Morgunblaðið - 18.01.1978, Blaðsíða 15

1
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. JANUAR 1978
15
Hvað gerist komist komm-
únistar í stjórn á Italíu?
ALLIR kommúnistar sem kæm-
ust I stjórn ltalfu, hvort sem það
yrði f stjðrnarkreppunni nú eða
sfðar, hlytu að valda vandræðum f
samskiptum Bandarfkjanna og
bandamanna þess, — og skiptir
þar engu hve óháður Evrópu-
kommúnisminn er Moskvu.
Italir þurftu ekki að segja sig
úr Efnahagsbandalaginu og gætu
jafnvel haldið áfram að var f
NATO, en ráðamenn beggja þess-
arar bandalaga velta þvf nú fyrir
sér hvernig bregðast skuli við ef
kommúnistar eða stuðningsmenn
þeirra taka sæti f rfkisstjórn
ltaifu.
Kommúnistastjórn á Italfu yrði
mikið áfall fyrir NATO. NATO
var stofnað fyrir um 30 árum til
að sameina Bandaríkin og Vestur-
veldin i baráttu þeirra gegn árás
úr austri. Það yrði því að gera
miklar breytingar á stjórn banda-
lagsins ef kommúnistar kæmust
til valda I einu af stærstu aðiidar-
rfkjum NATO, þó svo að leiðtogar
ftalskra kommúnista haldi því sí-
fellt fram að þeir séu óháðir
Sovétrfkjunum.
Josep Luns, framkvæmdastjóri
NATO, sagði eitt sinn er stjórnar-
kreppa ríkti á Italíu: „Það er stað-
reynd að kommúnistar bera oft
hlýrri hug til þeirra þjóða þar
sem kommúnismi er allsráðandi
en til sinnar eigin þjóðar. Ef upp
kemur, að öryggismál NATO
verði í hættu, verður bandalagið
að grípa til viðeigandi varúðar-
ráðstafana.“
Kommúnistar hafa að vísu verið
Bádu páfa
um aðstoð
Buenos Aires, 16. janúar, Beuter.
SAMTÖK, sem kalla sig „Ættingj-
ar manna sem saknað er eða eru f
gæzluvarðhaldi vegna stjórnmála-
skoðana sinna", tilkynntu f dag,
að þau hefðu sent Páli páfa bréf,
þar sem þau mælast tii þess að
hann grennslist fyrir um afdrif
fjölda manna, sem saknað er f
Argentfnu eða er f haldi af stjórn-
málalegum ástæðum.
Samtökin, sem stofnuð voru f
maí sfðastliðnum, sögðu í bréfinu
að afskipti páfa væru mikilvægur
þáttur í leitinni að hinum týndu.
I sfðasta mánuði var herstjórn-
in f Argentfnu beðin um að sleppa
úr haldi nokkrum þúsundum póli-
tískum föngum, en stjórnin hefur
enn ekki svarað þeirri beiðni.
f stjórn bæði á Islandi og Portúgal
á undanförnum árum, en bæði
löndin eiga aðild að NATO. Hvor-
ugt landanna hefur þó mikil áhrif
á varnir NATO og á tslandi er
enginn her. Viðbrögð NATO við
þessum stjórnum voru þau að
ýmsum leyniskjölum sem dreift
var til aðildarríkja bandalagsins
var ekki dreift til íslands og
Portúgals. Bandaríkin komu þvf
til leiðar að kjarnorkuráðstefnu
NATO var frestað þar til Portú-
galsstjórn ákvað að sitja hana
ekki.
Ibúar Italfu eru fimm sinnum
fleiri en samanlagður fbúafjöldi
Portúgals og Islands. Italía á sæti
f kjarnorkunefnd bandalagsins.
Aðalstöðvar NATO við Miðjarðar-
haf eru í Napólí og kafbátarann-
sóknastöð er í La Spezia.
Um EBE gegnir öðru máli. Ann-
ars vegar eiga Bandaríkin ekki
aðild að bandalaginu og hins veg-
ar er EBE ekki varnarbandalag
að minnsta kosti ekki á yfirborð-
inu.
