, Hilmar Ólafs-
son, arkitekt.
Samkvæmt samþykkt um
skipulagsnefnd Reykjavlkur-
borgar fer hún í umboði borg
arráðs og í samráði við borg-
arverkfræðing með yfirstjórn
Hilmar Ólafsson.
Þróunarstofnunarinnar. Verk-
efini þróunarstofnunarinnar er
eims og fyrr segir að hafa með
höndum endurskoðun aðal-
skipuiagsins og athuganir á
deiliskipulagstillögum, sem
lagðar eru fyrir skipulags-
nefnd. Stofnunin lætur fram
fara könnun á forsendum að-
alskipulagsins og þróun ein-
stakra þátta þess. 1 framhaldi
af þeirri könnun ber henni að
gera tillögur til skipulags-
nefndar og borgarráðs um
breytingar, sem rétt þykir að
gera. Þá fellur það í verka-
hring stofnunarinnar að
ieggja fram hugmyndir að
skipulagsi nýrra byggingar-
svæða.
Hilmar Óiafsson starfaði áð
ur sem arki'tekt Húsnæðis-
málastofnunar ríkisins, Með
honum vinna við Þróunair-
stofnunina einm arkitekt, verk
fræðingur, teiknari og skri.f-
stofustúlka. Auk sumarfólks,
þá kaupir stofnunin þjónustu
frá einkaaðilum og öðrum
borgarstofnunum.
Hilmar Ólafsson segir okk-
ur að það séu fyrst og fremst
fjórir þættir, sem Þróumair-
stofnunin fæst nú við. í fyrsta
lagi sé unnið að endurskoðun
aðaLski pulagsins eins og regl-
ur um stofnunina mæla fyriir
um. Á þessu stigi miðast end-
urskoðunim fyrst og fremst
við gatnakerfið. Hér er um
mjög viðamikið verkefni að
ræða, enda geta forsendur
breytzt á skemmri tíma en
liðinn er frá gerð aðalskipu-
lagsins.
Skipulagning gatnakerfis-
ins er byggð á áætlunum um
ferðir manna milli einstakra
borgarhluta. Hilmar tjáir okk
ur, að fjöldi ferða sé vita-
skuld ábaflega mismunamdi,
eftir því hvers kyns starf-
semi fer fram í hverjum
hluta fyrir sig. Verzlun og
hvers kyns atvinnustarfsemi
kallar á meiri umferð en íbúð
arhverfi. Af þessum sökum
þarf að gæta þess að atvinnu-
starfsemi fari ekki fram yfir
ákveðið hámark í hverjum
hluta fyrir sig; er því ieiltast
við að dreiía þessari starf-
semi, eftir ákveðnum grund-
vallarreglum.
Fram til þessa hafa margir
sérfræðingar um skáspulag
borga lagt á það rika áherzlu
að fulinægja ítrustu óskum
manna um greiðar aksturleið-
ir og næg bilastæði. Þessi um-
ferðarmannvirki kosta óhemju
fé, sem taka verður af ibú-
um borganna. Hilmar segir
okkur, að mikil breyting sé
að verða á afstöðu manma
gagnvart bílnum, og þá sér-
stakiega notkun hans í mið-
borgum. Þar er ekki lögð eins
rík áherzla á, eins og áður,
að byggja umferðarmanmvirki
og bílastæði í fullu samræmi
við bifreiðafjölda og umferð-
arþuniga. Óhemju mikið fjár-
magn sé fest í þessum mann-
virkjum; í sumum tilvikum
væri skynsamlegra að verja
því til annarra hluta. Fólkið
verði þvi að sætta siig við
færri bíiastæði í miðborgun-
um sjálfum en nýta frekar
bíiastæði á mörkum þeirra,
en fái í staðinn frjálsLegri og
opnari borg með þægiiegum
gönguleiðum,
Þá greimir Hilmar okkur
frá því, að unnið sé að undiir-
búningi skipulagsverkefna í
miðborginni. Verið sé að ýta
af stað skipulagsvinnu varð-
andi Grjótaþorpið. Síðam verði
miðbæjarkvosin tekin fyrir og
raunar svæðið allt inn að
HLemmtorgi. Þetta myndi hið
eiiginlega miðborgarsvæði.
