Morgunblaðið - 22.04.1978, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARÐACÍmt-22. APRÍL 1978
Frá setningu Kambódíuréttarhaldanna í Ósló í gær. í ræðustól er Thorvald Stoltenberg,
aðstoðarutanríkisráðherra Noregs, og við borðið sitja þátttakendur í réttarhöldunum frá ýmsum löndum.
Rithöfundurinn Anthony Paul, sem vikið er að í fréttinni, er annar frá hægri.
Ródesía:
Brezkur fréttamaður
og lávarður drepinn
Mengistu
á Kúbu
London 21. apríl. Reuter
MENGISTU Haile Mariam
hershöfðingi og þjóðhöfðingi í
Eþíópíu fór frá Addis Abeba í
dag í opinbera heimsókn til
Kúbu að því er eþfópfska
fréttastofan sagði frá f dag.
Sagði í fréttinni að ýmsir
háttsettir embættismenn séu í
fyigd með honum. Við brottför
ina sagði hershöfðinginn að
megintilgangurinn með förinni
væri að þakka Kúbumönnum
fyrir þá miklu og géiðu hernað-
araðstoð sem veitt hefði verið f
þessum hluta Afríku.
Þeir Castro og Mengistu hafa
ekki hitzt sfðan kúbanskir
hermenn komu til Eþíópíu og
veittu lið í strfðinu við Sómalíu-
menn í Ogaden.
í Ilavana hefur heimsókn
Mengistu verið fagnað mjög_
verður
drottning
Stokkhólmi 21. apríl AP.
SÆNSKA þingið samþykkti í
gær að mæla með því að réttur
til ríkiserfða í Svíþjóð verði
einnig í kvenlegg, en fram til
þessa hefur svo ekki verið.
Samkvæmt stjórnarskrá
sænska ríkisins verður nýtt þing
einnig að samþykkja þetta.
Almennar kosningar verða í
september 1979.
Ákvörðunin þýðir i reynd að
elzta barn viðkomandi konpngs-
hjóna hverju sinni hvort sem
um stúlku eða dreng er að ræða
er ríkiserfingi. Þar með er ljóst
að Viktoría prinsessa sem er
fædd i" júlí sl. mun verða
þjóðhöfðingi Svíþjóðar að föður
sínum látnum, þó svo að kon-
ungshjónin eignist syni.
Stjórnarandstaðan ákvað að
sitja hjá við atkvæðagreiðsluna.
Fjórir þingmenn jafnaðar-
manna greiddu atkvæði gegn
málinu og tveir með en þeir
tveir héldu síðan fram, að þeir
hefðu stutt á rangan hnapp við
atkvæðagreiðsluna.
VEÐUR
víða um heim
Amsterdam 12 skýjað
AÞena 20 skýjað
Berlín 12 skýjað
Brttssel 13 bjart
Chicago 5 skýjað
Kaupmannah. 7 bjart
Frankfurt 18 skýjað
Genf 11 bjart
Helsinki 7 sól
Líssabon 21 bjart
London 15 rigning
Los Angeles 20 bjart
Madrid 21 bjart
Montreal 8 rigning
Moskva 12 bjart
New York 15 skýjað
Ósló 11 milt
Stokkhólmur 22 bjart
Tel Aviv 24 bjart
Tókíó 14 rigning
Vancouver 12 skýjað
Vínarborg 14 skýjað
Vínarborg 14 skýjað
London 21. apríl AP.
RICHARD Cecil lávarður, brezk-
ur blaðamaður af eðlum ættum
var drepinn í bardaga við skæru-
Berlín 21. apríl. Reuter.
NÁINN vinur Erichs Honeckers,
þjóðhöfðingja Austur-Þýzkalands,
hefur ákveðið að setjast að í
Vestur-Þýzkalandi að því er segir
í v-þýzka blaðinu Bild Zeitung. Er
þar um að ræða Wolfgang Seiffert,
fimmtugan prófessor. Hann fékk
að fara frá Austur-Þýzkalandi í
febrúar, vegna þess að stjórnvöld
óttuðust hneyksli ella. Var talið að
Seiffert hefði veitt aðstoð við að
semja sérstaka yfirlýsingu í‘
Ósló, 21. aprfl 1978.
Irá EKnu Pálmadóttur,
blm. Mbl.
