Morgunblaðið - 12.11.1976, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. NÓVEMBER 1976
7
Verðbólgan
Á meira en ðratugar
ferli viðreisnarstjórnar.
svokallaðrar, óx verðlag
hérlendis að meðaltali um
10 til 12% ð ðri. Þetta
þótti ærin verðbólga,
enda örari nokkuð en þá
tlðkaðist ð viðskiptalönd-
um okkar. Þessi tiltölu
lega hægfara verðbólga
viðreisnarðranna breyttist
í ógnvekjandi flóðbylgju ð
ðrum vinstri stjórnarinnar
siðari. náði hðmarki I lok
valdaferils hennar, 53%
ársverðbólga. Þessi þróun
segir til sín enn I dag,
enda þótt eilftið hafi hægt
á verðlagsskriðunni; verð-
bólguvöxtur er talinn
munu verða 25—30% á
þessu ðri. sem er ailt upp I
þrefaldur vöxtur miðað
við markaðslönd okkar.
Það þarf ekki að tlunda
það fyrir lesendum, hvern
veg verðbólgan hefur
leikið gjaldmiðil okkar
eða kaupmátt launa al-
mennings. Hrun á verð-
lagi helztu útflutnings-
afurða okkar á árunum
1974 og 1975, samhliða
hækkandi verðlagi inn-
fluttra nauðsynja, ekki
sizt oliu, leiddi til versn-
andi viðskiptakjara, lækk-
andi þjóðartekna og minni
verðmæta til skipta milli
þegnanna. Þetta hefur
sagt til sin i rýrnandi lifs-
kjörum, ef miðað er við
hin hagstæðu viðskipta-
kjör áranna 1972 og
1973. En þess er einnig
að geta að þá var kaup-
máttur launa falskur.
þjóðareyðslunni haldið
uppi með þvt að eta upp
gjaldeyrisvarasjóði og
erlendri skuldasöfnun;
umframeyðslu, sem i dag
drekkur i sig batnandi við-
skiptakjör, svo þau koma
ekki fram i betri lifskjör-
um. Þá var I raun lifað á
skuldasöfnun, sem nú er i
gjalddaga fallin.
í tið núverandi rfkis-
stjómar hefur tekizt að
lækka viðskiptahallann út
á við úr 12% 1974 og 75
I 5—6% 1976 og hægja
á verðbólguskriðunni úr
53% i tæplega 30%.
Þetta hefur að sjálfsögðu
komið fram i minnkandi
einkaneyzlu (lifskjara-
skerðingu). samdrætti i
opinberum framkvæmd-
um og aðhaldi i rikisút-
gjöldum (sem þó mætti og
þyrfti að vera meira). Á
sama tima hefur tekizt að
halda uppi fullri atvinnu
um land allt, öfugt við það
sem raun er á I flestum
Evrópurikjum. Það hefur
sem sé ekki verið gripið til
svo harkalegra mótað-
gerða gegn verðbólgu og
viðskiptahalla, að leitt
hafi til atvinnuleysis.
Vald Alþingis
og ríkis-
stjórnarinnar
Það verður að hafa i
huga. þegar krafizt er ár-
angursrikari aðgerða gegn
verðbólgu og viðskipta-
halla, að þær kunna að
verða á kostnað atvinnu-
oryggis i landinu. Þess
verður og að gæta. að
Alþingi hefur ekki óskor-
að vald til mótaðgerða,
eins og málum er háttað I
þjóðfélagi okkar. Vald
þess til að hafa áhrif á
þróun efnahagsmála hef-
ur verið verulega skert
eða það færzt yfir á ýmsa
hagsmunahópa i þjóð-
félaginu, sem i daglegu
tali eru kallaðir aðilar
vinnumarkaðarins. Þetta
hefur torveldað Alþingi að
móta og framfylgja sam-
ræmdri efnahags- og fjár-
málastefnu. Af þessum
sökum m.a. hafa ráð-
stafanir i efnahagsmálum
oftar en skyldi reynst
ófullnægjandi. seinvirkar
og ekki nægilega mark-
visar. í stuttu máli sagt
hafa hér komið við sögu, I
vaxandi mæli, öfl utan
þings, hagsmunahópar,
embættismannavald og
bankavald. Einn þing-
manna núverandi rtkis-
stjórnar, Ingvar Gislason,
orðar það svo. að þessir
aðilar hafi skert „vald-
helgi Alþingis". Hann seg-
ir og að þessar staðreynd-
ir hljóti að krefjast svara
almennings við þeirri
spurningu, hvort Alþingi
eða þrýstihópar eigi að
ráða ferð i efnahagsmál-
um þjóðarinnar?
