Morgunblaðið - 12.11.1978, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. NÓVEMBER 1978
li
ForstiiAumenn Pharmacos. frá vinstri: Otto B. Ólafsson yfirmaður söludcildar. stjórnarformaðurinn dr.
Sverrir Mannússon. framkva'mdastjórinn Steinar Berg Björnsson, framleiðslustjórinn Guðmundur
Steinsson ok yfirmaður na'ðaeftirlitsdeildar Jón Berjtsson. Ljósm. Kristján.
Sambœrilegt inn-
lent sérlyf verður
hetmingi ódýrara
Lyf eru orðin daglegt brauð í
nútíma þjóðfélagi, ef svo má að
orði komast. Lyfjakostnaður
hleypur á ári hverju á milljörð-
um á Islandi. Hvernig að
þessum málum er staðið skiptir
því ekki aðeins einstaklingana
miklu, heldur líka þjóðfélagið í
heild. Innlend lyfjaframleiðsla,
sem nýtur vinnuafl og þekkingu,
í sjálfu landinu, sparar tugi eða
jafnvel hundruð milljóna og það
í gjaldeyri. Aður fyrr var
innlend Iyfjaframleiðsla alfarið
í höndum lyfjabúða, en fer nú að
mestu fram í lyfjagerðum.
Þeirra stærstar eru Lyfjaversl-
un ríkisins og Pharmaco hf.,
sem er í eigu lyfjasala og
lyfjafræðinga og er þjónustu-
stofnun við apótekin.
A þessu ári hefur Pharmaco
h.f., verið að undirbúa
skráningu á lyfinu diazepam,
sem er sama lyfið og hið mikið
nýtta valíum. I umræðum í
blöðum kom fram fyrr á árinu
að það gæti orðið all miklu
ódýrara en hið innflutta valíum.
Aður en hægt er að hefja
framleiðslu á slíku lyfi, verða að
fara fram umfangsmiklar og
vandasamar prófanir og saman-
burður á verkunum lyfjanna á
fólk. Slíkan samanburð hefur
Rannsóknastofa í lyfjafræði í
Háskóla íslands í þessu tilviki
tekið að sér að gera á erlenda
lyfinu valíum og íslenskum
töflum, sem innihalda hið virka
efni diazepam. Er prófunum nú
lokið og verið að ganga frá
skýrslugerð. Sagði prófessor
Þorkell Jóhannesson frétta-
manni Mbl., er spurðist fyrir um
niðurstöður, að þeim yrði skilað
til Pharmaco, en allt vriðist
benda til að lyfin væru fyllilega
sambærileg. Sagði hann að
rannsóknastofan gæti í framtíð-
inni annað 1—2 slíkum prófun-
um á lyfjum á ári hverju.
Þetta varð tilefni þess, að
fréttamaður Mbl. lagði leið sína
í Pharmaco h.f., sem er til húsa í
Skipholti 27, og úr því varð
Ilin ntikla sjálívirkni í Pharmaco vekur athygli. Á sí. sumri var komið
þar upp vélasamstæðu. sem getur pakkað allri framleiðslu
fyrirtækisins í neytendaumbúðir. sú eina í landinu. bar renna
töflurnar í glösin. sem lokast og miðar límast á. án þess að
mannshöndin komi nærri. — Gumundur Steinsson stendur við vélina.
langt og fróðlegt spjall við
forráðamenn fyrirtækisins, og
skoðunarferð um fyrirtækið í
þeirra fylgd.
Framkvæmdastjóri Pharmaco
er Steinar Berg Björnsson og
stjórnarformaður dr. Sverrir
Magnússon, lyfsali í Hafnar-
firði. Mjög skýr mörk eru á milli
yfirráðasvæða hinna ýmsu
deilda, en það tryggir öryggi á
slíkum stað. Framleiðslustjóri
er Guðmundur Steinsson, yfir
rannsóknastofu og gæðaeftirliti
ræður Jón Bergsson og söludeild
Ottó B. Ólafsson.
