Morgunblaðið - 10.01.1974, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. JANUAR 1974
17
Grikkland —
Phaedos Gyzikis, hershöfðingi, hinn nýi forseti Grikklands.
hljótt
um
FURÐU hljótt hefur verið um
nýju byltinguna í Grikklandi i
blöðum, og þegar um hana er
fjallað, er það yfirleitt gertósk
öp gætilega: það er engu lik-
ara en menn bíði átekta og sjái
hver verður framvinda mála og
hver verða vinnubrögð hinna
nýju valdhafa.
Því er þó ekki að leyna, að
nýi forsætisráðherrann, Adam-
andios Androutsopoulos, hefur
gefið í skyn, að tökin verði ekki
linuð, miðað við þá stjórnar-
háttu, sem voru hjá fyrrverandi
forseta Georges Papadopoulosi.
I fljótu bragði er erfitt að sjá
aðra skýringu á þessu síðasta
valdaráni en þá, að menn hafi
verið orðnir þreyttir á Papado-
poulosi og þær tilhneigingar,
sem hann hafði tekið upp á því
að sýna og stefndu í lýðræðis-
átt, hafi ekki átt upp á pallborð-
ið innan hersins. Þá ber og að
hafa í huga þá megnu gremju,
sem gerði vart við sig hjá yfir-
mönnum hersins í sumar, þegar
Papadopoulos tók sig til og
hreinsaði alia herforingja úr
stjórn sinni.
Ég fæ ekki betur séð en
hægriklíka hafi tekið við af
hægristjórn og.sú hægriklíka sé
meira að segja ráðin i að hverfa
aftur til ársins 1967 og fylgja i
einu og öllu þeirri stefnu, sem
var við lýði á fyrstu valdaárum
Papadopoulosar.
Sagt er, að herinn hafi notað
sér stúdentaóeirðirnar fyrr i
vetur til að gripa í taumana og
þvi hafi verið haldið fram, að
Papadopoulos hafi bersýnilega
verið búinn að missa tökin bæði
á hernum, á almenningi og á
hvers kyns vandamálum, m.a. á
sviði efnahagsmála, sem að
steðja. Sennilega er sh'I<t þó
ámóta sannfærandi átylla og
Papadopoulos notaði sjálfur,
þegar hann gerði byltinguna
með félögum sínum árið 1967.
Þá höfðu verkföll og óspektir
tröllriðið þessu lýðræðisríki um
margra mánaða skeið og enda
þótt sigur Miðsambands Georg-
es Papandreus væri fyrirsjáan-
legur i þeim kosningum. sem
áttu að fara fram um vorið, var
þó trúlegt, að ástandið hefði um
margt verið ótryggt. Papado-
poulos og þeir sem stóðu að
byltingunni í apríl 1967 sögðust
vera að bjarga Grikklandi úr
hondum kommúnista. Það hef-
ur mér jafnan fundizt hláleg
skýring, þar sem kommúnistar
grískir eru ekki áhrifamiklir.
þótt sumir þeirra hafi látið all-
rnikið fyrir sér fara, og fátt var
rnerkt er gæfi til kvnna. að
kommúnistar eflendis frá
ásældust völd og áhrif i Grikk-
landi þá. Og hafi þarna verið
átt við Georges Papandreu, þá
munu þeir sem eitthvað þekkja
til ferils hans f stjórnmálum,
víst á einu máli.um að kommún-
ista — í þeim skilningi sem
venjulega er lagður í það orð —
var ekki unnt að kalla hann.
I stefnuræðu Androuts-
poulosar sagði hann, að
slefnt yrði i rólegheitum til
kosninga, en hann gaf ekki í
skyn, hvenær þær yrðu haldn-
ar. Svo að þess vegna geta liðið
ár og dagar, þangað lil kosning-
ar verða haldnar -í Grikklandi.
Það getur líka vel verið að þessi
nýja stjórn sitji ekki mjög
lengi. En því-var líka spáð um
Papadopoulos að hatin vrði
felldur úr sessi áður en tvii ár
væru liðin frá valdarám hans.
Hann sat nú samt í góð sex ár.
