Morgunblaðið - 15.09.1978, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. SEPTEMBER 1978
17
Birgir ísl. Gunnarsson:
Furðuplagg
meirihlutans
Undanfarna daga hafa all-
miklar umræður orðið um
greinargerð Ólafs Nilssonar,
endurskoðanda, um úttekt á
fjárhagsstöðu Reykjavíkurborg-
ar 30. júní 1978. Á fundi
borgarráðs 4. júlí s.l. var
samþykkt að ráða Ólaf Nilsson
til þessa verks. Ekki var ágrein-
ingur um það að rétt væri að
framkvæma slíka úttekt, en þó
taldi ég að endurskoðunardeild
borgarinnar gæti framkvæmt
verkið. Sá skoðanamismunur
var þó smámál.
Borgarráðsmenn hafa haft
þessa greinargerð undir höndum
í nokkurn tíma, en formlega var
hún lögð fram í borgarráði s.l.
þriðjudag. Málsmeðferð öll var
með nokkuð sérkennilegum
hætti. Meirihluti borgarráðs
taldi ekki ástæðu til að boða
skýrsluhöfund á borgarráðs-
fundinn, en sögðu hins vegar að
hægt væri að boða hann, ef
einhver óskaði sérstaklega eftir
því. Greinilegt var að hespa átti
af öllum efnislegum umræðum
um málið. Við borgarráðsmenn
Sjálfstæðisflokksins, óskuðum
eindregið eftir því að fá Ólaf
Nilsson á fundinn og svo varð
raunin. Þár gaf hann mjög
greinargott yfirlit yfir málið,
eins og hans var von og vísa.
Síðar þennan sama dag boð-
uðu þremenningarnir, sem skipa
meirihluta borgarráðs, til blaða-
mannafundar, til að kynna efni
skýrslunnar. Þar voru þeir einir
mættir, en skýrsluhöfundur
fékk þar hvergi nærri að koma.
Þess í stað lögðu þeir fram
sérstaka greinargerð frá sér um
málið, þar sem þeir leitast við að
túlka og skýra skýrsluna. Þar
túlka þeir mjög einhliða og
hlutdrægt niðurstöður greinar-
gerðarinnar. Öll er þessi máls-
meðferð, af hálfu meirihluta
borgarráðs, mjög ámælisverð og
ekki til þess fallin að almenn-
ingur fái rétta mynd af málinu.
Þegar meta á fjárhagsstöðu
fyrirtækis eins og Reykjavíkur-
borgar, koma að sjálfsögðu
mörg atriði til álita. Eitt atriði
hafa þremenningarnir tekið út
úr og gert að aðalatriði málsins,
en það er greiðslustaða borgar-
sjóðs. Ekki skal dregið í efa að
greiðslustaðan sé erfið, en þó er
túlkun þeirra á henni mjög
villandi.
Á einum stað í greinargerð
þeirra segir m.a.: „I greinargerð
Ólafs Nilssonar kemur fram, að
handbært reiðufé eða kvikir
veltufjármunir, voru í lok júní-
mánaðar alls 112 millj. króna,
en skammtímaskuldir námu alls
2.341 millj. kr. Handbært fé
nam því í júnílok s.l. aðeins
4,8% af skammtímaskuldum".
Hér er sem sagt látið að því
liggja að gjaldfallnar skamm-
tímaskuldir séu 2.341 millj. kr.
og upp í þær sé aðeins til
handþært fé að fjárhæð 112
millj. króna. Þetta er mikil
blekking.
Við skulum aðeins líta á,
hverjar þessar skammtíma-
skuldir eru. Fyrst er hlaupa-
reikningsyfirdráttur að fjárhæð
368 milljónir kr. Sú yfirdráttar-
skuld var síður en svo gjaldfall-
in þ. 30. júní. Þvert á móti mátti
hún hækka allt að 700 millj.
króna, en þessi yfirdráttur
hefur einmitt verið notaður til
að brúa bil innborgaðra tekna
og áfallinna útgjalda og sveifl-
ast upphæðin mikið, bæði innan
mánaðar og innan árs.
Næsti liður undir skamm-
' tímaskuldum er ógreiddir reikn-
I ingar, laun og launatengd gjöld.