Það koma fljótt á daginn við
göngu um fyrirtækið að þar
skiptir þrifnaður og eftirlit
höfuðmáli. Efni og framleiðsla
eru margprófuð á öllum stigum
framleiðslunnar. Eftirlit með
innkeyptum efnum er slíkt, að
enginn hefur aðgang að þeim
annar en yfirmaður rann-
sóknarstofu fyrr en búið er að
sannreyna að efnið sé í raun það
sem það á að vera. Fljótlega
komum við á göngu okkar að
áfyllingarherbergi fyrir stungu-
lyf, sem sérstakar reglur gilda
um, varðandi sótthreinsun og
loftræstingu. Þessu áfyllingar-
herbergi fylgja sérstakir
búningsklefar og verður starfs-
fólk að skipta um vinpufatnað
áður en farið er inn á þetta
vinnusvæði. Sérstakt eftirlit er
haft með heilsu starfsfólks þess,
sem vinnur við áfyllingu
stungulyfja, en jafnframt hefur
trúnaðarlæknir fyrirtækisins
reglulegt eftirlit með heilsu
annars starfsfólks.
Annað, sem athygli vekur, er
hin mikla sjálfvirkni sem þarna
er komin, enda frumskilyrði
þess að íslensk lyfjaframleiðsla
eigi sér einhverja framtíð, að
hægt sé að fjárfesta í vélum, að
því er Steinar Berg tjáir okkur.
A s.l. sumri kom Pharmaco sér
upp vélasamstöðu, sem getur
pakkað allri framleiðslu fyrir-
tækisins í neytendaumbúðir og
er þetta eina sjálfvirka s5m-
staðan hér á landi. Þar má sjá,
hvernig töflurnar renna í glösin,
sem er lokað og miðar límast
síðan á án þess að mannshöndin
komi þar við'. Glösunum er síðan
pakkað í plastumbúðir. I töflu-
deild fyrirtækisins eru fjórar
töfluvélar og geta þær með
fullum afköstum* framleitt
60—70 þúsund töflur á klukku-
tíma. Afkastageta töfludeildar-
innar er því mun meiri en þörf
er fyrir til að fullnægja núver-
andi framleiðslu. Á öðrum stað
stönsum við hjá vél, sem húðar
töflurnar. I lokuðum klefa fer
fram blöndun og fylgdarmenn
okkar útskýra að lyfjaefnin
þurfi meðferð af ýmsu tagi áður
en hægt er að framleiða úr þeim
töflur. Saman við þau er bland-
að fylliefnum, bindiefnum og
renniefnum til þess að gera þau
hæf ,til töflusláttar. En hver
skammtur er prófaður í rann-
sóknarstofu. I rannsóknarstof-
að byggja upp fyrirtækið og
hefur nær allur ágóði verið
lagður í þá uppbyggingu. Eru nú
um 70% af söluverðmæti inn-
flutt lyf, en um '30% innlend
framleiðsla. Töfluframleiðslan
hefur verið að flytjast úr
apótekum til fyrirtækisins, þar
sem hún getur verið í fullkomn-
ara horfi. — Við erum sífellt að
afla okkur tækja og höfum
komið upp rannsóknastofu, sem
við teljum bráðnauðsynlega,
sagði Sverrir. Nú er Pharmaco i
þriðja húsnæðinu frá því það
var stofnað og er að sprengja
það utan af sér. En mikill áhugi
er á að komast í nýtt og stærra
húsnæði, þar sem öll starfsemin
gæti verið á einni hæð og hægt
væri að koma við meiri hag-
fræðingu.
