Morgunblaðið - 12.03.1977, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12 MARZ 1977
THE
SHOOTIST
HÁSKÓLABlÓ: THE SHOTT-
IST
Leikstjóri: Don Siegel. Fram-
leiðandi: Mike Frankovich og
Wiliiam Self. Handrit: Miles
Hood Swarthout og Scollt Hale,
byggt á sögu e. Glendon
Swarthout. Kvikmyndataka:
Bruce Surtees, A.S.C. Tónlist:
Elmer Bernstein. Aðalhlut-
verk: John Wayne, Lauren
Bacall, James Stewart, Ron
Howard, Richard Boone, Hugh
O’Brian, Harry Morgan, ofl.
Aldraðir eru farnir að setja
nokkurn svip á bandarfskar
kvikmyndir siðari ára. Myndir
um ungt fólk eru þó yfirgnæf-
andi, og svo mun ætfð verða,
því ungdómurinn er meira kyn-
örvandi og hefur víðari sjón-
deildarhring. En miðaldra fólk
og aldráðir hafa löngum verið í
bakgrunni bandarískra mynda,
lífi þessara aldursflokka hafa
verið gerð ræktarlegri skil í
evrópskum myndum lengst af.
En nú eru bandarfkjamenn
farnir að gefa þeim gaum,
svona annað slagið. Að lfkind-
um hófst þessi „öldurstefna”
vegna þess að heimsfrægar
stjörnur hafa ekki misst blik
sitt þrátt fyrir vaxandi ára-
fjölda, og fáir, yngri jafningjar
þeirra hafa reynst hæfir til að
fylla sess þeirra. Flestar þess-
ara aldurhnignu kempna eru af
karlkyni, einkum vegna þeirrar
venju í menningu okkar, bæði í
félags- og menningarlegu tilliti,
að vera vænni körlum en kon-
um.
öldurstefnan varð fyrst eftir-
takanleg í vestranum. Ef ég
ætti að benda á upphafið, þá
væri það mynd Peckinpahs,
RIDE THE HIGH COUNTRY,
(1962), með Joel McCrea, 57
ára það árið, og Randolph Scott,
þá 59 ára. Stefnan hefur síðar
farið inná fleiri brautir en
vestrann, eins og t.d. THE
SUNSHINE BOYS, með þeim
Burns og Matthau, og stendur
nú nægilega traustum fótum til
að framleiðendur leggja í þá
áhættu að gera „gamlar mynd-
ir“, án sannkallaðra stjarna,
(Art Carney í HARRY AND
TONTO). En þungamiðja þess-
arar stefnu er þó enn sem fyrr
vestrinn; myndir á borð við
ROOSTER COGBURN, með
Wayne og Katharine Hepburn,
og nú, THE SHOOTIST; með
Wayne.
Þessi vestri er óvenjulegur
fyrir fleiri sakir en aldur sögu-
hetjunnar, þrátt fyrir að hann
sé ekki róttæk endurskoðun
siðfræðinnar eins og THE
WILD BUNCH, né uppbygging-
arinnar, líkt og LITTLE BIG
MAN. Hann er, eftir allt,
Wayne-mynd, en vegna stefnu-
breytingarinnar, þá hefur fág-
unin og málfarið verið víkkað.
Svo okkur er boðið uppá
vestra — þann fyrsta?-, þar sem
notað er orðið krabbamein.
Wayne leikur frægan víga-
mann sem kemur til Carson
City árið 1901 til að fá læknis-
úrskurð staðfestan, og fær þá
að vita að hann eigi aðeins fá-
einar vikur óiifaðar. Myndin
hefst á timatalalegri keðju úr
brotum úr eldri Wayne-
myndum, sem sýna hann
berjast og eldast. Þá er okkur
kunnugt um að Wayne sjálfur,
háði harða baráttu og tvisýna
við krabbamein fyrir nokkrum
árum síðan, sem lauk með þvi,
eins og Wayne sjálfur orðaði
það á eftirminnilegan hátt: „I
beat the big C“.
Þá er hér sagt á hreinskilnari
hátt en áður frá gamla, góða
vestrinu: Wayne tjáir okkur að
rauðu sessunni, sem gjarnan
fylgir honum, hafi hann stolið
úr hóruhúsi. Imyndið ykkur
slíkt i vestra frá 1950. Þegar
hann bíður endalokanna i mat-
söluhúsinu sem hann býr á þá
kemur á fund hans gömul ást-
kona frá fyrri tímum, sem aug-
ljóslega vann fyrir sér á ekki
ósvipaðri stofnun. Reyndar hélt
hann á braut með slíkum kven-
manni i STAGECOACH. 1935.
He’s got to face a gunflght once more
to live up to hls legend once more
TO WIN JUST ONE MORE T1ME.
