Morgunblaðið - 07.10.1978, Page 21
20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. OKTÓBER 1978
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. OKTÓBER 1978
21
Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aðalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 2200.00 kr. á mánuði innanlands.
iausasölu 110 kr. eintakið.
Birgir ísl. Gunnarsson:
Oþarfa silkihúfa
„Friðlýsing” og
flotastöð Rússa
á Kolaskaga
Hugmyndin um friðlýs-
ingu Atlantshafs er ekki
ný af nálinni í umræðum um
öryggismál hér á landi. Hún
á rætur að rekja til tillögu,
sem Ceylon og fleiri ríki
stóðu að á allsherjarþingi
Sameinuðu þjóðanna 1971 um
friðlýsingu Indlandshafs. í
ræðu forsætisráðherra Ceyl-
ons fyrir tillögunni kom
fram, að tilgangurinn með
henni væri að takmarka
flotaumsvif erlendra ríkja á
hafinu og tryggja, að þau
gerðu ekki þennan heims-
hluta að átakasvæði með
samkeppni sinni. Sagði ráð-
herrann, að ósk Ceylons væri,
að nánar skilgreint svæði
Indlandshafs yrði friðlýst og
þar færi aðeins fram frið-
samleg starfsemi undir al-
þjóðlegu eftirliti. Öll meðferð
vopna yrði bönnuð á svæðinu,
skipum allra þjóða yrði heim-
iluð umferð um svæðið en
herskip og kafbátar mættu
ekki halda þar kyrru fyrir
nema í neyðartilvikum. Þótt
framangreint væri efnislega
það, sem í tillögunni fólst,
var aðeins samþykkt á Alls-
herjarþinginu að hvetja stór-
veldin til viðræðna sín á milli
um málið og þess farið á leit
við framkvæmdastjóra Sam-
einuðu þjóðanna, að hann
gerði næsta Allsherjarþingi
grein fyrir gangi málsins og
það yrði aftur tekið á dag-
skrá þingsins. Tillagan þann-
ig útþynnt var samþykkt með
atkvæðum 60 þjóða í desem-
ber 1971 en 55 þjóðir sátu
hjá, þeirra á meðal voru bæði
Bandaríkin og Sovétríkin.
Síðan þessi samþykkt var
gerð hefur lítið borið við
innan Sameinuðu þjóðanna á
þessu sviði. Sett var á fót
nefnd m.a. til að undirbúa
ráðstefnu um Indlandshaf.
Nefndin hefur ekki lokið
störfum. Hins vegar gerðist
það á síðasta ári, eftir
valdatöku Carters, Banda-
ríkjaforseta, að bandarísk
stjórnvöld sneru sér af aukn-
um þunga til Sovétríkjanna
með ósk um að risaveldin
tækju upp tvíhliða viðræður
um vígbúnaðareftirlit á Ind-
landshafi. Hefur verið efnt til
nokkurra funda í nefnd
þeirra um málið, en ekki er
vænst skjóts árangurs.
Því er þetta rifjað svo
ítarlega upp hér, að taismenn
herstöðvaandstæðinga og
ýmsir aðrir hafa að undan-
förnu dustað rykið af þessari
gömlu tillögu og telja hana
jafnvel geta orðið til þess að
leysa þá ábyrgð, sem hvílir á
Islendingum í öryggismálum.
Svo virðist sem hugtakið
„friðlýsing“ hafi tekið við af
„friðartímum“ í hugarheimi
þeirra, sem telja, að með eins
konar töfrabrögðum sé unnt
að draga úr hernaðargildi
íslands.
Ástæðulaust er að hafna
slíkum hugmyndum að
óathugufya máli. í samstarfs-
yfirlýsingu ríkisstjórnar
Ólafs Jóhannessonar er gert
ráð fyrir, að nefnd sú, sem
gera á úttekt á öryggismálum
Islands, fjalli meðal annars
um „friðlýsingu".
