Morgunblaðið - 04.02.1975, Side 25

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 4. FEBRUAR 1975
25

ÞAR sem ég er áhugamadur
um kvikmyndir, langar mig
aö spyrja ykkur nokkurra
spurninga sein ég vuna aö
þiö svariö.
1. Er hægí aö fá Banda-
riska vikublaöiö VARIETY
hér i borginni, og þá hvar?
2. Hvaöa kvikmyndahús
hefur umboö fyrir AVCO —
EMBASSY kvikmyndir hér
á landi?
3. Er hiegi aö fá eftirtalin
tímarit hér ogþáhvar,
a) CHAPLIN, (sænskt),
b) FILMRUTAN.
(sænskt).
c) SCREEN EDU-
CATION, og SCREEN
EDUCATION Yearbook,
(ensk)?
Aö lokum vil ég nota tæki-
fa*riö og þakka sfbatnandi
þætti.
Baldur Ragnarsson.
SVAR:
bví er fyrst tii aö svara, aö
Bandarfska vikublaöiö
VARIETY er ófáanlegt hér
á landi, þarf aö panta þaö
beint frá utgefanda. Þaö ilöa
u.þ.b. þrir mánuöir uns
fyrstu blöðin berast frá þvf
að pöntunin er send, og síð-
an kemur „biblfa skemmti-
iðnaöarins“ yfirl. með mán-
aðurniillibili. Utanáskrift
útgefandans er:
VARIETY I.NC.
154 WEST 46TH. STREET
NEW YORK.N.Y. 10036.
U.S.A.
(Arsgjaldið var f fyrra
U.S. $27).
2. Ekkert eitt kvikmynda-
hús hérlendis heíur umboö
fyrir AVCO - EMBASSY
PICTURES. Tvö þeirra hafa
skipt við fyrirtækiö og sýnt
myndir þess. það eru
Háskólabfó og sérstaklega
Hafnarbíó.
Það má bæta þvf viö hér
tii gamans, aö nú eru dagar
þessa litla kvikmyndafram-
leiðslufyrirlækis, brátt allir.
AVCO — EMBASSY er aö
mestu leyti smiö framleið-
andans Joseph E. Levine.
sem geröist all umsvifamik-
ill á timabili og komst þá í
náöina hjá Paramount
Pictures. Þar framleiddi
hann allnokkrar, velheppn-
aðar myndir þeirra frægust
er THE CARPETBAGG-
ERS.
Velgengnin steig Levine
til höfuðs, og varö hún til
þess aö liann stofnaöi sitt
eigiö framleiöslu- og dreifi
fyrirtæki, EMBASSY
PICTURES. Og lánið elti
Jón. Ein fyrsta myndin sem
EMBASSY fjármagnaöi var
engin önnur en TIIE
GRADUATE. Hinar gifur-
legu vinsældir sem myndin
átti að fagna, gerðu Levine
aö margmilljónera, (f dol-
um), og EMBASSY varð
freistandi bráö í augum stór-
fyrirtækjanna.
Fljótlega yfirtók risafyrír-
tækió AVCO, þessa hugar-
smíó Levines, og fygldi
hann aö sjálfsögðu með í
kaupunum.
Sföan hefur gengiö á
ýmsu, og framieiðslan verið
svona upp og ofan, þó aóai-
lega ofan. Levine haföi löng-
um tröllatrú á leikstjóran-
um Mike Nichols sem geröi
THE GRADUATE, en næsta
mynd hans fyrir A.—E. var
CARNAL KNOW'LEDGE og
uppfyllti liún engan veginn
þa*r björtu vonir sem við
hana voru bundnar. Þetta
var rándýr mynd sem skilaði
engum ágóða og nú fór
stjarna Levine lækkandi.
Reiöarslagiö var svo næsta
mvnd Niehols. THE DAY
OF TllE DOLPHIN. Þetta
varö óhemju dýr kvikmynd,
og að iokum var svo komið
að ákveðiö var aó Levine
stæói eða félli með mynd-
inni.
Er skemmst frá því að
segja aó TDOTD hlaut
lélega dóma, og enn verri
aósókn. — og Levine fékk
sparkið. Og nú er semsagt
álitió vestra að AVCO —
EMBASSY þrauki ekki áríó
út. nema aö kraftaverk ger-
ist. En það er jú ekki fátftt í
kvikmyndaiðnaðinum.
3. CHAPLIN er ófáaniegl
hér á landi, en ulanáskrift
útgefandanser:
a) SVENSKA FILM-
INSTITUTET
BOX 27 126, S 102 52
STOCKHÖLM
SWEDEN
Arið 1974 var ársgjaldió.