JOHN WÁVNE '
LAUREN BACALL
“THE SHOOTIST’
en þá var líka búið að marg-
sanna fyrir áhorfendum að hún
væri með gullhjarta og búin að
snúa baki við hinu spillta líf-
erni. En kvendið I THE
SHOOTIST (Sheree North) er
sýnd sem óþverri á hraðri
niðurleið.
í ljósi þessa alls, hefði átt að
vera auðvelt fyrir aðra eins
hæfileika vestrasmiði og hér
standa að baki, að gera virki-
lega áhrifamikla og raunalega
mynd og reyndar er THE
SHOOTIST það að flestu leyti,
nema að handritið er hreint út
sagt afleitt. Þegar við komumst
að sannleikanum um heilbrigði
Wayne, þá verðum við strax
þess fullviss að andlát hans
verður mikilfenglegt, og sögu-
legt. 5á óhjákvæmilegi endir
gat tæpast verið klaufalegar
gerður. í stað þess að tengja
ástæðurnar fyrir veru Waynes
þarna á barnum einhverjum
umtalsverðum atriðum úr for-
tíð hans, þá hafa handritshöf-
undarnir soðið saman fáránleg-
an lokabardaga vígamannsins
fræga við einhver þrju ill-
menni, sem eru svo gott sem
sköpuð úr engu — og þeim
skellt f skotstöðu. Aðeins einn

kvik-d wt
ffll|A(l( mu
/ÍðCIAj 1
SÆBJÖRN VALDIMARSSON
þeirra, leikinn af Richard
Boone, á sér einhvern bak-
grunn í sögu skyttunnar:
Wayne drap bróður hans fyrir
mörgum árum. En jafnvel
Boone hefur ekkert látið á sér
kræla; hann hyggur á hefndir
eingöngu vegna þess að Wayne
er kominn f bæinn. Hinir tveir
eru ekki mikið meira en skot-
mörk.
Þetta hnökrótta handrit reyn-
ir einnig að byggja upp örlitið,
dapurlegt rómantfskt samband
á milli Wayne og ekkjunnar
sem leigir honum (Lauren
Bacall). Að frátöldu því að Bac-
all líkist og hljómar öllu frekar
Happy Rockefeller en veitinga-
konu f Nevada á því herrans ári
1901, þá verður hér smíð þeirra
höfundanna enn á ný hreinasti
höfuðverkur. Ron Howard
(minnisstæður úr AMERICAN
GRAFFITI), sonur hennar á
táningsaldri, hjálpar uppá ótrú-
leika þeirra atriða sem hann
kemur fram í, með ósannfær-
andi leik. Þrælsleg virðing hans
fyrir Wayne er líkust daufu
bergmáli úr þeim ágæta vestra,
THE GUNFIGHTER (sýndur á
dögunum í sjónvarpinu).
Ánægjan sem THE
SHOOTIST veitir áhorfandan-
um, og hún er oftast mikil, staf-
ar af virðingu flestra þeirra
sem standa að baki myndarinn-
ar fyrir vestranum, þeirri arf-
leifð sem hann er byggður á og
þeim mönnum sem hafa haldið
nafni hans á loft. Wayne er
mjög góður. Hann hefur ætíð
verið ögn betri leikari en yfir-
leitt hefur verið viðurkennt af
þeim sem tæpast þola myndir
hans, löngum haft góða stjórn á
sjálfum sér. Hér tjáir hann sig
af hæfni; áheyrn hans og fram-
sögn fullnægir enn hinum
tveim meginkröfum — þess
sem atriðið krefst og þess sem
áhorfandinn væntir.
James Stewart, önnur stjarna
af álfka gráðu, fer hér með
aukahlutverk, læknisins sem
færir Wayne hinar slæmu frétt-
ir. 1 sinu tiltölulega litla hlut-
verki tekst honum þó að fram-
reiða flestar gerðir Stewart-
mans: stam, slitrótta framsögn,
endurtekningar, og svo er það
þessi stórkostlega, rödd, sem á
hverju andartaki virðist ætla að
bresta. Ég lenti einu sinni hjá
skjálfhentum lækni, en ef hann
hefði stamað og kokað eins og
Stewart þá hefði ég rokið á dyr
og það all snarlega. Nú, það er
vist raunsæisleg aðfinnsla,
Stewart á ekki að skapa sann-
færandi persónu, hér er bara á
ferðinni önnur aldin stjarna
sem hverfur frá einverunni til
að standa einu sinni enn við
hlið gamals vinar og félaga í
gegnum árin; það er nægilega
skemmtilegt.
John Carradine, sem eitt sinn
lék fjárhættuspilarann sem
ferðaðist með Wayne í THE
STAGECOACH árið 1939,
bregður hér fyrir sem grafara.