í þessu sambandi má
minna á, að Sovétríkin, fylgi-
ríki þeirra og áhangendur í
öðrum löndum, þ. á m.
talsmenn Alþýðubandalags-
ins í utanríkismálum, töldu,
að Öryggisráðstefna Evrópu
mundi leiða til þess, að
varnarbandalögin í Evrópu
yrðu lögð niður. Að vísu er
ekki unnt að leggja Varsjár-
bandalagið og Átlantshafs-
bandalagið að jöfnu. Hið
fyrrnefnda er hernaðarsam-
félag risaveldis og leppríkja
þess en hitt bandalag sjálf-'
stæðra ríkja. Hvað um það,
þá var því haldið fram um
langt árabil, að þessi banda-
lög yrðu lögð niður að ráð-
stefnunni lokinni. Engin
merki sjást um það, þótt
ráðstefnan hafi verið haldin
og hvergi er þess getið í
lokasamþykkt hennar. Áhugi
Sovétríkjanna á þessum
áróðurspunkti sínum varð að
engu eftir innrásina í
Tékkóslóvakíu, því að þar
kom í ljós, að Varsjárbanda-
lagið var ekki aðeins til orðið
sem andsvar við Atlantshafs-
bandalaginu heldur ekki síð-
ur sem tæki til að halda
Varsjárbandalagslöndunum í
skefjum með hervaldi
„bandamannanna".
Allt sýnir þetta, hve vara-
samt það er að ala á þeim
vonum, að fögur orð megi sín
einhvers, þegar brýnir hags-
munir ríkja eru í veði. Það,
sem veldur því, að „friðlýs-
ing“ tekur nú við af „friðar-
tímum“ í umræðum hér á
landi, er, að menn viðurkenna
í raun þá breytingu, sem
orðið hefur vegna aukinna
flotaumsvifa Sovétríkjanna á
höfunum umhverfis Island.
Rökrétt niðurstaöa af því er
sú, að menn snúi sér fyrst að
Sovétríkjunum og krefjist
þess, að þau hætti starf-
rækslu flotastöðvarinnar
umhverfis Murmansk á Kola-
skaga.
Fyrir nokkrum árum lagði
Hitaveita Reykjavíkur í miklar
framkvæmdir við stækkun dreifi-
kerfisins tii nágrannabæja okkar.
Jafnframt þurfti að stækka
virkjanirnar að Reykjum og leggja
nýja aðalæð til Reykjavíkur.
Þessar framkvæmdir, sem unnar
voru á skömmum tíma, kostuðu
mikið fé og því þurfti borgin að fá
stórt erlent lán til framkvæmd-
anna. Borgin réð sér umboðsmann
í Bandaríkjunum, sem ieitaði eftir
því hjá ýmsum lánveitendum, að
þeir keyptu skuldabréf af Reykja-
víkurborg. Þessi háttur var sá,
sem á þeim tíma var talinn gefa
möguleika á beztu lánakjörum.
Nokkur fyrirtæki gáfu sig fram,
en eðlilega þekktu þau lítið til
Islands og ennþá síður til Reykja-
víkurborgar, fjárhags hennar og
stjórnunar. Það varð þvi að ráði,
að fulltrúar þessara væntanlegu
lánveitenda komu til íslands til að
kynna sér málið. Fulltrúarnir
dvöldu hér í nokkra daga, kynntu
sér ítarlega fjárhag borgarinnar
og stjórnarhætti og sneru síðan
heim til Bandaríkjanna. Örfáum
dögum síðar kom skeyti frá
umboðsmanninum. Fyrirtækin,
sem sent höfðu fulltrúa hingað,
höfðu ákveðið að kaupa öll skulda-
bréfin án ríkisábyrgðar og það var
látið fylgja með, að það hefði vakið
sérstaka athygli þeirra, hversu
traust og afkastamikið (efficient)
stjórnkerfi borgarinnar væri.
Auðvitað vorum við ánægðir með
Birgir ísl. Gunnarsson.
