Morgunblaðið - 20.10.1974, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20. OKT0BER 1974
„Draumasumar”
kartöflubændanna
METUPPSKEH4
nema á suðausturhorninu
Fyrir nokkru er lokið kartöfluupptöku
um allt land. Því þðtti Mbl. ekki úr vegi að
ræða við nokkra kartöflubændur og heyra
hljóðið í þeim eftir sumarið. I samtölunum
kemur fram, að um metuppskeru er að
ræða um allt land, nema á suðausturhorn-
inu, en þar var veður ekki eins hagstætt til
kartöfluræktar í sumar og í öðrum lands-
hlutum. v
I Þykkvabænum fengu
þeir 50 þúsund tunnur
ÞYKKVIBÆR f Rangárvallasýslu
er mesta kartöfluræktarhérað
landsins, og þvf ekki úr vegi að
heyra frá mönnum þar. Fyrstur
varð fyrir svörum Yngvi Markús-
son bðndi Oddsparti, og gaf hann
upplýsingar um kartöfluuppsker-
una I Þykkvabænum almennt.
„Við erum búnir að taka upp
fyrir nokkru, og er ekki hægt að
segja annað en menn séu almennt
mjög ánægðir með útkomuna.“
— Og hver varð svo útkoman?
„Lauslega áætlað varð upp-
skeran í ár um 50 þúsund tunnur
hér í Þykkvabænum, og er þetta'
langbezta uppskeran hér fyrr og
síðar. Til samanburðar má geta
þess, að í fyrra taldist uppskeran
vera 16 þúsund tunnur, sem er
með afbrigðum lélegt. Þá voru
kartöflurnar búnar upp úr ára-
mótum, og þurfti að flytja inn
kartöflur eftir það. 1 ár má vænta
þess að kartöflurnar dugi til
næsta hausts, og jafnvel útlit
fyrir að afgangur verði."
— Hafið þið geymslur fyrir allt
þetta kartöflumagn?
„Já, hér eru 55 eða 56 kartöflu-
bændur, og allir hafa þeir sínar
eigin geymslur, en auk þess á
hreppurinn geymslur, þannig að
allri uppskerunni var komið í
hús. Síðan verða kartöflurnar
hreinsaðar og sendar smám sam-
an á markaðinn."
— Gekk ekki vel að taka upp?
„Jú, það gekk alveg skínandi
vel hjá öllum. Sprettan var svo
góð, að hægt var að byrja snemma
að taka upp, og veður var yfirleitt
gott meðan á upptöku stóð. Þetta
er anzi mikil törn hjá okkur að
taka upp, jafnvel þótt við höfum
stórvirkar vélar og allir hjálpist
að. Það eru komnar um 20 grímur
sem við köllum, hingað í héraðið
(hér á Yngvi við tegundarnafn á
stórum upptökuvélum). Fyrstu
frost komu aðfararnótt 23.
september en þau komu ekki að
sök, því þá vorú allir búnir að
taka upp.“
— Voru kartöflurnar vænar?
„Það er áberandi hvað það eru
stórar, miklu stærri og vænni en f
fyrra. Það bar eitthvað á sjúk-
dómum eins og oft er við upptöku,
t.d. stöngulsýki. Þá eru þær við-
kvæmastar í meðförum, en þetta
lagast þegar frá líður og hýðið fer
að styrkjast.“
— — Og það lokum Yngvi,
hvað var það nú helst sem gerði
það að verkum að þið fenguð met-
uppskeru í ár?
„Það var fyrst og fremst hið
einstaklega hagstæða veður sem
var f allt sumar, stillur, logn og
lítil úrkoma. Hægvirðri og þurrt
veður, það er bezta kartöflu-
veðrið. Af því höfðum við nóg í
sumar og þvf varð þetta met-
sumar, sannkallað drauma-
sumar.“ I
Tíföld uppskera
þrátt fyrir óhapp
ÓLI Ólafsson bóndi f Vatnskoti f
Þykkvabænum var f sjöunda
hfmni þegar Mbl. náði sfmasam-
bandi við hann. „Þetta gekk
prýðilega hjá mér. Eg var með 12
hektara og setti f þá 350 poka.
