Morgunblaðið - 20.08.1976, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 20. ÁGÚST 1976
Eldurinn læsir sig um þak frystihússins.
Einungis veggirnir standa, nokkuð skemmdir þó. Á bryggjunni sést
slökkvibifreiðin sem kom frá Hólmavfk.
Frystihússbrunin á Drangsnesi:
Tjónið metið á 45
milljónir króna
EINS OG frá hefur verið
skýrt hér í blaðinu varð
gífurlegt tjðn á Drangs-
nesi þegar frystihús kaup-
félagsins þar brann á
þriðjudag.
Kaupfélagsstjórinn, Jón
Alfreðsson, hafði áætlað
tjónið vera milli 40 og 50
milljónir króna og á
miðvikudagsmorguninn
voru matsmenn frá Sam-
vinnutryggingum að störf-
um og mátu tjónið 45
milljónir, húsið sjálft
29—30 milljónir og vélar
um 15.
Þórir Haukur Einarsson
oddviti sagði í viðtali við
Mbl. í gær að menn væru
slegnir yfir þessum at-
burði, þetta væri þungt
högg fyrir þennan fá-
menna hrepp. Þórir sagði
að halda ætti almennan
borgarafund og ræða þar
um ný viðhorf til rekstrar
á frystihúsinu, þar sem
hugsanlegt væri að hrepp-
urinn og kaupfélagið væru
aðaleigendur í hlutafélagi,
sem væri myndað um
reksturinn og sjómönnum
og öðrum íbúum hreppsins
væri gefinn kostur á aðild.
Eftir fundinn, þ.e. í dag,
ætlar hreppsnefndin að
taka ákvörðun um hvað
gert skuli, hvort rekstur-
inn verði áfram með
óbreyttum hætti eða hvort
hlutafélag verði stofnað.
Sagði Þórir að það væri að
minnsta kosti ljóst, að
byggja yrði aftur eins
fljótt og hægt væri.
Myndirnar sem fylgja
hér með tóku þær Þóra
Þórisdóttir, Drangsnesi, og
Sigríður Elíasdóttir,
Reykjavík.
Allar vélar frystihússins eyðilögðust, en þær voru metnar á um 15
milljónir króna.
Þingi norrænna stórkaupmanna lokið:
Verðbólga, fjármagnsskortur og
verðstöðvun eru belztu vandamálin
AÐ undanförnu hefur þing
norrænna stórkaupmanna stað-
ið yfir ( Reykjavík. Þingin eru
haldin annað hvert ár til skipt-
is á Norðurlöndum og er þetta f
annað sinn sem það er á ts-
landi. Mörg mál voru til um-
ræðu á þinginu og kom fram að
stórkaupmenn á Norðurlönd-
um eiga við svipuð vandamál að
strfða. Einnig voru rædd ýmis
sérmál hvers lands, svo sem ný
lög sem á að setja f Svíþjóðum
aðild starfsmanna að stjórn fyr-
irtækja. Þessi lög bjóða upp á
marga möguleika og er Svfþjóð
eitt fyrsta landið til að taka
þetta fyrirkomulag upp.
Á blaðamannafundi að loknu
þinginu kom m.a. fram að erfitt
er að tryggja rekstur heild-
verzlunar á Norðurlöndum og
er ísland þar einna verst sett
vegna hinnar miklu verðbólgu.
Helztu vandamál sem stórkaup-
menn eiga við að stríða eru
verðlagsmál og telja þeir að
verðstöðvunum sé of oft beitt
og til of langs tíma. Þær geti
ekki komið neytendum vel
standi það of lengi, verðstöðv-
unum eigi aðeins að beita um
stuttan tíma og athuga þurfi
betur hvaða gagn þær hafi.
Arðsemi er svipuð í löndunum
en þó minnst í Noregi og Finn-
landi.
Mbl. ræddi við nokkra þing-
fulltrúa og greindi Jón Magnús-
son formaður Félags ísl. stór-
kaupmanna frá tilhögun þings-
ins:
„Þetta er eins konar mið-
stjórnarfundur þar sem koma
saman formenn samtaka stór-
kaupmanna á Norðurlöndum,
/
framkvæmdastjórar og fleiri
starfsmenn. Þessi þing eru
haldin annað hvert ár í löndun-
um og var það sfðast hér árið
1965. Helzta þýðing svona ráð-
stefna er að kynnast hvernig
haldið er á þessum málum f
hverju landi og eru málaflokk-
arnir mjög þeir sömu í löndun-
um og sömu vandamál.
