Morgunblaðið - 29.09.1977, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 29, SEPTEMBER 1977
13
Dr. Aage Jonsgaard
Ljósm. Mbl.: Friðþjófur
Bandaríkjamenn
verstir
„Um þessar mundir eru það
aðeins tvær þjóðir sem stunda
hvalveiði á fjarlægum slóðum og
vinna hvalina um borð í móður-
skipum þ.e. Rússar og Japanir og
að auki stunda nokkrar þjóðir
hvalveiðar frá landstöðvum eða
eins og er í Hvalfirði. Þá er
fjöldinn allur af hvölum drepinn í
tengslum við venjulegar fisk-
veiðar, og þar eiga Bandaríkja-
menn stærsta hlut að máli. Nokkr-
ar tegundir höfrunga sem lifa í
Kyrrahafinu undan vesturströnd
Ameríku, eru nú í stórhættu
vegna túnfiskveiða 'Bandaríkja-
manna. í mörg ár hafa 200—300
þúsund höírungar bókstaflega
drukknað í nótum bandarísku
túnfiskskipanna. Hins vegar hafa
Bandaríkjamenn fundið upp
aðferð, sem kemur í veg fyrir
þetta dráp en engu að siður
drukkna tugir þúsunda höfrunga
í nótunum árlega og með sama
áframhaldi verða þessar
höfrungategundir útdauðar eftir
nokkur ár.
Það hefur hvorki heyrzt hósti
né stuna frá Greenpeace vegna
þessa dráp.s þeir kasta oft grjóti
sem búa í glerhúsi."
Norðmenn hættu
í Suðurhöfum
árið 1968
Jonsgaard var næst spurður að
þvi hvernig hvalveiðum Norð-
manna væri háttað um þessar
mundir og sagði hann, að þeir
hefðu lagt niður hvalveiðar i
Suðurhöfum á árinu 1968, og
stunduðu þeir nú eingöngu
smáhvalaveiðar á heimaslóðum,
en t.d. hrefnuveiðar hefðu byrjað
frá Noregi árið 1930. „Mikil-
vægustu smáhvalirnir fyrir okkur
hafa verið til þessa hrefna, andar-
nefja, háhyrningur og einnig
höfum við veitt nokkuð af grind.
Síðustu 4—5 árin höfum við svo
til eingöngu veitt hrefnu, einfald-
lega vegna markaðsástandsins.
Markaður hefur verið beztur fyrir
hrefnuna, en kjötið af henni fer
allt til manneldis.
Annars hafa norsk stjórnvöld
alla tið fylgzt vel með hvalveiðum
sinna þegna. Kvótafyrirkomulag
hefur verið ríkjandi þar í fjölda
ára eins ákveðinn veiðitími,
ákveðin veiðisvæði og sérstakt
eftirlit er með veiðunum, en
veiðieftirlit var hafið 1938. Nú,
fyrir 2 árum ákvað Alþjóðahaf-
rannsóknaráðið heildarkvóta á
veiði smáhvala i Norður-
Atlantshafi og eru þvi smáhvala-
veiðar Norðmanna, Dana og ís-
lendinga háðar sérstökum leyf-
um, en annars er heildarkvótan-
um skipt niður á milli þessara
þjóða. Hér voru ráð í tima tekin,
enda er ekkert sem bendir til að
smáhvalategundir í N-Atlantshafi
séu á undanhaldi.“
Hvalstöðin í Hval-
firði hefur mikið
að segja fyrir
hvalrannsóknir
— En hvert er þitt álit á hval-
veiðum Islendinga?
„Eins og málum er nú háttað,
þá veiðir engin þjóð jafn mikið af
hval i N-Atlantshafi og ísiending-
ar og til hvalstöðvarinnar í Hval-
firði koma fyrst og fremst þrjár
tegundir þ.e. langreyður. sand-
reyður og búrhvalur. Þessar veið-
ar eru undir ströngu eftirliti. Sér-
stakur kvóti hefur verið á lang-
reyðarveiðunum í fjölda ára og
nú er einnig kvóti kominn á sand-
reyði og búrhval, sem ákveðinn er
af Alþjóðahvalveiðiráðinu.
Hreint út sagt, þá hefur hval-
stöðin hér á íslandi haft mikið að
segja fyrir hvalrannsóknir i heim-
inum og má þar benda á að vís-
indamenn hafa haft hér góða að-
stöðu til að athuga viðkomuhæfi-
leika langreyðarinnar.
Loftur heitinn Bjarnason, fram-
kvæmdastjóri Hvals h.f., hafði
alla tið mikinn áhuga á visinda-
legum rannsóknum og visinda-
menn alls staðar að úr heiminum
hafa ávallt verið velkomnir til
Hvalfjarðar og fengið vinnuað-
stöðu um borð í hvalbátunum.
Kristján sonur Lofts, sem nú er
tekinn við stjórn fyrirtækisins,
hefur fetað í fótspor föður sins og
heldur uppi góðu sambandi við
visindamenn.
Það eru sérstaklega enskir vís-
indamenn sem hafa verið við
hvalrannsóknir : Islandsmiðum
undir forystu hvalasérfræðings-
ins Sidney Brown.
Skynsamlegt að heimila
aðeins rekstur
einnar stöðvar
-----------------. ,
Það var líka mjög skynsamlegt
af Islendingum*að heimila aðeins
rekstur einnar hvalstöðvar eftir
stríð. í Noregi var heimilað að
reka fjórar stöðvar, og við upp-
götvuðum ekki fyrr en of seint að
það var 3 stöðvum of mikið. 1 dag
er engin hvalstöð í Noregi."