þennan vitnisburð, því að þessir
menn höfðu það að aðalatvinnu
sinni að rannsaka fjárhag og
stjórnun fyrirtækja og stofnana
víða um heirn.
Því minnist ég á þetta litla atvik
nú, að miklar umræður hafa farið
fram um það af hálfu nýs meiri-
hluta í borgarstjórn, að miklu
þurfi að breyta í stjórnkerfi
borgarinnar. Ein slík tillaga hefur
nú séð dagsins ljós og var hún til
umræðu í horgarstjórn s.l.
fimmtudag. Meirihlutinn flutti
tillögu um stofnun sérstaks fram-
kvæmdaráðs, sem skipaö skuli 7
mönnum. Undir framkvæmda-
ráðið eiga að heyra öll fram-
kvæmdaverkefni, sem eru á vegum
borgarverkfræðings og ekki eru
sérstaklega falin öðrum stjórnend-
um. Af borgarstofnunum, sem
þetta nýja ráð á aö stjórna, má
nefna gatna- og holræsadeild,
byggingardeild, hreinsunardeild,
garðyrkjudeild, vélamiðstöð,
ahaldahús, grjótnám, malbikunar-
stöð og pípugerð.
Við borgarfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins vorum á móti þessari
tillögu. Samkvæmt 25. gr. sam-
þykktar um stjórn Reykjavíkur-
borgar fer borgarráð ásamt
borgarstjóra með framkvæmda-
stjórn málefna Reykjavíkur-
borgar. Eitt mikilvægasta verk-
efni borgarráðs er framkvæmda-
stjórn verklegra framkvæmda.
Það hlutverk sitt rækir borgarráð
m.a. með því að gera áætlanir um
allar verklegar framkvæmdir
borgarinnar. Það er gert í tengsl-
um við afgreiðslu fjárhagsáætlun-
ar á hverju ári. Borgarráð fylgist
síðan með gangi framkvæmda,
enda situr borgarverkfræðingur og
skrifstofustjóri hans alla fundi
borgarráðs. Allar ákvarðanir eru
því teknar í nánu samráði við
borgarverkfræðing.
Ailar verklegar framkvæmdir
tengjast að meira eða minna leyti
þeim stofnunum, sem tilgreindar
eru í tillögunni. Gangur verklegra
framkvæmda er eitt mikilvægasta
atriðið í daglegri fjármálastjórn
borgarinnar. Við Sjálfstæðismenn
töldum það því til óþurftar að
drepa á dreif stjórnun þessa
mikilvæga málaflokks. Að okkar
mati er framkvæmdaráðið óþarfa
milliliður. Það flækir ákvarana-
töku, torveldar fjármálastjórn og
e.vkur kostnað við stjórn borgar-
innar. Það er einungis silkihúfa
ofan á annars gott og afkastamik-
ið stjórnkerfi.
Það stjórnkerfi, sem við Sjálf-
stæðismenn höfum byggt upp hér í
Reykjavík, hefur miðast við það,
að ákvarðanataka gæti gengið sem
greiðast fyrir sig og að dagleg
fjármálastjórn tengdist sem mest
stjórn verklegra framkvæmda.
Þetta sáu m.a. útlendingarnir.sem
ég gat um í upphafi þessarar
greinar. Við þurfum að vísu ekki
neina tilsögn frá útlöndum í
þessum efnum, en í þessu tilviki
var gests augað þó glöggt, eins og
oft áður.
Þær hugmyndir, sem hinn nýi
meirihluti hefur um breytingu á
stjórnkerfinu, miðast allar að þvi
að draga úr afkastagetu stjórn-
kerfisins, bæta inn milliliðum og
auka kostnað við stjórnsýsluna.
Hið nýja framkvæmdaráð er stórt
skref í þá átt. Það er óþarfa
silkihúfa á stjórnkerfið.
