Morgunblaðið - 01.06.1978, Qupperneq 22

22 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. JÚNÍ 1978
Sjálfstæðismenn
stefna að
meirihluta á ný
Birgir ísl. Gunnarsson, forystumaður sjálfstæðismanna í
borgarstjórn Reykjavíkur, tók það skýrt fram í samtali við
Morgunblaöið í fyrradag, að Sjálfstæðisflokkurinn mundi stefna
að því að ná meirihluta aftur í borgarstjórn Reykjavíkur og kvaðst
telja fullkominn möguleika á því, að það tækist. Geir
Hallgrímsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, tók í sama streng
í viðtali við Morgunblaðið í fyrradag, er hann sagði: „Við hljótum
að keppa að því að ná þessum meirihluta aftur í borgarstjórn,
þannig aö borgarbúar verði ekki ofurseldir sömu óvissu um stjórn
málefna sinna eins og aðrir landsmenn."
Með þessum yfirlýsingum Birgis ísl. Gunnarssonar og Geirs
Hallgrímssonar hefur Sjálfstæðisflokknum verið sett það ákveöna
markmið að vinna á ný meirihluta í höfuðborginni og að því marki
hlýtur öll vinna sjálfstæðismanna að beinast á næstu 4 árum.
Ástæðan fyrir því, að sjálfstæðismenn hljóta að setja þetta
verkefni á oddinn, er í fyrsta lagi sannfæring þeirra fyrir því, að
yfirstjórn höfuðborgarinnar sé betur komin í höndum þeirra sem
vinna samkvæmt grundvallarhugsjónum sjálfstæðisstefnunnar.
Reykjavíkurborg er í raun byggð upp á framtaki einstaklingsins.
í höfuðborginni hefur einkaframtakið blómstraö í víðtækum
skilningi þess orðs, bæði í atvinnurekstri og þjónustu og lífi
borgarbúa sjálfra.
Nú er fyrirsjáanlegt, að Reykjavíkurborg mun lúta sósíalískri
forystu næstu 4 ár. Það er ákvörðun borgarbúa sjálfra og þeirri
ákvöröun verða allir að hlíta. En sósíalísk forysta Alþýðubanda-
lagsins í málefnum Reykjavíkur þýðir að svigrúm einstaklinga í
atvinnurekstri verður takmarkað mjög verulega, en forsjá hinna
sósíalísku borgarstjórnarforystu í atvinnumálum verður stóraukin.
Samhliða er enginn vafi á því, að Framsóknarflokkurinn mun nota
þá litlu aðstöðu, sem hann hefur í borgarstjórnarmeirihlutanum
til þess að umbuna Sambandi íslenzkra samvinnufélaga og
dótturfyrirtækjum þess. Er fyrirsjáanlegt að opinber forsjá í
atvinnurekstri og aukin umsvif SÍS-auðhringsins munu stórvaxa
í Reykjavík á næstu 4 árum og mun koma í Ijós, að hvorugt verður
borgarbúum til hagsbóta.
Nú þegar eru glundroðaeinkenni hins nýja meirihluta að koma
í Ijós. í Morgunblaðinu í gær skýrir Sigurjón Pétursson, efsti
maður á lista Alþýðubandalagsins, frá því að ákveðið hafi verið
að kanna hvaða aukakostnað það muni hafa í för með sér að
borga starfsmönnum borgarinnar vísitöluskerðinguna, sem
ákveðin var með efnahagslögunum í febrúarmánuði. Segir
Sigurjón Pétursson, að þessi ákvörðun hafi verið tekin eftir fund
hinna nýju meirihlutaflokka í fyrradag. Svo undarlega bregður
við, að í sömu frétt segir Kristján Benediktsson, borgarfulltrúi
Framsóknarflokksins, að ekkert hafi verið um þau mál rætt á
þeim fundi og verða þessi ummæli Kristjáns Benediktssonar ekki
skilin á annan veg en þann, en Alþýðubandalagsmenn hafi farið
á bak við hann í þessum ákvörðunum.