(9 blöð), S. kr. 35.—, ískips-
pósti.
b) FILMRUTAN veróur
aó panta beint frá útgef-
anda, utanáskriftin er:
FILMRUTAN
GRANANGSRINGEN 5«
B (3)
135 00 TYRESÖ
SWEDEN.
Arsf jóróungsrit, árgjald s.
kr. 15.—.
e) ftg lenti f vandræöum
meó að grafa upp fjórða
blaðið sem þú spyrð um.
l.fklegast aö hér sé um aó
ræöa tfmaritiö: SCREEN —
The Journal of the Soeiet.v
for Edueation in Eilin and
Television. Þaó er gefió út
af:
B.F.I.
81 DEANSTREET
LONDON W.l.V. 6AA.
ENGLAND.
Ef ykkur liggur eitthvaó á
hjarta varóandi kvikmyndir,
vantar upplýsingar. viljfö
koma skoöunum ykkar á
framfæri o.s.frv.. þá viljum
vió alit fyrir ykkur gera.
KVIKMYNDASlDAN
c/o Morgunblaðið
Aóaistræti 6
Reykjavfk.
Þaö hefur lengi verið draum-
ur flestra kvikmyndahöfunda
að vera peningalega sjálfstæðir
og þurfa ekki að vinna fyrir
stúdíó eða annan fjársterkan
aðila, sem er þá sifellt aó skipta
sér af þvi,.hvernig „pródúktið"
eigi endanlega að lita út, til
þess að það gangi í væntanlega
The Exorcist eftir Friedkin.
PUNKTAR
áhorfendur. Meðal ungra kvik-
myndagerðarmanna í Banda-
ríkjunum er þó að minnsta
kosti einn, sem hefur tekist aö
gera þennan draum sinn að
veruleika. Eftir að Francis
Ford Coppola gerði Guðföður-
inn gat hann kastað betligerv-
inu og gert, það sem honum
datt í hug. Coppola haföi áður
myndað sitt eigið fyrirtæki,
American Zoetrope, ásamt
nokkrum félögum sínum, og
gert samning við Warner
Brothers, þar sem George
Lucas fékk m.a. tækifæri til aó
gera sina fyrstu mynd, THX
1138. Warner Brothers líkaði
hún hins vegar ekki og neituðu
að semja meira við fyrirtækið.
Þar með misstu þeir af „The
Conversation“ og „American
Graffiti", sem báðar voru hluti
af næsta samningi. Coppola
hafði um nokkurn tima langað
til að gera „The Conversation",
en ekki fengið peninga til þess,
fyrr en hann gat fjármagnað
hugmyndina sjálfur fyrir ágóð-
ann af Godfather. Jay Cocks,
kvikmyndagagnrýnandi Time,
hefur fylgst nokkuð náið með
nýjum leikstjórum í Banda-
ríkjunum og telur hann, að þar
sé misjafn sauður i mörgu fé,
sumir jafnvel stórvarasamir.
Cocks álítur, að Coppola hafi
sannað heiðarleik sinn i garð
kvikmyndarlistarinnar, þegar
hann fórnaði ágóðanum af God-
father til að gera „vafasama
gangmynd", einungis vegna
þess að hann fann hjá sér þörf
til að gera hana. Fyrir þennan
mann er peningalegt sjálfstæði
gott, vegna þess að hann þorir
að gera það sem hann langar til.
Sama heiðarleika í garð listar-
innar eignar Coeks Robert
Altman, Brian DePalma,
Martin Scorsese (Mean
Streets) og Terry Malick (Bad-
lands), allt fremur ungir kvik-
myndahöfundar, sem ekki hafa
verið beygðir af gróðasjónar-
miðinu.
Cocks telur hins vegar að Pet-
er Bogdanovich (Last Picture
Show) og William Friedkin
(Exoricist), sem báðir eru ung-
ir, mundu ekki kunna að hag-
nýta sér peningalegt sjálfstæði,
vegna þess að þeir séu um of
bundnir, annar hefð en hinn
gróðarsjónarmiðinu.
jr æ
NYJA BIO:
SLEUTH
Bandarfsk, frá 1972. Leik-
stjóri Joseph Mankiewich;
handrit: Anthony Shaffer,
byggt á samnefndu leikriti
hans; tónlist: John Addison.
Leiktjöld og búningar: Ken
Adams. 20th Century — Fox.