VEÐRIÐ
víða um heim
Aþena S skýjaS
Aþena 16 skýjaS
Berlin 4 skýjað
Brussel 7 skýjað
Chicago 10 sólskin
Frankfurt 5 bjart
Genf 3 þoka
Helsinki 1 skýjað
Jóhborg 27 sólskin
Kaum.höfn 3 skýjað
Lissabon 13 rigning
London ,, 5 rigning
Los Angeles 14 skýjað
Madrid 3 skýjað
Malaga 10 bjart
Miami 19 skýjað
Moskva —9 sfcýjað
New York —2 sólskin
Ósló 1 snjókoma
Palma. Maj. 7 skýjað
París 7 skýjað
Róm 8 skýjað
Stokkh. 2 skýjað
Tel Aviv 17 bjart
Vanvouver 9 skýjað
Vinarborg 1 skýjað
Tókió 7 skýjað
En rfkin níu sem aðild eiga að
EBE hafa mikla samvinnu um
hluti sem nátengdir eru hernaði,
til dæmis kreppuna f skipaiðnaði f
Evrópu og orkuvandamálið. EBE
krafðist þess fyrir stuttu að inn-
flutningstollar yrðu lagðir á her-
gögn frá Bandarfkjunum.
Forsætisráðherranefndin lftur
á þessi mál frá efnahagslegu
sjónarhorni, en ftalska stjórnin
lítur á þau eins og henni sýnist
hverju sinni. Mikilvægar ráð-
stafanir eins og innflutningstolla
Æsingur í
spönskum
fangelsum
Barcelóna 16. janúar AP.
FRÉTTASTOFAN Europa-press
hafði f dag eftir áreiðanlegum
heimildum innan fylkisfangels-
ins f Barceiona, að um 80 fangar
hefðu skorið sig til blóðs f dag, og
fjöldi þeirra verið fluttir f ofboði
f sjúkrahús. Heimildirnar
hermdu einnig að 200 aðrir fang-
ar hefðu farið f hungurverkfall.
Aðgerðir þessar eru liður í
þeirri tilraun fanganna að knýja
stjórnvöld til að gefa þeim upp
sakir, en fyrir nokkru voru nokk-
ur hundruð föngum gefnar upp
sakir. Þeirra á meðal voru margir
hryðjuverkamenn og aðrir sem
sátu inni vegna stjórnmálaskoð-
ana sinna.
Nokkur fangelsi á Spáni hafa
orðið óstarfhæf á sfðustu mánuð-
um vegna aðgerða fanga, en nú
eru um 10.000 manns í fangelsi f
landinu.
verður að samþykkja með atkvæð-
um allra aðildarrfkjanna og ttalfa
hefur neitunarvald eins og öll hin
löndin.
Utanríkisráðherranefnd EBE
heldur oft fundi um málefni sem
snerta Bandaríkin. Hún hefur
markað sér stefnu i málefnum
Miðausturlanda og í kynþáttamál-
um. Þar hefur Italfa einnig neit-
unarvald.
(Fréttaskýring frá AP.)
Morgunblaðið sneri sér til Ein-
ars Agústssonar utanrfkisráð-
herra í tilefni af því, að vitnað er
til tslands hér að ofan, en greinin
kemur frá AP-fréttastofunni, og
hafði hann þetta um málið að
segja: „Ég varð aldrei var við að
við værum leyndir nokkru í þessu
sambandi, og tel mjög ólíklegt að
svo hafi verið. Mér kemur þetta
mjög spánskt fyrir sjónir, en
kannski greinarhöfundur þekki
betur til þessa en ég.“
Afturkalla um
18.000 bíla
Washington 16. janúar Reuter.
SAAB-verksmiðjurnar hafa aftur-
kallað um 18.000 bfla frá verk-
smiðjunum vegna galla sem fund-
izt hefur í bensinleiðslum bil-
anna. Bílarnir, sem hér er um að
ræða, eru af árgerð 1976.
Talsmenn bandariska sam-
gönguráðuneytisins hafa sagt að
bensfnleiðslurnar i SAAB 99
gætu nuddazt utan i afturhjólaöx-
ulinn og rofnað.
SAAB-verksmiðjurnar sögðu,
að vitað væri um fjögur tilfelli
þar sem gat hefði komið á bensín-
leiðsluna, en engin slys hefðu orð-
ið á mönnum.
Trausti
lýst á
stjóm
Ecevits
Ankara — 17. jan. — AP.