Tugmilljóna rafmagnsreikningar
fiskvinnsluhúsa á Suðurnesjum
MORGUNBLAÐIÐ hafði sam-
hand við Suðurnesjamenn vegna
hótunar rafmagnsveitna ríkisins
um Iokun á ákveðna staði á
Suðurnesjum. Einnig ræddi blað-
ið við Hjörleif Guttormsson iðn-
aðar- og orkuráðherra sem kvað
ráðuneyti sitt hafa í síðasta
mánuði farið fj;am á að farið væri
mildum höndum um þessar raf-
orkuskuldir þar sem um væri að
ræða erfiðleika hjá fiskvinnslu-
húsunum. Kvað ráðherra engar
frekari óskir hafa komið til sín.
en benti hins vegar á að hótun um
lokun væri ekki óalgeng í sam-
handi við rafmagnsinnheimtu.
„Ef þetta mál tengist hins vegar
vanda fyrirtækja sem áttu að
geta hafið rekstur eftir fyrir-
greiðslu ríkisvaldsins, þá þarf að
skoða það mál í samhengi þótt
hitt sé ljóst að rafmagnsveiturnar
þurfa á sínu að halda.”
16 millj. kr. rafmagns-
reikningur fiskverkunar-
húsa í Njarðvík
Karl Albert Sanders bæjarstjóri
í Njarðvíkum sagði að þeir hefðu
fengið hótanir í þessum efnum
reglulega síðan í vetur. „Við eigum
hins vegar stórfé inni hjá fiskiðn-
aðarfyrirtækjunum, eða um 16
millj. kr. vegna raforku, en við
skuldum rafmagnsveitunum 10
millj. kr. Þessar 16 millj. kr. eigum
við hjá 4 fyrirtækjum og þar er
eitt fyrirtækið með 10 millj. kr.
skuld.“
Keflavík ekki í hópi
þeirra sem hótað er
Jóhann Einvarðsson bæjarstjóri
í Keflavík kvað þá ekki vera inni í
þessum hópi bæjarfélaga sem
fengi hótanir, því þeirra skuldir
væru ekki það miklar, en hins
Atkvæólsréttur starfsfólks:
Mikill vilji hjá
Alþýðuflokknum og
Alþýðubandalaginu
— segir Björgvin Guómundsson
„ÉG TEL að það eigi að
stefna í þá átt að veita
fulltruum starfsfólks í
stjórnum fyrirtækja at-
kvæðisrétt, þó ég sé ekki
alveg tilbúinn til að segja
til um hversu langan tíma
sú þróun ætti að taka. Ég
veit að hjá okkur og
Alþýðubandalaginu er
mikill vilji til að stíga
þetta skref og það kann vel
að vera að þessir tveir
flokkar vilji tafarlítið taka
undir tillögu borgarfull-
trúa Sjálfstæðisflokksins
um atkvæðisréttinn,“ sagði
Björgvin Guðmundsson
borgarfulltrúi Alþýðu-
flokksins er Mbl. spurði
hann álits, á því, að fulltrú-
um starfsfólks í stjórn
fyrirtækja yrði ekki aðeins
veitt aðild að stjórnarfund-
um með málfrelsi og
tillögurétti eins og meiri-
hluti borgarstjórnar sam-
þykkti á fundi á fimmtu-
dagskvöld heldur og með
atkvæðisréttL eins og
borgarfulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins lögðu til.
„Þessi tillaga sjálfstæðismann-
anna kom mér mjög á óvart,“ sagði
Björgvin. „Þeir hafa undanfarin ár
fellt allar tillösur um þátttöku
starfsmánnafulltrúa í stjórnar-
fundum en nú vilja þeir ekki bara
éinr. fulltrúa eins og hingað til
hefur, verið rætt um heldur tvo
með atkvæðisrétti. Ég vil nú leyfa
mér að kalla þessa tillögu þeirra
óáhyrgt yfirboð."