Hinn kokkálaói eiginmaður,
(Laurence Olivier), hefur boð-
ið eljara sínum, (Michael
Caine), í heimsókn á afskekkt
! sveitasetur. Eiginmaðurinn er
frægur sakamálarithöfundur,
hábreskur „aristocrat“, sem
kominn er af léttasta skeiði.
Frióillinn er afturámóti upp-
sleiktur hárgreiðslumeistari, af
ítölsku bergi brotinn. Þeir
stytta sér stundir við að fara i
hættulega, hugvitsamlega leiki,
þar sem hver gerir hverjum
hvað, og hvað er raunveruleiki
eða blekking, verður æ óljós-
ara.
Þetta er i stuttu máli efnis-
þráðurinn, en þetta frábæra
handrit er til allrar guðsbless-
unar, samið af Shaffner sjálf-
um, eftir leikriti hans, en það
hefur hlotið frábærar móttökur
víða um lönd.
Það hefur ærið oft brunnið
við að leikhúsverk hafi mis-
lukkast i kvikmyndagerð
þeirra, en svo er ekki farið með
SLEUTH. Vönduð leikstjórn
Mankiewich, kvikmyndatakan,
leikmunir, tjöld og búningar
Adams, ásamt handritinu, sjá
fyrir því, aó gera SLEUTH
jafnframt að einkar vel heppn-
aðri og greindarlegri kvik-
mynd. Þá er leikur þeirra Caine
og Oliviers óaðfinnanlegur, sér-
staklega er gamla Shakespeare
kempan i essinu sínu, og fer á
kostum, svo unun er á að horfa.
Meðfæddir snilldarhæfileikar
ásamt háþróaðri tækni, hreyf-
ingum og raddbeitingu
Oliviers, njóta sín hér til hinns
ýtrasta, og getur myndin oróið
minni spámönnum hin
ágætasta lexía.
Þetta er mynd sem ætti ekki
að valda neinum vonbrigðum,
og sist þeim vandlátustu.
Sæbjörn Valdimarsson.
Bogdanovich var áður gagnrýn-
andi og mikill aðdáandi Hawks,
Fords og Hitchococks og talaði
svo mikið um þá og ást sína á
Hollywood, að hann fékk allt i
einu peninga til að búa til
myndir sjálfur. Gagnrýnendum
finnst hann hins vegar stæla
svo mikið þessa gömlu
meistara, að hann hafi ekki
gert eina einustu mynd af
sjálfsdáðun. Þeir segjast þvi
enn vera að bíða eftir mynd
eftir Bogdanovich. Friedkin
fær hins vegar öllu verri útreið
hjá Cocks. Friedkin hefur
nefnilega látið i það skína, að
kvikmyndalist væri nokkuð,
sem kæmi honum ekki við.
Hafa gagnrýnendur velgt hon-
um nokkuð undir uggum fyrir
þessa afstöðu en Friedkin
hefur allur færst í aukana. Þyk-
ir gagnrýnendum nú orðið nóg
um sjálfbirgingshátt hans og
hól um eigið ágæti. Friedkin
lýsti því t.d. yfir í matarboði,
sem honum var haldið í
Chicago af nokkrum bissnes-
mönnunum, að það væri hyl-
dýpisgjá milli gagnrýnenda og
áhorfenda og lét að því liggja,
að i fæstum tilfellum endur-
spegluðu þeir gæðamat al-
mennings. Hann bætti því við,
að myndir, sem gagnrýnendur
hældu — Mean Streets, Bad-
lands, Conversation, — væru
sniðgengnar af áhorfendum og
tærðust upp í kvikmynda-
húsunum. Cocks viðurkennir að
vísu sannleikann í þvi, að það
sé gjá á milli gagnrýnenda og
áhorfenda en honum þykir
Friedkin leggjast æói lágt að
reyna að upphefja sjálfan sig
með því aó troða á félögum
sinum, sem fengu betri dóma
en hann sjálfur.
Hvort sem stríð Friedkins við
gagnrýnendur á eftir að verða
hatrammara eða ekki, verður
fróólegt að fylgjast með þvi
hvort dómar almennings verða
honum lyftistöng til einhverra
stórátaka í framtiðinni.
SSP
ó tjokJinu
Sigurður Sverrir Pálsson:
The Sting
The last Picture Show ★★★★
The Last of Sheila ★★
Last Tango in Paris ★★★★
Sæbjörn Valdimarsson:
Háskólabíó: ★★
NýjaBíó: ★★★
Stjörnubíó: ★★★★
Hafnarbió: ★★★
Austurbæjarbíó: ★★
Tónabíó: ★★★
Laugarásbíó: ★★★★