Morgunblaðið - 25.08.1974, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. AGÚST 1974
Landlæknar NorAurlandanna |>in<*a í Revkjavík:
Frá fundi landlæknanna f gærmorgun á Hótel Loftleiðum, talið frá
vinstri: Páll Sigurðsson ráðuneytisstjóri f heilbrigðismálaráðuneyt-
inu, Ólafur Ólafsson, L. Noro, S. Sörensen, T. Mörk og B. Rexed. Ljósm.
Mbl.: Ól.K.M.
F æðingum hefur ekki fækkað í Sví-
þjóð þrátt fyrir fóstureyðingarlögin
ÁRLEGUM fundi land-
lækna Norðurlandanna
lauk i Reykjavík í gær,
en fundurinn hófst
á fimmtudagsmorgun.
Landlæknarnir hittast
einu sinni á ári til skiptis
í hverju landi og í þetta
skiptið var röðin komin
að Islandi. Á þessum
fundum sinum ræða þeir
um það, sem gerzt hefur í
heilbrigðisþjónustu land-
anna, og bera saman
bækur sínar um það, sem
rekið hefur á fjörur.
Landlæknarnir eru þeir:
Thorbjörn Mörk, Noregi,
Sören Sörensen, Dan-
mörku, L. Noro, Finn-
landi, B. Rexed, Svíþjóð
og Ólafur Ólafsson ís-
landi.
Á fundi með blaðamönnum í
gærmorgun sögðu þeir, að f
byrjun hvers fundar gæfi hvert
land skýrslu um verkefni frá
síðasta fundi, meðal annars
væri þátttaka landanna innan
Alþjóðaheilbrigðismálastofn-
unarinnar rædd, en þar hittast
læknarnir einnig á ári hverju.
Læknarnir sögðu, að á fund-
unum væri mikið rætt um nýj-
ungar í læknisfræði og hvað
læra mætti af þeim tilraunum,
sem fram hefðu farið f lækna-
vísindum. A fundinum núna
hefur verið rætt um heilsu-
gæzlustöðvar, sem komið hefur
verið upp á Norðurlöndunum,
en þær hafa yfirleitt gefið góða
raun. Einnig hefur verið rætt
um að reyna að gera tengsl
fólksins og heimilislæknisins
nánari og í því sambandi má
minna á svonefnda „nærþjón-
ustu“, sem hafin er í Svíþjóð. I
öllum löndunum er nokkuð um
það, að fólk hafi ekki sinn eigin
heimilislækni og ber öllum
saman um, að það séu trassarn-
ir, sem ekki hafa lækni.
Fóstureyðingarmálin komu
nokkuð til umræðu á fundinum
í gær, en fóstureyðingarlög eru
annaðhvort gengin í gildi eða
frumvörp um þau liggja fyrir
þingum landanna. Rexed land-
læknir Svía sagði, að konum í
Svíþjóð væri frjálst að láta eyða
fóstri allt þangað til það yrði 12
vikna gamalt, en frá þeim tíma
og þar til það yrði 16 vikna yrðu
læknar að skera úr um, hvort
eyða mætti fóstrinu. Hann
sagði, að í Svíþjóð hefðu menn
óttazt, að eftir að nýju lögin
gengju f gildi myndu fóstur-
eyðingar aukast um allan helm-
ing, en raunin hefði orðið
önnur. Fæðingum hefði fjölgað
nokkuð f Svíþjóð frá þvf, að
þessi lög gengu í gildi, en fóst-
ureyðingar þar voru 26 þúsund
á sfðasta ári. „Fóstureyðing, er
að mínu mati versta lækning,
sem til er,“ sagði Rexed og
bætti þvf við; að konur fengju
oft mikla bakþanka eftir fóstur-
eyðingu.
Mesti kosturinn við þessi
nýju lög er sá, að nú eiga sér
ekki lengur stað ólöglegar fóst-
ureyðingar. Konan fer á sjúkra-
hús, þar sem aðgerðin er fram-
kvæmd og er því fyllsta öryggis
gætt.
Frjálsar fóstureyðingar hafa
verið í gildi í sex mánuði í Dan-
mörku og hefur þeim mikið
fjölgað við það. Sörensen land-
læknir Dana taldi þó, að þeim
myndi fækka á næstunni. Fólk
virtist hafa gleymt getnaðar-
vörnum fyrst eftir að lögin tóku
gildi, en þetta breyttist smátt
og smátt með miklum áróðri.
I Finnlandi eru lögin nokkuð
frjáls og þar hefur fóstureyð-
ingum einnig fjölgað. Þessi mál
hafa verið mikið á dagskrá í
Noregi og nú liggur lagafrum-
varp um fóstureyðingu fyrir
Stórþinginu.
