Morgunblaðið - 23.06.1978, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. JÚNÍ 1978 -19
F jölmennur Y orboðafundur
Vorboðinn, félag sjálfstæðis-
kvenna í Hafnarfirði, hélt mjög
fjölmennan fund sl. fimmtu-
dagskvöld í Sjálfstæðishúsinu í
Hafnarfirði, og var til fundar-
ins boðið sjálfstæðiskonum úr
öllu Reykjaneskjördæmi. Þau
frambjóðendurnir Salóme Þor-
kelsdóttir úr Mosfellssveit,
Eiríkur Alexandersson frá
Suðurnesjum, Hannes H.
Gissurarson úr Kópavogi og
Matthías A. Mathiesen fjár-
málaráðherra fluttu ávörp.
Fundarstjóri var Helga
Guðmundsdóttir, en Erna
Mathiesen setti fundinn og sleit
honum. Auk frambjóðendanna
töluðu Guðrún Gísladóttir úr
Kópavogi og Sesselja Magnús-
dóttir frá Keflavík. Eftir ræðu-
höld og kaffidrykkju söng
Berglind Bjarnadóttir einsöng.
35 íslendingar í starfs-
hóp á vegum Greenpeace
Komum betur búnir næsta sumar
segir McTaggart, leiðangursstjóri
— Minning hans
Framhald af bls. 2
verandi forsætisráðherra hafði
þetta að segja um Jens Otto Krag:
„Ég umgekkst hann mjög mikið á
sínum tíma og tel mikinn skaða af
fráfalli hans. Það sem einkenndi
hann var að hann var mjög
skilningsgóður maður og gott að
vinna með honum og hann var
óvenju gáfaður maður. Hann var
án efa okkar bezti bandamaður í
handritamálinu og átti stóran þátt
í lausn þess. — Þegar Jens Otto
vildi hætta í pólitíkinni valdi hann
núverandi formann flokksins sem
eftirmann sinn. Annars held ég að
engin lýsingarorð séu of sterk til
að lýsa þessum gamla vini mínum,
sagði Stefán að síðustu.
Vinur íslands í þess
orðs bezta skilningi
Að síðustu sneri Mbl. sér til
Gylfa Þ. Gíslasonar sem var
menntamálaráðherra þegar hand-
ritin komu til landsins og átti auk
þess mikil samskipti við Jens Otto
Krag og sagði hann þetta:
„Ég þekkti Jens Otto Krag í
meira en 30 ár. Ég kynntist honum
um það leyti, sem hann átti
mestan þátt í því að móta stefnu
danska jafnaðarmannaflokksins
eftir lok heimsstyrjaldarinnar
síðari sem hlaut nafnið „frem-
tidens Danmark". Auðvitað voru
það fyrst og fremst sameiginlegar
stjórnmálaskoðanir, sem urðu
tilefni kynna okkar, en auk þess
vorum við báðir hagfræðingar og
litum einnig vegna þess líkum
augum á ýmis vandamál.
Hann var efnahagsráðherra,
þegar ég varð menntamálaráð-
herra 1956. Þegar ég kom til
Kaupmannahafnar það haust,
ræddi ég handritamálið við hann
og H.C. Hansen, að sjálfsögðu í
algerum trúnaði, jafn viðkvæmt og
málið var þá í Danmörku. En ráð
þeirra beggja varðandi framhald
málsins reyndust mjög mikils
virði. Hann var utanríkisráðherra,
þegar þjóðþingið danska sam-
þykkti lögin um afhendingu hand-
ritanna 1961. Sú saga er enn ósögð,
hversu margir danskir stjórn-
málamenn lögðu mikið á sig og
fyrir hversu miklum árásum þeir
urðu vegna þess, að þeir skildu
málstað Islendinga í þessu máli og
vildu verða við óskum þeirra. Jens
Otto Krag er einn þeirra, sem
Islendingar eiga mest að þakka
farsæla lausn handritamálsins.
