Morgunblaðið - 03.03.1976, Side 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. MARZ 1976
19
CLIVÍA-ættkvislin sem nær yf-
ir 4 aóaltegundir, á heimkynni
sín í Suður-Afríku. A norður-
slóðum eru aðallega ræktaðar
tvær þessara tegunda: Clivia
nobilis með fremur lítil drúp-
andi blóm og Clivia miniata
með stór upprétt blóm og er það
hún sem hér verður gerð að
umtalsefni. Jurtin ber nafn
hertogafrúar nokkurrar sem
einhverju sinni var uppi á þvi
fornfræga Norðhumbralandi og
bar tignarheitið Lady Clive, —
miniata mun minsvegar þýða
menjurauður og höfðar til
litarins á blóminu.
K.ivía er af páskaliljuætt
(Amaryllidaceae) en þó ekki
laukjurt eins og algengast er
þegar um þá ætt er að ræða.
Aldinið er rautt, safaríkt ber,
einnig i því tilliti er hún frá-
brugðin flestum ættingjum
sínum. Fyrir kemur að klivía
sem ræktuð er í stofu myndi
fræ og hafa þá flögrandi skor-
dýr séð um frjóvgunina.
Klivía er að jafnaði góð stofu-
jurt og auðveld í ræktun. í upp-
runalegum heimkynnum sínum
vex hún á skuggsælum, klettótt-
um skógarsvæðum og kann því
ekki sérlega vel við sig í sterku
sólskini, sem getur haft þau
áhrif á hin dimmgrænu
gljáandi blöð aó þau gulni og
fái á sig brúnleita bletti. Um og
eftir blómgunartímann sem
venjulega er snemma sumars
þarf að vökva rækilega og spara
ekki áburðargjöf en þetta
týeTTnt má telja skilyrði fyrir
góðri blómgun.
Kiivia getur orðið æði langlíf
ef vel er um hana hirt, en
heldur er hún seinvaxin. Jurt
sem alin er upp af rótarsprota
ber tæplega blóm fyrr en á 3.
eða 4. ári en þá blómstrar hún
líka svo um munar. Upp úr
blaðhverfingunni vex gildur
blómstöngull sem í fyllingu
timans getur borið 15—20
klukkulaga blóm sem hvert um
sig er 5—6 sm í þvermál og
álika langt, rauðgult á lit
(menjurautt!) og hið glæsi-
legasta ásýndum. Þegar liðið er
á sumar er gott að hvila jurtina
amk. í þrjámánuði (ág. okt.) og
hætta þá vökvun eða minnka
hana svo sem frekast er unnt,
en vitanlega verður það að
fara nokkuð eftir aðstæðum því
búi jurtin við mikinn stofuhita
getur lítilsháttar vökvun verið
nauðsynleg.
Einnig þessi meðferð stuðlar
að rikulegri blómgun.
Nægilegt er að skipta um
mold með tveggja til þriggja
ára millibili og samtímis má þá
fjölga jurtinni með skiptingu
og einnig með því að taka frá
henni rótarsprota en gæta skal
varúðar því að ræturnar eru
viðkvæmar og þola illa hnjask.
Klivia virðist hafa verið fremur
lítið á stofublómamarkaðnum
að undanförnu en að gömlum
og góðum sið munu
„afleggjarar" þeim mun
fremur hafa gengið manna á
milli.
Jurt þessi mun hafa hlotið
islenska nafnið röðulblóm en
ekki er að sjá að það hafi náð að
festast við þaó enn sem komið
er. AB
Öhagstæður vöruskiptajöfn-
iiður í janúar var 1.896 millj.
I fréttatilkynningu frá Hag-
stofu lslands segir að vöruskipta-
jöfnuður landsins í janúar var
óhagstæður um 1.896,6 milljónir
króna. Er það um fimm hundruð
milljónum króna óhagstæðara en
árið 1975. Það verður þó að hafa f
huga að meðalgengi erlends
gjaldeyris í janúar 1976 er talið
vera um 36% hærra en það var í
sama mánuði 1975.
Verðmæti útflutnings i janúar
1976 voru um þrir milljarðar en
flutt var inn fyrir nærri fimm
milljarða króna.