; Ógreiddir reikningar eru sam-
1 tals 815 millj. kr., en af þeim eru
ekki gjaldfallnir meir em 487
millj. kr. Hitt eru reikningar
vegna útekta og vinnu í júní,
sem verða gjaldkræfir síðar.
Ógreidd laun og launatengd
gjöld að fjárhæð 682 millj. kr.
eru laun vegna júní, sem greið-
ast eiga 1. júlí. Hinsvegar koma
ávallt inn á móti launagreiðsl-
um um mánaðarmót tekjur
fyrstu daga mánaðar, sem gera
það mögulegt að lækka yfir-
dráttarskuld, sem ávallt er hæst
fyrstu daga mánaðar. Enn einn
liður í skammtímaskuldum er
greiðslumunur sjóða og fyrir-
tækja borgarinnar að fjárhæð
278 millj. kr. Hér er um að ræða
stöðu margs konar viðskipta
milli borgarfyrirtækja innbyrð-
is, sem alls ekki er hægt að líta á
sem gjaldkræfa, þannig að
handbært fé þ. 30. júní eigi að
koma á móti þeim.
I greinargerð þremenning-
anna' segir ennfremur: „Miðað
við hinar miklu sveiflur, sem
verða á greiðslustöðunni er
ljóst, að fjárvöntun borgarsjóðs
mun nema um 2000 milljónum
króna innan hvers mánaðar
fram til áramóta .. .„Þessa full-
yrðingu grípur Þjóðviljinn á
lofti og segir í fyrirsögn s.l.
miðvikudag: „2000 milljónir
vantar í kassann". Þessi fullyrð-
ing er alröng og mikil blekking.
Lgreinargerð Ólafs Nilssonar
er birt greiðsluáæltun, þar sem
fram kemur fjárvöntun í lok
hvers mánaðar fram til ára-
móta. Minnsta fjárvöntun er 917
milljónir króna í lok desember,
en mesta 1.402 milljónir króna í
lok október. Inn í þessum tölum
eru reiknaðir ógreiddir, almenn-
ir reikningar, sem ávallt liggja
hjá borgargjaldkera í lok hvers
mánaðar. Slíkt er eðlilegt í jafn
umfangsmiklum viðskiptum og
Reykjavíkurborg stundar. I árs-
lok 1977 námu slíkir reikningar
250 milljónum króna, en hafa
oft verið um 400 millj. króna í
lok hvers mánaðar 1978. Frá
ofangreindum tölum um
greiðsluvöntun má því eðlilega
draga kr. 400 millj. vegna
ógreiddra reikninga. Samkvæmt
því verður fjárvöntun í desem-
berlok um 517 millj. króna, en
það er að sjálfsögðu mikilvæg-
ast, hvernig niðurstaðan verður
í árslok. Samkvæmt greiðslu-
áætlun frá því á síðasta ári var
fjárvöntun reiknuð á sambæri-
legan hátt 515 millj. króna. í
reynd varð hún aðeins minni, en
var brúuð með yfirdráttarskuld
hjá Landsbanka Islands. Vand-
inn í árslok nú ætti því að verða
sízt minni en á s.l. ári.
í greinargerð þremenning-
anna segir á einum stað: „Þá er
ennfremur . sérstök ástæða að
benda á, að pantaðar og ógreidd-
ar vörur á vegum Innkaupa-
stofnunar Reykjavíkurborgar
námu alls 623 millj. kr., en við
mat á greiðslustöðunni er ekki
tekið tillit til þessara fjárhags-
skuldbindinga". Þetta er hrein
viðleysa. Greiðsluáætlun fjallar
um öll útgjöld borgarsjóðs, jafnt
vörukaup á vegum Innkaupa-
stofnunar sem annað og auðvit-
að eru pantaðar vörur jafnt
metnar inn í greiðslustöðuna og
ópantaðar.
Þessi dæmi hér að ofan sýna
glögglega, hverskonar furðu-
plagg greinargerð meirihlutans
er og hverskonar blekkingar þar
eru hafðar í frammi. Spyrja má
að því, hversvegna meirihlutinn
hafi kosið slíka málsmeðferð.