TYRKJAÞING samþykkti I
dag traustsyfirlýsingu á hina
nýju rfkisstjórn Bulents
Ecevits með 229 atkvæðum
gegn 218. Þingmenn þriggja
hægri sinnaðra stjórnarand-
stöðuflokka greiddu ailir at-
kvæði gegn samþykkt yfir-
lýsingarinnar.
Þegar atkvæðagreiðslan fór
fram fengu ekki aðrir að vera
viðstaddir en blaðamenn og
valdir gestir, auk þingmanna
sjálfra, og var öryggis strang-
lega gætt. Þetta er önnur
stjórnarmyndunartilraun
Ecevits sfðan þingkosningar
fóru fram f landinu í júnf-
mánuði síðastliðnum, en
minnihlutastjórn, sem honum
tókst að koma á laggirnar
skömmu eftir kosningarnar
var sfðan felld við atkvæða-
greiðslu i þinginu. Samsteypu-
stjórn Demirels sem þá var
mynduð sat aðeins f fimm
mánuði, og féll á gamlársdag
Ecevit hefur lýst því yfir að
stjórn hans muni f fyrstu snúa
sér að þvf að leysa efnahags-
Framhald á bls. 19
Beinar
til EBE
þingkosningar
í sjónmáli?
Brilssel, 17. jan. AP.
SVO KANN að fara að fyrstu
kosningarnar til Evrópuþings
Efnahag^bandalagslandanna
verði haldnar f júní 1979, að því
er utanrfkisráðherra Bretlands,
David Owen, skýrði frá á þriðju-
dag, en það er ári sfðar en áform-
að var f upphafi. Hann kvaðst
vona að gengið yrði frá kosninga-
frumvarpinu I Bretlandi á yfir-
Spiegel-málið:
Illa gengur að feðra
andófeyfírlýsinguna
A-Berifn, 16. jan. Reuter.
BIRTING v-þýzka vikublaðsins
„Der Spiegel" á 30 sfðna hand-
riti, sem sagt er að sé yfirlýsing
frá óánægðum a-þýzkum
kommúnistum hefur hleypt
austur-vesturþýzkum stjórnar-
samskiptum f uppnám. I yfir-
lýsingunni, er birt var f tveim-
ur hlutum, var krafist stjórnar-
farslegra endurbóta, sambands-
slita við Sovétrfkin og frjálsra
kosninga f sameinuðu, sjálf-
stæðu Þýzkalandi. Þar var eínn-
ig að finna bitrar árásir á leið-
toga a-þýzkra kommúnista, sem
sakaðir voru um að vera ger-
spilltir og var það m.a. ástæðan
fyrir að a-þýzka stjórnin lokaði
skrifstofu tfmaritsins f A-
Berlfn. Nú tveimur vikum sfðar
er enn deilt um uppruna og
tiigang yfirlýsingarinnar og
eru ýmsar kenningar uppi. Rit-
stjórar „Der Spiegel" hafa enn
neitað að gefa upp heimildir
sfnar og eru þeir nú fáir, sem
leggja trúnað á þá staðhæfingu
biaðsins að yfirlýsingin sé
runnin undan rifjum umtals-
verðs andófsmannahóps.
Við lestur yfirlýsingarinnar
hefur mörgum þótt margar full-
yrðingar, sem þar koma fram,
rutlkenndar og kjánalegar á
köflum. Hefur einnig vakið at-
hygli að mál það, sem við er
haft, ber mjög keim af tæpi-
tungulausum stíl tímaritsins
sjálfs og notuð orðatiltæki sem
áður hefur borið fyrir augu þar
svo sem „rauðu páfarnir í
Kremlin". Þá er yfirlýsingin
ólík öðrum plöggum þeim er
fram hafa komið frá hendi and-
ófsmanna — í Tékkóslóvakíu á
siðastliðnu ári eða Póllandi —
að aðstandendum hennar er
haldið ónafngreindum. Er ekki
vitaó hvað stjórnendur „Der
Spiegel" hafa fyrir sér í þeirri
staðhæfingu að yfirlýsingin sé
sönnunargagn um „fyrstu
skipulögðu stjórnarandstöðuna
í Þýzka alþýðulýðveldinu" og sé
samin af háttsettum embættis-
mönnum kommúnistaflokksins
eða heiðursfélögum hans eins
og siðar var greint frá.