Það er glundroði og sundrung af þessu tagi, sem á eftir að
setja mark sitt á starf vinstri stjórnarinnar í Reykjavík og verða
borgarbúum til bölvunar. Þess vegna þurfa sjálfstæöismenn nú
að snúa bökum saman eftir kosningaósigurinn á sunnudaginn
var, safna liði á ný og hefja markvissa vinnu að því að
endurheimta meirihluta sinn í borgarstjórn Reykjavíkur að 4 árum
liðnum. í þeim efnum skiptir engu máli, þótt vinstri stjórnin í
Reykjavík hyggist fjölga borgarfulltrúum. Það breytir engu um
stöðu Sjálfstæðisflokksins til þess að endurheimta meirihluta í
borgarstjórn. Sjálfstæðismenn hafa veriö andvígir fjölgun
borgarfulltrúa af þeirri einföldu ástæöu, aö þeir hafa ekki viljað
auka þá yfirbyggingu borgarinnar. Það er til marks um það, sem
í vændum er, að um leið og nýr minnihluti tekur við er því lýst
yfir, að borgarfulltrúum verði fjölgað og er þó öllum kunnugt, sem
nokkur kynni hafa af málefnum Reykjavíkurborgar, að vinnunnar
vegna er engin þörf á því að fjölga fulltrúum í borgarstjórn
Reykjavíkur. Þess er að vænta, að liðsmenn Sjálfstæðisflokksins
í Reykjavík bregðist vel við kalli þeirra tveggja forystumanna
Sjálfstæðisflokksins, sem hér hefur verið vitnað til, þeirra Geirs
Hallgrímssonar og Birgis ísl. Gunnarssonar um að hefja nú þegar
start að settu marki. Fyrsta skrefið á þeirri braut er að snúa vörn
í sókn í þingkosningunum, sem fram fara eftir rúmar þrjár vikur.
í þeim kosningum þarf Sjálfstæðisflokkurinn á því að halda að
núa við þeirri neikvæðu þróun, sem fram kom í sveitarstjórnar-
jsningunum á sunnudaginn, því að það er nauðsynleg forsenda
,ess, aö flokkurinn geti tekizt á við það meginverkefni á næstu
4 árum að vinna meirihluta í borgarstjórn Reykjavíkur á ný.

Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
AAalstræti 6, Sími 10100.
AAalstræti 6, sími 22480.
Askríftargjald 2000.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasöiu 100 kr. eintakiA.
Bandaríska fluifvélaskipið Nimitz
Norðmenn uggandi
um minnkandi flota-
umsvif NATO
NORSKA stjórnin hefur af
því vaxandi áhyggjur, 'að ríki
Atlantshafsbandalagsins
muni á næstunni draga
verulega úr flotaumsvifum
sínum á Atlantshafi norðan-
verðu, og verði þróunin sú að
Sovétmenn ráði senn lögum
og lofum á þessu hernaðar-
lega mikilvæga hafsvæði.
Beinast áhyggjur Norð-
manna í þessu efni einkum
að því, að Bandaríkjastjórn
hefur í hyggju að fækka
mjög skipum sínum á þess-
um slóðum, en láta flugvél-
um frá Keflavík og öðrum
viðlíka eftirlitsstöðvum
Atlantshafsbandalagsins á
landi eftir að annast eftirlit
með skipaferðum og hernað-
arumsvifum.
Benda Norðmenn á, að
niðurstaðan verði óhjá-
kvæmilega sú, að Noregur
lendi sovétmegin línu, sem
dregin sé milli nyrzta odda
Bretlandseyja og íslands, og
líkindi séu þá á því að
Sovétmenn telji hernaðarað-
gerðir mun áhættuminni en
við núverandi aðstæður. Auk
þess benda Norðmenn á, að
yfirráð Sovétmanna á hafinu
geri þeim mun hægara um
vik að ná flugvöllum í
Norður-Noregi á sitt vald
eftir að ófriður sé hafinn.
Noregur er útvörður
Atlantshafsbandalagsins í
norðri, og á þeim 200 kíló-
metra löngu landamærum,
sem að Sovétríkjunum
liggja, ríkir mest spenna
milli austurs og vesturs, ef
Berlín er frátalin, enda þótt
stórtíðindalaust hafi verið
þar frá stríðslokum.
Múrmansk á Kolaskaga er
stærsta flotastöð í heimi, og
hún er í aðeins 145 kílómetra
fjarlægð frá norsku landa-
mærunum. í Múrmansk er
bækistöð um 200 kafbáta,
þ.e. yfir 60% árásarflota-
styrks Sovétríkjanna, en auk
þess hafa yfir 200 önnur
sovézk herskip þar bækistöð.
