Morgunblaðið - 12.11.1976, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. NÓVEMBER 1976
27
Sveigjanlegur vinnutími:
Gef ur góða raun
hjá Skeljungi h.f.
4
FYRIRBRIGÐIÐ sveigjanlegur vinnutlmi hefur á und-
anförnum árum farið sigurför um Evrópu og hafa slfellt
fleiri fyrartæki tekið það upp eða gert tilraunir með það.
I ársbyrjun 1974 hóf Skeljungur h.f. fyrst fslenzkra
fyrirtækja tilraun með sveigjanlegan vinnutfma starfs-
fólks. Hlaut tilraunin góðar móttökur starfsmanna fyrir-
tækisins og hefur orðið til þess að talsverður áhugi er á
málinu hjá öðrum íslenzkum fyrirtækjum.
Friðrik Sophusson, fram-
kvæmdastjóri Stjórnunarfélags ís-
lands, skrifaði athyglisverða grein
um sveigjanlegan vinnutfma f síð-
asta hefti Iðnaðarmála, þar sem
hann kynnir þetta fyrirkomulag
og skýrir frá reynslu Skeljungs.
I grein sinni segir Friðrik að það
sé eðlilegt að reynt sé að gera
vinnu fólks sem léttbærasta þar
sem hún sé svo stór þáttur f lffi
þess. Sveigjanlegur vinnutími er
mikilvægt tæki til að koma til móts
við óskir fólks, sem er þrúgað af
harðstjórn fasts vinnutíma, sem
ekkert tillit tekur til mismunandi
aðstöðu einstaklinga f einkalffi.
Sem dæmi um hvernig sveigjan-
legur vinnutfmi getur verið f
reynd má hugsa sér að vinnudeg-
inum sé skipt f sveigjanlegan tfma
og skylduviðverutíma. Skylduvið-
verutfmi gæti hugsanlega verið á
milli klukkan 10 og 15, en starfs-
fólkið ráði sjálft hvenær það kem-
ur til vinnu á milli klukkan 8 og 10
eða fer frá vinnu á milli klukkan
16. og 18, sem er sveigjanlegur
vinnutími. Þá er einnig hugsan-
legt að um sveigjanlegan matar-
tíma sé að ræða, þannig að starfs-
fólk taka klukkustundar matarhlé
einhvern tfma á milli klukkan
11.30 og 13.30. Vinnutfmauppgjör
fer fram einu sinni á dag (8 stund-
ir), einu sinni í viku (40 stundir)
eða einu sinni í mánuði (173,33
stundir). Mjög mismunandi reglur
gilda um þetta hjá hinum ýmsu
fyrirtækjum og kerfið þarf að laga
að aðstæðum á hverjum vinnustað.
Til dæmis getur verið ástæða til
þess að vinnufélagar semji um
vannutíma sín á milli, einkum ef
lágmarksfjöldi starfsmanna þarf
að vera viðstaddur á sveigjanlega
tímanum.
11. Fólk á kost á kyrrð f valtím-
anum til að vinna að verkefnum,
sem einbeitingu þarf við.
12. Betri áætlanagerð og virkari
boðmiðlun fá aukið gildi.
13. Lokið er við verkefni, en þau
ekki geymd til næsta dags.
Helztu gallar:
1. Aukinn rekstrarkostnaður, til
dæmis ljós og hiti, vegna lengingar
heildarvinnudags.
2. Aukin vinna og meiri kostnað-
ur vegna eftirlits og vinnutfma-
skráningar.
3. Ekki eiga allir kost á að vinna
sveigjanlegan vinnutfma. Þeir sem
ekki eiga þess kost fara gjarnan
fram á kauphækkun.
4. Boðmiðlun er erfiðari bæði
innan fyrirtækisins og milli fyrir-
tækja og stofnana.
sveigjanlegan vinnutíma. Eftir að
sveigjanlegur vinnutími hafði ver-
ið viðhafður í nokkra mánuði hjá
Skeljungi, var gerð skoðanakönn-
un meðal starfsfólksins. Að sögn
forráðamanna fyrirtækisins voru
niðurstöður könnunarinnar meðal
annars þessar:
1. Af um 40 starfsmönnum, sem
breytingin gat náð til, hafði hún
þessi áhrif:
a. 25% starfsmanna breyttu ekki
vinnuhegðan sinni og hófu vinnu
að öðru jöfnu klukkan 9 að
morgni.
b. 70% starfsmanna byrjuðu
vinnu fyrir klukkan 9 að morgni
og rúmlega helmingur þeirra
klukkan 8.
c. Þorri starfsmanna óskaði eftir
áframhaldandi sveigjanlegum
vinnutíma.
