Morgunblaðið - 20.10.1974, Blaðsíða 46
46
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20. OKTÓBER 1974
6 Ijoklinu
NÝJA BÍÓ
THE FRENCH
CONNECTION
if if if Engin mynd hefur
sett jafnskýrt mark sitt á
kvikmyndaiðnaðinn og
„T.F.C.“ þegar gffurlegar
vinsældir hennar komu f
ljós ruku amerfskir og
evrópskir framleiðendur
upp til handa og fóta, allir
ætluðu þeir sér að verða
rfkir á stælingu þessarar
myndar. Það tókst að vonum
misjafnlega. En hér er sem-
sagt komin myndin sem
hleypti öllu lögreglumynda-
flóðinu af stað.
Það sem gerir þessa mynd
svo eftirtektarverða er
ferskt raunsæi hennar.
Fylgst er með störfum
lögreglumannsins á nýstár-
legan hátt, og allt er vel
unnið og undirbúið. Myndin
fjallar ekki um góðu og
vondu strákana, Ifkt og
fyrirrennarar hennar, þvf
hér eru allir misjafnlega
slæmir. Aðalsöguhetjan,
„Popeye", er skftugur, harð-
soðinn og miskunnarlaus
tfkarsonur, hann er bara
réttum megin við lögin. Að
einu leyti flytur myndin
neikvæðan boðskap, — hún
afsakar ofbeldi og rudda-
legar aðferðir lögreglunnar,
þvf „Popeye" er sá eini sem
nær árangri. S.V.
■k ir it Mynd þessi er
byggð á sögulegum stað-
reyndum, atburðum sem
áttu sér stað um 1960—1962.
Ef nið er ekki beint frumlegt
— eltingaleikur lögreglu við
eiturlyf jasmyglara, öll at-
burðarás er hröð og hnitmið-
uð skv. formúlum, sem gilda
um slfkar myndir. Eitt atriði
hefur þó vakið athygli um-
fram önnur f myndinni, en
það er eltingaleikur Doyle
við leigumorðingja smyglar-
anna. Friedkin leikstjóri
(The Exorcist) segir svo frá,
að hann hafi upphaflega
verið mjög hrifinn af elt-
ingaleiknum 1 Bullitt og
viljað spreyta sig á þessu
viðfangsefni. Þegar Phil
D’Antoni bað hann að gera
The French Connection var
enginn eltingarleikur f
handritinu en þeir urðu
strax sammála um að breyta
þessu. Það tók það hins veg-
ar rúmt ár að semja eltinga-
leikinn eins og hann kemur
okkur fyrir sjónir og 5 vikur
tók að kvikmynda þennan
kafla. Spennunni er að
mestu náð upp með hröðum
klippingum og hljóðhrifum,
(sem voru lögð eftir á), en
þó eru nokkrar senur tekn-
ar, eins og þær koma okkur
fyrir sjónir. Megin uppistað-
an var kvikmynduð f heilu
lagi, en það eru ýmis skot
tekin úr bfl Doyles á ofsa
hraða. Var það gert með
tveim myndavélum, annarri
inni f bflnum, sem tók út um
framgluggann, hinni var
fest framan á stuðarann.
Sfðan var vegalengdin ekin
án nokkurra æfinga, tvisvar
sinnum á 70—90 mflna
hraða, með vælandi sfrenu á
þakinu. Einstök atvik eins
og konan með barnavagn-
inn, bflar á gatnamótum og
trukkurinn, sem beygir fyr-
ir, eru sfðan sett upp sér-
staklega. 1 öllum þessum til-
vikum notaði Friedkin 4
myndavélar samtfmis,
klippti sfðan saman mis-
munandi sjónarhorn og
kryddaði það með nærmynd-
um af Hackman við stýrið.
Friedkin leggur mikið upp
úr hljóðhrifum enda má
segja þeir geri eltingaleik-
inn endanlega að þeirri
blekkingu, sem sóst er eftir.
SSP.