Þriðja höfuðvet'kefnið, sem
stofnunin fæst nú við, er at-
hugun á framtiðarbyggð fyr-
ir Reykjavík. Könnunim mið-
ar að þvi að finna, hvar bezt-
ar aðstæður eru fyrir ný borg
arhverfi. Nú er gert ráð fyrir,
að næstu verkefni á þessu
sviði verði á svæði í norðaust
ur frá núverandi byggð í
Reykjavik.
HilLmar segiir okkur, að
vegna allira þessara verkefna
Láti stofnunin nú fara fram
Viðtækar kamnanir á öllum
þeim þáttum, sem máli skipta
við emdurskoðun aðalskipu-
lagsins og frekari vinnslu á
deiliskipulaginu ininan ramma
aðalskipulagsins.
Loks er þess að geta, að
Þróunarstofnunin hefur verið
að vinma að umhverfisverk-
efni, heildarskipulagningu á
útivistarsvæðum í borginni.
Því verkefnd er nánaist lokið.
1 tiLIögunuim er að þvi stefnt
að mynduð verði samfetld
heild útivistarsvæða, þanniig
að hinir grænu reitir skipu-
lagsins tengist saman með
gönguleiðum. Þessar tillögur
hafa enn ekki verið iagðajr
fram tii samþykktar, en undir
búningsvinnu er að mestu Lok
ið.
Þróunarstofnunin hefur
einnig með höndum samræm-
ingu á vinnu varðandi skipu-
iag nýja miðbæjáriins, sem
svo hefur verið nefndur. Á
bak við það verkefni liggur
umfangsmikið starf og við-
tækar kannanir.
Einar Magnússon fyrrv. rektor:
Seðlabanki við Arnarhól
1 VETUR var i blöðum birt sú
frétt, að Selðabanki Islands ætl-
aði að láta reisa gríðarstórt f jög
urra eða fiimm hæða hús á bila-
sitæðinu við Arnarhól og fylgdi
mynd af líkani af húsinu og um-
hverfi þess.
Ég ritaði þá örstutta grein í
dálka „Velvakanda" í Mbl. og
benti á, að með því húsi yrði
lokað fyrir hið fagra útsýni af
Amarhóli ti‘1 norðausturs, út-
sýni, sem ekki ætti sinn líka í
meiinni borg, sem ég þekki.
Ég sagði líka frá því, að Einar
heitinn Sveinsson húsameistari
Reykjavíkurborgar um marga
áratugi og þá var enn á Mfi, hefði
látið bóka mótmæli sín gegn
þessari ráðstöfun. Mótmæli Eim-
ars heitins voru svohljóðandi:
„Er mótfallinn þvi, að Arnarhóls-
svæðið verði skert nieð byggingu
á þessum stað, en álít, að stuðla
beri að stækkun þess eins og
mögulegt er vegna hins fagra
útsýnLs og fleira á þessum önd-
vegisstað Reykjavíkurborgar.“
í greinarstúf mínum lagði ég
tfl, að í stað þess að reisa þama
stórhýsi, ætti mikliu fremur að
rífa Sænska frystihúsið, og það
sem fyrst, svo að útsýnið yrði al
veg frjálst. Hét ég á drengskap
þeirra ágætismanna, sem stjórna
Reykjavíkurborg og Seðlabank-
anum að láta af þessum fyrirætl
unum.
Ég benti líka á, að skipulags
nefnd og bygginganefnd og öðr-
um borgaryfiirvöldum hefði stund
um yfirsézt, svo sem t.d. er
leyft var, að hús Sveins Zoega
við BankasfrBeti mætti skaga svo
langt út í Skólavörðustíg, að
byrgði fyrir útsýni upp Skóla-
vörðustíginm til HalLgrímskirkju.
— Agnar Þórðarson rithöfumdur
benti á þessa skyssu í smágrein
hjá „Velvakanda", og þetta var
lagfært mjög svo smekklega. Og
ég efast ekki um, að þar hefur
húseigandinn, Sveinm Zoega, átt í
simn mikla þátt.
Margir þökkuðu mér fyrir
þessa ábendingu, og ekki er mér
kunnugt, að henni hafi verið möt
mælt opinberlega. Hefur málið
síðan legið í þagnargildi.
