Morgunblaðið - 13.08.1978, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. ÁGÚST 1978
Portúgal:
PORTÚGALAR eiga merka hefð og langa í gerð vegg- og
gólfteppa og miðstöð þess iðnaðar er í suðri í Aljentejo
sem er einnig mikið landbúnaðarhérað og þar er einnig
umfangsmikil korkvinnsla. Þar hefur sömuleiðis verið
ókyrrt í pólitíkinni og er sá staður í Portúgal nú þar sem
hvað mest er deilt. Einkum á ég við þær heitu deilur um
skiptingu jarða em drifið var í eftir byltinguna 1974. Nú
eru menn á því að þetta búskaparlag hafi ekki lánazt og
því verði að hef ja breytingu á því fyrirkomulagi. Meðal
annars á þessum atriðum sprakk stjórn Mario Soares á
dögunum eins og ftarlega hefur verið frá sagt.
En við förum til Aljentejo að skoða teppi, landslag og
beinakirkju. Við Eva Maria Blovsky frá Fundo.
hvaö sízt til Bandaríkjanna. Verð
á þessum teppum er eins og fyrr
segir verulega hátt, um tuttugu
þúsund krónur kostaði motta af
minnstu.gerð. Á það ber þó að líta
að hver hlutur frá þessari verk-
smiðju er sérunninn og því hver í
sjálfu sér listaverk eitt og sjálf-
stætt. í Cooperative de Tapesede
de Arriolos er mjög mikið unnið
eftir gömlum mynstrum. Þetta
samsteypufyrirtæki var sett á
laggirnar eftir 1974 og vinna þar
um sjötíu konur. Aðstaða þarna er
allskikkanleg og stendur til bóta
að því er mér er sagt. I gömlu
herramannssetri í Portalegre er
Lanifjuos, enn ein verksmiðjan til
húsa. Þarna eru unnin jöfnum
höndum veggteppi og gólfteppi.
Við gengum með Ritu Almada
Negreiros verkstjóra um salar-
kynni og þar eru margir gamlir og
fagrir gripir til skrauts í stórum
sölum enda fyrirtækið stofnað
1860 og hefur verið við lýði síðan.
Rita segir okkur að það leggi sig
mjög eftir því að fá frægt og
viðurkennt listafólk til að teikna
mynstur á teppin og hefur það
tekizt bærilega. Hins vegar er
verðið á þessum dýrgripum slíkt
að mér skildist hún vissi ekki til
þess í sinni tíð að seldur hefði
verið teppisgripur frá þeim til
einstaklinga. Áftur á móti er
framleitt fyrir opinberar bygging-
ar, sendiráð Portúgals erlendis og
nokkuð hefur og verið selt til
útlendra stórfyrirtækja. Fyrirtæk-
inu er skipt í deildir og var einna
skemmtilegast að koma í sauma-
deildina þar sem konur sitja í
röðum við saumaskapinn, kannski
fimm hvorum megin við hvert
teppi og þar eru hröð og þjálfuð
handtök svo að unun er á að horfa.
Um kvöldið gistum við í Pousada
dos Loios í Evora. Þetta sérportú-
galska fyrirbrigði pousada er hið
merkasta: innréttaðir hafa verið
upp á nýtt fornir kastalar eða
meiri háttar byggingar oft gömul
klaustur en reynt að halda ein-
kennum og búa þessa gististaði
vönduðum eftirlíkingum frá þeim
tíma sem byggingarnar erú, ef
gamlir ekta munir eru þar ekki
finnanlegir. Oft er þarna meiri en
smekklegri íburður en á glæstum
lúxushótelum í stórborgum lands-
ins og ferðamannastöðunum. Þess-
ir gististaðir eru mjög ódýrir en
aftur á móti er ekki gert ráð fyrir
að fólk dveljist þar nema í mesta
lagi tvær nætur en setjist þar ekki
að um lengri tíð. I Pousada dos
Loios var allt með tignar- og
virðuleikabrag. Þar var blandað
saman með ágætum árangri ekta
antik og haglega gerðum eftir-
líkingum. Herbergin þokkaleg og
viðurgjörningur hinn bezti.
En þótt teppin frá Aljentejo og
gististaðan í Dos Loios hafi verið
göfug kemur mér þó fyrst í hug úr
þessari ferð beinakapellan í Evóra.
Eva Maria hafði sagt mér að í
bænum væri kirkja stór og mikil
og í einni álmu hennar væri
kapella, sem gerð væri úr manna-
Kirkjan lítur nógu sakleysislega út utan frá séö ...
Það er ekið um fagurt landslag,
gróðurmikið og hlýtt og grænt, en
ekki telst það margbrotið og ekki
heldur stórfenglegt á íslenzkan
mælikvarða.
I Arrælær, er teppagerðin í
algleymi og þar förum við í
nokkrar teppaverksmiðjur,
Fracoope, Fabrica de Lanificios de
Portalegre og í Kalifa. Teppagerð
hefur verið stunduð hér í 600 ár
við mikinn orðstír. Hver verk-
smiðja hefur sín sérkenni og einna
fallegust fannst mér teppin í
Kalifa, sem eru handunninn og þar
af leiðandi firnadýr. Mynstur þar
eru af ýmsum gerðum og litasam-
setning skrautleg. Kalifa hefur
tuttugu kvenna lið og vinna þær
allar heima hjá sér við sauma-
skapinn en hafa fengið mynstur og
fyrirmæli frá Kalifa. Hjá Kalifa
var okkur sagt að ekki hefði verið
unnt að færa að marki út kvíarn-
ar, en það stæði til bóta. Teppin
þaðan eru aðallega flutt út og ekki
Heimsdkn í teppaverk-
smiðjur og beinakapellu
... en i einu horni hennar er beinakapellan, og oin af mörgum beinagrindum sést til hægri á myndinni.