Læknarnir sögðu, að um-
ferðarslys væru eitt mesta,
vandamálið í löndunum, en í
Danmörku fækkaði umferðar-
slysum mikið eftir að hámarks-
hraði var lækkaður í fyrrahaust
af völdum olíukreppunnar.
Slysum fjölgaði síðan á ný,
þegar hámarkshraðinn var auk-
inn aftur.
Þá bar líknarmorð aðeins á
góma og vildu læknarnir lítið
tjá sig um þau mál. Hins vegar
bentu þeir á, að vitneskja
lækna um það, hvenær sjúkl-
ingur kæmist ekki til lífs á ný
yrði sífellt meiri vegna meiri
þekkingar í læknisfræði.
Myndin var tekin, er -
kórinn var á æfingu f
Norræna húsinu.
HERLENDIS er nú staddur
norskur kór og er hann nú á
hljómleikaferð um Suðurland.
Hann mun einnig syngja á nokkr-
um stöðum á Norðurlandi og f
Reykjavík. I dag kl. þrjú syngur
hann f Skálholtskirkju, en kl. 9 f
Árnesi. Á morgun heldur hann
svo tónleika á Akureyrl, á þriðju-
dag á Húsavfk, á miðvikudag f
Norskur kór á tónleikaferð
Skjólbrekku, en lokatónleikar
hans verða í Háteigskirkju á
fimmtudagskvöld. Stjórnandi
kórsins er Tor Skauge, en undir-
leikari Johan Varen Ugland og
hélt hann hér tvenna tónleika f
sfðustu viku.
Kór þessi, Veitvet Musik-
konservatoriums Kammerkor, er
aðcins fimm ára gamall, en hefur
þegar getið sér gott orð í heima-
landi sínu fyrir fágaðan flutning.
Þessi Islandsheimsókn kórsins er
fyrsta utanför hans. Hann starfar
við Veitvet-tónlistarskólann í Osló
og er byggður upp af úrvali allra
f jögurra kóra skólans. Margir kór-
félaganna leggja þar stund á söng
sem aðalfag, en aðrir hljóðfæra-
leik. Kórinn leggur ríka áherzlu á
fjölbreytta efnisskrá og einbeitir
sér einkum að veraldlegum og
kirkjulegum verkum frá renais-
sance- og barokktimanum auk
nútímaverka. Meðal þeirra verka,
sem flutt verða hérlendis að
þessu sinni, má nefna mótettu
eftir J.S. Bach, Te Deum eftir B.
Britten, verk eftir H. Schtitz og
norskar mótettur.
Stjórnandinn, Tor Skauge, hef-
ur stjórnað kórnum frá upphafi.
Ilann starfar sem kennari í kór-
stjórn við Norges Musikkhögskole
og Veitvet Musikkonservatorium
og stjórnar þar öllum fjórum kór-
um skólans. Þar að auki hefur Tor
Skauge verið leiðbeinandi ýmissa
kóra í Skandinavíu. Sérsvið hans
er norsk alþýðutónlist.
Undirleikari kórsins, Johan
Varen Ugland, 28 ára gamall, er
organisti við Haslum-kirkjuna í
Osló og kennari við Musikhög-
skolen í Osló. A kirkjulegum tón-
leikum kórsins flytur hann ein-
leiksverk fyrir orgel eftir J.S.
Bach og H.F. Micheelsen.
Dalíu-kynning
DALlU-KLUBBURINN gengst
fyrir kynningu á dalíum og
nokkrum öðrum tegundum
skrautjurta í gróðurhúsinu 1 Gras-
garðinum í Laugardal í dag kl.
3—7. — Klúbburinn hefur áður
gengizt fyrir slíkum kynningum
og hafa verið sýnd alls um 80
afbrigði af dalíum.
Réttindamál
kvenna kynnt
í skólum
„KVENNAARSNEFNDIN"
hefur skrifað menntamálaráðu-
neytinu bréf þar sem athygli
ráðuneytisins er vakin á þeirri
ákvörðun Allsherjarþings Sam-
einuðu þjóðanna, að helga árið
1975 baráttu fyrir bættum
kjörum og auknum réttindum
kvenna.
Kvennaársnefndin leggur til, að
á námsskrá allra íslenzkra skóla
verði á næsta ári fræðsla um
vinnuframlag kvenna I aðal-
atvinnuvegunum, störf kvenna að
félagsmálum og hlut þeirra að
uppeldi barna og unglinga.
I bréfinu segir:
„Með þessari fræðslu skal reynt
að leiðrétta vanmat á hlutverki
kvenna í samfélaginu.
Æskilegt er, að skólarnir vari
við fordómum og eyði úreltum
hugmyndum varðandi hlutverk
kynjanna.
Þar sem þess er kostur gætu
nemendur rætt og rökstutt hug-
myndir sxnar um hagkvæm sam-
býlisform og skynsamlega verka-
skiptingu á tuttugustu öld.“