STJÖRNUBÍÓ
FAT CITY
★ k ★ ★ Hér er boðið uppá
mynd John Huston, FAT
CITY, og tekur hún af öll
tvfmæli um að Huston sé
farið að förlast flugið. Þetta
er ein hans albesta mynd og
tvfmælalaust hin fremsta
eftir REFLECTION IN A
GOLDEN EYE. Enda f jallar
hann nú um mannlffið, en
þar á Huston miklu frekar
heima en f harðsoðn-
um bófamyndum, (THE
MACINTOSH MAN, THE
KREMLIN LETTER, o.fl.)
Hudson hefur meðfædda
samúð með hnefaleika-
mönnum og umhverfi
þeirra. Það kemur skýrt f
Ijós, og jafnframt sú þekk-
ing og innsýn sem hann
hefur f.þennan frumstæða
heim. Huston var einmitt
sjálfur atvinnuboxari á
yngri árum. Hann nær fram
stórkostlegum leik, þá sér-
staklega hjá þeim Steach og
Tyrrel. Marvin Hamlisch,
(THE STING) sér um tón-
listina, notar m.a. lag K.
Kristoferson, „Help me
Make it Through the Night”,
o.f I. á tregablandinn hátt og
fellur hún einkar vel að efn-
inu. Kvikmyndatöku er vel
borgið f höndum Conrad
Hall.
Þessum úrvalsmannskap
hefur tekist að skapa eftir-
minnilega mynd sem lengi á
eftir að sitja f huga áhorf-
andans. Mynd um harða bar-
áttu sem daglega er háð af
hinum smæstu f þjóðfélag-
inu á yztu mörkum
menningarinnar. S.V.
★★★★ Fat city er hæðnis-
legt nafn á mynd, sem
fjallar um hrostnar vonir
nokkurra stórborgarbúa.
Mistök eru sérgrein aðalper-
sónanna, og John Huston
(Reflections in á Golden
Eye) tekst hér svo vel upp,
að yngri leikstjórar, sem
fjallað hafa um svipað efni
(Bob Rfelson: Five Easy
Pieces, o.fl.) mega taka sig á
til að halda velli. 1 myndinni
eru nokkur frábær augna-
blik t.d. seinni barsenan
með Billy og Oma, þó sér-
staklegaa þegar þau vafra út
f lokin, hangandi hvort á
öðru — tvö reköld, afkipt
heimsins gæðum, en eiga sér
þó nýjar vonir innan um öll
vonbrigðin. Huston nær
fram mjög mannlegum og
sterkum persónuyfirlfsing-
um, sem aldrei eru yfir-
borðskenndar og ásamt
kvikmyndatöku Conrads
Hall, sem er frábær, um leið
látlaus og sjálfsögð, en jafn-
framt yfirveguð og nákvæm,
tekst honum að búa til
mynd,. sem fær áhorfandann
til að gleyma, að hann sé að
horfa á kvikmynd. Frábær
— fullaf lífi.
SSP.
BÆJARBÍÓ
SECRET CEREMONY.
★ ★ ★ Joseph Losey hefur
ætfð krafist eftirtektar og
umhugsunar af áhorfendum
sfnum, en gengið misvel að
fá þá kröfu uppfyllta. Sú
staðreynd, að Laugarásbfó
sýnir ekki myndina, en
hendir henni f útbúið f
Hafnarfirði, lýsir takmörk-
uðum skilningi á kostum
myndarinnar. Secret
Ceremony er gerð 1968
(hvers vegna þessi seina-
gangur — annar misskiln-
ingur?) og er talin nátengd
Accident og Boom. Losey
vinnur hér, eins og oft áður,
með mjög lokuð persónuleg
sambönd. Stöku sinnum er
þó þögnin rofin með utanað-
komandi hljóðum, flugvél
eða þokulúðri f skipi, og
áhorfandinn verður f einu
vetfangí var við umheiminn
og hið stærra samhengi.
Losey notar hurðaskelli
mjög mikið hér sem hljóð-
hrif, þeir eru eins konar
„leitmotiv“ f myndinni, og
notaðir til að undirstrika til-
finningar persónanna.
Vangaveltur um Iff og
dauða, ábyrgð og hirðuleysi,
er stór þáttur f myndinni,
undirstrikað t.d. fyrst f
myndinni, þegar Lenóra (E.
Taylor) vitjar grafar dóttur
sinnar og gengur f leiðinni
fram hjá skfrn f kirkjunni.
