Morgunblaðið - 13.12.1977, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. DESEMBER 1977
Guðbjörg Grímsdóttir
Andersen — Minning
F. 9. janúar 1893.
D. 27. nóvember 1976.
Fyrir réttu ári síðan lést í
Landakotsspítala elskuleg frænka
okkar, Guðbjörg Andersen, 83 ára
að aldri. Þó að svona langt sé liðið
síðan hún kvaddi þannan heim,
þá langar okkur samt til að minn-
a$t hennar með örfáum orðum til
að þakka henni alla þá umhyggju
og tryggð er hún auðsýndi okkur
fram til hinstu stundar.
Guðbjörg var fædd að Kirkju-
bóli við Steingrimsfjörð 9. janúar
1893 og voru foreldrar hennar
sæmdarhjónin Grímur Benedikts-
son bóndi þar og kona hans Sig-
ríður Guðmundsdóttir. Guðbjörg
var 5. í röðinni af 12 börnum
þeirra hjóna, en eftir lifir ein
systir, Þorbjörg, gift Árna E.
Blandomog búa þau að Þinghóls-
braut 43 í Kópavogi, og bræðurnir
Benedikt bóndi og fyrrverandf
hreppstjóri að Kirkjubóli, kvænt-
ur Ragnheiði Lýðsdóttur, og Guð-
jón bóndi að Miðdalsgröf í sömu
sveit, kvæntur Jónnýju Guð-
mundsdóttur.
18 ára gömul lagði Guðbjörg
leið sína til Reykjavíkur og stund-
aði þar nám við Verslunarskóla
íslands. Siðan lá leið hennar til
Danmerkur þar sem hún dvaldi
um tima og lærði þá m.a. konfekt-
gerð og stundaði einnig nám við
hússtjórnarskóla.
Eftir heimkomuna réð hún sig
til verslunarstarfa hjá Jakobsen í
Austurstræti og vann þar í mörg
ár.
Guðbjörg giftist 27. júni 1925
Axel Andersen klæðskerameist-
ara, glæsilegum heiðursmanni og
bjuggu þau í farsælu hjónabandi í
nær 50 ár, eða þar til Axel lést 18.
janúar 1975. Hafði hann þá átt vió
langvarandi vanheilsu að striða
og var síðast rúmliggjandi. Vakti
Guðbjörg yfir honum og hjúkraði
með ást og umhyggju uns yfir
lauk og veitti honum sjálf hinstu
þjónustu er augu hans lokuðust
og hann hvarf úr þessum heimi.
Eina kjördóttur eignuðust þau
Guóbjörg og Axel, Ásu Andersen,
og tvær dótturdætur, Guðbjörgu
Ásu, sem ólst að nokkru upp hjá
afa og ömmu og Regínu 12 ára og
voru þær báðar afa og ömmu
mjög kærar. Guðbjörg Ása er gift
Stefáni Magnússyni og eiga þau
eina dóttur, Vilborgu á 3. ári, og
eins og að líkum lætur var hún
sóiargeisli langömmu sinnar síð-
ustu ævistundirnar.
Þegar móðir okkar Ingunn,
yngsta barn Kirkjubólshjónanna,
kom til Reykjavíkur, styrktust
bönd þeirra systranna meira en
áður var og þegar foreldrar okkar
giftu sig bláfátæk af öðru en ást í
allsleysinu árið 1935 þá gera þau
Guðbjörg og Axel þeim daginn að
enn ógleymanlegri hátíð með þvi
að slá upp veisluborði að afstað-
inni athöfn.
Slíku verður aldrei gleymt og
þau gleymast heldur aldrei jóla-
boðin sem þau héldu ávallt á 2.
dag jóla meðan kraftar og heilsa
entust. í barnsminni okkar eru
þessi boð ævintýri líkust. Fallega
heimiiið þeirra skreytt í tilefni
hátíðarinnar, borðin svignuðu
undan veitingunum og allir nutu
sín hið besta, ungir sem aldnir.
Hin sióari ár einkenndust þessi
jólaboð af sameiginlegri ánægju-
stund nánustu ættingja og vina,
fulorðinna, sem ornuðu sér við yl
heimilishlýjunnar og minningu
liðinna tima.
