Morgunblaðið - 10.01.1975, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. JANOAR 1975
33
“ Morö ó kvenréttindarööstefnu Kristjönsdöttir
Lang:
þýddi
12
stundina. Það er kominn litur í
vanga hennar og blá augun
glampa af baráttuvilja og ákefð.
— Heldurðu ekki að þú setjir
fram ósanngjarnar kröfur með til-
liti til jafnréttis konu og karls?
spyr Ase Stenius.
— Enda þótt konur og karlar
fái í framtíðinni sama rétt til alls
er ekki hægt að gleyma hinum
líffræðilega mun... Karlmaður
getur ekki alið börn...
— Nei, en hann getur skipt á
barninu og lært á þvottavélina og
búið til mat, nákvæmlega eins oft
og kona hans sem vinnur úti! Þar
sem hún leggur fram sinn skerf
til framfærslu fjölskyldunnar get-
ur hann að sjálfsögðu tekið þátt í
störfunum á heimilinu. Það ligg-
ur í raun og veru svo mjög í
augum uppi að mér finnst ekki
þurfa að ræða það. Við lifum á
tuttugustu öldinni og hún gerir
nýjar kröfur bæði til karls og
konu.
— En ef konan vill nú ekki
vera framfærandi? Katarina segir
þetta kuldalega og vottar fyrir
efasemdum í rödd hennar.
— Ef hún VILL vera heima og
vökva blómin sfn og sjá um af-
kvæmi sitt og kaffikönnuna sína?
Mér kemur boðskapur þinn svo
fyrir eyru að þú viljir að konan
fari skilyrðislaust út á vinnu-
markaðinn, hvort sem henni er
það ljúft eða leitt.
— Já! Auðvitað. Það er mikil-
vægasti réttur manneskjunnar að
fá að þroska sig — hæfileika sína
og gáfur og reyna krafta sína við
störf sem gera manneskjuna sjálf-
stæða og óháða... Hún þagnar
augnablik og bætir svo við
hæðnislega:
Bágt á ég með að trúa því að
listaverkasalinn sé að tala fyrir
sína eigin hönd? Vildir þú heldur
vera heima og eyða öllum degin-
um í að dútla við...
— Ég á engin börn, segir
Katarina stutt i spuna. — Og
reyndar á ég ekki neinn mann,
sem sér fyrir mér. Og. .. það er
aiveg rétt hjá þér að mér þykir
gaman að minu starfi. En hvað
heldur þú að mörgum skrifstofu-
stúlkum og vérksmiðjustúlkum
þyki gaman að þeirri vinnu, sem
þær verða að inna af höndum og '
ég leyfi mér að draga í efa að það
sé sérstaklega þroskandi og til-
breytingarikt.
— Og hvað þá með karlmenn-
ina, sem gegna þessum störfum?
svarar Eva Gun að bragði. — En
nú erum við komnar inn á aðrar
brautir...
— Ja, er það nú svo víst. Fjör-
legt andlit Iu Axelsson verður
hugsi á svip.
— Ég hef stundum á tilfinning-
unni að þú sért sjálf sæmilega
ánægð og að þín skoðun sé að
allar konur i landinu eigi að
keppa að þvi að bæta efnaleg kjör
sin og með því öðlist þær þessa
miklu sælu. Bara ef þær afli pen-
inga og fái aðgang að öllum stöðr
um, og geti gert heimili sitt að
fyrirmyndar húsgagnaverzlun...
— Er nokkuð rangt við það?
spyr Eva Gun reiðilega. Ef þú
hefðir alist upp við sömu kjör og
ég... ef þú hefðir séð hvernig
móðir mín hafði það. .. og hún
amma min... myndir þú ekki
gera lítið úr efnalegri velgengni
og peningalegu öryggi. Öryggi
sem ekki er undir því komið hvort
einhver svokölluð fyrirvinna er
fyrir hendi.
