Morgunblaðið - 26.09.1975, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 26. SEPTEMBER 1975
Strjölbýli
Fyrir skemmstu gerði bæjarstjórn Siglufjarðar stefnu-
markandi samþykkt um byggðamál, starfssvið landshlutasam-
taka og verkefnaskiptingu ríkis og sveitarfélaga. Samþykktin
var gerð með 7 atkvæðum Alþýðu-, Framsóknar- og Sjálfstæðis-
flokks, gegn 2 atkvæðum Alþýðubandalags. Samstaða lýðræðis-
flokkanna allra um stefnumörkun f svo viðamiklum málaflokk-
um er athyglisverð. Samþykktin fer hér á eftir, ásamt greinar-
gerð, og fylgja henni svipmyndir af framkvæmdum f Siglufirði:
endurvirkjun f Fljótaá, neðan Skeiðsfossvirkjunar, hitaveitu-
framkvæmdum og fbúðabyggingum, sem nú eru fleiri f Siglu-
firði en um langt árabil.
Varðandi yfirstandi könnun
og væntanlega lagasetningu um
verkefnaskiptingu milli ríkis,
sveitarfélaga og landshlutasam-
taka sveitarfélaga, réttarstöðu
þessara aðila hvors gagnvart
öðrum og byggðamál almennt,
leggur bæjarstjórn Siglu-
fjarðar til, að við framtíðarskip-
an þessara mála verði eftirtalin
meginatriði höfð f huga:
• 1) Verkefnaskipting milli
rfkis, sveitarfélaga og sam-
taka þeirra verði endur-
skoðuð og sameiginlegum
verkefnum rfkis og sveitar-
félaga verði fækkað.
0 2) Einstök verkefni fram-
kvæmdavaldsins verði falin
þeim aðila, sem eðlilegast
er að hafi með höndum,
þannig að saman fari hjá
sama aðila frumkvæði að
framkvæmd, umsjón fram-
kvæmdar og sá sami aðili
standi að öllu leyti undir
kostnaði við framkvæmd-
ina.
• 3) Rfkið hafi með höndum
verkefni, sem varða alla
landsmenn nokkurn veginn
jafnt, án tillits til búsetu,
og hafi hönd f bagga með
jöfnun á aðstöðu einstakra
byggðarlaga, sbr. tölulið 8.
0 4) Landshluta- og lands-
samtök sveitarfélaga verði
fyrst og fremst ráðgjafar-
og þjónustuaðilar þeirra
sveitarfélaga, sem f hlut
eiga, og gæti réttarstöðu
þeirra gagnvart rfkisvald-
inu, en verði ekki falin bein
stjórnsýslu- og/eða fram-
kvæmdaverkefni umfram
þau, sem ákveðin kynnu að
verða á árlegum þingum
samtakanna. Fulltrúar á
fjórðungs- og Iandsþing
verði einvörðungu kosnir
úr röðum sveitarstjórnar-
manna. Landshlutasamtök-
in verði einkum vettvangur
fyrir sveitarfélög til að
leysa sameigínlega tiitekin
verkefni, sem henta þætti,
og varða heil héruð eða
landshluta, enda verði
starfsemi þeirra kostuð af
viðkomandi sveitarfélög-
um.
0 5) Sveitarfélögin kosti og
annist að öllu ieyti stað-
bundin verkefni, sem fyrst
og fremst snerta fbúa
sveitarfélagsins og daglegt
Iff þeirra. Má þar til nefna
varanlega gatnagerð f þétt-
býli, menningar-, félags-,
heiibrigðis- og umhverfis-
mál, vatnsveitur, orkumál,
þ.e. hitaveitur og a.m.k. raf-
orkudreifingu, þar sem
sveitarfélögin eiga ekki
þegar sfnar eigin rafveitur,
framfærslu o.fl.
0 6) Til þess að sveitarfélög-
in geti séð um öll þessi
verkefni á eigin spýtur,
þurfa þau stórlega aukna
tekjustofna. Gæti þar kom-
ið til aukin hlutdeild
sveitarfélag í beinum skött-
um á almenning og stórlega
aukin hlutdeild sveitar-
félaga f þeim gjöldum, sem
atvinnuvegirnir þurfa að
greiða.
0 7) Athugað verði um mögu-
leika á þvf, að sameina.
sveitarfélög í stærri heild-
ir, bæði með samruna
tveggja eða fleiri hreppa í
einn, og með þvf að nokkrir
sveitahreppar bindist hags-
munasamtökum við einn
eða fleiri kaupstaðar-
hreppa eða kaupstað.
Réttarstaða allra sveitar-
félaga innan slfkra hags-
munasamtaka yrði sú sama,
og stærð þeirra ákveðin f
samræmi við landfræðileg-
ar og hagsmunalegar að-
stæður. Slfk héruð mundu
væntanlega leysa hina
gömlu sýsluskipan af
hólmi.
0 8) Athugað verði, hvort
ekki væri hagkvæmt að
sameina Jöfnunarsjóð
sveitarfélaga, Lánasjóð
sveitarfélaga og Byggðasjóð
f einn sjóð. Stjórn slfks
sjóðs yrði skipuð að hluta
af Alþingi og að hluta af
Sambandi fslenzkra sveitar-
félaga. Sjóðurinn hefði það
verkefni með höndum, að
hjálpa til við uppbyggingu
atvinnu- og menningarlffs f
hinum fámennari og van-
máttugri byggðarlögum,
sem og stærri verkefni í
fjölmennari byggðarlögum.
Þegar um sérstaklega fjár-
frekar framkvæmdir væri
að ræða kæmi rfkisvaldið
síðan til aðstoðar, sbr. tölu-
lið 3.