Aður en Islendingar gengu í
EFTA 1970, áttu sér að sjálfsögðu
stað árum saman margvíslegar
viðræður um vandasöm viðfangs-
efni. Asamt íslenzkum embættis-
mönnum annaðist ég sem við-
skiptaráðherra þessar viðræður
fyrir hönd ríkisstjórnarinnar. ís-
lenzkur málstaður naut þá oft góðs
af því, að Jens Otto Krag var þá
ýmist utanríkis- eða forsætisráð-
herra. Einnig í þessum efnum
sýndi hann, að hann var vinur
Islands í þess orðs bezta skilningi.
Jens Otto Krag var í reynd ekki
sá heimsmaður, sem margir hafa
talið hann vera. Hann var í raun
hlédrægur maður og naut sín bezt
í fámennum vinahópi. Þar kom
skýrt fram, að hann var bók-
mennt.amaður, mikill áhugamaður
um tónlist og málaralist, enda
sjálfur ágætur málari. Kunnugum
Leiðrétting
Frystihúsið Kaldbakur h.f. á
Grenivík. í blaðinu í gær var birt
röng mynd með viðtali við Knút
Karlsson forstjóra fyrirtækisins.
Blaðið biðst velvirðingar á þeim
mistökum.
kom það ekki algerlega á óvart, er
hann hætti skyndilega störfum að
stjórnmálum, í kjölfar þess er
hann hafði unnið glæsilegan sigur
í kosningunum um aðild Danmerk-
ur að Efnahagsbandalaginu. Hann
átti mörg fleiri áhugamál en
stjórnmálin. Hitt hlýtur öllum að
hafa komið á óvart, er hann nú
fellur skyndilega frá. I honum
hafa Danir misst einn merkasta
stjórnmálamann sinn á þessari öld
og íslendingar mann, sem þeir
eiga mikið að þakka, sagði Gylfi að
síðustu.
— Sjónarsviptir
Framhald af bls. 2
hagsmunum Akureyrarbæjar hef-
ur t.d. verið fjarska lítið áberandi
og vinna að málefnum bæjarins
trúlega ekki stór hluti starfa
þeirra í höfuðborginni.
Ég vil ekki minnast á Stefán
Jónsson í þessu sambandi, því að
auðvitað er ekki hægt að ætlast til
að fulltrúi flokks sem metur
hugmyndafræði alls, en einstakl-
inginn ekkert, leggi lykkju á leið
sína til þess að kynnast hags-
munamálum eins bæjarfélags.
Mér hefur reynzt bezt að tala við
mann sem ætti að vera einn helzti
pólitíski andstæðingur minn, Lár-
us Jónsson, þegar skórinn hefur
kreppt að hitaveitunni okkar eða
öðrum málefnum sem ég hef reynt
að leggja lið. Þess vegna þætti mér
ólíkt meiri sjónarsviptir að Lárusi
en t.d. Inga Tryggvasyni."
— Brodskij
Framhald af bls. 2
um rússneskar bókmenntir við
bandaríska háskóla.
Eitt ljóða Brodskijs hefur
Jóhann Hjálmarsson þýtt á
íslenzku; ljóðið Um Gyðinga-
kirkjugarðinn fyrir utan Lenin-
grad.
— Tveggja
flokka kerfí
Framhald af bls. 14.
og dáendur einræðis hafi ekki
mikinn áhuga á að stemma stigu
við henni. Viðnám gegn verðbólgu
er háð því að Alþýðubandalagið
hafi ekki úrslitaáhrif á stjórn
landsins, heldur Sjálfstæðisflokk-
urinn. Árangursleysi í baráttunni
við verðbólguna á þessu kjörtíma-
bili stafar annars vegar af viðskiln-
aði vinstri stjórnarinnar sem kom
verðbólgunni upp í 53% á einu ári
og hins vegar afstöðu kommúnista-
foringja þeirra sem hafa of mikil
áhrif í launþegasamtökunum.
Það er því sama hvort við
spyrjum um öryggi landsins gagn-
vart umheiminum eða innviði
lýðræðislegs stjórnarfars og við-
náms gegn verðbólgu. Svarið verð-
ur aðeins eitt. Móti vinstri stjórn.
Með landsvörnum, lýðræfti og
Sjálfstæðisflokknum.
Gísli Jónsson.
