Morgunblaðið - 30.06.1973, Blaðsíða 14

14
MORG UvNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. JONÍ 1973

l/ÍKLEGAST hefur enginn ís-
lending-ur dregið eins marga
Iaxa á land eins og veiðigarp
urinn Heimir Sigurðsson frá
Tjörn í Aðaidai i S-Þingeyjar
sýslu. Það er rúm hálf öld lið
in frá því að hann dró fyrsta
laxinn sinn úr Laxá og hann
hélt dagbók yfir alla laxa sina
frarn til ársins 1942, er bókin
glataðist. Þá vorn skráðir upp
undir 2000 laxar. Síðan hefur
hann ekki haft töiu á veiðinni,
en ekki er óliklegt að laxarn
ir séu einhvers staðar milli
3000—4000. Þess má geta að
heildaraflinn úr Laxá í Aðal-
dal í fyrra var um 3000 lax-
ar.
Heimir með rúmlega 20 punda hæng, sem fékkst i klakveiðum á Hólmavaðsstíflu.
„Ég hélt að slíkar skepnur
væru alls ekki til í Laxá“
Rætt við Heimi Sigurðsson á Tjörn í Aðaldal
um hálfrar aldar veiðiskap í Laxá
Undirritaður er einn af læri
sveinum Heimis við Laxá og
nú fyrir nokkru settist ég nið
ur hjá honum og spjallaði við
hann um Laxá og laxveiðar
þar. Heimir er fæddur í
Garði í Aðaldal 1. ágúst 1907
og verður því 66 ára á þessu
sumri. Hann er sonur hjón-
anna Sigurðar Baldvinssonar
bónda í Garði og konu hans
Bergljótar Benediktsdóttur
frá Auðnum í Laxárdal. Heim
ir hefur aila tíð búið á bökk
um Laxár og var 14 ára er
hann dró sinn fyrsta lax. —
Hann hefur sl. 30 ár verið leið
sögumaður við Laxá og þeir
eru margir mennirnir, sem
Heimir hefur sett í sinn fyrsta
lax en fáir, sem eru að fullu
útskrifaðir úr skóla hans.
— Heimir segðu mér frá
fyrsta laxinum, sem þú dróst.
Sá fyrsti, sem ég
missti
— Ég skal heldur segja þér
frá fyrsta laxinum, sem ég
missti. Þá var ég tólf ára gam
all og var alltaf að stelast í
ána. Stöng mín var frum-
stæð bambusstöng, sem ég
faldi niður við á, svo ég væri
fljótur að grípa til hennar,
þegar faeri gafst á. Þetta skipti
hafði ég fengið lásnaðan
pramma, til að róa út á ána,
því að ég gat lítið kastað á
þessum allri. Ég var með eitt-
hvað heimatilbúið drasl fyrir
beitu, en þegar ég var í Syðst-
eyjarkvísl tekur hjá mér lax.
Ég kom mér í land hið bráð-
asta og byrjaði að þreyta lax-
inn. Það gekk vel og eftir
nokkra stund var ég búinn að
koma honum upp að bakkan-
um og hann búinn að gefast
upp að því er ég taldi. Ég
beygði mig niður og ætlaði að
taka hansn steinbítstaki, en þá
tók hann heldur betur við-
bragð, braut öngulinn og var
þar með farinn. Þá háskældi
ég sagði Heimir og hlær við
tilhugsunina rúmlega hálfri
öld síðar.
— Hvað var hann stór, held
urðu?
— Hann var svona 12 pund.
— Nú þú ert ekki eins og
aðrir veiðimenn, að gera hann
að 20—30 punda fiski.
— Nei, en ég get sagt þér
það að ég hef aldrei séð ann-
að eins eftir einum laxi og hef
ég þó mísst þá stóra. Þá var
aðeins veitt á flugu og mér
hefur alltaf síðan þótt flugan
eina sanna veiðarfærið og
finnst ég eiginlega ekki veiða
nema ég sé með flugu.
— Segðu okkur nú frá
fyrsta laxinum.