Þessar staðreyndir
munu fyrst og fremst, eða
i aðra röndina, valda þvi,
að rikisstjórnin hefur nú
skipað samstarfsnefnd
þingflokka og aðila vinnu-
markaðar, i viðleitni til að
ná fram samræmdri
stefnu i kjaramálum og
efnahagsmálum almennt.
Verður að vænta þess að
sú viðleitni mæti skilningi
og ábyrgð allra þeirra,
sem hér geta haft áhrif á
að gert verði sameiginlegt
þjóðarátak til úrlausnar
viðblasandi vanda.
En vald Alþingis er eftir
sem áður mikið. Það
verður að sinna sinu for-
ystuhlutverki. í þvi efni
verður fróðlegt að sjá,
hvort ábyrgð mótar störf
við endanlega gerð fjár-
laga, sem hafa viðtæk
efnahagsáhrif, eða hvort
stefna útþenslunnar ræð-
ur enn ferð. Prófraunir
sem þingmenn ganga
undir byggist einkum á
þvi, hvort hlutur rikisút-
gjalda i þjóðartekjum vex
eða ekki.
Sannleikanum
verður hver
sárreiðastur
Reykjavíkurbréf, sem
var öðrum þræði tilvitnan-
ir í viðmælendur Þjóðvilj-
ans á fertugsafmæli
blaðsins, hefur vakið
mikla athygli almennings
sem og furðuleg viðbrögð
ritstjóra Þjóðviljans og
annarra skriffinna hans.
Þá hefur upprifjun
Morgunblaðsins á atburð-
unum I Ungverjalandi
1956 og samtíma frá-
sögnum Þjóðviljans af
þeim sett rót mikið á
sálarlff „gömlu komma-
klíkunnar" í Alþýðu-
bandalaginu. Viðbrögðin
bergmála ekki sízt I upp-
hrópunum eins og ,,sefa-
sýki" og „göbbelskur
andi". Það segir e.t.v.
sina sögu að orðréttar til-
vitnanir í Þjóðviljann skuli
einmitt kalla fram þessi
orð, og það sem að baki
þeim býr, á sálarskjám
skriffinna blaðsins.
Athugið
12 gerðir eru leðurklæddar
OPIÐ TIL KL. 10 í KVÖLD
1^1 Vörumarkaðurinnhf.
| ÁRMÚLA 1 A I HÚSGAGNADEILD SÍMI 86-112.
MÍRA suðurveri
I W III Stigahlið 45—47 Simi 82430
Barnabókasýning frá
Norðurlöndum
Barnabókabúð Máls og Menningar, á Lauga-
vegi 18 hefur sýningu á barnabókum frá Norð-
urlöndunum. Auk íslenskra bóka eru um
500 bókatitlar
á sýningunni sem stendur dagana 12. — 20.
nóvember og er opin á venjulegum verslunar-
tíma.
BARNABÓKABÚÐ MÁLS OG MENNINGAR,
LAUGAVEGI 18.
Það gleður
ömmu og afa
á jólunum.
að fá fallega handstækkun af barnabörnunum með
jólapakkanum.
Leitið í fórum yðar að skemmtilegri mynd til að stækka.
Árangurinn verður ótrúlega góður.
3 stærðir eru mögulegar, 13x18 cm, 20x25 cm og
24x30cm.
Ef þér finnið ekki heppilega mynd, þvi þá ekki að koma
með alla fjölskylduna i myndatöku til okkar.
myndiðþn
HÁSTÞÓRP
Hafnarstræti 17 — Suðurlandsbraut 20.