Af útflutningi bar mest á áli og
álmelmi og var verðmæti þess um
410 millj. króna.
Innflutningur Landsvirkjunar,
að mestu vegna Sigölduvirkjunar,
nam um241 millj. króna. íslenzka
álfélagið flutti inn fyrir nálægt
278 millj. króna. Báðar þessar töl-
ur eru miklum mun hærri en i
janúar 1975 en innflutningur
Landsvirkjunar og tslenzka ál-
félagsins nemur samanlagt um
520 millj. kröna sem nemur rúm-
lega 10% af heildarinnflutningi
landsins.
Ragnheiður Konráðsdóttir
hjúkrunarkona — Minning
Fædd 28. sept. 1936
Dáin 20. febr. 1976
Starf okkar hjúkrunarkvenna
er yfirleitt skemmtilegt og þakk-
látt, en hefur þó sínar skuggahlið-
ar, eins og þegar við þurfum að
horfa upp á fólk á öllum aldri
berjast við ólæknandi sjúkdóma
og dauða. Þá segjum við gjarnan:
„Svona er lífið — hjá þessu varð
ekki komist.“ En þegar ein bezta
vinkona okkar er hrifin burt á
aðeins 10 dögum og enginn mann-
legur máttur fær bjargað lífi
hennar, þá spyrjum við: „Hvers
vegna? — Af hverju einmitt
hún?“ Svona getur maður verið
eigingjarn.
Hugurinn reikar rúm 20 ár aft-
ur í timann, þegar við hittumst á
fögrum septemberdegi, 14 stúlk-
ur, sem aldrei höfðum sést, en
áttum allar sameiginlega drauma
um að verða hjúkrunarkonur.
Næstu árin liðu eins og fagur
draumur við leik og störf og á
þeim árum bundumst við órjúf-
andi tryggóarböndum.
I dag stöndum við í annað skipti
á tæpum 10 árum harmi slegnar
og kveðjum ástkæra skólasystur
okkar, Rágnheiði, stóru, fallegu
stúlkuna með bjarta brosið og
brúnu augun.
Otal minningar koma fram í
hugann. 1 nærri fimm ár vorum
við saman næstum daglega, í skól-
anum, vinnunni fristundum,
ferðalögum innanlands og utan.
Vió vissum næstum allt hvor um
aðra, lá við að við vissum hvað hin
hugsaði. Svo kom að þvi að við
giftumst báðar og eignuðumst
börn, hún bjó i Reykjavík, en ég í
Vestmannaeyjum. Samverustund-
irnar urðu færri, en við hittumst
þó alltaf þegar ég var á ferðinni.
Þá var farið í bíó eða bara á
kaffihús, rétt eins og i gamla
daga. Þá urðum vió aftur tvítugar
stutta stund og hlógum að lifinu í
kringum okkur, rétt eins ogþá.
Ragnheiður var fædd í Reykja-
vík 28. sept. 1936, einkadóttir
hjónanna Júlíönu Jóhönnu Guð-
laugsdóttur og Konráðs Guðjóns-
sonar vélstjóra. Hún átti einn
bróður, Guðlaug, sem hefur verið
vélstjóri á farskipum í mörg ár, og
því langdvölum að heiman. Ragn-
heiður var-því foreldrum sínum
eitt og allt, og bjó alla tið í húsinu
hjá þeim að Laugateig 60, þar til í
september s.l., að hún fluttist í
nýtt einbýlishús í Breiðholti. Var
sérlega kært með þei’m mæðgum
ög hjálpsemi þeirra hvor við aðra
einstök.
Ragnheiður útskrifaðist úr
Hjúkrunarskóla Islands 29. okt.
1958, og vann siðan alltaf á Land-
spítalanum, nema rúmt ár, sem
hún vann i Sviþjóð og nokkur ár á
meðan börnin voru litil. Hún
gekk að störfum sinum með þeirri
hlýju og góðsemi, sem einkenndu
hana svo mjög enda eignaðist hún
alls staðar vini, bæði meðal sjúkl-
inga og starfsfólks. Nú eru áreið-
anlega margir, sem hugsa til
hennar og þakka hlý handtök og
huggandi bros. Hún giftist 8. ág.