Johan Jörgen Holst, einn
helzti sérfræðingur Norð-
manna í varnarmálum og
nánasti samstarfsmaður
norska varnarmálaráðherr-
ans, hefur bent á að nú séu
mun færri hermenn á Kola-
skaga en þar voru á árunum
milli 1950 og 1960, og einnig
liggja fyrir upplýsingar um
að orrustuþotur séu færri á
svæðinu en verið hafi. En
hinn gífurlegi flotastyrkur
Sovétríkjanna í Múrmansk
gerir það meðaí annars að
verkum, að þessar stað-
reyndir vega ekki ýkja þungt
þegar metin eru valdahlut-
föll þau, sem friðurinn veltur
á í þessum heimshluta. Sér-
hver hernaðaraðgerð Sovét-
ríkjann mundi samstundis
kalla á stóraukinn liðsstyrk
frá aðildarríkjum Atlants-
hafsbandalagsins, um leið og
gífurlegur hernaðarviðbún-
aður yrði hafður uppi í
aðildarríkjunum.
Norskir varnarmálasér-
fræðingar eru yfirleitt á því
að sovétstjórnin hyggi ekki á
innrás í þessi svæði, og
grundvallast sú ályktun
helzt á eftirfarandi stað-
reyndum.
Leiðin inn á Atlantshafið
með ströndum Norður-Nor-
egs er sovézka flotanum
bráðnauðsynleg þar sem
þetta er ein af þremur
siglingaleiðum, sem er opin
og íslaus allt árið. Hinar
tvær eru um Eystrasalt og
úr Svartahafi um Bosporus,
en þar hafa NATO-ríkin
nákvæmt eftirlit með allri
umferð. Því er rökrétt að
ætla, að Sovétmenn vilji í
lengstu lög forðast ófrið á
þessu svæði — þeir hafi
þegar þá aðstöðu, sem þeir
þurfi á að halda, og vilji ekki
tefla henni í tvísýnu.
Þá benda Norðmenn á, að
Múrmansk-flotinn sé alveg
jafn freisandi skotmark
hugsanlegs andstæðings og
jpearl Harbour hafi verið í
augum Japana í heimsstyrj-
öldinni síðari, og mundu
Rússar ekki þora að hafa svo
mikinn hlua árásarflota síns
á einum stað, ef þeir teldu
hættu á átökum í nágrenn-
inu. Gangi þeir greinilega út
frá því sem vísu, að þeir hafi
nægan tíma til að koma flota
sínum út á heimshöfin áður
en ástandið verði alvarlegt.
Það hefur vakið athygli að
Sovétmenn binda yfirgnæf-
andi meirihluta kjarnorku-
kafbáta sinna í Múrmansk,
þegar þeir eru ekki að
æfingum, sem haldnar eru
tvisvar á ári. Sovétmenn
virðast vera ragir við að
senda kafbáta með lang-
drægar kjarnorkueldflaugar
út á Atlantshaf og hafa þá
þar í löngum eftirlitsferðum.
Telja Norðmenn hugsan-
legt, að agaleysi innan flot-
ans valdi Sovétmönnum
vandræðum um þessar
mundir. Vitað er, að í sov-
ézkum kafbátum er vart
hægt að þverfóta fyrir vopn-
um og að aðbúnaður áhafn-
anna er afar lélegur. Rússn-
eskir skipasmiðir hafa verið
því frábitnir að hyggja að
aðbúnaði áhafnanna á sama
hátt og Bandaríkjamenn
gera um borð í sínum kafbát-
um. Mun þetta hafa valdið
megnri óánægju um borð,
ekki sízt þegar um er að
ræða langt úthald.
í þessu sambandi er
skemmst að minnast upp-
reisnar, sem var gerð um
borð í rússnesku herskipi
fyrir tveimur árum. Áhöfnin
ætlaði að mótmæla skammri
landlegu með því að sigla
skipinu frá Riga til Svíþjóð-
ar, en sovézkir kafbátar
heftu för þess. Uppreisnar-
áhöfnin var leidd fyrir her-
rétt og skipinu var gefið nýtt
nafn. Telja áreiðanlegar
heimildir, að fleiri atvik af
þessu tagi hafi orðið innan
sovézka flotans og eigi Rúss-
ar við að etja vaxandi
erfiðleika og agaleysi innan
flotans.
(Byggt á fréttaskýringu
Reuters).