— Nei, nei, nú misskilur þú
mig gersamlega. Ég vanmet
sannarlega ekki efnalegt öryggi
manneskjunnar og sizt af öllu
geri ég lítið úr þvi sem þú hefur
lagt af mörkum til að vekja um-
ræður um þetta... bæði i þinginu
og annars staðar. Ég get bara ekki
varizt þeirri tilhugsun að málið
hafi fleiri hliðar og hvort þessi
jafnréttisbarátta færist ekki út í
gegndarlausar öfgar. Eigum við
að ala dætur okkar upp til að
verða forstjórar og syni okkar til
að verða góðar húsfreyj-
ur... gleymum við ekki þeim and-
legum verðmætum sem einnig
eru nokkurs virði? Og ábyrgðar-
tilfinningin. Höfum við ekki
ábyrgð gagnvart karlmönnunum
vegna þess að öldum saman höf-
um við látið þá óátalið ráska með
okkur og heiminn upp á eigin
spýtur — kannski þvert gegn
vilja sinum? Og svo stöndum við
allt i einu upp. Og krefjumst þess
að fá að taka þátt í þessu öllu. Og
hvað viljum við: Upp á hvað höf-
um við svo að bjóða þegar allt
kemur til alls?
Ruth Zettergren hneigir grátt
höfuð sitt til samþykkis. —
Abyrgðin já. Miklu meiri og
þyngri ábyrgð en sú sem Eva Gun
fjasar um, þegar hún krefst
verkaskiptingar á heimilunum og
á vinnumarkaðnum. Þá ábyrgð
verðum við að axla, en við höfum
líka möguleika til að breyta heim-
inum til batnaðar með sameigin-
legu átaki.
— Þið hafið fáránlegar og
barnalegar skoðanir, segir Eva
Gun stuttaralega. — Sá sem hefur
tekið þátt í stjórnmálalifinu veit
að þetta stenst ekki. Þið viljið
ekki aðeins að við eigum að
berjast til að ná okkar stöðu... þið
viljið einnig breyta stefnunni....
— Já, samsinnir Ruth rólega. —
Eða ætlar þú kannski að mótmæla
að full þörf sé á því. Eru allar
konur ánægðar með þá stefnu,
sem nú er fylgt — sem stefnir inn
í vélvæddara, trylltara, tauga-
veiklaðra velferðarþjóðfélag.
— Nei, nei. En hvað getum við
GERT?
Ruth starir á hana miskunnar-
lausu augnaráði.
— Þú gætir gert ákaflega
mikið. Þú ert einn af forystusauð-
unum I kvenréttindahreyfing-
unni. En ólukkan er sú að þú
þekkir ekki óró hjartans, sem
Elin Wágner bað á sinum tíma að
himinn guð gæfi konunni — þá
óró hjartans sem tærir hana og
VELVAKANDI
Velvakandi svarar í slma 10-100
kl 1 0.30 — 11.30, frá mánudegi
til föstudags
0 Nokkur orð til
Matthíasar Bjarna-
sonar, trygginga-
og heilbrigðis-
málaráðherra.
Ólafur Vigfússon, Hávalla-
götu 17, Reykjavik, skrifar,
,,Með tilvisun til þess ófremdar-
ástands sem nú ríkir i sjúkraþjálf-
unarmálum okkar íslendinga, að
minnsta kosti hér á Suðurlandi,
leyfi ég mér að fara þess á leit við
yður, að reynt verði að bæta úr
þeirri brýnu þörf, sem nú er á
sjúkraþjálfurum með inn-
flutningi á sliku fólki eða með
aðstöðu til náms fyrir slíkt fólk.
Ég undirritaður hefi kynnt mér
þessi mál talsvert og komizt að
þessari niðurstöðu, að ástand
þessara mála er vægast sagt mjög
bágboriö. i trausti þess, að þér
sjáið einhverja fljótvirka leið út
úr þessu mjög svo aðkallandi
vandamáli sendi ég yóur þessar
linur.
Virðingarfyllst,
Ólafur Vigfússon."
0 Enn um „landa-
leikinn“
Kristján Italdvinsson. sjúkra-
húslæknir á Selfossi, skrifar:
„Kæri Velvakandi.