Nú hafa Greenpeace-samtökin
hótað að koma með skip á veiði-
svæði islenzku og norsku hvalbát-
anna á næsta sumri og koma í veg
fyrir veiðar þeirra, og þvi var
Jonsgaard spurður um hvað hann
vildi segja um þessa hótun sam-
takanna.
Greenpeace hefur
aðeins eitt markmið
„Samtök eins og Greenpeace
bera enga ábyrgð og allir sem
eitthvað þekkja til hvalveiða eru
að ég held sama sinnis og ég, að
ekki þurfti að stöðva þessar veið-
ar. En Greenpeace virðist hafa
aðeins eitt markmið, þ.e. að koma
i veg fyrir hvalveiðar og það
skiptir ekki mála hvaða brögðum
er beitt í þvi sambandi, og þau
eiga engin rök. Á Kyrrahafi hafa
samtökin verið með skip til að
koma í veg fyrir veiðar Rússa á
búrhval. Hefur skip samtakanna
siglt á milli hvalbátanna og hval-
anna og aðeins mikil heppni hef-
ur komið í veg fyrir stórslys. Að
vissu leyti haga meðlimir samtak-
anna sér eins og hryðjuverka-
menn og það eitt nægir til þess að
Islendingar þurfa að vera vel á
verði, og taka hótanir samtakanna
alvarlega, og reyna siðan að koma
í veg fyrir að skip samtakanna
geti nálgazt hvalbátana.
Hvað Norðmenn snertir, þá
geta Greenpeace menn siður kom-
ið i veg fyrir hvalveiðar þeirra.
Norski hvalveiðiflotinn er núna
90 litlir bátar, sem eru dreifðir
við veiðarnar allt frá Grænlandi
austur i Barentshaf og það er oft
erfitt að finna þessa báta á úthaf-
inu.“
— Þ.Ö.
Vetrarstarf FEF að hefjast:
Slaufusala um helgina,
flóamarkaður fljótlega
VETRARSTARF Félags ein-
stæðra foreldra er i þann veginn
að hefjast. Slaufusala á vegum
Háskólafyrir-
lestur um
dulsálarfræði
1 kvöld verður fluttur opinber
háskólafyrirlestur á vegum
félagsvísindadeildar Háskóla ís-
lands í stofu 101 í Lögbergi, húsi
lagadeildar Háskóla íslands.
Fyrirlesturinn flytur prófessor
Martin Johnson frá háskólanum I
Utrecht í Hollandi.
Prófessor Martin Johnson sem
skipar annað tveggja prófessors-
embætta í dulsálarfræði í Evrópu
nefnir fyrirlestur sinn „Factors
that seem to influence para-
normal performance."
Fyrirlesturinn, sem fram fer á
ensku, er öllum opinn og hefst
klukkan 20.30.
FEF verður um næstu helgi og
dagana 15. og 16. október verður
flóamarkaður f Félagsheimili
Fáks. Verður þar á boðstólum
ótrúlegt úrval af nánast öllu milli
himins og jarðar.
Aðalfundur FEF verður með
fyrra móti nú, 19. október, að
Hallveigarstöðum. Þar mun form.
félagsins Jóhanna Kristjónsdóttir
blaðamaður skýra frá starfsem-
ínni á liðnu starfsári. Hefur
starfið mjög einkennzt af fjáröfl-
un vegna endurbóta og umfangs-
mikilla viðgerða FEF við hús sitt i
Skeljanesi sem rekið verður sem
neyðar- og bráðabirgðahúsnæði
fyrir félaga og börn þeirra.
Stendur nú mjög á þvi að fjár-
magn fáist til að unnt sé að reka
endahnútinn á þessar fjárfreku
en þörfu framkvæmdir. í þvi
skyni að afla fjár mun félagið
m.a. leita til fyrirtækja á
næstunni með fjárframlög, en
slíkt hefur verið reynt lítillega
áður við góðar undirtektir. Gjafir
Slaufurnar sem FEF selur um
helgina
til FEF eru frádráttarbærar frá
skatti. Þá hefur trefla- og húfu-
sala FEF á knattspyrnuleikjum 1.
deildar í sumar verið hin fjörug-
asta og gefið af sér drjúgan
skilding og fleira mætti telja.
Á aðalfundi verður síðan kjörin
ný stjórn FEF. Þá er að fara í
vinnslu jólakort félagsins, sem
Sigrún Eldjárn hefur gert að
þessu sinni. Eru kortin að venju
unnin i Kassagerð Reykjavíkur.
Um vetrarfundi FEF verður
siðan tilkynnt að aðalfundi
loknum.
(Fréttatilkynning)
Tilkynning
Hér með tilkynnist að
verzlun okkar Innréttingabúðin mun
héðan í frá nefnd
Hér er einungis um nafnbreytingu fyrirtækisins að
ræða. Á þeim 10 árum sem Innréttingabúðin hefur
starfað hefur þróunin orðið sú að fyrirtækið er orðið
sérverzlun með gólfteppi.
Nafn fyrirtækisins hefir því að nokkru leyti verið
villandi.
Er nú úr því bætt og ætti enginn að þurfa að fara í
grafgötur um að i Teppalandi fást allar gerðir
teppa.
Verið velkomin í
Þér getið treyst teppunum og fagmönnunum þar
Grensásvegi 13.
Simar 83577 og 83430