Morgunblaðið - 04.02.1975, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 4. FEBRUAR 1975

hf. Árvakur, ReykjavFk.
Haraldur Svainsson.
Matthlas Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjöm GuBmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni GarBar Kristinsson.
ABalstrnti 6. slmi 10 100.
Aðalstræti 6, slmi 22 4 80.
Áskriftargjald 600,00 kr. í minuSi innanlands.
f lausasölu 35,00 kr. eintakiB.
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
R itstjómarf ulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjóm og afgreiSsla
Auglýsingar
Forystumenn allra stjórn
málaflokka, sem full-
trúa eiga á Alþingi, komu
saman í sjónvarpinu sl.
föstudagskvöld í því skyni
að ræða um ástand og horf-
ur í efnahagsmálum.
Hverjum manni er ljóst, að
þjóðin á nú við mikla efna-
hagserfiðleika að etja og
því hefði mátt ætlast til
þess, aö talsmenn stjórn-
málaflokkanna greindu
skýrt og ákveðið frá
afstööu sinni í þessum efn-
um. En sú varð ekki raunin
á, og sennilega hefur sjón-
varpið sjaldan afhjúpað
stjórnmálamenn svo lítilla
sanda og lítilla sæva sem í
þetta sinn.
Rétt er að hafa í huga í
þessu sambandi, aö form
þessa þáttar, þar sem fjór-
tán menn eiga á einni
klukkustund að ræða þessi
viðfangsefni, gefur litla
möguleika á góðum um-
ræðum. Aó þessu leyti má
ásaka sjónvarpið. Og vissu-
lega er þaö alvarlegt um-
hugsunarefni, aö síðustu
mánuði hafa ríkisfjöl-
miðlarnir hvað eftir annað
verið með umræðuþætti ,
um efnahagsmál sem hafa
ekki verið boðlegir og
stundum hrein móðgun við
áheyrendur eins og t.d.
spekingslegar umræður
umsjónarmanna kastljóss
fyrir nokkru. En eigi að
síður verður ekki hjá því
komist aó segja það um-
Fátt er svo með öllu illt, að1
ekki boði nokkuð gott, og
það væri ekki heiðarlegt að
draga fjöður yfir þau já-
kvæðu viðhorf, er þarna
komu fram. Flestum ætti
að vera ljóst, að við verðum
að taka upp ný vinnubrögð
við stjórn efnahagsmála.
Það gengur ekki til lang-
frama að láta stundar-
hagnaðinn ávallt hlaupa
með sig í gönur.
Hér hefur sá háttur jafn-
an verið hafður á, að
hátindum í verðlagi út-
flutningsafurða okkar
hefur alltaf jafnóóum
verið veitt út í efnahags-
lífið án nokkurra takmark-
ana svo heitiö geti. Við
byggjum á mjög einhæfum
útflutningi, sem auk þess
er mjög háður verðsveifl-
um. Á sínum tíma var verð-
ákveðið að taka. í þessu
sambandi er rétt að minna
á ummæli Jóns Baldvins
Hannibalssonar
varpsþættinum
í sjon-
sl. föstu-
dag, en hann lagði einmitt
á það áherslu, að stjórn-
völdum hefði verið rétt og
skylt að gera ráðstafanir
meðan góðærið varði til
þess að koma í veg fyrir að
fallið yrði eins mikið, þegar
harðnaði á dalnum. Enginn
vafi er á því, aö það er
einmitt á þessu sviði, sem
stjórnvöld verða að taka
upp ný vinnubrögð eins og
Geir Hallgrímsson for-
sætisráðherra gerði grein
fyrir í stefnuræðu sinni,
þegar Alþingi kom saman í
nóvemberbyrjun.
Það er fagnaðarefni, að
einn af forystumönnum
Samtaka frjálslyndra og
Stjórnmálamenn lítilla
sanda og lítilla sæva
búðalaust, að stjórnmála-
mennirnir stóðust ekki
þær kröfur, sem til þeirra
eru gerðar. Umræðurnar
snerust að mestum hluta
um hefðbundnar og inni-
haldslausar ásakanir flokk-
anna hvers í annars’ garð.
Óhætt er að fullyrða, að
fólkið í landinu er orðió
þreytt á þeirri lágkúru
stjórnmálanna, sem þessi
sjónvarpsþáttur endur-
speglaói.
Þó að svo hafi tiltekist
með þessar umræður, sem
raun ber vitni um, má eigi
að síður draga ýmsar álykt-
anir af því sem fram kom.
jöfnunarsjóði komið á fót
til þess að jafna aö ein-
hverju leyti þær tekju-
sveiflur, sem hér um ræðir.
Eftir 1971 var aó mestu
horfið frá þessari stefnu,
og í góðærinu sem á eftir
kom var ekki einvörðungu
keppst við að eyða jafnóð-
um öllu því sem aflað var,
heldur var einnig talið
nauðsynlegt að eyða um-
fram það.