Stjórnmál í Grikklandi eru jafn
óútreiknanleg og Grikkir eru
sjálfir og þess vegna er bezt að
fara varlega í að spá hversu
lengi þeim félögum Androut-
sopoulosi, Ghyzikis forseta og
lannides, lögreglustjóra (sem
talinn er einna áhrifamestur,
enda þótt minna færi fyrir hon-
um á opinberum vettvangi)
tekst að halda sér í valdastöð-
urn.
h.k.
TIÐINDI
nýjustjórnina
FYRIR áramótin var hér flug-
freyjuverkfall, sem varla fór
fram hjá nokkrum manni. Það
leystist þó, sem betur fer, svo
hver komst í jólasteikina i því
landi eða landshluta, sem hann
helzt kaus. Þetta er raunar liðið
hjá og gleymt, eins og regnið,
sem féll í gær. En gára, sem þá
fór hjá, bar mig um stund með
sér í eftirfarandi vangaveltur.
Meðan á vinnudeilum stóð,
var mikið talað um hversu
gífurlegt vinnuálag væri á flug-
freyjunum í flugvélunum. Og
það er hárrétt. Þegar ég las eða
heyrði um þetta, sá ég gjarnan
fyrir mér mynd i líkingu við þá,
sem ber fyrir augun á kvik-
myndatjaldinu I myndum
franska skopmyndagerðar-
mannsins Jaques Tati um nú-
tímaþjóðfélag, þar sem allir eru
á þönum, eða í gömlu Chaplín-
myndunum, þar sem fáar
myndir auka hraðann á hreyf-
ingum leikenda. Votti af slíku
bregður stundum fyrir augu
flugfarþega nútímans, þegar
þeir eru setztir í hægindin til
aðhefjaflugferð. Og hraðinn á
flugfreyjunum í rennunni milli
sætaraðanna og við framreiðsl-
una eykst stöðugt í hlutfalli við
styttingu flugleiðanna. Freyjun
um er sífellt ætlað að færa
fleira farþegum sama matar-
skammt á styttri tima. Og
hvernig á að leysa það? Með
meiri hlaupum, meiri snerpu
við að skella bökkunum framan
við farþegana og ineiri asa. Far-
þegarnir hljóta auðvitað líka að
sjá, að þeir verða að falla inn í
hrynjandína og auka hraðann
við að stinga upp í sig bitunum
og tyggja. Og auðvitað að fara
ekki að biðja um neitt annað,
sem sýnilega ruglar kerfínu og
tefur. Eru nokkur önnur ráð til,
ef á að koma sama magni af mat
í enn fleiri manns á styttri
tíma? Varla! Enda skilst mér,
að finni einhver slíkt ráð, þó
ekki sé nema til að aúka af-
greiðsluhraðann um minútu,
þyki það þvilík snilli, að hann
hlýtur vegsemd, ef ekki fé í
verðlaun.
En til hvers er nú þetta? Ætli
flugfarþegar séu yfirleitt svo
aðframkomnir af hungri, þegar
þeir komast upp í flugvél, að
þeir þoli ekki klukkutíma eða
tvo í viðbót án þess að fá full-
komna máltíð? Eða að það þyki
skemmtun á flugleiðum að sjá
þessar snotru stúlkur þjóta
um eins og hvítur stormsveip-
ur?
Sjálfri finnst mér svona órói
heldur ieiðinlegur, þegar ég er
að ferðast. Og raunar alltaf, þó
að maður verði oft að hafa það í
nútima þjóðfélagi. Ösköp væri
notalegt að koma inn í flugvél,
þar sem rikti álíka friðsamlegt
andrúmsloft og er í eldhúsum
uppi i sveit, þar sem allir sitja i
makindum við eldhúsborðið við
gluggann og húsmóðirin eykur
á ánægjuna, er hún hellir upp á
könnuna við eldavélina og
skenkir í bollana með hátt-
bundnum handtökum. I slíkum
eldhúsum verður alltaf svo
notalegt, jafnvel þó að ekki sé
mikið til með kaffinu. Þar skap-
ast andrúmsloft fyrir umræður
og rabb og öllum liður vel.