Mbl. tókst ekki í gær að ná tali
af Sigurjóni Péturssyni né
Kristjáni Benediktssyni vegna
þessa máls.
vegar kvað hann erfiðleikana, þ.e.
stóru tölurnar, vera í sambandi við
fiskvinnsluhúsin.
I Garðinum höfðum við sam-
band viú Guðberg Ingólfsson hjá
ísstöðinni og inntum álits hans á
þessum lokunarhótunum.
„Það er lítið um þær að segja,“
svaraði Guðbergur, „það eru geysi-
legir erfiðleikar að greiða þessar
rafmagnsskuldir og hjá okkur í
Isstöðinni erum við aðeins byrjað-
ir að höggva í þetta og munum
halda því áfram til þess að ekki
verði lokað. Þá hefur bankinnn
okkar hlaupið undir bagga eins og
þegar slík erfiðleikaaðstaða kemur
upp og á móti blæs.
Aðeins slurkar af og
til þetta árið
Undanfarin ár höfum við getað
haldið hreinum reikningum, en nú
eru þetta aðeins slurkar af og til
og heldur óhreint þetta árið. Við
erum því ekkert hissa á þessum
hótunum því við höfum ekki getað
staðið okkur nógu vel í að greiða
skuldirnar. Hins vegar hefur verið
mjög góð samvinna við þessa
menn og þeir eru áreiðanlega ekki
að gera það að gamni sínu að hóta
okkur lokun.
Þess ber þó að geta að t.d. við
höfum aldrei átt svona mikið af
freðfiski eins og nú á þessum tíma
árs. Það hefur reyndar litlu verið
skipað út síðan fyrir útskipunar-
bannið, en þá var að sögn kunn-
ugra tekið allt of mikið fyrirfram
og það hefur ruglað deilingunni
síðan. Þá spilar það einnig inn í að
við höfum ekkert saltað í sumar
végna erfiðleika á þeim vettvangi,
en alls eigum við nú í frosti 12—14
þús. kassa.“
eftir ÞÓRI S.
GUÐBERGSSON
því ekki feimin við að leika viö
börnin okkar og taka þátt í
hugmyndaflugi þeirra, sem oft
er svo einfalt og skemmtilegt.
Við skulum meira að segja
sleppa svolítið fram af okkur „
taumnum og reyna að lifa okkur
aftur inn í hugmyndaheim
þeirra og taka þátt í leikjum
þeirra af lífi og sál. Einlægni
þeirra og frumlegheit er oft með
eindæmum, gleði þeirra og sorg
eru svo heil og hrein — Það
liggur jafnvel við, að maður
skammist sín stundum fyrir það
að vera fullorðinn! (Vera sífellt
á varðbergi um hvað við getum
leyft okkur og hvað ekki!)
Listin aö hlusta
Það er eitt, sem mig langar til
þess að minnast á að lokunl.
Stundum hefur það verið sagt,
að fólk sé ekki einungis hætt að
tala saman, það er líka hætt að
hlusta almennilega hvert á
annað, þegar það hittist. Loks-
ins, þegar fólk mætist, talar það
annaðhvort um daginn og veg-
inn — eða hvorugur aðilinn má
vera að því að hlusta á hinn.
Hvort sem við umgöngumst
börn eða fullorðna, er nauðsyn-
legt, að við gefum okkur tírna til
þess að hlusta hvert á annað.