— Agnar
Kofoed
Framhald af bls. 5.
greiða fyrirsjáanlegt tap, sem er
yfirleitt á rekstri ríkisrekinna
flugfélaga. Nær öll ríkisrekirt
flugfélög sem ég þekki eru rekin
með tapi. Gott dæmi um það er
British Airways. Rekstur þess
félags hefur gengið afar illa, þrátt
fyrir BEA og BOAC hafi verið
sameinuð.
Að það skuli vera hægt að halda
uppi flugsamgöngum hér innan-
lands með þeim árangri sem gert
er, ekki bara af Flugleiðum, heldur
af Vængjum, Flugfélagi Norður-
lands, Flugfélagi Austurlands,
Örnum o.fl., er einstakt í veröld-
inni og sérstaklega þegar þess er
gætt að það fljúga fleiri farþegar
innanlands á ári hverju en nemur
íbúatölu landsins," sagði flugmála-
stjóri.
„VIÐ erum staðráðnir í að koma
betur búnir næsta sumar. Við áttum
reyndar aldrei von á miklum
árangri nú, en við höfum lært
margt sem við munum notfæra
okkur framvegis. En þó árangurinn
á hafi úti sé kannski ekkert til að
hrópa húrra fyrir, þá hefur
árangurinn í landi verið mikiu
betri en við nokkurn tfmann
þorðum að vona. Við höfum nú nöfn
35 íslendinga sem vilja leggja
baráttu okkar lið og við munum
skipuleggja starf þessa hóps fyrir
haustið,“ sagði David McTaggart
leiðangursstjóri Greenpeace-sam-
takanna er Mbl. ræddi við hann í
gær, en þá var McTaggart á förum
til London. Rainbow Warrior hélt
aftur út á hvalamiðin f gær og sagði
McTaggart að skipið yrði á Islands-
miðum enn um sinn, en hversu lengi
færi eftir veðri og hvernig gengi að
tefja hvalbáta frá veiðum.
„Við höfum alltaf viað um ferðir
hvalbátanna og hvar þeir hafa verið
hverju sinni, en Rainbow Warrior er
bara ekki nógu fljótur í förum og við
höfum ekki nógu góðan tækjabúnað
til að notfæra okkur þessa vitneskju
til hlítar," sagði McTaggart. „Það
sést bezt á því að þrátt fyrir
Að lokum sagði Agnar
Kofoed-Hansen:
„Ólafur Ragnar Grímsson segir
að áhættusjónarmið einkagróðans
geti gert það að verkum að heil
þjóð standi einn góðan veðurdag
uppi án flugsamgangna.
Þetta er harla einkennilegt og ég
þekki ekki svona frá einkareknum
flugfélögum, heldur ríkisreknum.
Það hafa komið fréttir af því að
Flugleiðir hafa verið að kanna
hvort hægt sé að komast inn í
rekstur Air Ceylon (Sri Lanka) en
þar hefur ríkið óskað eftir utanað-
komandi aðstoð á flugrekstri. Sri
Lanka er einmitt-dæmi um ríkis-
rekstur. Þar var ríkisrekið flugfé-
lag, en fyrir slæma stjórn stóð
landið allt í einu uppi samgöngu-
laust."
— Hafði for-
göngu...
Framhald af bls. 15
stjórnmálamaður en ekki lit-
ríkur persónuleiki. „Ég hef
þekkt hann árum saman en ég
þekki hann ekki,“ sagði póli-
vitneskju okkar hefur okkur aðeins
einu sinni tekizt að hindra hvalbát
við veiðar en við teljum líka árangur
þess eina skiptis hafa verið eins
góðan og frekast verður á kosið, þar
sem hvalbáturinn gat ekki veitt
fleiri en einn hval og varð að snúa
til hafnar við svo búið.“
Þegar Mbl. spurði hvernig þeir
hefðu haft upplýsingar um hvalbát-
ana og hvort þeir hefðu komizt á slóð
Hvals 9. vegna upplýsinga frá skútu
belgíska sjónvarpsins, sem varð á
leið Hvals 9. á miðin, svaraði
McTaggart: „Við komum vel undir-
búnir til Islands, þannig að ferðir
hvalbátanna hafa ekki komið okkur
neitt á óvart. Við höfum alltaf vitað
af þeim og eins var um Hval 9. í
þessari ferð. Þessar upplýsingar
byggjast á undirbúningi okkar og
tækjum. Og við vissum af því þegar
Hvalur 9. sigldi framhjá skútunni."