Guðbjörg var mikil mannkosta-
kona og fóru þar saman gáfur og
góðvild, geislandi lífsfjör og
dugnaður. Hún var mjög félags-
lynd og var virkur þátttakandi i
ýmsum menningar- og góðgerða-
félögum og voru t.d. bæði Thor-
valdssensfélagið og Kvenfélag
Neskirkju búin að gera hana að
heiðursfélaga sínum. Hún fylgd-
ist alla tið vel með þvi sem efst
var á baugi hverju sinni, bæði i
landsmáium og þá ekki siður inn-
an fjölskyldunnar. Þær voru ekki
fáar gjafirnar og blómin sem hún
sendi heim til ættingja og vina á
ýmsum tímamótum i lífi þeirra til
að samgleðjast eða samhryggjast.
Með þessum siðbúnu linum vilj-
um við þakka elskulegri frænku
okkar innilega fyrir alla hennar
órofa tryggð og umhyggju sem
hefur umvafið okkur alla tíð og
kom ef til vill best í ijós er við
heimsóttum hana á banabeð áður
en vitund hvarf. Þá spurði hún
um hvern einstakan fjölskyldu-
meðlim, gladdist yfir þvi að allt
virtist i besta lagi og bað brosandi
fyrir kveðjur.
Slikri konu var gott að kynnast
og við þökkum henni allar sam-
verustundirnar sem við hörmum
að urðu ekki fleiri. Nú lifir hún á
ljóssins strönd þar sem áður farn-
ir ástv inir gleðjast yfir því að
hafa hana á meðal sin.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Sigga, Palla og Bára.
Morðið á fer junni
- Roseanna - komin
út hjá Heimskrínglu
HEIMSKRINGLA hefur sent frá
sér bókina Morðið á ferjunni
(Roseanna) eftir hina frægu
sænsku rithöfunda Maj Söwall og
Per Wahlöö. Þetta er fyrsta bókin
í lögreglusagnaflokknum „Skáld-
saga um glæp“, en ein þessara
sagna, Löggan sem hló, var nýver-
ið lesin í Ríkisútvarpi. Bækur
þessar hafa verið gefnar út víða
um lönd og 'alls staðar hlotið mikl-
ar vinsældir. Aðalpersónan,
Martin Beek, er farinn að nálgast
kollega sína Maigret og Poirot að
vinsældum, en um leið hefur lýs-
ing hans i séP fólgna ýmsa drætti
sem þeim kumpánum eru fram-
andi, einkum þeim síðarnefnda. í
þeirri gátu sem þeir Martin Beek
og félagar fást við að þessu sinni
Leiðrétting
í frétt af tískusýningu á jólafundi
Hvatar féllu í prentun niður tvö
nöfn, Áslaugar Cassada, sem var
ein af sýningarstúlkum og
Verzlunarinnar Sólveigar, sem
sýndi skófatnað.
Stéttarsamband bænda:
Mótmælir úrskurði
yfirnefndar
STÉTTARSAMBAND bænda hef-
ur mótmælt úrskurði yfirnefndar
í verðlagsmálum landbúnaðarins,
og í yfirlýsingu scm Morgunblað-
inu hefur borizt segir, að stjórn
samhandsins telji úrskurðinn
rangan og áskilji sér rétt til að
krefjast breytinga á honum svo
fljótt sem lög leyfi. Yfirlýsingin
er svohljóðandi:
Yfirnefnd i verólagsmálum
landbúnaðarins hefur fellt úr-
skurð um ágreining um gerð verð-
lagsgrundvallar fyrir tímabilið 1.
sept. 1977 til 1. sept. 1978. Agrein-
ingi um gerð grundvallarins vís-
aði sexmannanefnd til yfirnefnd-
ar hinn 28. október s.I. og felldi
yfirnefnd úrskurð sinn 2. des. s.l.
Ágreiningur var einkum um
fjármagnsþætti og launaþætti
grundvallarins.
í ljós hefur komið að bændur
hafa undanfarin 3—4 ár fengið
sílækkandi tekjur f samanburði
við þær stéttir sem kaup þeirra er
miðað við skv. skýrslum Hagstofu
íslands og hefur vöntunin á að
tekjur þeirra næðu tekjum við-
miðunarstéttanna aukist ár frá
ári. A síðasta ári voru tekjur
kvæntra bænda 65,4% af tekjum
kvæntra karla í öllum öðrum
stéttum. Meginástæður þess, auk
hinnar miklu verðbólgu í landinu
síðustu ár, hafa verið þær að fjár-
magnsliðirnir, afskriftir og vextir
svo og launaliður verðlagsgrund-
vallarins hafa ekki fylgt breyting-
um vaxta, verðlagshækkana og
launabreytingum þeim sem oróió
hafa. Því var lögð höfuðáhersla á
að fá þetta leiðrétt nú.