Uppskeran varð 3600 pokar, eða
rúmlega tfföld uppskera. Hún
Unnið að kartöfluupptöku í Þykkvabænum.
hefði orðið ennþá meiri ef ekki
hefði hent mig svolftið slys. Ég
setti of mikið arfalyf á 2 hektara
og eyðilagði þá. Ég setti 1V4 kfló
af arfalyfinu á hektara, en 1 kfló
hefði verið hæfilegt.
— Og hvernig er samanburður-
inn við uppskeruna í fyrra?
„í fyrra setti ég svipað niður, en
fékk ekki nema 1460 heila poka.
Af því fdru f sölu 780 pokar. Þetta
var helvítis ræfill hjá mér í fyrra,
enda gerði frost 17. ágúst og eyði-
lagði allt saman."
— Og þú hefur sloppið við
frostið í sumar?
„Já, það hefur verið ffnasta
veður í allt sumar og fram á
haust. Við vorum búin að taka
upp f byrjun september, og
höfðum þá verið að á þriðju viku.
Við unnum við þetta alls 5, og
höfðum að sjálfsögðu vélar."
— Verkar ekki uppskeran nú
eins og vftamfnsprauta á fjár-
haginn?
„Jú, blessaður vertu. Ég hef
verið í þessu 12 ár, og þetta er
bezta uppskeran sem ég hef
fengið. Þetta hefur verið lélegt
hjá mér sfðustu árin, það hefur
varla komið kartöfluár sfðan
1969. Ég hef neyðst til að fara á
vertfð sfðustu vetur, til Eyja, en
þar var ég á bát, sfðast Heimaey.
En nú get ég alveg sleppt því og
kemur það sér vel, því ég er að
byggja mér nýtt fbúðarhús. Hún
bjargaði þvf aldeilis miklu þessi
fína uppskera f ár.“
Kartöflurnar
komnar í hús.
Gott hljóð
í mönnum
við Eyja-
fjörðinn
STÆRSTA kartöfluræktarhéraó
ið norðanlands er við Eyjafjörð,
Grýtubakkahreppur, Svalbarðs-
ströndin og öngulstaðahreppur.
Til að leita fregna af kartöfluupp-
skeru nyrðra hafði Mbl. samband
við Jóhann Bergvinsson bónda á
Áshóli f Grýtubakkahreppi.
Kartöflurækt hefur hann stund-
að f rúmlega 20 ár, og hún er nú
aðalbúgreinin á Áshóli. Jóhann
er þvf gjörkunnugur málum.
„Það varð afbragðsuppskera
hjá okkur og hún náðist öll jafn-
vel þótt snjóað hafi síðustu vik-
una sem unnið var að upptöku,"
sagði Jóhann.
— Er þetta kannski metupp-
skera?
„Ég skil ekki í öðru. Ef við
tökum Áshól sem dæmi, en þar
erum við tveir sem ræktum
kartöflur, þá höfum við aldrei
fengið aðra eins uppskeru, enda
höfum við aldrei sett eins mikið
niður og s.I. vor. Það hefur komið
fyrir áður að spretta hafi verið
jafngóð, t.d. sumarið 1954, sem
var af bragðs kartöfluár."
— Og hverjar eru nú skýring-
arnar á þessari góðu uppskeru í
ár?
„Fyrst og fremst hve voraði vel
og fljótt og væta var lítil, þetta
gerði útslagið á sprettuna, jafnvel
þótt það væri sólarlftið seinni
part sumars."
— Og það þarf varla að spyrja
að því eftir svona gott sumar,
hvort kartöflurnar séu vænar?
„Jú, þetta eru vænar og fallegar
kartöflur. Við erum með þrjár
tegundir, rauðar, gullauga og
Helgu, sem er frekar ungt af-
brigði."
— Og hvernig gekk að taka upp
við Eyjafjörðinn?
„Vel skilst mér, enda eru flestir
komnir með vélar í þetta. Hér á
Áshóli tökum við þó mikið upp
með höndunum, því við ræktum
stofnútsæði fyrir Grænmetis-
verzlunina, og því reynum við að
vanda okkur við þetta.“
— Og að lokum Jóhann, þið
sjáið Norðlendingum fyrir
kartöflum, er ekki svo?
„Jú, það höfum við gert, og það
ætti ekki að vera vandi núna eftir
þessa miklu uppskeru. Kartöfl-
urnar eru allar komnar f geymsl-
ur, og síðan verða þær settar á
markaðinn eftir þörfum."