Morgunblaðið - 23.03.1975, Side 45

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. MARZ 1975
45
/

Likið ðgrasfl eti n u m

y •
18
hefði ekki hugmynd um það sem
hlaut nú að vera á allra vörum
ekki aðeins í Dalnum, heldur
einnig inni í bænum?
Ég iðraðist eftir að hafa ekki
spurt hana hreinskilnislega og ég
vonaði innilega að Anders Löving
myndi hafa rænu á að velgja
henni heldur betur undir uggum.
Þegar við komum voru ekki aðr-
ir á veröndinni en faóir minn og
Thotmes III. Bæði hegðuðu þau
sér þó harla furðulega.
Pabbi hafði risið kurteislega
upp úr bambusstólnum. En það
augnaráð sem hann beindi að Lou
gegnum hornspangargleraugun
var nú hvorki kurteislegt né vina-
Iegt og ég fann að hún varð óró-
leg. Svo skipti hann allt í einu um
ham, brosti innvirðulega og eins
og utan við sig og sagði:
— Afsakið... en líkindin eru
svo fúrðulega mikil... hárið og
augun og allt. Mér brá heldur
betur í brún. En ég býst við að þér
þekkið hana ekki. Hún hét Nofrit
og var egypsk prinsessa...
Mér varð hugsað til þess að ég
hafði komizt að sömu niðurstöðu,
þegar ég sá hana sitja við flygil-
inn, en svo sneri ég mér afsakandi
að Lou.
— Þér er alveg óhætt að taka
þetta sem mikla gullhamra. Og
konan sem þú minnir föður minn
á er reyndar fjögur þúsund ára
gömul...
— Fjögur þúsund og átta
hundruð, ef fyllstu nákæmni skal
gætt...
— En allir fornleifafræðingar
líta á hana sem undursamlega
fegurðardís. Þú virðist einnig
hafa heillandi áhrif á Thotmes
III.
Viðkomandi köttur hafði ekki
látið á sér kræla en stökk nú með
yndisþokka upp í kjöltu Lou og
neri sér vingjarnlega að vanga
hennar og myndaði sig til að
sleikja hana á bak við eyrun.
En þá lá við borð að Lou
trylltist algerlega.
Oj, bara, takiði köttinn burt! Ég
hata ketti! TAKIÐI KÖTTINN
OG ÞAÐ STRAX!
Nokkurt uppnám varð nú I
nokkrar mínútur meðan ég tók
Thotmes og reyndi að sefa hana
og Einar sem kominn var þarna
líka reyndi að sefa Lou. Anders
Löving sem hafði setzt i sófann og
virtist bíða átekta, spurði kurteis-
lega þegar mesti gauragangurinn
var liðinn hjá hvort hann mætti
ekki nota tækifærið og spyrja frú
Mattson nokkurra spurninga,
fyrst hún var nú hér komin og
hann þyrfti af ýmsum ástæðum að
leggja nokkrar spurningar fyrir
nágrannana...
Lou lét Einar kveikja í
sígarettu fyrir sig og beið
átekta.. . andlit hennar var með
öllu svipbrigðalaust...
— Já, Mattson forstjóri og þér,
frú, búið í húsinu sem er næst
Árbökkum. Hvað hafið þér búið
þar lengi?
I
— Maðurinn minn er þar fædd-||
ur og uppalinn. Það er að segja, ■
þegar foreldrar hans dóu lét hann*
rífa gamla húsið og byggði nýtt. |
Ég hef búið hér siðan við giftum ■
okkur fyrir sjö árum.
— Þér eruð ekki fæddar i Skóg-I
um?
— Nei, ég er frá Stokkhólmi.
— En þér hafið sem sagt búið'
hér siðustu sjö árin. Þér getið þá|
sjálfsagt sagt okkur frá •
umgengnisvenjum f jölskyldna"
hér í Dalnum. Hittist þið oft?
Lou horfði á hann hissa og I
óörugg í senn, dökkum augum..
Hún hafði augsýnilega búizt við I
einhverjum öðrum spurningum. |
— Ég get svarað þeirri ■
spurningu bæði játandi og neit- *
andi, Maóurinn minn og ég hitt-|
um húsráðendur hér á Arbökkum |
og svo umgöngumst við mikið!
systur mannsins míns, sem býr I
beint á móti okkur. Ofurstinn er j
einnig i fjölskyldunni, en Margit .
Holt er svo heilsuveil að þau lifa I
heldur fábreyttu lifi og hafa ekki |
VELVAKAINIDI
Velvakandi svarar ( slma 10-100
kl. 10.30 — 1 1.30, frá mánudegi
til föstudags.