En í gærkveidi var þesis gebið
í útvarpsfiréttum, að byrjað væri
að grafa fyrir grunni þessa húss.
Sizt af öllu datt mér í hug, að
svo fljótt yrði ráðizt í þessar
framkvæmdir, nú um háanna-
tímann, þegar mikill er hörgull
vinnuafls til nauðsynilegra verka.
Sömuleiðis er lika mikiU skortur
frjámagns til arðgæfra fram-
kvæmda. Þess var getið í útvarps
fréttinni, að ekki lægi fyrir áæti
un um kostnað. Vitanlega veit ég
ekki hversu dýrt þetta hús yrði,
en segja mætti mér, að það
mundi kosta fullbúið ekki undir
verði tveggja til þriggja skuttog
ara eða eins góðs varðskips, sem
nú er verið að reyna að aura
saman i. En hvort tveggja þetta
munu margir telja nauðsynlegra
nú í bráðina en slíkt skrifstofu-
hús.
Hvort hús þetta muni teljast
fallegt eða ljótt eða hvorugt,
kemur ekki þessu máii við. Hús-
ið má bara ekki vera þarna við
Arnarhól og loka um aldur og
ævri fyrir eitthvert dásanilegasta
útsýni í Reykjavík.
Ég veit ekki ,hvort endilega er
bráðmauðsynlegt að reisa nú
strax sérsfiakt hús yfir SeðLa-
bankann, eða hvort nauðsynlegt
sé, að það sé við höfnina eða
skammt frá öLLum hinum bönk-
unum, en ef svo er, þá er önnur
hemtug lóð þarna á næsta Leiti,
en það er Lóðin við SkúLagötuna
þar sem Nýborg var áður. Þar
væri húsið ekki fyrir.
Nú er mál þetta í höndum
tveggja valdaaðila, annars vegar
byggingayfirvalda Reykjavikur-
borgar, þ. e. Skipulagsnefndar,
bygginganefndar og borgar-
stjórnar aLLrar, en hins vegar
stjórnar Seðlabanka IsLands.
Ég hygg, að ég þekki persónu
lega flesta þá menn, sem hér um
r.æðiir og alla að góðu. En ég fcel,
að þeim hafi yfirsézt í þessu
í BYR.JÚN júlí kemur til lands-
ins ungur sænskur læknir, Karl-
Otto Aly að nafni, sem gestur
Náttúrulækningafélags fslands.
Hann er yfirlæknir á hæli, sem
sænska heilsuræktarsambandið
hefur starfrækt um margra ána
skeið og var fyrir rúmu ári flutt
í ný og betri húsakynni. Samtök
in voru sbofnuð fyrir 30 árum af
fylgiismönnum Are Waerlands og
eru mjög fjölmenn. Á vegum
þeirra eru starfandi matsöluhús
og verzlaniir í öllum stærri bæj-
um Svíþjóðar.
máLi, og það er mannlegt. En ég
vona, að þeir spymi nú fæti við
og taki þetta mál til nýrrar yfir-
vegunar, minnugir síðustu að-
vörunar og mótmæla Binars heilt
ins Sveinssonar arkitekts, hins
ágæta, smekklega, vandvirka og
vammlausa manns, gegn þvi að
eyðilleggja Arnarhólssvæðið.
Ég vona, að hætt verði við
þessar framkvæmdir, sem því
miður eru hafnar þá mundu þess
ir menn í mínum augum og fleiri
hafa firrt sig og minningu sína
hjá komandi kynsióðum mikfLu
ámæli, og verða raenn að meiri.
28. júní 1973.
Læknirinn mun dvelja í Heflsu
hæli NLFI í Hveragerði um hálfí-i
mánaðar tíma til skrafs og ráða
gerða í sambandi við starfsemi
félagsins og væntanlegar hæliis-
byggfingar og flytur þar erindi
fyrir hælisgesti. Bnnfremur flyt-
ur hann opinbera fyrirlestra í
Reykjavík og á Akureyri, en
hamin er kunnur og vinsæll fyrir-
lesari í heimalandi sínu. Aðgang-
ur að fyrirlestrunum verður
ókeypis og öLlum heimill, og verð
ur mál hans túlkað jafnóðum.
(FréttatUkynning frá NLFf).
Svíi flytur erindi
um náttúrulækningar