Morgunblaðið - 24.03.1977, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. MARZ 1977
35
Jónatan mávur
Jonathan Livingston Seaguli,
am. 1973.
Leikstjóri: Hall Bartlett.
Utan á bók Richard Bachs,
stendur: „Þessi bók er í einu
oröi einstök." Við lestur bókar-
innar virtist þess litla dæmi-
saga líka vera það, og síst til
þess fallin að kvikmynda efni
hennar. En boðskapur dæmi-
sögunnar virðist hafa smitað út
frá sér. Jónatan hefur það að
leiðarljósi að rífa sig út úr
meðalmennskunni og gera
hluti, sem öðrum mávum hefur
ekki dottið í hug. Andinn á bak
við gerð þessarar myndar er
ekki ósvipaður því vandamálin,
sem við blasa, eru fjallhá. Þess
vegna verður manni eðlilega
fyrst fyrir að dást mjög að kvik-
myndatökunni í myndinni og
þeirri stjórn, sem fuglatemjar-
ar hafa haft á mávunum. Kvik-
myndatökumaðurinn Jim
Freeman eyddi 226 klukkutím-
um í myndatöku úr þyrlu en á
jörðu var Jack Couffer aðal-
kvikmyndatökumaðurinn.
Kvikmyndað var 80 sinnum
meira efni en notað er I endan-
lega útgáfu myndarinnar og
segir það nokkuð um allar þær
tilraunir sem hafa mistekist og
þá þolinmæði, sem þurft hefur
að beita áður en einhverju
atriðinu var náð.
Hvað efnið áhrærir er saga
Bachs dæmisaga um mávinn,
sem varð öðrum mávum meiri,
sem reif sig upp úr brauðstriti
og villimannslegri baráttu
hversdagsleikans til að öðlast
fullkomið vald yfir hinum
dauðlega líkama sinum. Sagan
er frábær, sem prentuð saga, en
á hins vegar nokkuð erfitt upp-
dráttar á stóru tjaldi, þegar
gefa þarf fuglunum raddir, fyr-
ir samtöl þeirra og hugsanir.
Verkar sú lausn klunnaleg,
samanborið við hina frábæru
myndatöku og er gott dæmi um
það, að velheppnað verk í einni
listgrein hentar ekki endilega
til flutnings innan ramma
annarrar listgreinar.
Þvi miður er það bagalegt við
skoðun á þessari mynd, sem er
fyrst og fremst fyrir augað, að
sýningareintak hússins er illa
farið. Sannast hér sá boðskapur
myndarinnar, að hversdagsleik-
inn lítilsvirðir og smánar allar
tilraunir til fullkomleika og
gefur lítið fyrir háleitar hug-
sjónir.
SSP.
kvik'
iiiyncf
/ÍÖflfl
SIGURÐUR SVERRIR PALSSON
Fréttapunktar
Kvikmyndatökumaðurinn Jack Couffer fagnar, eftir að hafa náð
einu af „ómögulegu" skotunum f Jonathan Livingston Seagull.
ÞAÐ ER nú ljóst, að King
Kong verður páskamyndin I
Háskólabió, og munu sýningar
á henni hefjast á miðvikud.
fyrir páska.
Frönsk kvikmyndavika verð-
ur haldin i Háskólabiói um
næstu mánaðamót, dagana
28.3.—5.4.1977. A kvikmynda-
vikunni, sem stendur reyndar
í 8 daga, verða þessar myndir
sýndar: Adele H. eftir
Francois Truffaut, Une
Femme a se Fenetre (Kona við
gluggann sinn), leikstjóri
Pierre Granier-Deferre, On
s’est trompe d’historie
d’amour (Ekki rétta ástarsag-
an), leikstjori Jean Louis
Bertucelli, La mort d’un guide
(Dauði leiðsögumanns), leik-
stjóri Jacques Ertaud, Adieu
Poulet (Farvel lögga), leik-
stjóri P. Granier-Deferre, La
meilleure facon de marcher
(Besta leiðin til að ganga),
leikstjóri Claude Miller og Lily
aime moi (Lily elskaðu mig)
en leikstjóri þessarar siðustu
mynder er Maurice Dugowson.
Svona rétt til að uppfylla
kröfur gamla orðtaksins „allt
er þá þrennt er“ er best að
hafa þriðja fréttapunktinn
einnig um Háskólabíó. Þess er
að vænta, að þar verði nú sýnd-
ar fljótlega myndirnar The
Man Who Fell To Earth eftir
Nicolas Roeg (Don’t Look
Now, Walkabout), þar sem
David Bowie fer með aðalhlut-
verkið, og nýjasta mynd Pol-
anskis, The Tenant, þar sem
hann leikur sjálfur aðalhlut-
verkið.