Annars er erfitt að henda
reiður á hinum mörgu flöt-
um, sem Losey kryddar
myndina með, eftir að hafa
séð hana aðeins einu sinni.
En dæmisagan, sem okkur
er sögð f lokin er umhugs-
unarverð og opin til marg-
” ' " ' Myndaröð úr eltingaleiknum f
John Huston, leikstjóri. The FRENCH CONNECTION.
vfslegrar túlkunar. „Það
voru einu sinni tvær mýs,
sem duttu ofan f mjólkur-
fötu. önnur æpti á hjálp uns
hún drukknaði. Hin þagði,
en barðist um til að halda
sér á floti. Morguninn eftir
stóð hún á smjöri.”
SSP.
★ Handbragð Losey er til
fyrirmyndar, lfkt og fyrri
daginn. Sviðsetningar allar
hnitmiðaðar, svið og sviðs-
munir bera vott um mikla
smekkvfsi. Þá er Taylor f
essinu sfnu. Þar með er flest
það sem finna má jákvætt f
þessari langdregnu mynd,
upptalið. Efnið er með ein-
dæmum þunnt og enda-
sleppt, persónusköpun óljós
Jg söguþráðurinn ótrúlegur
með afbrigðum. Semsagt
ódýrt innihald f fburðar-
miklum umbúðum. S.V.
TÓNABÍÓ
THE MECHANIC
O Þegar nokkuð er áliðið
myndina kemur f Ijós, að
The Mechanic, f þessu til-
felli Arthur Bishop (nafnið
er skemmtilegt), er morð-
ingi, sem drepur eiturlyfja-
braskara samkvæmt skip-
unum „Samtakanna”. Hann
gerir þetta ákaflega faglega
og hefur mikla skemmtun
af. Myndin er einnig mjög
falleg og Michael Winner
hefur eflaust skemmt sér
vel við að gera hana. Það
eina sem vantar er bara ein-
hver smá hugsun á bak við
óskapnaðinn. Það sannast
hér, að þar sem heilbrigðri
hugsun sleppir, tekur byss-
an við, enda skothrfðin svo
yfirgnæfandi að hugsunin
þrffst ekki. „Bang! You are
dead.“ eru sfðustu skilaboð
myndarinnar og um leið og
áhorfendur rfsa úr sætum,
fá þeir enn eina HoIIywood-
bensfnsprengju framan 1
sig, svona rétt f kveðjuskyni.
Allt minnti þetta mig á smá-
stráka f bófahasar — „bang,
bang, þú ert dauður — nei,
ég er ekkert dauður — vfst,
ég skaut þig f hausinn —
nehei, þetta er allt 1 plati, þú
ert ekki einu sinni með al-
vöru byssu.“ Hvflfk endemis
forheimskun!
SSP.
★ ★ Myndin hefur sfnar
ljósu og dökku hliðar. 1
henni er lýst all framandi
manngerð okkur tslending-
um: launmorðingja. Er það
gert á nokkuð sannfærandi
og þokkalegan hátt. Charles
Bronson, sem nú er einn vin-
selasti leikari jarðarbúa,
fer trúverðuglega með sitt,
enda er maðurinn hlaðinn
einhverju dýrslegu þreki og
lyginni næst að hann sé
kominn á sextugsaldur.
Afturámóti er „T.M.“ sem
þriller álfka spennandi og
ökuferð meðóla Ket. S.V.
HAFNARBÍÓ
SLAUGHTERS
BIGRIPOFF
★ Þetta mun vera framhald
á vinsælli mynd sem hér var
sýnd f sumar. Það vill oft
fara svo að framhaldsmynd-
um er ætlað að njóta ein-
hvers af vinsældum fyrir-
rennara sinna, á kostnað
gæðanna. Svo grunar mig að
hafi farið með þessa. Hér er
farið eftir einfaldri vin-
sældaformúlu: Slatti af fal-
legum kroppum, (af báðum
kynjum), stór skammtur af
slagsmálum, blóðsúthelling-
um, samförum, kappökstr-
um og manndrápum. Brand-
arar látnir fljúga við og við,
svo áhorfendur þreytist ekki
á fáránlegum söguþræði. Og
fóikið lætur ekki á sér
standa. S.V.