1964 eftirlifandi manni sínum
Skúla Matthíassyni málara, mikl-
um ágætis dreng, og voru þau
afskaplega samhent að skapa fal -
legt heimili fyrir sig og drengina
sína, Konráð 11 ára og Matthías 9
ára. Sorg þeirra er meiri en orð fá
lýst, og það er fátt sem við getum
sagt til huggunar.
Ég vil fyrir hönd skólasystr-
anna og fjölskyldna okkar senda
eiginmanni, sonum, foreldrum,
bróður og tengdafólki okkar inni-
legustu samúðarkveðjur.
Veri min elskulega vinkona
Guði falin og ég þakka henni allt,
sem hún var okkur.
Hólmfr. Ölafsdóttir.
Margaret Steinsson
Minningarorð
Fædd 23. júlí 1907
l)áin 25. febr. 1976
Margaret Steinsson andaðist á
Landakotsspítala 25. f.m. Útför
hennar fer fram frá Dómkirkj-
unni í Reykjavik i dag.
Að skirnarnafni hét hún
Margaret Jane Duthie Ritchie og
var skozk að ætt. Hún var fædd í
Fraserburgh i Aberdeenshire i
Skotlandi. Foreldrar hennar voru
hjónin James Ritchie, skipstjóri,
og kona hans, Agnes Ritchie.
Margaret ólst upp í góðum
foreldrahúsum og í stórum syst-
kinahópi tii 18 ára aldurs.
Þá gerðist það, að ráðnir voru
um nokkurn tíma nokkrir
Islendingar, einungis ungir og
hraustir menn, til þess að fletja
fisk í fiskverkunarhúsi i heimabæ
hennar, og var það raunar aðal-
hlutverk þeirra að kenna heima-
mönnum að fletja fisk með þeim
hætti, sem Islendingar kunnu öðr-
um betur.
Ekki skal hér orðlengt og er
ekki heldur kunnugt þeim, er
þetta ritar, hvernig örlögin
höguðu því svo, að einn Islending-
anna, ungur og glæsilegur
Árnesingur, Þorkell Steinsson,
frá Skúfslæk, síðar um langt
skeið lögreglumaður í Reykjavík,
gerðist kunnugur á heimili
Ritchie-fjölskyldunnar. En fljót-
lega eftir það talaðist svo til að
hin unga, glæsilega heimasæta,
sem nefnd var Ríta, skyldi kenna
Þorkeli, sem nefndi sig Kela,
enska tungu. En þetta varð svo til
aukinna kynna og vináttu, og
síðar heitrar ástar, sem svo
áreiðanlega aldrei brást.
Unga, skozka skipstjóradóttirin
ákvað það hiklaust að yfirgefa sitt
fagra Skotland og fylgja elskhuga
sínum til óþekkta landsins með
kalda nafninu, og þau voru þvi
gefin saman í hjónaband hinn 19.
júni 1926 i heimabæ brúðarinnar.
Heim til Islands var svo haldið
og heimili stofnað þar. Ekki stórt
í sniðum, eða með neinum glæsi-
brag i fyrstu, því efni voru litil
eins og hjá flestu ungu fólki hér á
þeim tíma. Ungir Islendingar
voru þá ekki, og sennilega Skotar
ekki heldur, farnir að eygja þann
möguleika að sem mestar skuldir
væru líklegastar til góðrar af-
komu. Þau undur gerðust heldur
ekki fyrr en löngu eftir að heimili
þeirra Rítu og Kela var orðið eitt
af yndislegustu heimilum í höfuð-
borginni. Ekki vegna flatarmáls
íbúðarinnar, en í eigin húsnæði
þar sem snyrtimennska og frábær
myndarskapur húsráðenda var
allsráðandi. Það var samstillt
átak, fjölhæfni, atorka og ekki
sist ástríki þeirra hjónanna, sem
þetta heimili þeirra bar svo aug-
ljósan vott um.