Spurningu Mbl. um það hvaða
tækjabúnað þeir hefðu kvaðst
McTaggart ekki vilja svara og
spurningu Mbl. um, hvort einhverjir
Islendingar hefðu veitt þeim upplýs-
ingar um ferðir hvalbátanna svaraði
McTaggart neitandi. „En ég get sagt
það, að við höfum ellefu sinnum séð
tískur samherji hans einu
sinni. Hann skildi við fyrri
konu sína og kvæntist leikkon-
unni Helle Virkner Krag 1959.
Þau áttu einn son og eina
dóttur.
Jens Otto Krag var almennt
viðurkenndur á erlendum vett-
vangi serri einn fremsti stjórn-
málahagfræðingur Evrópu og
ákafur stuðningsmaður Efna-
hagsbandalagsins.
Árið 1966 var hann sæmdur
hinum virtu Karla-Magnúsar-
verðlaunum í Aachen í Vest-
ur-Þýzkalandi fyrir framlag
hans til evrópskrar samvinnu.
Eina opinbera starfið sem
hann gegndi eftir að hann lét af
starfi forsætisráðherra var
staða sendiherra Efnahags-
bandalagsins í Bandaríkjunum.
Því embætti gegndi hann á
árunum 1974 til 1975 og það var
viðeigandi hátindur starfs hans
að einingu Evrópu. Þótt hann
settist síðan í helgan stein, hélt
hann áfram að skrifa frétta-
skýringar og bækur.
til hvalbátanna úti á miðunum, þó
það hafi ekki dugað nema til einnar
aðgerðar. En á því verður breyting
næst þegar við komum, því ætlunin
er að vera þá með betri tæki þannig
að við getum náð til hvalbátanna
betur og fyrr og dvalið lengur hjá
þeim. Hins vegar er ljóst að við
þurfum að afla mikils fjár til að geta
keypt þann búnað.“
Mbl. spurði McTaggart þá, hvort
hann væri að tala um annað og
hraðskreiðara skip eri Rainbow
Warrior. „Ekki endilega," svaraði
hann. „Við reyndum nú í meira en
ár fyrir Islandsferðina að fá leigt
nýrra og hraðskreiðara skip en því
miður gat ekki orðið af því.
Við erum núna reynslunni ríkari
og vitum hvernig við getum náð betri
árangri með sama skipi.“ Spurningu
Mbl. um það, hvaða búnað hann
hefði í huga, sagðist McTaggart ekki
vilja svara, „en þessi búnaður kostar
mikið fé“.
Um kostnaðinn af íslandsferðinni
sagði McTaggart að líklega næmi
eldsneytiskostnaður um 3000 pund-
um, eða jafnvirði 1.440 þúsund
króna. „Samtökin eiga skipið og
áhöfnin er sjálfboðaliðar og allir
erum við grænmetisætur, þannig að
ekki er um nein stórútgjöld að ræða
í þvi sambandi."
Það vakti allt að því jafn-
mikla furðu að hann skyldi
velja Anker Jörgensen eftir-
mann sinn og að hann skyldi
segja af sér 1972. Jörgensen var
tiltölulega lítt þekktur verka-
lýðsleiðtogi með litla stjórn-
málareynslu að baki og alger
andstæða Krags. En síðan
hefur enginn ógnað völdum og
áhrifum Jörgensens í flokki
danskra jafnaðarmanna.
Þótt liðin séu tæp sex ár
síðan Danir samþykktu inn-
gönguna í EBE hafa deilurnar
sem hún olli enn ekki hjaðnað
með öllu og aðild Dana að
bandalaginu er ennþá mikið
hitamál. Fyrir tveimur árum
var sýnd nakin stytta af Krag
á listsýningu í Kaupmannahöfn
með heitinu „Maðurinn sem
seldi okkur EBE“. Stuðnings-
menn hans mundu hins vegar
ugglaust orða þetta þannig að
hann hafi verið maðurinn sem
tryggði aðild Dana að Efna-
hagsbandalaginu. Hvað sem því
líður skildi hann eftir sig
óafmáanleg spor á dönskum
stjórnmálavettvangi.