„HVAR sem við sjáum að mann-
réttindi hafa verið fyrir borð
borin. viljum við heyra stað-
reyndirnar og við viljum bregð-
ast við og styðja fólk, sem kúgað
er og barið niður. hvar sem það
er,“ sagði Thorvald Stoltenberg í
opnunarræðu sinni á alþjóðlegu
Kambódíuréttarhöidunum, sem
hófust í Ósló í Folkets hus í
morgun. Þessi réttarhöld hafa
þegar vakið mikla athygli, enda
í fyrsta skipti, sem slikar yfir-
heyrslur fara fram um Kambód-
íu. En það eru fréttamenn frá
stærstu blöðum og fréttastofum.
frjáls samtök Norðmanna sem
standa fyrir þeim, m.a. þingmcnn
úr 4 stærstu stjórnmálaflokkum
Noregs, borgarstjórnin í Ósló,
tveir fyrrum þingforsetar,
biskupinn o.fl. Þau eru kostuð af
frjálsum framlögum með fjár-
liða í Ródesíu aðfararnótt föstu-
dags, að þvíer fréttir frá London
hermdu í dag. Hann tók nokkurn
þátt f stjórnmálum og bauð sig
janúarmánuði þar sem kommún-
istaflokkurinn í A-Þýzkalandi er
gagnrýndur. Seiffert og Honecker
hafa verið nánir vinir í áratugi.
Yfirlýsing þessi var birt í Der
Spiegel á sínum tíma og kom fram
í henni harkaleg gagnrýni á
frelsisskerðinguna sem borgarar
Austur-Þýzkalands byggju við.
Var þar hvatt til að slitið yrði
samskiptunum við Sovétríkin og
að efnt yrði til frjálsra kosninga
í nýju, sameinuðu Þýzkalandi.
stuðningi norska utanríkisráðu-
ncytisins.
Helztu sérfræðingar um málefni
Kambódíu og 10 valdir flóttamenn,
sem allir hafa verið í Kambódíu
eftir að Rauðu khmerarnir tóku
völdin, eru komnir til að bera vitni
og sitja undir gagnrýnum yfir-
heyrslum 10—20 norskra og er-
lendra spyrjenda. Meðal sérfræð-
inganna, sem allir hafa verið í
Kambódíu, sem flytja hér fyrir-
lestra er Francois Ponhaud, sem
bjó í 10 ár í Kambódíu og ustuttan
tíma eftir að khmerarnir komust
til valda, en hann skrifaði:
„Kambódía, árið núll.“ Einnig
A'nthony Paul og John Baron,
höfundar hinnar frægu bókar
„Murder of a gentle land“, sem
byggð er á viðtölum við 300
flóttamenn og vakti alheimsat-
hygli í fyrra, franski blaðamaður-
inn frægi Jean Lacouture, sér-
fræðingur í málefnum SA-Asíu, og
Charles Meyer, sem m.a. var í 12
m.a. fram til þings 1974, fyrir
íhaldsflokkinn en náði ekki kjöri.
í tilkynningu herstjórnarinnar í
Ródesíu sagði að Richard lávarður
hafi verið myrtur af „hryðjuverka-
mönnum." Hann muni þá hafa
verið að taka kvikmyndir af
bardaga milli skæruliða og stjórn-
arhermanna í norðausturhluta
Ródesíu. Lávarðurinn er sagður
hafa verið að gera heimildarkvik-
mynd um Ródesíu og hafi hann
farið á fimmtudagsmorguninn til
norðausturhluta Ródesíu til að
hitta þar stjórnarhermannasveit.
Richard lávarður hafði skrifað
greinar fyrir ýmis blöð í Bretlandi
m.a. Daily Telegraph, The Times
og sjónvarpsstöðina ITN. Hann
hafi fylgzt með gangi mála í
Ródesíu nokkur undan farin ár og
sent fréttir um þau.
Hann var þrítugur að aldri.
Hann er fyrsti fréttamaðurinn
Framhald á bls. 37.
ár sérlegur ráðgjafi Sihanouks
prins. Franski fyrrv. ráðherrann
Debres var fluttur á sjúkrahús og
varð að aflýsa komu sinni. Mayer
sagði við komuna til Óslóar ásamt
flottamönnunum 10, sem ekki
mega tala við blaðamenn fyrr en
eftir að þeir hafa borið vitni:
„Kambódíuréttarhöldin eru nauð-
syn. Það er líka mikilvægt að þau
verði ekki áróður, heldur stað-
reyndir og reynt verði að finna
orsök þess sem gerðist."