% Veiting embættis
tryggingayfir-
læknis
Guðrún Jónsdóttir hefur sent
okkur eftirfarandi fyrirspurn:
„Er það tilfellið, að við nýlega
veitingu stöðu tryggingayfir-
læknis hafi verið gengið fram hjá
lækni, sein læknafélagið hafði
inælt með einróina, auk þess sem
hann hafði ineðinæli trygginga-
ráðs og hafði unnið við
tryggingarnar áður, auk þess sem
sá læknir hafði á sinum tíina
glæsilegan náinsferil og sérgrein,
en staðan veitt öðruin rnanni, sein
ekki hefur sainbærilega starfs-
reynslu né sérfræðigrein og hafði
ekki uinrædd meðinæli?
Ef svo er sein hér er sagt, er
ekki óeðlilegt að spurt sé, út frá
hvaða forsendum stöðuveitingu
þessari hafi verið hagað þannig af
heilbrigðismálaráðherra, —
Matthíasi Bjarnasyni.
Guðrún Jónsdóttir.“
Svar Matthiasar Bjarnasonar
heilbrigðis- og tryggingaráðherra
er á þessa leið:
„Læknafélagið inælti ekki ineð
neinum uinsækjenda og ekki eftir
þvi óskað.
Sainkvæmt löguin um alinanna-
tryggingar, þá skipar ráðherra
yfirtryggingalækni, að fengnum
tillögum Tryggingaráðs og for-
stjóra Tryggingastofnunar ríkis-
ins. í lögum um heilbrigðis-
þjónustu, segir í 33. gr. að ráð-
herra skipi þrjá lækna í nefnd er
inetur hæfni uinsækjenda, í
fyrsta lagi í stöðu landlæknis,
stöður yfirlækna, sérfræðinga,
héraðslækna og lækna heilsu-
gæslustöðva. 1 þessari nefnd
eiga sæti einn fulltrúi til-
nefndur af Læknafélagi islands,
einn tilnefndur af læknadeild
Háskóla Íslands og landlæknir og
er hann jafnfraint formaður
nefndarinnar. í þessari söinu
lagagrein segir, að ráða inegi eða
skipa hvern þann lækni til starfa
sainkvæmt þessari grein, sem
hæfur hefur verið talinn. i
uinsögn þessarar nefndar sein al-
mennt er kölluð stöðunefnd varð-
andi umsækjendur uin embætti
tryggingayfirlæknis segir m.a.:
„allir uinsækjendur hafa
lækningaleyfi og eru því hæfir til
að gegna stöðunni.“ Ennfretnur
segir svo i uinsögn nefndarinnar
„allir eru umsækjendur með
langa starfsreynslu og eru auk
þess allir sérfræðingar og því
erfitt að gera upp á inilli þeirra.“
Eins og að frainan segir, þá átti
þessi nefnd sem á að meta hæfni
lækna til áðurnefndrar starfa,
erfitt ineð að gera upp á inilli
uinsækjenda vegna þess hve jafn-
ir þeir voru og auk þess allir
sérfræðingar, hinsvegar inælti
Tryggingaráð ekki með þeiin
manni sein ráðherra veitti stöð-
una. Það er óvéfengjanlegur rétt-
ur ráðherra, samkvæmt löguin
uin almannatryggingar, að hann
veiti stöðuna eftir að hafa fengið
umsögn sérfræðinga um hæfni
umsækjenda, það er hans mat að
sá maóur sem stöðuna hlaut, væri
bezt fallinn til þess að gegna
henni. Hins vegar geta alltaf ver-
ið uin það skiptar skoðanir og þá
alveg sérstaklega þegar uin er að
ræða fleiri en einn umsækjanda,
sein eru nokkurn veginn ineð
jafnan starfsaldur og allir ineð
sérfræðiþekkingu."
# Afnotagjöld
sjónvarps þegar
fleiri en eitt
tæki eru á heimili
Júlíus P. Guðjónsson skrifar:
„Viðtal Eiðs Guðnasonar frétta-
manns við Andrés Björnsson út-
varpsstjóra i sjónvarpinu fyrir
nokkru gefur mér tilefni til að
vekja athygli á ináli, sem áður
hefur verið bent á, en hlut-
aðeigendur gáfu þá ekki gaum.
Utvarpsstjóri sagði, að upp-
bygging og viðhald dreifikerfis
sjónvarpsins hefði nú uin hríð
staðið nokkurn veginn í stað
vegna fjárinagnsskorts. Sain-
kvæint löguin væri aðaltekju-
stofninn til slíkra frainkvæinda
tolltekjur af innflutningi sjón-
varpstækja, en þar sein sá inn-
flutningur hefði ininnkað að mun,
hefðu þær tekjur aðeins nægt til
greiðslu vaxta og afborgana af
erlendum lánum, sem tekin voru
til frainkvæmdanna á sínum tíina.