Undirritaður er einn af þeim
mörgu sem hlustuðu á spurninga-
þátt Jónasar Jónassonar i útvarp-
inu þann 2. desember.
Attust þar við þeir Dagur Þor-
leifsson og Vilhjálmur Einarsson,
sem áður höfðu tvívegis keppt og
orðið jafnir.
í spurningum um ísland var
spurt hvar Galtarós væri.
„A Eyvindarstaðaheiði,"
svaraði Vilhjálmur.
„1 Húnavatnssýslu," var svar
Dags, og er óskað var nánari skýr-
ingar: ,, í Austur-
Húnavatnssýslu."
Fyrir þetta svar fengu báðir 1
stig, en tæplega var verjandi að
gefa Degi meira en V4 stig. Aftur
var spurt hvar silfurbergsnámur
hefðu verið á islandi.
„1 Helgustaðafjalli við Reyðar-
fjörð," var svar Vilhjálms.
„A Austurlandi, einhvers stað-
ar nálægt Reyðarfirði," kom frá
Degi, og voru þessi svör aftur lögð
að jöfnu.
Þarna var Vilhjálmur raun-
verulega búinn að vinna keppn-
ina, stjórnandi þáttarins dæmdi
keppendur jafna, og lét þá enn
þreyta með sér spurningakeppni
um Bandarikin, sem Vilhjálmur
tapaði.
Er þetta réttlátt?
Kristján Baldvinsson."
0 Ríkisbifreiðar
til einkaafnota?
Hafnfirðingur hringdi og
óskaði að koma þessu á framfæri:
„S.l. sunnudag ók ég niður
Reykjanesbrautina, og þegar ég
kom að Miklatorgi kom þar í sama
mund Volkswagenbifreið vestur(
Miklubraut, og var nú ekið vestur
Hringbrautina. Þetta var um fjög-
urleytið. Volkswagen-bifreiðin
var ríkisbifreið, — merkt Vega-
gerð rikisins. 1 bifreiðinni var
maður með farþega, greinilega
fjölskyldu sina, þ. á m. börn.
Þetta er ekki í fyrsta skipti, sem
ég veiti því eftirtekt, að rikis-
starfsmenn nota bifreiðir rikisins
greinilega í eigin þágu, og þvi vil
ég nú spyrja: Er ráð fyrir þvi
gert, að starfsmenn hafi þessa
bíla til einkanota, eða er þeim
einungis ætlað að nota þá við
störf sín fyrir viðkomandi rikis-
stofnanir?"
0 Vesturfararnir
Hrefna Arnadóttir skrifar: -
„Mikið er nú búið að skammast
út i sjónvarpið um dagana, en nú
finnst mér sannarlega ástæða til
að víkja bliðmælum að því fyrir
sýningar á Vesturförunum. Ég
held að það sé varla ofmælt, að
hér sé um að ræða eitt allra bezta
sjónvarpsefni, sem sézt hefur í
íslenzka sjónvarpinu. Vissulega
er söguþráðurinn allrar athygli
verður, en þó eru það lýsingar á
tíðarandanum, sem mér finnst
merkilegastar.
Lika finnst mér ástæða til að
bera lof á sjónvarpið fyrir að end-
ursýna þættina jafnóðum, og
mætti gjarnan gera meira af því
þegar um svo vandað efni er um
að ræða.
£ Áramótaskaupið
endursýnt?
Mig langar líka til að þakka
sjónvarpsmönnu fyrir áramóta-
skaupið, sem sýnt var á gamlárs-
kvöld. Það var ekki bara einn
skemmtilegasti gamlárskvölds-
þáttur, sem sýndur hefur verió,
heldur sá skemmtilegasti að mín-
um dómi. Það væri alls ekki til of
mikils mælzt þótt þátturinn yrói
endursýndur hið bráðasta. Hér er
um að ræða efni, sem dýrt hefur
verið að gera, — margir eru á
flandri á gamlárskvöld og hafa
þvi ekki haft tækifæri til að sjá
þáttinn, þannig að beint virðist
liggja við að sýna hann aftur, en
ég hef ekki heyrt á það minnzt.