Fyrsti laxinn
— Það var eitt sumarkvöld
tveimur árum síðar. Ég var
að dútla við silung neðan við
Straumeyjar og búinn að fá
tvo. Ég var úti á báti og var
að róa með fluguna dangl-
andi aftan í. Þá er hún hrifin
heldur hressilega og ég finn
að hér er enginn silungur á
ferð. Ég var búinn að draga
marga hoplaxa, en aldrei nýj-
an lax úr sjó. Ég hélt að hér
væri hopiax á ferð'nni. Mér
gekk vel að þreyta hann og
þegar hann kom upp að bakk
anum náði ég góðu sporðtaki
á honum og kippti honum upp
á land. Varð ég nú heldur bet
ur kátur, því að ég sá strax
að hér var á ferðinni nýr og
feitur lax. Ég fór upp að Nesi
og bankaði á baðstofuglugg-
ann hjá Steingrími heitnum til
að sýna honum veiðina. Hann
hristi bara höfuðið og sagði:
„Það getur ekki verið, þetta
hlýtur að vera eftirlegulax."
Með það fór ég heim og vakti
þar alla upp. Pabbi sagði það
sama við mig en ég sagði við
hann: „Bíddu bara til morg
uns“. Nú þegar ég vaknaði
var pabbi búinn að gera að
fiskinum og það fór ekki á
milli mála að hér var á ferð
inni nýrunnin hrygna.
Heimir glottir við og segir:
„Það var ekki auðvelt á þe'm
tíma að fá að fara niður að
ánni. Fólkið var alltaf að
striða mér vegna veiðideliunn
ar og sagði að ég nennti ekki
að vinna eins og h'nir strák-
arnir. Ég lét þetta ekki mikið
á mig fá og hélt áfram áð stel
ast. Ég ætla að segja þér eina
smásögu i því sambandi.
Stærsti sigurinn
Einu sinni var mér sagt að
fara út í Tjöm og moka sund
ur skíthlössum, sem voru þar
í flagi, sem varð fyrsta nýrækt
in á Tjörn. Veðrið var dýrlegt
og eins og það bezt gat orðið
til veiða. Stöngin var í felum
eins og vanalega. Ég var reið
ur yfir því að vera sendur einn
í þessi skítverk og hugsaði
með mér, að ég skyldi verða
fljótt búinn, svo að ég kæmist
niður að á, áður en karlarnir
kæmu til að herfa og sá. Þeg
ar ég var að verða búinn, sá
ég í föxin á hestunum, þar
sem þeir voru að koma. Ég
vandaði mig nú ekki beint
við að moka úr þeim hlössum,
sem eftir voru, og var horfinn
áður en þeir komu. Ég hljóp
heim að Nesi og fékk þar lán
aðan pramma og byrjaði veið
ar á Dýjaveitunum og í Syðst-
eyjarkvísl. Þar missti ég tvo
stórlaxa og var ekki hátt á
mér risið. Þegar ég kom nið-
ur i Tjarnarhólma var ég bú-
inn að fá 14 sdunga, en engan
lax og hugsanir mínar ekki
sem fallegastar. Ég var orðinn
svangur og fór að Syðri-Sel
tanga til að leita mér að eggj
um til átu. Ég fann nóg af
þeim og fór út í Tjarnarhólma,
iagðist þar og borðaði. Ég var
ekk: búinn að liggja lengi, er
lax stökk við hólmann. Ég
var fljótur að koma færinu út
og laxinn var á með það sama.
Ég landaði honum og náði öðr
um eftir skamma stund. Ég
flutti mig siðan niður í Síma
streng og þar fékk ég tvo laxa
til viðbótar. Lífið lék nú við
mig og ég var þama búinn að
ná 4 löxum frá 16 og upp í 22
pund. Það var ekki vegur fyrir
mig að bera þetta heim og því
rölti ég áleiðis með húfuna
mína og vettlinga full af eggj-
um. Ég var ekki fyrr kominn
í kallfæri við karlana, sem
voru að vinna i flaginu, en
þeir fóru að senda mér tóninn.
Ég var hinn borginmannleg-
asti og sagði: „Nú skuluð þið
bara koma með klakmerina."
Þá fékk ég svarið: „Ætlarðu
að hæðast að okkur ormurinn
þinn.“ Nú það var ekkert ann
að að gera en að fara heim
til mömmu og hún trúði mér
og talaði við pabba, er hann
kom heim. Pabbi varð hinn
ánægðasti og við fórum allir
niður að á til að sækja aflann
og allir fóru að veiða. Ég man
ekki hvað við fengum, en eft
ir þetta mátti ég veiða að vild.
Þetta var minn stærsti sigur
um ævina.
— Það er sjálfsagt eins og að
biðja þig að leita að saumnál
i heystakk, að biðja þig að
segja frá minnisstæðustu
veiðiferðinni.
— Ætli það sé ekki sú sem
ég var að segja þér frá.