Vona ég, að ég fari rétt ineð þetta
efnislega.
Fyrir fáum áruin voru sett ný
útvarpslög og i krafti þeirra sam-
in ný reglugerð. Að tilhlutan und-
irritaðs koin þá Félag isl. stór-
kaupmanna þeirri hugmynd á
frainfæri við 'ijármálastjóra út-
varpsins, Gunnar Vagnsson, að
söinu reglu yrði fylgt varðandi
sjónvarpstæki og útvarpstæki, að
heiinilisfaðir eða húsráðandi
greiddi fullt afnotagjald fyrir eitt
tæki, en inætti siðan eiga fleiri á
eigin heiinili. Þá hafði undirritað-
ur og siðar sainband við Svein
Ásgeirsson uin málið, og bauðst
hann til þess að rökstyðja það
frekar við Gunnar Vagnsson, þar
eð hann taldi þetta i senn réttlæt-
ismál og tvímælalaust hagsinuna-
mál fyrir Rikisútvarpið. Ræddi
Sveinn síðan við Gunnar, og varð
það að samkomulagi, að Sveinn
ritaði ölluin sjónvarpsstöðvum á
Norðurlöndum og aflaði upplýs-
inga um það, hvaða reglur giltu
þar uin þessi efni. Kom þá i ljós,
að undantekningaralaust gildir
áðurnefnd regla á Norðurlöndum
öðrutn en voru landi. Afnotagjald-
ið iniðast við heimili, en ekki
tæki.
0 Hætta á
misnotkun?
Eins og við var að búast, kom
það greinilega frain, að óttinn við
misnotkun þessarar reglu var
injög sterkur af hálfu forráða-
inanna Rikisútvarpsins. Skiptar
skoðanir voru vissulega á ástæð-
unni til þess, en þvi var hiklaust
haldið fram af okkar hálfu, að
I
I
tekjur útvarpsins myndu aukast J
að inun með þessuin hætti og þá I
sérstaklega, þegar fram í sækti. |
Fyrst fengju inenn sér eitt tæki, ■
en þörfin á fleiri tækjuin og þá '
fyrst og fremst litluin tækjuin, |
tnyndi brátt gera vart við sig á i
inörgum heimilum. Um misnotk-:
un á regluin eru af eðlilegum I
ástæðum sjaldnast tii neinar |
áreiðanlegar skýrslur, en með.
jafnmiklum rétti og menn l
þykjast mega óttast misnotk-1
un reglna, ætti að mega segja •
nú, að hætt er við, að þegar J
hafi verið smyglað til landsins |
fjölda smátækja, einmitt |
vegna núgildandi ákvæða varó-.
andi afnotagjöld af sjón-1
varps-tækjum. Þannig glatar rik-1
isútvarpið tolltekjuin af tveimur i
ástæðum. Það hamlar gegn þvi, að :
inenn kaupi sér viðbótartæki og I
leiðir menn óvart í freistni til |
brota gegn öðrum regluin, sein þó .
bitna á þvi sjálfu.
1 upphafi var það ríkjandi sjón- |
arinið alinennings, að sjónvarps- •
tækin ættu að hafa sein stærstan *
myndflöt. Ný viðhorf hafa skap- |
azt í senn með aukinni tækni og |
kynnuin almennings af fleiri .
tækjastærðum. Fyrir nokkruin ár- *
um var hafin fjöldaframleiðsla |
ferðasjónvarpstækja, litilla og |
léttra, um 5—11 kg með 1—14 J
tominu skerinuin. Algeng stærð I
er 11—13 toinmur. Þessi tæki |
voru frá upphafi og eru nú ennþá .
ódýrari en stærri tækin.
Mér þykir rík ástæða til að |
vekja athygli á þessu inálr, þar eð i
það er tvíinælalaust brýnt hags- J
inunainál Rikisútvarpsins jafnt I
sein sjónvarpsnotenda. Vænti ég |
þess að málið verði tekið til nýrr- .
ar athugunar hið allra fyrsta. Að I
lokum inætti einnig benda á það |
að ef Sjónvarpið færi af stað ineð i
litútsendingar á Reykjavíkur- J
svæðinu, sein hægt er að koma i I
kring ineð litluin tilkostnaði, |
inundu gifurlega iniklar tekjur.
streyma inn í tollgjölduin, sein •
inætti nota til þess að fullkomna-1
dreifikerfið i landsbyggðinni. |
Júlfus P. Guðjónsson." |
— Samdráttur
Framhald af bls. 2
smiðjanna. Engum verksmiðjum
hefur verið lokað alveg eins og
dæmi voru til í siðustu „kreppu“
en sumar verksmiðjur hafa iokað
heilum kerjaskáium. Að sögn
Ragnars bendir fátt til þess að
bata sé að vænta I bráð og sér-
fræðingar telja, að markaðurinn
jafni sig ekki fyrr en einhvern-
tima á árinu 1976. Er það spá
sumra sérfræðinga, að nokkur ár
þar á eftir verði eftirspurn eftir
áli meiri en hægt verði að anna.