Sænska stjórnin hefur nú
sent Bergman afsökunarbeiðni
ásamt 1881 dollara og tekið
embættismanninn, sem átti
sök á öllu saman, i karphúsið.
Michelangelo Antonioni
hyggst nú feta í fótspor Akira
Kurosawa (Dersu Urzala) með
því að gera sína næstu mynd í
Rússlandi. Bara það endi ekki
eins og með Kinaförina...
Sá orðrómur er á kreiki, að
Milos Forman hafi reynt að
verða sér úti um amerískan
rikisborgrarétt með sérstöku
leyfi þingsins, en að hann hafi
verið felldur með eins atkvæð-
is mun.
Luis Bunuel hefur nú enn
hafið gerð nýrrar myndar og
nefnist hún This Obseure
Object of Desire. Er þetta
sama sagan og Josef von Stern-
berg lagði til grundvallar i
myndinni The Devil is a Wom-
an.
Dino (King Kong) De Laur-
entiis hefur hug á að gera aðra
mynd um Kong núna í sumar.
Fikniefnin eiga að fá sinn
skammt og meðal mynda, sem
á að gera á þessu ári er stór-
stjörnumyndin Opium, upp-
tökustaður Hong Kong. Meðal
leikara eru Toghiro Mifune,
Alain Delon, Charles Bronson,
Ursula Andress og Steve
McQueen. Leikstjóri er
Terence Young.
Shaw-bræðurnir, Hong Kong
framleiðendur nr. 1, lentu hins
vegar í vandræðum, þegar þeir
ætluðu að gera mynd um eitur-
lyfjadreifinguna sem fer i
gegnum Holland. Leikstjóri og
upptökulið var mætt á staðn-
um og nokkur atriði höfðu þeg-
ar verið tekin upp, þegar það
gerðist eitt kvöldið, að hópur
kinverja réðst inn á hótelher-
bergi leikstjórans og heimtaði
af honum stórar upphæðir, þar
sem foringi hópsins taldi
myndina vera um sig. Var leik-
stjórinn kallaður heim hið
fyrsta og gerð myndarinnar
hætt.
Tveir evrópskir leikstjórar
eru nú að gera sínar fyrstu
enskumælandi myndir. Lina
WertmUller er í Róm að vinna
að A Night Full of Rain, með
Giancarlo Giannini og Candice
Bergen, og Rainer Werner
Fassbinder ætlar að byrja i
næsta mánuði á mynd, sem
nefnist Despair með Dirk
Bogarde.
George Lucas (American
Graffiti) er að ljúka við mynd,
sem nefnist The Star Wars og
á að frumsýna hana i lok maí.
Hér er um aðræða framtíðar-
sýn, sem f tæknilegu tilliti er
sögð geta ógnað 2001.
SSP.
Bréfadálkur
Kæra kvikmyndasfða.
Mig langar til að fá svör við
eftirfarandi spurningum:
1. Hvaða tæki eru notuð til að
gera kvikmynd (eins og eru í
kvikmyndahúsunum)? Hver er
stærðin á filmunum (mm) og
hvað myndi hvert tæki kosta
hér á landi? Fást þau hér?
2. Hvaða munur er á a)
Cinemascope, b) Panavision, c)
Technicolor?
3. Hvernig er hljóðið tekið
upp og hvernig er tónlistin í
kvikmyndum látin koma sam-
hliða talinu i þeim?
4. Hvaða fyrirtæki erlendis
dreifa filmunum?
5. Hvað eru filmurnar stórar,
sem sýndar eru hér í kvik-
myndahúsunum?
6. Hvaó getur þú sagt mér um
leikarana Jimmy Wang Yu
(The Hong Kong Man), Dustin
Hoffman (Little Big Man),
Paul Newman (The Sting),
Gene Hackman (French
Connection), Tamara Dobson
(Cleopatra Jones).
7. Hvað fá leikararnir í laun
fyrir mynd að meðaltali? Eru
launin eftir frægðinni, eða
hvað?
8. Þegar myndir eru sýndar i
sjónvarpinu, hvaða stærð er þá
á filmunum?
9. Hvað borga kvikmynda-
húsin í Reykjavík að meðaltali
fyrir sýningarréttinn fyrir
hverja mynd?
10. Hvert er stærsta kvik-
myndahúsið í Reykjavík í dag?
11. Hvað kostaði kvikmyndin
Morðsaga?
12. Hvað getur þú sagt mér
um Speidelberg, leikstjórann
frá JAWS?
PS: Þið mættuð kynna fram-
leiðendurna og leikstjórana og
fleiri ágæta menn, meira en þið
hafið gert.
Áhugamaður.