Börnin þurfa að fá tækifæri til
þess að spyrja og tala, þau þurfa
að fá tækifæri til þess að láta í
ljósi tilfinningar sínar með
ýmsu móti. Og þau þurfa að
finna, að við séum virkir
þátttakendur með þeim í öllu
því, sem þau spyrja um, eftir
því, sem við getum. Það er unnt
að hlusta á ýmsa vegu. Stundum
hlustum við með því að stein-
þegja, eins og t.d. þegar við
horfum á leikrit, sjónvarp eða
hlustum á fyrirlestur o.s.frv. En
þegar við hlustum á virkan hátt,
erum við þátttakendur í öllu því,
sem gerist. Ef við segjum t.d. við
barnið okkar: Manstu, begar við
heimsóttum dýrin á landbúnað-
arsýningunni? — Og barnið
svarar: ísinn! Þá höldum við
áfram með sömu hugsun, sem
barnið var byrjað á og rifjum
upp: Já, geitin tók ísinn af
stráknum, svo að hann datt á
jörðina. — Þá segir barnið:
gráta! — Og við svörum: Já,
strákurinn var svo leiður^ áð
hann fór að gráta. Svo tók pabbi
hans hann í fangið og huggaði
hann. —
Með því að bæta örlitlu við
hugsanir og tal barnanna, hjálp-
um við þeim til þess að hugsa
áfram, mynda nýjar setningar
og auka við orðaforða þeirra. Og
það er vert að geta þess, að
börnum líkar yfirleitt ekki við
langar ræður og orðskýringar.
Þau þurfa að fá tíma til þess að
hugsa, melta það, sem sagt er,
bæta við og leika sér með orð og
hugsanir. Þeini finnst þetta
nefnilega spennandi og oft
skemmtilegúr leikur og þess
vegna getum við einnig snemma
byrjað að lesa fyrir þau meðan
þau sitja í fangi okkar, rabbað
við þau í ró og öryggi og veitt
þeim þann tíma, sem þau þurfa.
— Börn þroskast mismun-
andi hratt og byrja áð tala á
mismunandi aldri, engir ein-
staklingar eru nákvæmlega eins.
Sértu hins vegar í vafa um,
hvort barn þitt heyri illa, eða
byrji að tala óvenju seint,
nefndu það þá við lækni eða í
ungbarnaeftirlitinu, á heilsu-
gæzlustöó o.s.frv. Láttu það ekki
dragast of lengi.
— Á heimilinu festir barnið
oftast öruggastar rætur. Það er
því mikilvægt, að foreldrarnir
geti veitt þeim þá hlýju, þann
kærleika, uppörvun og um-
hyggju, sem þau þurfa á að
halda á fyrstu æviárum sínum.
„Máliö“ fjallar um okkur
og heim okkar ...
Stundum gleymist það í um-
ræðum um samskipti foreldra
og/eða fullorðinna og barna, að
umhverfið getur einnig átt sinn
þátt í að móta málfar þeirra og
þroska, hvetja þau til spurninga
og áframhaldandi rannsóknar.
Ef vettvangur þeirra er þröngur
og veitir þeim litla möguleika á
vórulegum samskiptum við leik-
félaga, eru minni líkur til þess
að þau læri fljótt að tala eða
auki orðaforða sinn. Ef fjöl-
býlishúsin eru fjölmenn, leik-
vangar litlir, engir möguleikar
til samskipta nema rétt í
þröngum lyftum, gefur auga
leið, að slíkt umhverfi hvetur
ekki börnin til forvitni, rann-
sóknar, umhugsunar og spurn-
inga, sem leiða af sér samtöl og
viðræður ásamt útskýringum og
meiri samskipti.
Börnin þurfa nauðsynlega að
komast í samband við foreldra
sína og þeir við börnin sín,
börnin við systkin sín og leikfél-
aga o.s.frv. Þegar barnið fer í
leikskóla eða forskóla í fyrsta
sinn, reynir á, hvenig því gengur
að komast í samband við félaga
sína, hvenig það þroskast
félagslega og hvernig samskipti
þess ganga við annað fólk.
Og til alls þessa notar barnið
málið m.a. Það talar sig áfram,
það gerir sig skiljanlegt með
orðum (oft líka með látbragði,
svipbrigðum, hreyfingum og
öðru), það setur fram óskir og
bænir, það lætur í ljósi gleði og
sorg, reiði og hamingju o.s.frv.
Strax þegar barnið er nýfætt
bregst það mismunandi við þeim
hljóðum, sem það heyrir kring-
um sig. Nýfætt barn þarfnast
einhvers, sem talar við það, svo
að það öðlist öryggi og komist í
samband við einhvern.