Morgunblaðið gagnrýndi
þegar þá eyðslustefnu, sem
tekin var upp 1971, og taldi
ekki vera forsendur fyrir
því stökki í lífsgæðakapp-
hlaupinu, sem þá var
taka
þessi
vinstri manna skuli
svo sterklega undir
sjónarmið. Til viðbótar má
nefna afstöðu Gylfa Þ.
Gíslasonar, sem lagði
áherslu á, að þjóðin í heild
yrði aö spara eins og nú
væri ástatt, ríkisvaldið
jafnt sem fyrirtæki og
einstaklingar. Á þessi
atriði hefur ríkisstjórnin
bent, þó að árangur hafi
ekki orðið sem skyldi af
ýmsum ástæðum. Ummæli
þessara tveggja fulltrúa
stjórnarandstöðuflokk-
anna sýna svo að ekki verð-
ur um villst, að stjórnmála-
menn geta þrátt fyrir allt
tekið ábyrga afstöðu til við-
fangsefna líðandi stundar,
og ekki á að vera með öllu
útilokað að ná samstöðu
um brýnustu aðgerðir í
efnahagsmálum. Að vísu
greinir stjórnmálaflokk-
ana á um margt, en þessi
ummæli benda til þess, að
þjóðin geti þrátt fyrir allt
vænst þess, að stjórnmála-
mennirnir taki ábyrga af-
stöðu við lausn þeirra
miklu vandamála, sem við
blasa.
Hitt er athyglisvert, að
fulltrúar Alþýðubanda-
lagsins virðast vera með
öllu einangraðir í þeim um-
ræðum, sem nú fara fram.
Þeir eru fjærst því að
koma til móts við þær kröf-
ur, sem fólk gerir nú til
stjórnmálamanna. Fólkið
er orðið langþreytt á því
tvöfalda siðgæði stjórn-
málamanna, sem kristall-
ast best i málflutningi tals-
manna Alþýðubandalags-
ins.
Það undrar engan þó að
fulltrúar Alþýóubanda-
lagsins komi fram með
þessum hætti. Hitt er al-
varlegra, þegar formæl-
endur annarra stjórnmála-
flokka í landinu rísa ekki
hærra en raunin varð á í
efnahagsmálaumræðunum
sl. föstudag. Að vísu eru
þetta ekki ný sannindi, en
við núverandi aðstæður í
efnahagsmálum getur það
haft í för með sér ófyrir-
séðar afleiðingar, ef ginn-
ungagap opnast á milli al-
mennings og stjórnmála-
manna, hvort sem þeir eru
í stjórn eða stjórnarand-
stöðu.
Of fljótur á sér til
Austur — Berlínar
Sérkennilegar deilur Kristi-
legra demókrata í V-Þgzkalandi
Viðurkenning eða hreint
lof úr munni stjórnmálaand-
stæðings getur orðið ban-
vænt. Alla vega er það skað-
legt, og sérstaklega ef maður
heitir Walter Leisler Kiep og
túlkar skoðanir í hinum svo-
nefndu „llfsspursmálum"
þjóðar sinnar sem meirihluti
eigin samherja á þingí er ekki
sammála. Hinn 48 ára gamli
þingmaður kristilegra
demókrata, CDU, gjaldkeri
flokksins og opinber talsmað-
ur flokksráðsins í utanríkis-
málum, komst í þessa að-
stöðu fyrir tveimur árum,
þegar hann var einn fjögurra
þingmanna flokksins, sem
skáru sig úr og greiddu at-
kvæði með samningnum
milli Austur- og Vestur-
Þýzkalands. Þáverandi ríkis-
kanslari, Willy Brandt, sagði
þá 11 maí 1973: „Eina
spurningin, sem mér er nú
ofarlega I huga, er, hvort til
muni vera stuðningsmenn,
sem Kristilegi demókrata-
flokkurinn muni sennilega
verða stoltur af eftir nokkur
ár."
Svo langt hefur það þó
enn ekki gengið. Álit Kieps
innan flokksins er að vísu
talsvert, verðleikar hans sem
gjaldkera CDU eru óumdeild-
ir og aðdráttarafl hans á viss-
an hluta kjósenda frjálslynda
flokksins er kærkomið. En
skoðanir hans á Þýzkalands-
og austur-stefnu eru mjög
umdeildar meðal íhalds-
samari þingmanna. En heim-
sókn Kieps til Austur-Berlínar
fyrir nokkru og hinn óvænti
fundur hans með háttsettum
stjórnmálamönnum Austur-
Þýzkalands, þar á meðal
aðstoðarutanríkisráðherran-
um Horst Grunert, hefur
valdið ódulinni gremju meðal
þingmanna stjórnarandstöð-
unnar. Éinkaheimsókn
flokksmannsins til Austur-
Þýzkalands hefðu þeir látið
liggja á milli hluta og einnig
hitt, að hann hitti að máli
fastafulltrúa Bonn í Austur-
Berlín, Gúnter Gaus, en ekki
viðræður talsmanns flokksins
í utanríkismálum við fulltrúa
Austur-Þýzku stjórnarinnar.