Þannig gæti ég vel hugsað mér
að þiggja bara kaffibolla á
stuttum flugleiðum eða að geta
bara beðið um einhvern drykk i
glas til að ilja um hjartaræturn-
ar og dreypa hægt á alla leið-
ina, i stað þess að fá kannski
hressinguna af óviðráðanlegum
ástæðum rétt áður en lent er og
verða að skella svo i sig
drykknum með hraði. Ef flug-
freyjurnar mættu svo vera að
því að skiptast á nokkrum orð-
um við farþegana og brosa, um
leið og þær koma með kaffiboll-
ann eða glasið, þá væri það
áreiðanlega vel þegið. Ég held
að ég mundi bara heldur vilja
fá mér bita í kaffiteriunni á
flugvellinum á eigin kostnað
meðan beðið er eftir að komast
af stað — sem alltaf er — væri
ég mjög svöng. Þetta miðast að
sjálfsögðu við, að flugferðin sé
stutt, sem þær eru flestar nú
orðið. Frii maturinn í flugvél-
inni hlýtur hvort sem er að vera
borgaður með farmiðanum
mínum — sem yrði þá væntan-
lega þessum krónum ódýrari, ef
maður ekki meðtæki hina
ágætu veitingar.
Eins og svo margt annað á
þessari öld hraðans, eru allar
þessar matarveitingar í flugvél-
um á stuttum flugleiðum orðn-
ar úreltar. Þær eru leifar frá
því, að flugferð gat tekið hálfan
og heilan dag og þjónusta var
Iitil á flugvöllum. Enn eru
raunar til svolangar flugferðir,
að ástæða sé til að bera farþeg-
um mat, sem þeir geta borðað í
rólegheitum og flugfreyjur
hafa góðan tíma til að bera
hann fram og veita jafnframt
aðra þjónustu, svo sem að út-
vega teppi, ná í kodda, svara
farþegum o.s.frv. eins og t.d.
á leiðinni yfir Atlantshafið. Og
þá er fjarska notalegt að fá
snyrtilega máltíð og geta eytt
tímanum við að borða. En varla
er nokkur svo illa haldinn, þeg-
ar hann t.d. leggur af stað heim-
an frá sér að morgni til Kaup-
mannahafnar, að hann þoli
ekki við án þess að fá full-
komna máltíð á hálfs annars
tíma flugi til Glasgow og síðan
aftur næringu á leiðinni þaðan
til Kaupmannahafnar, eins og
nú þykir nauðsynlegt.
Mörgum flugfélögum er orðið
ljóst, að ekki er hægt að leysa
þann vanda að bera mat í far-
þega á stuttum flugleiðum. Og
ekki heyrist mér vera kvartað,
ekki fremur en þegar þessari
leiðinlegu áfengissölu úr vagni,
sem lokaði langan tima leiðinni
á sn.vrtiherbergiö, var hætt í
vélunum og hún flutt á flug-
stöðina. T.d. fór ég sl. vor með
Lufthansaflugvél frá Kaup-
mannahöfn til Kiel og aftur
með SAS-flugvél þaðan. Á báð-
um stöðum var sá háttur á hafð
ur, að þegar gengið var út í
flugvélina tók hver farþegi, ef
hann vildL svolitla snortra
pappaöskju, sem reyndist
geyma t vær samlokur og súkku-
laðikexkökur. Flugfreyjurnar
báru svo farþegum aðeins kaffi
með þessu og umbeðna drýkki á
leiðinni. Þær höfðu lika tíma til
að koma með blöð og bjóða
teppi, brosa framan í farþega
og skiptast á kurteisisorðuin við
þá. Kannski vildu einhverjir
heldur bros og hlýlegt viðmót
en kjúkling í mayonnaisi, ef
ferðin er svo stutt að ekki er
tími fyrir hvort tveggja.
Ekki er þessi asi flugfreyjun-
um að kenna. Þær hamast við
að leysa af hendi sitt erfiða
verkefni á stuttum tíma —
þetta hlýtur að vera tregðan við
að breyta eða kerfið — þetla,
sent leitað var að í útvarpinu á
nýjársdag. Líklega er það
ófundið enn.
E. Pá.