Hin opinbera fréttastofa A-
Þýzkalands, ADN, lýsti plagg-
inu sem „lágkúrulegu sam-
sulli“ og sagði að v-þýzka leyni-
þjónustan væri á bak við það.
Kristilegir demókratar í stjórn-
arandstöðu i V-Þýzkalandi
fögnuðu yfirlýsingunni og
töldu hana órækan vott um að
enn væri von í mönnum um
sameiningu Þýzkalands, en það
er eitt af kappsmálum flokks-
Framhald á bls. 19.
standandi þingi svo „samþykki
hennar hátignar" gæti legið fyrir
við lok komandi sumars. Búizt er
við að dagsetning verði ákvörðuð
á þingi bandalagslandanna I
Kaupmannahöfn 6. og 7. aprfl nk.
I þau 20 ár, sem Efnahags-
bandalagið hefur nú starfað, hafa
þingfulltrúar verið kjörnir af
þingi í heimalöndum sínum og
hefur starf þeirra einkum verið í
mynd ráðgjafaþjónustu, sem oft
hefur verið sniðgengin þegar mik-
ilvæg mál liggja fyrir ráðherra-
nefndinni. Hefur Evrópuþingið
til þessa aldrei neytt neitunar-
valds síns, sem er tvíþætt og hlýt-
ur að teljast tilkomumest sam-
kvæmt starfsskilgreiningu en það
er valdið til að bera ofurliði at-
kvæði ráðherranna 13, sem fara
með framkvæmdavald bandalags-
ins og neita að samþykkja efna-
hagsáætlun bandalagsins i heild.
Hafa stuðningsmenn bandalags-
ins látið I ljós von um að beinar
kosningar til Evrópuþingsins
auki áhrif þingsins og kveiki
áhuga almennings á málefnum
bandalagslandanna. Eitt af þvi,
sem tafið hefur að kosningarnar
næðu fram að ganga, er sú krafa
Breta að fá að kjósa sína fulltrúa
samkvæmt eigin kosningafyrir-
komulagi, sem byggir á einmenn-
ingskjördæmum þar sem menn
geta greitt nokkrum einstakling-
um atkvæði í forgangsröð en ekki
lista, en ekki með með hlutfalls-
kosningu eins og tiðkast viðast á
meginlandi Evrópu.
Hafa Sovétríkin
skorizt í leikinn?
Róm 17. jan. Reuter.
SKÆRULIÐAR í Erftreu sökuðu
f dag Sovétmenn um að beita flota
sfnum f baráttu skæruliða og
Eþfópfumanna f héruðunum við
Rauða hafið. Á sama tfma óskaði
Sómalfustjórn eftir stuðningi frá
Vesturveldunum á þeim forsend-
um, að Sovétrfkin stydddu Eþfó-
pfumenn, sem fyrirhuguðu árás á
Sómalfu.
Talsmaður Frelsishers Erítreu
(EPLF) sagði í dag, að tveir
sovézkir tundurspillar hefðu i dag
haldið uppi skothríð á heri EPLF,
sem sætu um hafnarborgina
Massawa, og sagði hann að Mig-
orrustuþotur hefðu einnig tekið
þátt í orrustunni. Þá segir í fregn-
um frá EPLF, að tvær orrustu-
þotur hafi verið skotnar niður,
önnur af sovézkri gerð, hin af
bandarískri, og hefðu þær báðar
hrapað i sjóinn.
Forseti Sómalíu, Mohamed Siad
Barre, kallaði í dag á sinn fund
sendiherra Bandarikjanna, Bret-
lands, Vestur-Þýzkalands, Frakk-
lands og Italíu og skýrði þeim frá
áhyggjum sínum yfir hinni miklu
hervæðingu sem Sovétríkin
standa nú fyrir I Eþíópíu, og
hvatti Vesturveldin til að styrkja
her Sómalíu.
A sama tíma sagði Eþiópiu-
stjórn, að fullyrðingar Sómalfu-
manna um yfirvofandi innrás
Eþíópíumanna væru „rakalausar
lygar“.
Eþíópiustjórn sagði, að „það
væri Sómalia sem hefði ráðizt inn
i Eþíópiu og Eþíópiumenn væru
þvi aðeins að verja hendur sinar".
Framhald á bls. 19.