Þessu heimili kynntust margir,
því gestrisni þeirra hjóna var
frábær og alþekkt. Það voru ekki
aðeins vinir og kunningjar úr
nágrenninu, sem nutu þeirrar
gestrisni. Hennar nutu jafnt inn-
lendir sem erlendir gestir. Og
erlendu gestirnir voru ekki að-
eins frá heimalandi húsmóðurinn-
ar, heldur einnig víðs vegar að úr
heiminum.
Á siðari árum ferðuðust þau
hjónin oft erlendis og fóru þá vitt
um lönd og alls staðar eignuðust
þau vini. Það var þvi likast sem
þau hefðu bæði tileinkað sér full-
komlega spakmælið, að vinar síns
skuli maður vinar vinur vera. Hin
sérlega vingjarnlega framkoma
þeirra hjóna, og þeirra glaða og
leikandi lund, hvort heldur var á
heimili þeirra sjálfra, eða annars
staðar, var ævinlega sá gleðigjafi
til allra viðstaddra, sem til þeirra
miklu vinsælda stofnaði.
Við, konan min og ég, höfum
um áratuga skeið verið meðal
heimilisvina þessara hjónaog not-
ið gestrisni þeirra oft og í ríkum
mæli. Það var nú að sjálfsögðu
hin látna heiðurskona, sem ég
ætlaði hér að minnast. En það er
bara svo erfitt að hugsa eða skrifa
um annað hvort þeirra, Rítu eða
Kela, án þess að hitt sé þar
stöðugt með. Eg held að flestir,
eða allir, sem þeim hafa verið vel
kunnugir, muni vera sammála um
að innilegra samfélagi hjóna eða
ástríkara hjónabandi hafi þeir
ekki kynnst.
Rita var glæsileg kona og
framúrskarandi myndarleg hús-
móðir. Hún var músikölsk í besta
lagi, elskaði bæði lög og ljóð og
gat jafnvel brugðið fyrir sig að
frumsemja hvort tveggja. Með
það fór hún þó mjög dult og mun
það fáum hafa verið kunnugt hér.
En á heimabyggð hennar í Skot-
landi hefur i sóknarkirkju verið
sunginn sálmur með sinu lagi
eftir hana. Hún var mikil trúkona
og fór ekki dult með það. Hún
hafði einnig mikið yndi af blóm-
um, hlúði að þeim bæði úti og inni
og flutti þau með sér á milli
landa. Hún unni öllu, sem var
fagurt og gott.
Ekki þarf því hér að lýsa hvílík
móðir slik kona var börnum sin-
um, en þau hjónin eignuðust þrjá
syni, sem hér skulu nefndir í
aldursröð: Eric, lögreglumaður,
kvæntur Sigríði Oddgeirsdóttur,
Steinn dýralæknir, kvæntur Þor-
gerði Friðriksdóttur, og Ray-
mond, lögreglumaður, kvæntur
Önnu Ingvarsdóttur.
Ríta unni ættlandL sínu, Skot-
landi, fólki sinu þar og þjóð, og
fór hún þangað oft i heimsóknir.
En ættlandi eiginmanns síns og
drengjanna sinna, Islandi, unni
hún einnig og æ meira eftir þvi
sem stundir liðu. Hún mun því
hafa verið farin að hugsa um það
sem sitt annað ættarland áður en
það nú, skartað sínum hreina,
drifhvita vetrarskrúða, tekur
hanasér i faðm.
Rík og einlæg er okkur, konu
minni og mér, nú í hugá samúðin
með vini okkar, Þorkeli Steins-
syni, sem svo mikið hefur misst að
aldrei áður mun svo nærri hafa
verið gengið karlmennsku hans
og léttu lund. Við biðjum því Al-
föður að veita honum styrk til að
þreyja biðina til endurfunda. Son-
um þeirra hjóna og öllum ástvin-
um, bæði nær og fjær, vottum við
einnig okkar innilegustu hlut-
tekningu.
Hinni látnu færi ég með þessum
fátæklegu minningarorðum, okk-
ar hinstu kveðjur og hjartans
þakkir fyrir órofa tryggð og vin-
áttu, allt frá fyrstu kynnum.
Blessuð sé minning hennar.
Ingólfur Þorsteinsson.