2. Ohagræðis varð ekki vart
vegna breytingarinnar.
3. Mætingar milli klukkan 9.30
og 10 reyndust fáar, þótt að öðru
jöfnu sé talið vera hagræði af
möguleikanum.
KOSTIR OG GALLAR
Helztu kostir sveigjanlegs
vinnutíma eru:
1. Komið er í veg fyrir umferðar-
teppu við stóra vinnustaði, aðal-
ferðatíminn til og frá vinnu er
jafnaður út og ferðirnar taka
styttri tíma.
2. Dregið er úr streitu, sem staf-
ar af skyldunni að mæta stundvís-
lega.
3. Vinnuveitandinn þarf ekki að
hafa slæma samvizku, þótt hann
mæti ekki fyrstur á morgnana eða
fari fyrr heim á kvöldan.
4. Laun eru aðeins greidd fyrir
unnar stundir. Minni yfirvinna er
unnin, bæði vegna þess að vinnan
dreifist á lengri tlma og eins vegna
þess að starfsfólkið tekur sig sjálft
til og vinnur styttri vinnudag þeg-
ar litið er að gera en lengir vinnu-
daginn þegar verkefnum fjölgar.
5. Eins dags fjarvistir hverfa að
miklu leyti.
6. Einfaldara er fyrir fólk að
sinna einkamálum sínum I valtím-
anum.
7. Fólk velur sér vinnudag eins
og hverjum hentar bezt.
8. Kerfið hjálpar til við endur-
nýjun og ráðningu starfsfólks og
eykur möguleika giftra kvenna til
þétttöku f atvinnulífinu.
9. Starfskraftur fyrirtækjanna
verður stöðugri.
10. Ábyrgð starfsmanna eykst og
samband stjórnenda og starfsfólks
batnar. Vinnuáhugi verður meiri
og framleiðni eykst.
5. Starfsfólk getur ekki lengur
rekið einkaerindi í föstum vinnu-
tima, yfirvinna minnkar og sér-
réttindi ákveðinna hópa hverfa.
Þessi atriði eru talin til ókosta af
hálfu starfsfólks.
REYNSLA SKELJUNGS
Friðrik segir að reynsla Skelj-
ungs hafi verið mjög jákvæð og að
nokkur islenzk fyrirtæki hugleiði
nú hvort þau eigi að taka upp
4. Breytingin er meðal annars
talin hafa:
a. fækkað þeim tilfellum þar
sem starfsfólk skilaði ekki réttum
starfstima (t.d. mætti klukkan
9.10 og fór klukkan 17).
b. Dregið úr fjarvistarbeiðnum
vegna aukinna möguleika til at-
hafna utan skrifstofu ýmist á milli
klukkan 9 og 10 á morgnana eða 16
og 17 eftir hádegi.
c. Skapað betri starfsanda meðal
almenns starfsfólks á skrifstofu.
Skipastóll veraldar
stækkaði á fyrra ári
Samanlagður tonnafjöldi verzlunar-skipastóls ver-
aldar jókst á síðas liðnu ári um 9%, samkvæmt yfirliti
frá skipaskrá Lloyds. I júli í ár var heildarnettótonna-
fjöldinn 372 milljónir. Er það 29.8 milljóna hækkun
frá því 12 mánuðum áður. Heildartonnafjöldinn er nú
tvisvar sinnum meiri en hann var 1966, þegar hann
var 177 milljónir. Brezki verzlunarflotinn var sá eini í
heiminum, sem minnkaði, en er samt áfram sá þriðja
stærsti í heiminum, á eftir Líberíu og Japan. Líberíski
flotinn, sem aðallega eru skip undir þægindafána,
jókst um 7,7 milljón tonn upp í 73,5 milljónir en
japanski flotinn er 41,7 milljónir tonna. Á eftir brezka
flotanum að stærð koma flotar Noregs, Grikklands,
Sovétríkjanna, Panama, Bandaríkjanna, Frakklands
og Italíu.
Höfum spærlingstroll
fyrir 400 hk. vél
til sölu.
NET H.F.
VESTMANNAEYJUM.
SÍMI 98-1150.
GEÍSÍPf
Kúreka-
stígvél
Dömu, herra og barna
kuldaskór.
Aldrei meira úrval.
Póstséndum.
No. 35—41.
No. 35 —41.
Kodak Kodak 1 [ Kodah ] | Kodak Kodak I Kodak Kodak
HBBWim HBPRWBI HTCTWIW HBBHHffl HBPWHffl HHUJBIIM l'll.UJIIIII.l
l Kodak Kodak Kodak | Kodak Kodak i Kodak [ Kodak
v OH'JB VOBUR vOMuH vORUM VORUR . MH vOMufj HB VOMUR