Framleiðendafulltrúarnir
gerðu tillögu um fjármagnskostn-
að sem hér segir:
Fasteignamat bújarðar
og útihúsa fyrir
bústofn vísitölu-
búsins er nú kr. 4.263.000.00
Vélar á afskrifuðu
verði kr. 2.513.000.00
Bústofn á skatt-
matsverði kr. 2.234.000.00
Fjármunir alls kr. 9.010.000.00
Til viðbótar fastafjármununum
var gerð tillaga um rekstursfé fyr-
ir búið aó upphæð kr.
3.240.573.00. Tillaga um fjár-
magnskostnað búsins var undir-
byggð af fjögurra manna nefnd,
þar sem þrír hagfræðingar áttu
sæti, einn frá Þjóðhagsstofnun,
einn frá Landbúnaðarráðuneyt-
inu og forstöðumaður Búreikn-
ingastofu landbúnaðarins. Einnig
átti erindreki Stéttarsambands
bænda sæti í nefndinni, og varð
hún sammála um niðurstöðurnar.
Alls var tillaga framleiðendafull-
trúanna um fjármagnskostnað
grundvallarbúsins kr.
12.250.753.00.
Af þessu má sjá, að tillögur
framleiðendafulltrúa um fasta-
fjármuni í vísitölubúi eru eins
hóflegar og nokkur kostur var á.
Allir sem fást við stofnun búskap-
ar vita að þær eru alltof lágar.
Meirihluti yfirnefndar úrskurð-
aði bóndanum í stofnfé og rekst-
ursfé kr. 3.686.042.00.
Tillögur að launaliðnum voru
byggðar á niðurstöðum siðustu
kjarasamninga launþega og
vinnuveitenda, bæði um laun fyr-
ir hverja unna klukkustund, við-
veruskylda svo og hverskonar
samningsbundin fríðindi, þar á
meðal var krafa um að laun karla
og kvenna yrðu þau sömu við bú-
vöruframleiðsluna. Óverulegar
leiðréttingar voru gerðar í úr-
skurðinum um laun og launa-
Framhald á bls. 31
hafa þeir næstum ekkert við að
styðjast í upphafi annað en eigið
imyndunarafl, þolinmæði og þá
þrjósku aö gefast ekki upp.
Stúlka finnst látin og þeir vita
ekki einu sinni hver hún var,
hvað þá heldur hver morðingi
hennar er. Þegar hann er fundinn
eftir mikla leit í mörgum löndum
verður að egna fyrir hann gildru
til að sanna á hann sökina. Þráinn
Bertelsson
þýtt bókina.
rithöfundur hefur
„Sakamál
1081”
Bók Karl Schiitz
SETBSG hefur gefið út bókina
„SAKAMÁL 1081“ eftir Karl
Schútz, hinn kunna þýzka rann-
sóknarlögreglumann, sem þekkt-
ur er hér á landi fyrir störf sín að
lausn afbrotamála. Vegna útgáfu
þessarar bókar á fslenzku hefur
Karl Schútz skrifað sérstakan for-
mála, en þar segir hann meðal
annars:
Nóbelsverðlaunin afhent:
„Mannréttindi sameign
hafin yfir landamæri”
Osló. 10. desember. /\P. Heuler.
FRIÐARVERÐLAUN Nóbels
1976 voru í dag afhent Bett.v
Williams og Mairead Corrigan,
stofnendum friðarhrevfingarinn-
ar á Norður-lrlandi, og friðar-
verðlaunin 1977 voru afhent full-
trúa Amnest.v Intcrnational,
Thomas Hammarberg, formanni
Svíþjóðardeildar samtakanna.
Karl Gústaf konungur afhenti
seinna við hátíðlega athöfn í
Stokkhólmi Nóbelsverðlaunin í
bókmenntum, eðlisfræði, efna-
fræði, læknisfræði og hagfræði
fimm Bandaríkjamönnum, tveim-
ur Bretum, Spánverja, Belga og
Svía.