— En sú sem næst kemur?
— Stórkostlegasta veiði,
sem ég hef lent í í Laxá var
er ég fékk á 4% degi 36 laxa
frá 11 upp í 28 pund. Þar af
27 á þremur dögum í Tjarnar
landi, alla, nema éinn á flugu.
Það var mikill slagur.
Allir á flugu
— Hvað hefurðu fengið
marga laxa yfir 30 pund?
— Ekki vil ég fullyrða um
það, en ég hef fengið 2 laxa á
flugu, sem vógu 35 pund, er
þeir voru viktaðir sólarhring
seinna. Ég held að ég ljúgi
ekki miklu ef ég segi 20 laxa
frá 28 upp í 35 pund. Margir
jöðruðu við 30 pund og allir
veiddir á flugu.
Þá brá mér
voðalega
— Einhvern tíma hlýtur þú
að hafa misst þá stóru. Segðu
okkur frá einum slíkum.
— Það var á minum sokka-
bandsárum, er ég bjó til mínar
flugur sjálfur. Eg hafði búið
til eina litla, sem ég kallaði
Eftir
Ingva
Hrafn
Jónsson
Surtlu. Hún var búin til úr
hrafnsfjöður og vafin um legg
inn með silfurpappír úr Cap
stanhylki, sem var brezkt tó-
bak. Með þessa flugu fór ég
niður í Syðsteyjarkvísl og
byrja að kasta. Það líður ekki
á löngu áður en lax tekur flug
una á bólakafi. Hann fer sér
ósköp hægt í byrjun, en ég
finn að þarna er stórlax á ferð
inni. Hann tekur siðan á rás
og syndir upp ána alveg upp
á Dýjaveitur. Ég var þá ekki
farinn að sjá hann. Þar snýr
hann við og syndir niður á
staðinn,, þar sem hann tók og
leggst þar bókstaflega á
punktinn og haggast ekki. Ég
byrjaði að toga i hann en lengi
vel bifaði ég honum ekki. En,
allt í einu fýkur í kauða og
hann tekur þessa ofsa roku og
endar hana með því að þurrka
sig upp úr ánni. Þá brá mér
voðalega, því að ég hélt ekki
að svona skepnur væru til í
ánni. Hann stökk aftur neðan
við Syðstey og þá féllust mér
algerlega hendur og ég get
fullvissað þig um að hann hef
ur ekki verið minni en Gríms
eyjariaxinn (49% pund blóðg
aður). Ég réð ekkert við lax
inn, en var að vona að hann
myndi fara n'ður með Ki£k-
ey og Hrútey, þar sem ég ætti
meiri möguleika. En, þvi var
ekki fyrir að fara, hann tók
strikið niður með austurland-
inu og þar skildi með okkur.
Ég hafði stöngina, en hann
fluguna.
Svipuðum laxi lenti ég einu
sinni í á Fossflúð í Laxamýra-
landi og þeim fiski hefði ég
náð, ef rnaður hefði verið með
mér.
Sálarkvalir
— Nú ert þú leiðsögumað-
ur. Hvernig finnst þér að setja
í lax og láta síðan annan mann
taka við stönginni?
— Því er fljótsvarað, það
eru hinar verstu sálarkvalir,
að láta mann, sem ekkert kann
fá stöng með laxi á og sjá að-
farirnar.
— Hvað finnst þér um alla
þessa laxagengd nú og alla
veiðina í fyrra. Hver er skýr-
ingin?
—Hún er ósköp einföld, það
er ræktun undanfarinna ára,
sem nú er að koma í ljós, með
stóraukinni laxagengd, Bænd-
ur hafa undanfaritn ár sleppt
miklum fjölda niðurgöngu-
seiða og sumaralinna seiða í
ána og þessi ræktun er að
skila sér. Laxeldisstöðin á
Laxamýri á eftir að gegna
miklu hlutverki í því að fylla
Laxá af stórlaxi og ef svona
heldur áfram þarf ekki að biða
þess í mörg ár.
— Manstu eftir annari eins
veiði?
— Árið 1938 var með svip-
aða stærð, en ekki annan eins
fjölda og veiddist sl. sumar
og virðist ætla að veiðast i
sumar.
— Að lokum Heimir, finnst
þér alltaf jafn gaman að veiða
lax?
— Já, og ég vona að ég verði
aldrei svo gamall að ég missi
löngunina til að veiða lax, því
að þá verð óg algerlega búinn
að vera.