ísland hefur nokkra sérstöðu
þar sem það er ekki almennt
viðurkennt hér að heildsalan sé
nauðsynlegur þáttur t.d. f iðn-
aði. Framleiðslunni er í raun-
inni ekki lokið fyrr en varan er
komin í hendur neytandans og
sum iðnfyrirtæki hér hafa ekki
viljað láta heildverzlunina ann-
ast þann þátt. Þetta getur orðið
til þess að heildsali flytur jafn-
vel inn sams konar vörur og eru
framleiddar hér á landi og
lendir f samkeppni við iðnfyrir-
tækin. Á Norðurlöndum er það
viðurkennd staðreynd að heild-
salar eigi að sjá um dreifingu
vörunnar til neytandans og iðn-
fyrirtæki þar láta stórkaup-
menn um þennan þátt og má
segja að þar sé um vissa hag-
ræðingu að ræða.“
Per Reidarson er fram-
kvæmdastjóri samtaka stór-
kaupmanna í Noregi og sagði
hann að þessar ráðstefnur
hefðu mikla þýðingu fyrir öll
löndin. Þar gæfi hvert land
skýrslu um hvernig staða heild-
verzlunarinnar væri og þar sem
vandamálin væru oft hin sömu
gætu þeir unnið sameiginlega
að lausn þeirra. Hægt væri að
bera saman bækur sínar um
afstöðu til stjórnvalda o.s.frv.
Spurningunni um hvort milli-
liðir í verzlun væru of margir
svaraði hann á það leið að einn
nauðsynlegasti þáttur í slíkri
verzlun og framleiðslu væri
heildsalan. Heildsalar vissu
hvernig ætti að koma vörunni
sem bezt í hendur smásalans og
þeir hefðu aðstöðuna til að
dreifa henni sem víðast. Þýðing
heildverzlunar hafi farið mjög
vaxandi á síðustu áratugum þar
sem fjölmargar nýjungar hafi
komið fram í iðnaði sem þurfi
að koma á framfæri og það væri
helzt á færi heildverzlunarinn-
ar.
Frá sænsku stórkaupmanna-
samtökunum var Ingman
Norlindh, formaður þeirra.
Hann sagði að heildsölum í Sví-
þjóð hefði farið fækkandi á síð-
ustu árum og væri það vegna
þess að mörg fyrirtæki hefðu
sameinazt og væri sú þróun I
gangi nú. í samtökunum nú
væru 1.100 fyrirtæki og veltu
þau 71.5 milljörðum sænskra
króna á árinu 1975. Þá sagði
hann að heildsalar væru ekki
hrifnir af þeirri þróun að
stjórnvöld gripu meira og
meira inn i heildsöluna og
reyndu að stjórna henni með
.lagaboðum, það væri of þungt I
vöfum og lagasetning um heild-
sölu yrði of flókin.
Að lokum var rætt við Risto
J. Holopainen frá Finnlandi og
er hannformaður finnsku sam-
takanna. HANN sagði að Finn-
ar hefðu búið við strangt verð-
lagseftirlit um margra ára
skeið og nú hefði verið í gildi
verðstöðvun sfðan um áramót.
Henni hefðu verið aflétt um
síðustu mánaðamót en strangt
verðlagseftirlit væri enn, og
ekki væri vitað hvað tæki við
eftir þetta ástand en þó væri
nokkuð öruggt að mikið yrði
um hækkanir, ekki sízt hjá fyr-
irtækjum sem rekin eru á veg-
um ríkisins. Holopainen sagði
að mesta vandamál heildverzl-
unarinnar i Finnlandi væri
fjármagnsskortur þar sem
Finnlandsbanki veitti strangt
aðhald f útlánum.
Nokkrir fulltrúar á norrænu stórkaupmannaþingi. Fjærst situr Júlfus S. Ólafsson, þá Jón Magnússon,
Per Reidarson, Risto Holopainen, Ingman Norlindh og tveir aðrir Svfar, Ake Sundquist og Iwan
Ahlström.