Alufinance í gang
Sem fyrr segir er áhrifanna
þegar farið að gæta í álframleiðsl-
unni hér innanlands. ísal hefur
hætt framleiðslu i 40 kerjum af
280 og er það tæplega 15% fram-
leiðsluminnkun. Ársframleiðslan,
sem áætluó var 76 þúsund tonn
árið 1975, verður þvi ekki nema
63 þúsund tonn. Hjá verksmiðj-
unni liggja 17 þúsund tonn af
óseldum birgðum, að verðmæti
um 2000 milljónir króna. Af þessu
magni hefur Alufinance keypt
10,600 tonn á 39 cent pundið.
Alufinance er fjármagnsfyrirtæki
sem álframleiðendur hafa sjálfir
stofnað með stuðningi fjársterkra
peningastofnana. Þetta fjár-
magnsfyrirtæki var stofnað árió
1970 og hafði það hlutverk að
kaupa upp megnið af umfram-
birgðum álverksmiðjanna til aó
halda álverðinu uppi. Keypti
fyrirtækið t.d. 30 þúsund tonn af
tsal á árunum 1970—'72 og var
það magn geymt á svæði verk-
smiójunnar allt þar til að eftir-
spurn jókst aftur. Var það þá sett
á markaðinn smátt og smátt. Nú
hefur þetta fjármagnsfyrirtæki
tekið til starfa að nýju og starfar
það á sama grundvelli og áður.
Fyrirtækið mun væntanlega
kaupa meira magn af tsal á árinu.
Verðið er 39 cent pundið sem fyrr
segir, en árið 1974 fór verðið hæst
í 50 cent pundið. Markaðsverðið
núna er talið vera um 30 cent. ísal
hefur ekki orðið að segja upp
starfsfólki vegna þessa sam-
dráttar en hins vegar hefur verið
beðið meó að ráða starfsmenn í
stað annarra sem hætt hafa hjá
fyrirtækinu að undanförnu.
Verður byggður
nýr kerjaskáli?
Ragnar Halldórsson var að
lokum spurður að því hvort fram-
undan væru stækkunarfram-
kvæmdir hjá fyrirtækinu eða
jafnvel ný verksmiðja i athugun.
Ragnar Halldórsson svaraði því
til, að hann væri einmitt nýkom-
inn frá höfuðstöðvum Alusuisse í
Sviss og þar hefói þessi mál m.a.
borið á góma. Líkur væri á þvi að
skáli 2 yrði lengdur og þar sett
upp 40 ný ker. Yrði þetta væntan-
lega á árinu 1976. Önnur verk-
smiðja væri ekki á dagskránni
eins og er, en hins vegar kæmi til
greina að byggja síðar meir þriðja
kerjaskálann i Straumsvík.
- Tónlist
Framhald af bls. 27
ingsins. Marsar eru einhliða tónlist
bæði fyrir hlustandann og flytjand-
ann og kennslufræðilega takmörkuð
við vissa „rútinu ". Dægurlög geta
verið upplifgandi, en hætta er á að
þau missi léttleika sinn, verði í lúðra-
sveit einn ómúsikalskur fretur. Það
er til margs konar tónlist fyrir lúðra-
sveitir og ýmsar samsetningar minni
hópa, sem gera margbreytilegar
kröfur til tónmótunar og tækni i
hljóðf æraleik. Með fjölbreyttara
verkefnavali mætti koma i veg fyrir
einhliða mótun í músiksmekk, sem
mikil hætta er á og „prógramm"
þessara tónleika vitnar að nokkru
um.
I Færeyskum dönsum og
Triumphmarz úr Aidu, sem á isl.
tungu hefur verið kallaður sigur-
mars, var leikur sveitarinnar með
öðrum blæ og þýðari en i mörsunum
og dægursyrpunum, sem fyrir mér
voru bara leiðinlegur og smekklaus
hávaði. En allt um það. Hér er unnið
af miklum krafti, en betur má ef
duga skal. Svona stofnun byggist á
stöðugri gagnrýni og aðhaldi stjórn-
enda og þvi hefur undirritaður verið
að þessu naggi, að honum er Ijóst að
Björn Guðjónsson og samstarfsmenn
hans, sem unnið hafa frábærlega
vel, skilja að þessi gagnrýni, ef svo
getur kallast, er hugsuð sem hvatn-
ing en ekki til niðurrifs.