Morgunblaðið - 19.10.1975, Qupperneq 1

48 SIÐUR
239. tbl. 62. árg.
SUNNUDAGUR 19. OKTÓBER 1975
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Henry Kissinger, utanríkisráðherra USA:
„Skil þá sem vilja
einhliða útfærslu”
Elemendorfflugvelli, Alaska,
18. október — AP
HENRY Kissinger, utanríkisráð-
herra Bandarfkjanna, sagði í gær,
Solzhenitsyn
gerir lítið
úr Lenín
París, 18. október. AP.
LENÍN er lýst sem „hræðileg-
um manni“ í hinni nýju skáld-
sögu Alexanders Solzhenitsyns
um útlegðarár Lenfns í Ziirich,
að sögn útgefanda bókarinnar,
Nikita Struve.
Hann segir, að þótt útlegð
Leníns og Solzhenitsyns sé
ekki hliðstæð hafi Solzhenit-
syn að sjálfsögðu haft gagn af
því við samningu bókarinnar
að hafa dvalizt í Zurich þar
sem hann hafi heimsótt Lenín-
safnið og fleiri staði og þvf sé
um óbeint samband að ræða.
Lenín er þannig lýst f bók-
inni að hann hafi beðið ósigur
þar sem hann spáði ekki fyrri
heimsstyrjöldinni og febrúar-
byltingunni og þar sem hann
var óvirkur að sögn útgefand-
ans. Sú skoðun kemur fram
hjá Solzhenitsyn að þýzkur
undirróður hafi gert
rússnesku byltinguna mögu-
lega og að Lenín hafi verið
haldið utan við hana.
að Bandarfkjastjórn væri enn
andvíg þvf að þingið lýsti yfir 200
mílna fiskveiðilögsögu Banda-
rfkjanna, og að hann vonaðist til
þess að þessi nýju mörk yrði
ákveðin á alþjóða hafréttarráð-
stefnunni á næsta ári. Hann sagði
að fundur yrði hjá ráðstefnunni f
marz í New York, og hann væri
vongóður um að annar yrði
haldinn um haustið. „Ég hef
ríkan skilning og mikla samúð
með þeim sem berjast fyrir ein-
hliða löggjöf um þetta mál,“ sagði
Kissinger. „Ég er sammála þeim
um að fiskvernd sé nauðsynleg og
þvf er ég f grundvallaratriðum
sammála stefnumörkum þeirra.
Hins vegar er það sannfæring
mín að fiskvernd sé bezt borgið
með alþjóðlegu samkomulagi."
Sem kunnugt er hefur fulltrúa-
deild þingsins samþykkt 200
mílna frumvarp, og búizt er við
að öldungadeildin geri slíkt hið
sama fyrir árslok.
AP-símamyndir.
SAKHAROV-RÉTTARHÖLDIN — A stærri myndinni sést hluti þátttakenda í Sakharov-
réttarhöldunum f Kristjánsborgarhöll f gær. Fremst á myndinni er autt sæti þess manns sem
réttarhöldin eru kennd við, — Andrei Sakharovs. A minni myndinni er Maria Siniavsky, eiginkona
Andrei Siniavsky.
15000 í fullu starfi 1 Moskvu
við að útrýma kristinni trú
Frá Birni Jóhannssyni
og Ingva Hrafni Jónssyni.
Kaupmannahöfn 18. október.
ANNAR dagur Sakharov-
réttarhaldanna hófst í morgun
með þvf að danski presturinn
Hans Kristian Neerskov, einn af
forvfgismönnum réttarhaldanna,
flutti ávarp, en höfuðefnið fyrir
hádegi var „Trúarbrögð og trúar-
ofsóknir í Sovétrfkjunum".
Séra Neerskov sagði, að nú
hefði nfutíu af hundraði kirkna f
Sovétrfkjunum verið lokað, ekki
vegna þess að ekki væri þörf fyrir
þær heldur vegna þess að sovézk
yfirvöld vildu að þær væru
lokaðar. Sfðan sagði hann:
,,Þ.rátt fyrir að það séu 100
milljón kristnir menn í Sovét-
rikjunum eru aðeins 5.400 kirkjur
fyrir þá. f Moskvu einni hefur
yfir 1000 kirkjum verið lokað og
er nú aðeins eftir ein evangelísk
kirkja, tvö bænahús Gyðinga,
bænahús múhameðstrúarmanna
og nokkrar orþódox-kirkjur. Alls
munu kirkjur og bænahús vera
um 30. Þrátt fyrir þetta starfa
15000 manns við miðstöð vísinda-
legs guðleysis i Moskvu til að
vinna að því með öllum ráðum að
útrýma kristinni trú í Sovét-
ríkjunum.
Þetta er einkum gert með
kennslu í leikskólum barna,
barnaskólum og háskólum, en
einnig með pyntingum, ofbeldi og
kúgunaraðferðum.
Stjórnarskrá Sovétríkjanna
kveður á um að trúfrelsi skuli
ríkja í landinu. Hins vegar banna
lögin trúarlegan áróður á sama
tíma og trúleysisáróður er leyfð-
ur. Stalínlögin frá 1929 segja, að
trúaráróður skuli leyfður í kirkj-
Vaxandi deilur um víkingakenningar Jacques Mahieu:
„ Guayaqui-indíánarnir
eru upprunnir í Asíu”
— segir argentínskur sérfræðingur
Buenos Aires 18. október —
Reuter
• JACQUES Mahieu, franski
mannfræóingurinn, sem kveðst
hafa fundið óyggjandi sannanir
fyrir því að norrænir vfkingar
hafi setzt að f Suður-Ameríku
500 árum áður en Kólumbus
kom til Ameríku kom nýlega
aftur til Buenos Aires úr sex
vikna rannsóknarferð til Para-
guay og sagði hann við frétta-
mann Reuters, að hann væri
sannfærður um að víkingar
hefðu komið til Latnesku-
Amerfku árið 967 e.Kr. og voru
árið 1457 enn skrifandi sitt
forna rúnaletur. En margir
aðrir fræðimenn eins og t.d.