Hægt er að láta sér koma til
hugar tvö svör. Annað er að
meirihlutinn hafi hreinlega ekki
skilið greinargerð Ólafs Nils-
sonar og átti sig ekki á sam-
henginu í fjármálum borgar-
sjóðs. Því trúi ég ekki að
óreyndu, enda mættu þá Reyk-
víkingar fara að biðja Guð að
hjálpa sér.
Hitt svarið er sennilegra, en
það er að vandinn vaxi þeim svo
í augum, að þeir kjósi að fara
slíka-blekkingaleið. Þeir hafa
ávallt haldið því fram að það
væri lítið vandaverk að stjórna
Reykjavík. Auðvitað er stjórn-
endum borgarinnar nú nokkur
vandi á höndum, en þó ekki
meiri en oft áður. Þennan vanda
hafa borgaryfirvöld leyst hingað
til án þess barlóms, sem ein-
kennir núverandi meirihluta.
Vonandi mikla þeir ekki vand-
ann um of fyrir sér, þannig að
þeir láti hugfallast, en auðvitað
verður reynslan að skera úr um
það.
í þessari grein hef ég aðallega
gert að umtalsefni greinargerð
meirihluta borgarráðs, en mun í
annarri grein skýra frá ýmsum
atriðum í greinargerð Ólafs
Nilssonar.
Sýningarnefnd haustsýningar Félags ísl. myndlistarmanna skipa (f.v.)> Eyjólfur Einarsson. Sigrún
Guðjónsdóttir, Hallsteinn Sigurðsson, Þórður Hall, Gunnar Örn Gunnarsson og Helgi Gíslason, en hann
vantar á mvndina. Ljósm. RAX.
Haustsýning FIM
hefst á morgun
FÉLAG íslenzkra myndlistar-
manna opnar á laugardag hina
árlegu haustsýningu sína og
verður hún að þessu sinni haldin í
húsna-ði félagsins, sýningarsaln-
um að Laugarnesvegi 112 í
Reykjavík. Sýna þar um 25
félagsmenn milli 65 og 70 mynd-
verk.
Sýningarnefndin sagði á fundi
með fréttamönnum, að haustsýn-
ingin væri að þessu sinni með
nokkru öðru sniði en verið hefur,
lögð væri áherzla á smærri myndir
og reynt að stilla verðinu í hóf og í
haust eru það eingöngu félags-
menn sem sýna, en áður hafa
sýningar þessar verið opnar þeim
sem vildu senda inn verk. Með því
að leggja áherzlu á ódýr verk vildi
sýningarnefndin minna á að efni
til myndlistariðkunar hefði hækk-
að að undanförnu og var nefnt sem
dæmi að strigi hefði hækkað um
130% á 12 mánaða tímabili.
Þetta er í fyrsta sinn sem efnt er
til haústsýningarinnar í sýningar-
sal FlM, en hann var fullgerður á
liðnu sumri þegar listahátíð stóð
yfir. Á sýningunni eru málverk,
teikningar, grafíkmyndir og högg-
myndir.
Sýningarnefndina skipa:
Þórður Hall, Gunnar Örn Gunn-
arsson, Eyjólfur Einarsson, Sigrún
Guðjónsdóttir, Hallsteinn Sigurðs-
son og Helgi Gíslason. Sýningin er
opin daglega kl. 15—19 nema
lauga^rdaga og sunnudaga kl.
15—22, og lýkur henni sunnudag-
inn 24. september.
Svonefnd busavígsla var framkvæmd í Menntaskólanum við
Hamrahlíð í fyrradag, en þá voru nýir nemendur skólans teknir af
hinum eldri og þeir látnir votta þeim virðingu sína eins og þeir
sögðu, með því að hneigja sig og á ýmsan annan hátt og tók
Kristinn myndina við það tækifæri.
Fjölmenni var á Ijóðakvöldi Almenna bókafélagsins sem haldið var í
Norræna húsinu í fyrrakvöld. Þar lásu þrjú ljóðskáld úr nýjum verkum
sínum — Jón úr Vör las úr Altarisberginu, Erlendur Jónsson las úr
bók sinni Fyrir stríð og Ingólfur frá Prestbakka las úr Vængjum
draumsins, en allar þessar bækur eru komnar út eða í þann veginn að
koma út hjá AB. Loks flutti Ljóðafélagið efni af nýrri hljómplötu sem
kemur út innan skamms, og er myndin tekin við það tækifæri.