CDU-þingmaðurinn
Johann Baptist Gradl, sem
ásamt tveimur samþing-
mönnum sínumfóraf þess-
um sökum á fund formanns
þingflokks CDU, Carstens,
talaði ekkert rósamál: „Kiep
er talsmaður flokksráðsins í
utanríkismálum. Hann hittir.
aðstoðarutanríkisráðhecra A-
Þýzkalands. Þetta teljyrrí-við
falskar forsendur fyrir fundi
handan við múrinn/' $fadl,
sem er formaður lélags-
flóttamanna í CDU,-grámdist
það sérstaklega, að Kiep
skyldi hitta að máli formann
Kristilega demókrataflokks-
ins ! A-ÞýzkalandU Wolfgang
Heyl. Harm sagði, að slíkt
sem þetta Væri ótækt án -at-
kvæðagreiðslu innan þing-
flokksins og bætti við: „Þetta
er ekki hægt í fastmótuðum
flokki."
Kiep, sem kom á föstudag-
inn frá A-Þýzkalandi, mun
bráðlega gefa flokksstjórn-
inni skýrslu um ferð sína til
Austur-Berlínar. Honum var
ekki kunnugt um það fyrir-
fram, hvaða fulltrúa austur-
þýzku stjórnarinnar hann
myndi hitta hjá Gúnter Gaus.
En hann segir, að sér virðist
þetta hafa verið hagstætt
tækifæri til viðræðna. Hann
hefur þegar sagt, að þetta
verði ekki eina sambandið
við .A-Þýskaland, heldur
muni hann annað veifið fara í
kynnisferðir til Austur-
Berlínar.
Gagnrýni innan eigin
flokks er ekki neítt nýtt fyrir
Kiep. Andstæðingar samn-
ingsins við^A-Þýzkaland hafa
ekki enn fyrirgefið honum,
að eftir atkvæðagreiðsluna
hvatti hann flokksfélagana
óspart til að fylgja stefnu,
sem liti til framtiðarinnar, en
horfði ekki til baka. 1 1. maí
1973 sagði Kiep: „Ég held,
að með gagnrýni sinni og
samvinnu að undirbúningi
þessara samninga hafi CDU
sýnt það, að hann er reiðu-
búinn til samstarfs við ríkis-
stjórnina. Sú þjóð hlýtur að
fara forgörðum, sem leitar
framtíðar sínnar í liðinni tíð."
Þessari sneið geta menn
ekki gleymt. Kiep er Ijóst,
hversu erfið staða hans er.
Hann veit, að „það er ekki
hægt að skilja með öllu !
sundur mann og skoðanir
hans ! liðinni tíð". Hann hafði
því ákveðið að fara með gát,
en reyna að hafa áhrif á
utanríkisstefnu flokksins. En
það hefur honum aðeins
tekizt að litlu leyti. í Evrópu-
málum og í afstöðunni til
Bandarikjanna hefur Kiep
talað eins og flokknum líkar,
en hvað afstöðuna til A-
Þýzkalands varðar, er hann
helsti fljótur á sér. Framtíð
þessa talsmanns flokksins, i
utanrikismálum er að veru-
legu leyti kominn undir
örlögum Helmuth Kohls, þvi
að yrði Franz Josef Strauss
hinn sterki maður flokksins,
þá yrði varla sæti fyrir Valt-
er Leisler Kiep í nýrri rikis-
stjórn CDU. Eftir kosn-
ingarnar i Bayern „vogaði"
Kiep sér að koma opinber-
lega fram með sínar eigin
skýringar á úrslitunum og
sagði, að sigur CDU væri
ekki fyrst og fremst að þakka
Strauss. I blaðinu Bayern-
Kurier 16. nóv. sl. var
svarað: „Hinar vesældarlegu
og illkvittnislegu tilraunir
ýmissa háttsettra CDU-
manna, — og hér verður því
miður að nefna nafnið Leisl-
er-Kiep, — til að láta sem
kosningaúrslitin í Bayern,
þegar CDU hlaut 62,1% at-
kvæða, komi ekkert stefnu
Josefs Strauss eða persónu
hans við, sýna, í hvílíkum
vandræðum þeir menn innan
CDU eiga sem vilja aðhyllast
stefnu Bonn-stjórnarinnar,
en eru innst inni á móti
ákveðinni og staðfastri
stjórnarandstöðu, sem
Strauss er talsmaður fyrir".
Stjórnarflokkarnir notfæra
sér deiluna um Berlínarferð
Kieps til að hamra á fyrri
ásökunum um, að vegna inn-
byrðis deilna sé CDU ekki fær
um að taka við stjórn lands-
ins. Hans-Gúnter Hoppe,
þingmaður frjálslyndra, setur
einnig Kinaför Strauss í sam-
band við innanflokks
deilurnar, sem og hinn um-
deilda fund Gerhard
Schröders með skæruliðafor-
ingjanum Arafat. Og Strauss
hafi farið alla leið til Peking
til að styrkja aðstöðu sína i
keppninni um kanslara-
embættið. „Til að losa sig við
keppinauta sina beitir hann
hvaða meðulum, sem er.
Einnig Mao."
(Úr Súddeutsche Zeitung.)