Julian Caceres Freire, yfir-
maður mannfræðistofnunar
Argentfnu og Jean Vellard, yf-
irmaður mannfræðisafnsins f
Buenos Aires, eru efins um
gildi þessara kefininga
Mahieus, Vellard segir t.d., að
aðeins séu um 10 rúnasér-
fræðingar f heiminum og eng-
inn þeirra hafi stutt fyrri upp-
götvanir Frakkans. Deilurnar
um kenningar Mahieus, sem er
60 ára að aldri, munu vafalftið
verða enn heitari er hann birtir
Ijósmyndir og niðurstöður
sfðustu könnunarferðar sinnar
eftir u.þ.b. tvo mánuði.
Mahieu segir að í hinum
þykku frumskógum Norður-
Paraguay, þar sem nefnist
Amambay, séu dreifðar minjar
um vikingavirki með rúnaletri
á mörgum steinanna. Hann
varði mörgum dögum með
frumstæðum þjóðflokki
indiána, sem nefnast Guaya-
quis og hafa hvítt hörund, hafa
skegg og að því er Mahieu
telur, — eru óumdeilanlegir af-
komendur vikinga. Hann segist
einnig hafa farið með tveimur
argentínskum . aðstoðarmönn-
um sínum til Cerro Cora í um
500 km fjarlægð norður af höf-
uðborg Paraguay. Þarf hann
hann 10 metra háan steinvegg
45 metra Iangan og með rúna-
letri. Er hann gróf í Tacuati,
nálægt Amambay, fann hann
fleiri steina með rúnaletri og
virtist vera um fornt víkinga-
letur að ræða. Mahieu kveðst
vonast til að geta farið aftur til
Paraguay í apríl eða maí á
næsta ári. „Amambay hefur
enn að geyma marga fjársjóði,"
segir hann.
Jacques Mahieu útskrifaðist
með heimspeki sem aðalfag í
heimahéraði sínu, Aix-
en-Provence, en hann hefur
búið í Argentinu frá lokum
siðari heimsstyrjaldarinnar.
Hann hefur gefið út 15 bækur
og hefur haldið fram kenning-
um sinum um víkinga í Suður-
Ameríku frá árinu 1969. Sam-
kvæmt þeim komu sjö víkinga-
skip með um 80 farþegum hvert
til Mexico árið 967.
Vellard prófessor, mann-
fræðingur, sem hefur farið vitt
og breitt um Suður-Ameriku í
meir en 40 ár og ritað fjölda
bóka um rannsóknarferðir
sinar, hefur vísað kenningum
Mahieus á bug sem hreinum
„vísindaskáldskap". Hann segir
að færa megi rök að þvi, að
vikingar undir forystu Eiriks
rauða hafi komið frá íslandi til
norðurhluta Norður-Ameriku
Framhald á bls. 2.
um, en túlkun þeirra er á þann
veg að það sé bannað að dýrka
guð utan kirkjunnar, sem þýðir í
reynd að kristin trú er bönnuð.“
Næstur talaði Anatoly Levitin-
Krasnov. Hann lýsti þvi hvernig
hann hefði verið í tíu ár í 28
fangelsum og fangabúðum fyrir
að hafa verið sekur fundinn um
trúarbragðaáróður. Hann sagði að
þótt nú hefði að minnsta kosti um
tima verið horfið frá því að loka
fleiri kirkjum I landinu væru þær
rúmlega 5.000, sem eftir væru,
eins og dropi i hafinu í hinum
víðlendu Sovétríkjum. Viðáttu-
mikið hérað í Sovétríkjunum væri
án kirkju og í fjölda borga með
allt að 200.000 ibúum væri aðeins
ein eða engin kirkja. Hann sagði
að trúarofsóknir í Sovétríkjunum
væru slikar að það líktist heizt þvi
sem gerðist á tímum Nerós og
Díokletianusar.
Það hefur tafið réttarhöldin
nokkuð hve lengi ræðumenn hafa
talað þrátt fyrir beiðni og áminn-
ingar stjórnandans, Ibs Thyre-
gods hæstaréttarlögmanns, og í
morgun tók hann svo af skarið
eftir að Abraham Shifrin hafði
talað í rúma eina klukkustund og
takmarkaði tíma manna við 15
minútur og tvær til þrjár spurn-
ingar frá spyrjendum.
Wurmbrand-málinu er enn
ólokið, en flest bendir til þess að
hann muni ekki aftur taka sæti
sitt meðal spyrjenda og hefur
hann nú hótað forráðamönnum
réttarhaldanna skaðabótamáli.
Eftir hádegi var fjallað um að-
stæður á sjúkrahúsum og geð-
veikrahælum i Sovétríkjunum,
svo og læknishjálp. Þar fluttu
ræður meðal annarra Viktor og
Mariana Fainberg.
Á morgun, síðasta degi réttar-
haldanna, verður svo hlýtt á
vitnisburð fulltrúa hinna ýmsu
þjóðarbrota i Sovétrikjunum, en
réttarhöldunum lýkur um kl. 18 á
morgun með yfirlýsingu og áskor-
un til Sovétríkjanna.