Undir þetta tók forseti samkom-
unnar, Hans Henrik Ramm, sem
sagði: „Kambódia er í Sameinuðu
þjóðunum, en ósennilegt er að
stofnunin rannsaki ástand í einu
meðlimalanda sinna. Landið hefur
verið algerlega lokað fyrir öllum
utanaðkomandi í 3 ár. En stöðugar
fréttir af skelfilegum atburðum og
illri meðferð á fólki eftir valda-
töku Rauðu khmeranna eru bak-
grunnur þessara réttarhalda, sem
Fangaskipti
eru ekki til
umræðu
Bonn, 21. apríl, Reuter.
HELMUT Schmidt kanzlari Vest-
ur-Þýskalands sagði í dag að ekki
kæmi til greina og ekki væri til
umræðu að skipta á njósnurunum
Renötu og Lothar Lutz og Jiirgen
Weigl í stað Vestur-Þjóðverja sem
eru í haldi í Austur-Þýzkalandi.
Smith, sem lýsti þessu yfir við
þingskipaða nefnd sem rannsak-
ar mál þremenninganna, sagði
einnig að opinberlega væri ekki
litið svo á að Lutz-hjónin og
Weigl hefðu valið NATÓ óbætan-
legu tjóni með því að afhenda
leyniskjöl vestur-þýzka varnar-
málaráðuneytisins austur-þýzkri
leyniþjónustu.
Lutz hjónin og Jurgen Weigl, en
þau störfuðu í varnarmálaráðu-
neytinu í Bonn, voru fangelsuð
árið 1976 og ákærð fyrir að koma
leyniskjöldum til Austur-Þýzka-
lands. Schmidt tjáði nefndinni í
dag að ekkert skjalanna hefði
verið merkt „sérstaklega mikil-
vægt“.
Kanzlarinn upplýsti þingnefnd-
ina um, að nú væru um 650.000
skýrslur og skjöl varnarmálaráðu-
neyti V-Þýzkalands sem merkt
væru „leynileg". Á hverju ári
bætast við 200.000 ný skjöl að sögn
Schmidts. Fulltrúi í ráðuneytinu
skýrði nefndinni frá því í dag, að
leyniskjöl lægju oft sem hráviði
um allt í ráðuneytinu.
Berjast
saman gegn
verðbólgu
Tel Aviv, 21. apríl. Reuter.
ÍSRAELSSTJÓRN og verkalýsð-
samtök þar í landi hafa gert með
sér samkomulag um að berjast
sameigilega gegn verðbólgu sem
hefur verið um 40% á ári í ísrael
undanfarin ár.
Samkomulagið byggist á því að
sett verður á til sex mánaða
verðstöðvun á ýmsum nauðsynja-
vörum og þjónustu. Þá lofar
stjórnin að hækka ekki óbeina
skatta á tímabilinu.
Þó að ekki hafi verið skýrt frá
ekki eru réttarhöld í þeim skiln-
ingi, að þau kveði upp dóma,
heldur hlutlaus, nákvæm rann-
sókn á því sem er að gerast."
Lars Korvald, fyrrv. forsætis-
ráðherra sagði, að tilhugsunin um
ástandið í Kambódíu minnti sig á
orð Arnulfs Överlands: „Þú mátt
ekki láta þér svona vel lynda
óréttlætið, sem ekki kemur beint
viður á þér sjálfum." Og hann
bætti við: „Það kemur mér ekki á
óvart, að kommúnísku ríkin skuli
þegja yfir árásum Rauðu khmer-
anna og yfir mannréttindabrotum.
En ég er flemtri sleginn yfir því,
sem er að gerast í Kambódíu.
Einmitt þess vegna eru þessar
yfirheyrslur svo mikilvægar."
I morgun var setning þingsins
og síðdegis munu 3 flóttamenn
bera vitni, m.a. einn sem kveðst
hafa unnið með Rauðu khmerun-
um og er nýkominn. Segir frá því
í frétt á forsíðu.
Vinur Honeckers
sezt að í vestri
Framhald á bls. 37.
Við setningu Kambódíuréttarhaldanna:
„Við viljum heyra staðreyndir
og styðja fólk sem kúgað er