Formaður norsku Nóbels-
nefndarinnar, Ase Lionæss. sagöi
við afhendingu friðarverðlaun-
anna í dag: „Auk virðingar fyrir
mannréttindum sem lýst er yfir í
Helsinkisáttmálanum 1975 eru
hugsjónafrelsi, skoðanafrelsi og
trúfrelsi nauðsynlegar forsendur
friðar."
Frú Lionæss lagði áherslu á að
Amnesty International hefði auk-
ið baráttu sína fyrir því að tryggja
að allar ríkisstjórnir teldu það
siðferðilega skyldu sína að virða
mannréttindayfirlýsingu Sam-
einuðu þjóðanna.
„Þeirri skoðun vex fylgi að ekk-
ert rfki geti haldið fram algeru
fullveldi þegar mannréttindi eiga
í hlut. Þessi réttindi eru sameign
mannsins og engin valdablokk,
enginn einræðisherra hefur rétt
til að svipta okkur þeim,“ sagði
frú Lionæss.
„Friðarhreyfingin á Norður-
Irlandi berst fyrir rétti einstakl-
ingsins til aö iifa laus við ótta,
efbeldi og hryðjuverk, með öðr-
um orðum fyrír ytri friði," sagði
hún. „Amnesty International
berst fyrir hugsjónafrelsi, með
öðrum orðum fyrir innri friði."
Varaformaöur nefndarinnar,
Egil Arvik, sagði að Betty
Williams og Mairead Corrigan
hefðu sýnt hvað venjulegt fólk
gæti gert til að stuðla að friði.
Þær hefðu með hugrekki og
óeigingirni endurvakið vonir
fólks sem hefði talið alla von úti.
Frú Liónæss sagði að Amnesty
legði /ram „áþreifanlegan skerf
til friðar í heiminum með þvi að
verja sjálfsvirðingu mannsins
gegn pyndingum, ofbeldi og nið-
urlægingu."
1 Stokkhólmi var aðeins verð-
launahafinn í bókmenntum,
spænska skáldið Vicente
Aleizandre, fjarstaddur þegar
verðlaunaafhendingin fór fram i
dag. Þýðandi hans, Justo Jorge,
mætti í hans stað.
Verðlaunin í efnafræði hlaut
Ilya Prigogine, sem er fæddur í
Moskvu, en starfar í Belgíu. John
Van Vleck og Philip Anderson frá
Bandaríkjunum og Sir Nevill
Mott frá Bretlandi fengu verð-
launin í eðlisfræði.
Rosalyn Yalow frá New York,
fyrsta konan sem er verólaunuð
síðan Nelly Sachs hlaut helming
bókmenntaverðlaunanna 1966,
fékk verðlaunin í læknisfræði
ásamt tveimur öðrum Bandaríkja-
mönnum, Roger Guillemin sem er
fæddurí Frakklandi og Andrew
Schally sem er fæddur í Póllandi.
Tveir fengu verðlaunin í hag-
fræði: James Meade frá Bretlandi
og Bertil Ohlin frá Svíþjóð. ■
„Meðan ég dvaldist á íslandi,
frá ágúst 1976 þar til í febrúar
1977, varð ég þess greinilega var,
að íslendingar hafa mikinn áhuga
á nútímaaðferðum í rannsókn af-
brotamála. Margoft kom í ljós i
samræðum, að ein besta skemmt-
an manna er að horfa á sakamála-
þætti í sjónvarpi . . . Mér þykir því
þessi bók min sérstaklega vel til
þess fallin að veita nokkra innsýn
í dagleg störf rannsóknarlög-
reglumanna . ..
Afbrotamennirnir Sem sagt er frá
í þessari bók, skutu 5 sofandi her-
menn til bana í smábænum
Lebach eingöngu í því skyni að
•sanna rfkum manni, sem þeir ætl-
uðu að kúga til að láta af hendi
800 þúsund mörk, að þeir væru
færir um slfkt voðaverk. Þessir
afbrotamenn voru frá góðum
heimilum, sæmilega menntaðir og
gátu gert sér grein fyrir afleiðing-
um gerða sinna. Þeir ætluðu að
kúga út fé og nota það til að njóta
lífsins einhvers staðar á af-
skekktri eyju — aó eigin áliti — i
„algjöru frelsi" —
Veturliöi Guðnason þvddi
bókina.