Tveir aðrir sem eru gamal-
kunnir af slóðum vestranna,
þeir Harry Morgan og Boone,
gera sitt til að hjálpa uppá
heildarsvipinn.
Don Siegel, sem notið hefur
mikillar hylli meðal auteur
gagnrýnenda erlendis, leikstýr-
ir af gamalkunnu öryggi. Sér-
stakar þakkir á Douglas Stew-
art skilið fyrir frábærar sviðs-
myridir utandyra sem innan.
Yfir kvikmyndatöku Surtees
hvílir heilmikill, gullinn bjarmi
efri áranna.
John Wayne I hinu umdeilanlega lokaatriði.
Þeir gefa afrit
af tölvugefnu
spilunum
S.L. fimmtudag hófst baromet-
erkeppni Bridgefélags Kópa-
vogs með þátttöku 32 para. Spil-
uð eru tölvugefin spil og hefur
verið tekin upp sú nýlunda, að
þátttakendur fá afhent afrit af
tölvugjöfinni að lokinni hverri
setu.
Staða 10 efstu para eftir 4
umferðir er þessi:
Stig
Þorlákur Jónsson —
Haukur Ingason 116
Þórir Sveinsson —
Jónatan Líndal 92
Kári Jónasson —
Ragnar Stefánsson 70
Óli M. Andreasson —
Guðmundur Gunnlaugss. 67
Gunnar Sigurbjörnsson —
Kristinn Kristinss. 60
Ármann J. Lárusson —
Sverrir Ármannsson 56
Jón P. Sigurjónsson —
Guðbrandur Sigurbergss. 53
Runólfur Pálsson —
Sturla Geirsson 53
GQUÐMUNDUR Kristjánsson
Baldur Bjartmarss. 50
Birgir ísleifsson —
Karl Stefánsson 41
Næstu 4 umferðir verða spil-
aðar n.k. fimmtudag kl. 20.00
stundvíslega.
Óli Grétar og
Guðjón — sigur-
sælir Skagamenn
Vesturlandsmót I tví-
menningskeppni var haldið á
Akranesi helgina 5.—6. mars
s.l.
Þessi pör urðu efst á mótinu:
Stig
1. Guðjón og Óli Grétar,
Akranesi 55
2. Hólmsteinn og Guðjón K.,
Borgarnesi 52
3. Andrés og Karl
Akranesi 33
4. Guðjón P. og Jón G.,
Borgarnesi 23
5. Páll og Eirlkur
Akranesi 22
6. Hörður og Leifur,
Stykkishólmi 21
7. Jón og Valur,
Akranesi 11
Sigurvegarar mótsins Guðjón
og Óli Grétar áttu einnig sæti I
sveitinni sem sigraði Vestur-
landsmót f sveitarkeppni, og
hafa þvf orðið tvöfaldir meist-
arar f ár.
Keppnisstjóri mótsins, sem
fór vel fram að öllu leyti, var
Jón Gfslason, Hafnarfirði.
Þrjú efstu pör fengu verð-
laun, sem gefin voru af Bridge-
félagi Akraness.
Hún skaut þeim
ref fyrir rass
Einmenningskeppni félags-
ins var spiluð jafnhliða firma-
keppni og réði samanlagður ár-
angur f þremur fyrstu umferð-
unum. — Einmennings-
meistari Bridgefélags Akureyr-
ar 1977 varð Sofffa Guðmunds-
dóttir, en hún var eina konan
sem spilaði f keppni þessari.
Meðalárangur var 270 stig.
Röð efstu manna var þessi:
1. Soffía Guðmundsdóttir 314
2. Alfreð Pálsson 313
3. —4. Ármann Helgason 308
3.—4. Jóhann Gauti ■ 308
5. Þormóður Einarsson . 307
6. Gunnlaugur Guðmundss.306
7. Guðmundur Svavarsson 301
8. Ölafur Ágústsson 300
9. Stefán Ragnarsson 287
10. Sveinn Sigurgeirsson 286
11. Hörður Steinbergsson 285
12. Arnald Reykdal 282
Keppnisstjóri var Albert Sig-
urðsson.
Enn einn sigur
sveitar Gests
Jónssonar
SVEIT Gests Jónssonar varð
hlutskörpust f aðahveita-
keppni Tafl- og bridgeklúbbs-
ins sem lauk f fyrrakvöld.
Hlaut sveitin alls 132 stig. t
sveitinni eru ásamt Gesti: Sig-
tryggur Sigurðsson, Auðunn
Guðmundsson, Anton Valgarðs-
son, Sigurjón Tryggvason og
Sverrir Kristinsson.
Röð efstu sveita varð annars
þessi:
Kópavogs fá að lokinni setu.