Að lokum vil ég lýsa ánægju
minni með þáttinn um Einar
Jónsson myndhöggvara. Það er
ekki nóg með að full ástæða hafi
verið til að sýna þessum látna og
merkilega listamanni virðingu
með þvi að gera um hann sjón-
varpsþátt, heldur er sjónvarpið
svo dýrmætt tæki til að sýna og
skýra myndlist í, að ekki má láta
það ónotað. Ég hef ekki trú á öðru
en Grindvikingar hafi þarna
getað helgað sig menningarneyzlu
eina kvöldstund, ekki siður en
önnur landsins börn.
Með kveðju,
Hrefna Arnadóttir."
02F SIGGA V/öGA £ ý/LVERAW
0 t£R £KKl N/m
’ENNAVJ MÆN'óW/!-
Í/öA 00 W tR
llír íÁO/ftTA 0R9i
Elö/NVíGAA?
— Við gluggann
Framhald af bls. 11
lendinga og af þessum þrem er
þó enginn þeirra, sem hæst
þykja gnæfa og hafa gnæft,
þegar útlendum bókrýnendum
verður litið yfir Islandsála.
Sögur þessar heita:
The Net fishers — Netaveiði-
menn, eftir Molda, sem mun
vera Jóhannes Helgi. Love is
humbug — Ástin er hégómi,
eftir Sunnu — Elínborgu
Lárusdóttur, og The Blue Fairy
— Bláklædda álfkonan eftir
Jochum Eggertsson, sem ekki
hefur hirt um að fela nafn sitt.
Að sjálfsögðu þarf ekki hér
að benda á kosti þessara smá-
sagna eða snilli höfundanna,
því aðeins þess vegna voru þær
valdar úr þúsundum annarra
og teknar gegnum tvo hreins-
unarelda.
Vart mun hugsanleg heppi-
legri ábending um, að ritlist
Islendinga — jafnvel þótt
aðeins sé miðað við þjóðina sem
heild — hinn nafnlausa fjölda,
er undur, sem ekki má gleym-
ast né glatast. Yrði því slikt
afhroð — sem i því felst að
takmarka bókaútgáfu á íslandi
að mestu, aldrei bætt.
En hvernig stendur annars á
þvi, að fáir gagnrýnendur og
vökumenn hafa minnzt á þess-
an heiður Islands I umræddri
bók? Það er ljós, sem ekki
skyldi sett undir mæliker.
- Refskák Rússa
Framhald af bls. 21
mönnum sínum á fundi með
þeim í október að einungis með
náinni samvinnu við rússneska
móðurflokkinn gætu kommún-
istar hrifsað völdin i Finnlandi.
Stepanov sendiherra hefur
valið þann kost að sýna með
gætni hvað ráðamenn í Moskvu
vilja og hverjir eiga upp á pall-
borðið hjá þeim. 1 móttöku
sovézka sendiráðsins á bylting-
arafmælinu tók hann þannig á
móti sérstakri sendinefnd
minnihlutans, sem var gert
jafnhátt undir höfði og sendi-
nefnd flokksins.
Stepanov sendiherra hlýtur
að skilja að aukinn stuðningur
við Sinisalo samfara auknum
þrýstingi á Saarinen getur sam-
einað hina siðarnefndu og fólk-
demókrata Aleniusar. Eftir
verður að visu hreinn flokkur i
hugsjónalegu tilliti en fámenn-
Ur og einagraður flokkur i póli-
tisku tilliti.
Ef Rússar halda áfram að
beita silkihönzkum er trúlegt
að Saarinen haldi formanns-
stöðunni eftir flokksþingið og
Alenius vinsældum sínum meó-
al óbreytts vinstri fólks.
Það fer ekki á milli mála að
Stepanov er sýndur mikill sómi
þar sem honum er falið eitt
erfiðasta verkefnið á vettvangi
sovézkra utanrikismála.
SERVERSLUN
MEÐ
SVÍNAKJÖT
Heildsala — Smásala. .
i
SÍLD & FISKUR
Bergstaóastræti 37 sími 24447