Það er ekki litið spurt og
greinilega verður minna um
svör, þvi svör við þessum
spurningum mundu sennilega
fylla nokkur Morgunblöð, ef út-
skýringar ættu að vera greinar-
góðar. En til að gera þessum
fróðleiksfúsa bréfritara ein-
hverja úrlausn skal ég hlaupa
lauslegayfirlistann.
1. í stuttu máli: Kvikmynda-
tökuvél, ljós, þrifótur, alls kyns
kranar og vökvahausar fyrir
kvikmyndatökuvélina, segul-
band, hljóðblöndunartæki,
mikrafónar, klippiborð, hljóð-
upptökustúdíó, framköllunar-
35MM-2 PERFORATON PULIDOWN CAMERA
N0. 3
TECHNISCOPE — UNSQUEEZED NEGATIVE
O
o
CAMERA APERTURES
0.868" x O.J73"
2.38/1 ANAMORPHIC
PRINT 2:1
og kópíeringsvélar, linsur i
tugatali og síðan alls kyns
önnur apparöt sem i mörgum
tilfeilu'm eru sérhönnuð fyrir
þarfir hverrar myndar. Þessi
tæki fást ekki hér og ég ætla
ekki að leiða neinum getum að
kostnaði þeirra enda mjög mis-
jafn, eftir gæðum og magni
tæknibúnaðarins hverju sinni.
Þessi kostnaður hleypur þó á
tugum milljóna til hundraða
milljóna. Algengasta stærð á
filmum er 35 mm.
2. Munurinn á Cinemascope
og Panavision er enginn nema
nafnið. Technicolor á hins veg-
ar sennilega að vera hjá bréf-
ritara Techniscope, en þar er sá
munur á, að i upptökunni er
notaður helmingi minni filmu-
rammi heldur en í sýningar-
kópíunni, þar sem myndin er
teygð um helming upp á við.
(Sjá teikningu no. 3. Ég birti
hér teikningar af þessum
tveimur aðferðum, sem ég vona
að prentist þokkalega. Þar sem
talað er um „squeezed" er átt
við, að myndinni er þjappað
saman (til hliðanna, þannig að
myndin verður teygð upp á
við), en i sýningu er siðan
dreift úr þjöppuninni með svo-
kallaðri „anamorphic” linsu.
3. Samtöl eru annaðhvort
tekin upp um leið og myndin,
eða leikararnir eru látnir lesa
textann inn á eftir (kallað að
,,dubba“ myndina). Tónlistin
er sett inn á eftir og þá blandað
við talið.
4. Hér er um að ræða sérstök
dreifingarfyrirtæki, sum fram-
leiða myndir sjálf, en fjöldi
þessara fyrirtækja er slikur, að
ótækt er að telja þau upp hér.
5. Yfirleitt 35 mm, stöku
sinnum 65 mm (Laugarásbió,
Háskólabíó).
6. Ég get aðeins bent þér á að
lesa kvikmyndablöð í þessu
samhengi (Films and Filming
t.d.).
7. Launin fara víst örugglega
eftir frægðinni en hver þau eru
liggur ekki alveg á lausu.
8. 16 mm eða 35 mm.
9. Ef þú getur komist að því,
láttu mig þá vita. Ég hefði
gaman af að vita það.
10. Stærsta kvikmyndahúsið
er Háskólabió, sem tekur 976
manns i sæti, næst kemur
Austurbæjarbíó með 787 sæti.
11. Með allt og öllu er
kostnaður sagður vera 50
milljónir.
12. Speidelberg heitir hann
nú ekki, leikstjórinn frá JAWS.
Hann heitir Spielberg og aldrei
hef ég heyrt talað um leikstjóra
frá einhverri mynd. Það er eins
og að álita, að Guðrún frá
Lundi hafi skrifað bókina
Lundur. Annars get ég bara
bent bréfritara á að lesa kvik-
myndasiðu Mbl. 29. júni, 1975,
þar sem undirritaður eyddi
heilli siðu undir upplýsingar
um Steven Spielberg.
PS: Þetta síðasta svar gefur
vonandi til kynna að leikstjór-
um og „fleiri ágætum mönn-
um“ eru af og til gerð allýtarleg
skil hér á kvikmyndasiðunni,
svo ég legg til, að bréfritari fari
bara að safna þessum merki-
legu skrifum saman.
SSP.
NO. 2
CINEMASCOPE
AND
PANAVISION 35
SQUEEZED
NEGATIVE
o o
o o
o o
o o
o o
o o
CAMERA APERTURES
.868" x.735"
RELEASE PRINTS
o o
o o
o °n
o o
o o
o o
PROJECTOR APERTURE
.839"x ,715"FOR
2.35/1 ANAMORPHIC
PRINT 2:1
PROJECTOR APERTURE
.825"x.446"
UNSQUEEZED PRINT
FOR FOREIGN RELEASE