0 9) Stuðla ber að jöfnun að-
stöðu milli hinna ýmsu
landshluta, m.a. með breyt-
ingu á sfmatöxtum og lækk-
un á vöruflutningakostnaði.
Slfka Iækkun mætti fram-
kvæma með þrennskonar
samhliða aðgerðum: a)
Lækka tolla og inn-
flutningsgjöld á vörubif-
reiðum og varahlutum til
þeirra og lækka skatta og
gjöld af rekstri langferða-
bifreiða, b) koma upp góðri
hafnaraðstöðu fyrir milli-
landaskip, ásamt tollvöru-
geymslu og öðru sem þurfa
þætti, á að minnsta kosti
einum stað f hverjurn
landshluta, með það fyrir
augum, að þar mætti skipa
upp og afgreiða megnið af
þeim vörum, sem landshlut-
inn þarfnast, og c) tryggja
greiðar samgöngur milli
þessara landshluta- eða
fjórðungshafna og annarra
hluta landsf jórðungsins
Lijusm.. t'uigciuui.
Gróska er í fbúðabyggingum í Siglufirði, seir. lágu niðri um árabil. Um 20 fbúðir munu nú f byggingu, þar af 8 leigufbúðir í fjórum
tvfbýlishúsum, hitt einbýlishús. Húseiníngar hf. (verksmiðjuframleidd hús f einingum) eiga verulegan hlut að máli. Myndin sýnir
Fossvegssvæðið, þar sem flest hinna nýju húsa eru í byggingu. A myndinni eru: Þórarinn Vilbergsson, byggingameistari (Berg hf.), sem
annast byggingu flestra húsanna, Þorsteinn Jóhannesson, bæjarverkfræðingur, Einar Hallgrfmsson, starfsmaður Siglufjarðarkaup-
staðar.
I. Verðmætisköpun og ráðstöf-
un þeirra.
Ljóst er, að þjóðarauður
okkar tslendinga og árlegt
eyðslufé er að langmestu leyti
til orðið vegna starfsemi hinna
Framhald á bls. 26
Ljósm. Steingrímur.
Neðri virkjun f Fljótá (endurvirkjun). — Myndin sýnir stöðvarhúsið f byggingu. Á sl. hausti tókst að
Ijúka við að steypa undirbyggingu stöðvarhúss, þ.e. sográs, plötu undir vatnsvél og fyrstu veggja-
steypu. Lokið var við að steypa stöðvarhúsið f endaðan júnf. Tréverk hf., Siglufirði, sá um byggingu
stöðvarhúss og inntaksstfflu. Norðurverk hf. tók að sér gröft og sprengingar á aðfærsluskurði, svo og
skurði fyrir þrýstivatnspfpu, sem verður steypt af þvf fyrirtæki. Vélar og rafbúnaður virkjunarinnar
er væntanlegur til landsins f þessum mánuði. Áformað er að stöðin geti hafið raforkuvinnslu á nk.
vetri. Rafveita Siglufjarðar er eigandi beggja virkjana f Fljótaá.
Ályktun bæjarstjórnar í Siglufirði um byggðamál:
Landshlutasamtökin
verði ráðgjafar-
og þjónustuaðilar
Ljósmynd Steingrímur.
Framkvæmdir við hitaveitu f Siglufirði hófust f júnf-nánuði. Vatnið
verður leitt 5 km leið frá borholum á varmasvæðinu f Skútudal, sem
gengur inn úr Siglufirði f suðaustur. Myndin sýnir vinnu við
steypingu brunns f dreifikerfinu. Aætlað er að tengja um 120
fbúðir f norðurbænum f haust. Þá er áætlað að bora viðbótarholu f
Skútudal, a.m.k. 1000 m djúpa, ef með þarf.
með góðu og öruggu vega-
kerfi og flóabátum, þar sem
það væri nauðsynlegt.
GREINARGERÐ.
Við samningu þessarar álykt-
unar hefur verið stuðzt við
greinargerð Sambands
íslenzkra sveitarfélaga um
verkaskiptingu rfkis, sveitar-
félaga og landshlutasamtaka
sveitarfélaga (des. 1973).
Sumsstaðar eru tillögur SlSA
teknar orðrétt upþ í þessa
ályktun, sumsstaðar er þeim
hnikað til og breytt og í enn
öðrum tilvikum er um nýjungar
að ræða. Rökstuðningur SÍSA
fyrir tillögum sínum á þvf
sumsstaðar einnig við þessa
ályktun, en annarsstaðar ekki.
Það, sem bæjarstjórn Siglu-
fjarðar vill einkum leggja
höfuðáherzlu á- með þessari
ályktun, eru eftirtalin þrjú
atriði:
I. Gera sveitarfélögum
kleift að standa sem allra
mest á eigin fótum, með
þvf að fá þeim aukin verk-
efni f hendur og aukna
tekjustofna til að standa
undir þessum verkefnum.
II. Láta sveitarstjórnarmenn
sjálfráða um það, að hve
miklu leyti og á hvern
hátt þeir vilja hafa sam-
vinnu við aðrar sveitar-
stjórnir um verkefni sem
varða heil héruð eða
landshluta, og hversu
miklu þeir vilja til slfkra
verkefna kosta af ráðstöf-
unarfé sveitarfélaga sinna
hverju sinni.
III. Vinna að minnkandi
búseturöskun með því að
örva og stuðla að upp-
byggingu arðvænlegra at-
vinnugreina f hinum
dreifðu byggðum landsins
og með þvf að minnka
verðmismun á aðkeyptum
vörum og þjónustu milli
landshluta.