Morgunblaðið - 23.07.1978, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. JÚLÍ 1978
Mount Everest, hæsta fjall heims, klifið fyrsta sinni fyrir 25 árum

„ Við litum ákafir til hryggjarins fram undan,
þvíað hann hlaut að ráða úrslitum. Bæði Tom og
Charles höfðu haft á orði, hve erfiður hryggurinn
væri, svo að ég var ekki sélega vongóður. Það var
hrikaleg sjón, sem við okkur blasti, en þó ekki svo
að okkur félli allur ketill í eld. Fyrstu súrefnis-
flöskurnar okkar, sem höfðu verið fullar að
þremur fjórðu, voru nú tómar, svo að við fleygðum
þeim og lögðum afstað með létt, 19 punda tæki,
— fulla súrefnisflösku, sem var stillt á 3 lítra á
mínútu. Við héldum afstað afsyðri tindinum og
ég tók að höggva þrep í ágætan, harðan snjó.
Færðin var góð og mér leið vel, af þvíað okkur
miðaði jafnt og þétt. Tenzing hafði mig alltaf í
strengdri línu, og við hreyfðum okkur aldrei
samtímis. Eftir klukkustund eða þar um bil
komum við að lóðréttum klettastalli á hryggnum.
Hann reyndist mjög erfiður viðureignar. En til
hægri við hann var lóðrétt hjarnþil, 40 feta hátt,
sem ég mjakaði mér upp eftir, og þannig komumst
við loksins upp. Ég var bæði undrandi og ánægður
með að ég væri fær um slíkt átak íþessari hæð.
Ég hjálpaði Tenzing upp og tók eftir því, að hann
var farinn að verða lítið eitt svifaseinn, en hann
var ágætur og öruggur förunautur þrátt fyrir það.
Ég var nú orðinn sannfærður um að við kæmumst
á tindinn og ekkert gæti stöðvað okkur. Ég
fylgdist oft með súrefnisnotkun okkar og var það
mér uppörvun, að hún var jöfn. — Ég hélt
göngunni áfra, hjó þrep án afláts og komst yfir
hverja klettahrúnina á fætur annarri jafnframt
þvísem ég skimaði ákaft eftir hátindinum. Það
virtist þó ógerningur að koma auga á hann, og
tíminn leið óðum. Loks hjó ég okkur leið áfram hjá
afar stórri bungu og kleif síðan upp á hana eftir
brekku, ekki mjög brattri. — Þá lá strax íaugum
uppi, að við höfðum náð settu marki. Klukkan var
11.30 fyrir hádegi 29. maí1953, og við vorum á
hátindi EVERESTU, — Þannig lýsir Edmund
Hillary þvíþegar hann og félagi hans, Nepalmað-
urinn Tenzing, stigu fyrstir manna á tind Mount
EVEREST, hæsta fjalls heims, 8848 metrar, en það
er á landamærum Nepalríkis og Kína.

„Það lá í augum uppi, við höfðum
náð settu marki,
við vorum á hæsta tindi veraldar"
Síðan þetta gerðist eru nú liðin
25 ár og var þess minnzt á
margvíslegan hátt um víða veröld,
þó sérstaklrga meðal áhugamanna
um fjallamennsku. A þessum 25
árum hafa um 60 fjallgöngumenn
sigrað fjallið og nú síðast hópur
austurrískra fjallgöngugarpa.
Tveir úr hópnum, þeir Reinold
Messner og Peter Habeler, unnu
það afrek fyrstir manna að klífa
tindinn án þess að notast við
súrefnistæki.
Margir hópar frægra fjall-
göngumanna höfðu í um 30 ár
reynt árangurslauet að klífa
Mount Everest og margir týnt lifi
sínu í þessum tilraunum, þegar
brezka EVEREST-nefndin ákvað
1952 að senda þá menn sem taka
áttu þátt í leiðangrinum á fjallið
árið eftir, í æfingaleiðangur til
Nepal. í þessum leiðangri var
ætlunin að klífa fjallið Cho Oyu,
sjöunda hæsta fjall heims, 8195 m
hátt. Leiðangursmönnum mistókst
að klífa fjallið en þóttust eigi að
síður hafa hlotið ómetanlega
reynslu. Leiðangursstjóri í ferð-
inni var hinn frægi kappi Eric
Shipton. — Brennandi spurning
fyllti huga fjallgöngumannanna
þessa stundina, þ.e. hvernig Sviss-
lendingunum, sem voru að gera
atlögu að Mount Everest á sama
tíma, myndi ganga. Leiðangur-
menn sneru aftur fullir ótta um að
Svisslendingunum hefði nú tekizt
að verða á undan þeim að klífa
þennan hæsta tind veraldar. —
Það var því ekki lítið áfall þegar
þeir mættu nepölskum hjarð-
manni sem „tautaði" eitthvað um
að sjö Svisslendingar hefðu náð
tindi Mount Everest.
Þegar félagarnir gengu álútir
inn í þorpið Fangboche fengu þeir
Lord John Hunt...
svo réttu fréttirnar: Lambert og
Tenzing höfðu aðeins náð um 8500
m hæð þegar þeir þurftu að snúa
við vegna veðurofsans, þannig að
fjallið var enn óklifið. — Þetta
sama ár reyndu Svisslendingar
tvisvar til viðbótar við fjallið, en
mistóket í bæði ekiptin vegna
óvenju óhagstæðra veðurskilyrða.
Það ríkti því edtirvænting og
bjartsýni, þégar Everest-leiðangur
Breta var formlega ákveðinn 1953
Sir Edmund Hillary...
og Eric Shipton beðinn um að
stjórna honum. Hann fékk síðan
það verkedni að velja leiðangurs-
menn til fararinnar. Nokkur tími
leið frá því að þetta var ákveðið án
þess að nokkuð gerðist. Menn tóku
því ekki alvarlega, héldu að hér
væri aðeins um alkunna rómsemi
Shiptons að ræða og að hann væri
að vinna að sínum málum í
kyrrþei. — Þá kom áfallið. Shipton
hafði verið settur af sem leiðang-
ursstjóri, og nýr maður, John
Hunt, ofursti valinn í hans stað.
Aðrir leiðangursmenn höfðu þegar
verið valdir: Edmund Hillary og
Charles Evans, sem voru aðstoðar-
leiðangursstjórar, Tenzing, George
Lowe, Wilfrid Noyce, George
Band, Alfred Gregory, Tom Bour-
dillon, Griffith Dugh, Tom Stobart
ljósmyndari og kvikmyndatöku-
maður og loks James Morris
blaðamaður frá The Times, sem
hafði keypt einkaréttinn á frá-
sögninni af leiðangrinum.
Strax gætti nokkurrar tor-
tryggni leiðangursmanna í garð
John Hunts hins nýja leiðangurs-
stjóra, en hún reyndist ekki á
rökum reist og segir Edmynd
Hillary m.a. í einni bóka sinna um
Everest
. South Summit
. Nuptse
Lhoste
JlSouth Coljt
...
- ,>^,Khumbu ice fall
.jzS+'W
Chotse
í\Face
i
----------Leiðin sem farin var 1953.