— En okkar framtíð er undir
því komin hvaða stefnu núver-
andi ríkisstjórn tekur, bætti
hann við. Við höfum alltaf átt í
erfiðleikum með að taka
ákvarðanir vegna þess að við
höfum ekki vitað hver stefnan
verður og hvaða hlutverk okkar
er ætlað. Samvinna við heil-
brigðisyfirvöld hefur verið mjög
góð og höfum við ávallt verið
reiðubúnir til samstarfs um
þessi mál. Óvissan um fram-
tíðarskipulag þessara mála háir
okkur mjög við ákvarðanatöku
um fjárfestingu og uppbygg-
ingu, enda markaðurinn ekki
stærri en það að við getum ekki
keppt við ríkisfyrirtæki í fjár-
festingu. Við eigum á að skipa
mjög vel menntuðum lyfja-
fræðingum, og við lítum svo á að
þá menntun beri að nýta betur
en nú er gert. Raunar væri mjög
tímabært að gera úttekt á
innlendri lyfjaframleiðslu í
heild og hagkvæmni hennar. En
við bíðum semsagt átekta.
t Um helmingur
töfluframleiðslunnar
I skoðunarferðinni um verk-
smiðjuna hefur verið upplýst að
Pharmaco framleiðir um
helminginn af þeim töflum, sem
framleiddar eru hér á landi, en
áætluð framleiðsla fyrirtækis-
ins er um 30 milljónir í ár.
Framleiddar eru um 130 töflu-
tegundir. Einnig eru framleidd
stungulyf í glerhylkjum. Á
undanförnum árum hefur sú
framleiðsla verið meiri en áður,
því mikið er framleitt fyrir
Lyfjaverslun ríkisins, sem er að
bygfíja upp hjá sér.
Nú kann sú spurning að vakna
hvaða lyf séu notuð, erlend eða
innlend og hver ákvarði það. —
Lyfjasala er að því leyti
frábrugðin sölu á öðrum vörum,
að framleiðandinn hefur mjög
takmörkuð áhrif á hvað er
notað, en við verðum að uppfylla
þær kröfur, sem læknar gera til
lyfjaúrvals á hverjum tíma. Og
hvað verðlag snertir ráðum við
heldur engu, því það er ákvarðað
af lyfjaverðlagsnefnd. Hún
Heimsókn í lyf jafyrirtæki apótekara Pharmaco h.f.

Rannsóknastofan í Pharmaco. sem sett var upp á árunum 1970—71
hefur verið vel búin tækjum. bróun í rannsóknum og prófunum í
samhandi við lyf eru mjög ör. Lyfjafra'ðingarnir Guðmundur
Steinsson og Sveinn Sigurjónsson í rannsóknastofunni.
unni var nú verið að prófa
B-vítamintöflur, sem þá stund-
ina var verið að framleiða. —
Þannig er hægt að rekja hvern
framleiðsluþátt til enda, ef
ástæða þykir til, sagði
Guðmundur Steinsson.
t Okkur ber að nýta
menntun lyfjafræðinga
Fyrirtækið Pharmaco var
stofnað í febrúarmánuði 1956
sem innkaupasamband
apótekara, til að leysa úr
vandræðum á innflutningi lyfja,
að því er Sverrir sagði. En 1963
var þar efnt til innlendrar
lyfjaframleiðslu. Stóðu í fyrstu
16 apótekarar að fyrirtækinu, en
nú eru velflestir lyfsalar hlut-
hafar í því, svo og lyfjafræðing-
ar, og eru hluthafar alls 49
talsins. Hafa allir hluthafar að
sögn Sverris verið samtaka um
gefur út lyfjaverðskrá, sem allir
verða að fylgja. Lyfjaverð hefur
raunar alltaf verið ákvarðað af
heilbrigðisyfirvöldum.
Við Trekari umræður um
útskýringar komumst við að
þeirri niðurstöðu að helst sé það
tryggingakerfið, sem geti haft
stýrandi áhrif á lyfjanotkun og
geri það. Áður voru lyf greidd að
hluta af tryggingakerfinu, að
hálfu eða þremur fjórðu. Núna
er sá háttur á hafður, að
sjúklingurinn greiðir ákveðna
upphæð, 325 kr. fyrir innlent lyf
og 650 fyrir erlent, óháð magni.
Þetta fasta gjald hefur orðið til
þess að skammtarnir af hverju
lyfi hafa stækkað svo
sjúklingurinn fái sem mest fyrir
sitt fé, en það gengur að vissu
leyti í öfuga átt, því við það
skapast viss hætta á að lyf fari
að safnast upp á heimilum. Slíkt
_er ekki aðeins sóun, þegar