Strax í upphafi er því gott, að
einhver sitji öðru hverju við
rúm þess, ræði við það í mildum
tóni, rauli fyrir það og syngi til
skiptis. Það líða heldur ekki
margar vikur, þangað til börnin
fara að svara tali okkar og
tónum með ýmsum hætti, og
láta íljósi, hvernig þeim sjálfum
líður. Málið fjllar nofnilega
ætíð um okkar sjálf og þann
heim. scm við lifum í. Það
fjallar um hvernig okkur líður
og við spyrjum, hvernig því
líður, hvort það sé svangt, hvort
það sé blautt, það sé með
tannverki eða magaverki o.s.frv.
Börnin heyra orðin, sem við
segjum eða heyra, að við erum
að tala, og smám saman lærir
það að skilja, hvað orðin þýða og
hveða merkingu þau hafa.
„Málið
fjallar um
okkur
og heim
okkar
Tæpitunga og
hæfileikinn
til pess að skilja
Flestir eru á sama máli’ með
það, að þess vegna sé engin þörf
á því að tala neina tæpitungu
við börn. Við heyrum foreldra
oft segja eitthvað á þessa leið:
„Gói dáku babba goma dax“ eða
„Lilli krútt goma til mömmu og
dúlla í doppinn" o.s.frv. Stund-
um heyrum við líka í hljóðvarpi
eða sjónvarpi, að sögumenn og
þulir nota sérstakt orðalag eða
sérstakt tónfall, þegar þau beina
orðum sínum til barna, og getur
það stundum virst næsta kátlegt
að hluta á slíkt.
Þetta þýðir þó ekki, að við
tölum aldrei öðru vísi við börn
og notum aldrei slíkt mál til
gamans. Við notum mismunandi
orðalag við börn allt eftir því á
hvaða aldri þau eru, en reynum
alltaf að taka þau alvarlega og
gleymum því ekki, að hæfiloiki
þoierra til þoss að skilja or
miklu meiri en hæfiloikinn til
þess að tala. mynda orð og
setningar.
Ég get ekki látið hjá líða að
nefna hér eitt atriði í sambandi
við samræður við börn. Stund-
um hef ég tekið eftir því þegar
fullorðið fólk heilsast, og er með
börn með sér — eru margir sem
sjá varla börnin. Þeir eru mest
uppteknir af sjálfum sér. Og
jafnvel þó að þeir heilsi börnun-
um og segi: „Mikið var gaman að
sjá þig“ eða „En hvað Tóta litla
hefur stækkað mikið“ eða eitt-
hvað í þessa áttina, þá horfir
það á fullorðna fólkið moðan
það or að tala við hörnin!
Samveran er dýrmætur
tími
Mörgum börnum finnst þetta
pirrandi og taka upp á ýmsu til
þess að vekja athygli á sér. Við
getum líka reynt að setja okkur
í þeirra spor og ímynda okkur,
hvernig það væri að koma í
heimsóknir þar sem væri aldrei
tekið eftir okkur og fólkið hefði
miklu meiri áhuga á öllum
öðrum en okkur. Börn oru
lifandi vorur. það þarf að taka
þau alvarlega og gofa þeim
gaum. Þau þurfa sinn tíma —
og gleymum því ekki: Það er
ekki eins og það sé verið að
þvinga þessum samvistum við
þau upp á okkur. Því betri og
meiri tíma, sem við gefum okkur
meö börnum okkar, uppgötvum
við fljótt, að það erum ekki bara
við, sem erum að kenna þeim
eitthvað um veröldina í kringum
okkur, heldur erum við að
upplifa hluti saman, uppgötva
ný atriði í sameiningu. Og
samveran verður okkur dýr-
mætur tími, sem við vildum alls
ekki missa af, samvera, sem
eykur hamingju okkar og veitir
lífinu enn meira gildi. Verum