Morgunblaðið - 12.11.1978, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. NÓVEMBER 1978
29
þeir um og gera lögtak í því sem
þeir telja verðmætast og hafa
ástæðu til að ætla að manninum sé
sárast að missa. Það er þeirra
réttur. Hann verður maður að
hafa af þeim.
Ég reigði mig fyrst — en áttaði
mig svo.
En nú máttu ekki halda að ég sé
skuldseigur eða það sem verra er:
óreiðumaður. Börn fyrri konu
minnar fengu húsið sem ég átti og
ég gekk þar frá snauður, í
fötunum, sem ég stóð í — og börn
seinni konunnar fengu allt sem til
var þegar móðir þeirra dó, og
þegar ég seldi þessa einu eign sem
eftir var — eða réttara sagt var
tekin eignarnámi af mér — í
Garðahreppnum — þá lét ég
andvirði hennar renna að mestu til
barna minna.
Ég á ekkert nema lífið — og
bækurnar mínar.
Sumir eiga minna.
Aö sneiða fyrir strá
Hvirfilvindar fóru stundum um
sveitina, tóku upp sátur og þeyttu
þeim út í hafsauga. Hermann
Davíðsson í Skuggahlíð kippti sér
ekki upp við smámuni. Eitt sinn er
Hermann að heyja með sínu fólki í
slíkum vindi inná Oddsdal og það
sér hvernig sátur skrúfast upp í
himininn þannig að ekki er urmull
eftir af þeim. Hermann leit ekki
einu sinni upp.
Þetta var nú ljótan, segir fólkið.
Hvað? spurði Hermann.
Nú -r- hvirfilvindurinn sem var
að skrúfa upp heyið. Sástu hann
ekki?
Nei, sagði Hermann hægt. Ég
fann að vísu að hann var að koma,
en ég sneyddi fyrir puntsrá og
slapp þannig við hann.
Austfirðingar voru margir
meinfyndnir og eru enn. Arni í
Grænanesi, sá sem kvað upp
Salómonsdóminn: „Þegar tveir
brúka gat“ og sagt er frá í fyrra
bindi var á gamalsaldri, farinn að
sjá illa, svo ekki sé meira sagt, dró
annað augað í • pung — svona
sjáðu? Loks fór hann til Reykja-
víkur að láta augnlækni líta á
augað, líklega farið til Björns
Ólafssonar, og þegar Björn hefur
skoðað Ár»a, segir hann honum að
hann sé steinblindur á öðru auga.
Það getur ekki verið, sagði Árni.
Þau eru bæði jafngömul.
íslendingurinn
getur allt
Ólafur Thors var í sérflokki í
íslenskri póiitík. Engum líkur.
Hann ber höfuð og herðar yfir alla
stjórnmálamenn síðari áaratuga.
Hann skynjaði þjóðarsálina uppúr
og niðurúr, alveg frá toppi og
niður í botn.
Ég gleymi ekki miklum átökum
sem urðu í flokksráðinu kringum
1946, minnir mig. Þá var komið
tómahljóð í ríkiskassann og þurfti
aðgrípa til kjaraskerðinga.
Ég gleymi aldrei sjónarmiði
Ólafs.
Við byrjum ofan frá, sagði hann,
byrjum á heildsölunum, tökum
kúfinn af þeim, réttum hallann
þannig. Það skilur fólkið.
Menn ráku upp ramakvein:
Heildsalarnir og kaupmennirnir
eru mergurinn í flokknum, öflug-
ustu stuðningsmenn okkar.
Það verður að taka peningana
þar sem nóg er til af þeim, sagði
Ólafur. Það skilur fólkiö.
Kaupmennirnir eru okkar bestu
stuðningsmenn, þetta fer með
flokkinn, sögðu hinir. Hvað um
fylgið?
Það verður að ráðast, sagði
Ólafur og var reiður.
Það varð hávaðarifrildi — og
Ólafur var borinn ráðum.
Eftir að Danmörk var hernumin
kreppti svo að Færeyingum að þeir
voru á góðri leið með að leggja upp
laupana. Þá björguðu Islendingar
þeim. Ég átti sæti í nefndinni sem
samdi við þessa frændur okkar.
Við leigðum af þeim allan skútu-
flota þeirra eins og hann iagði sig;
og skúturnar sigldu inn á hverja
krummavík á Islandi, keyptu fisk í
sig og sigldu með hann.
Ólafur Thors var þá atvinnu-
málaráðherra, gott ef hann var
ekki forsætisráðherra líka, og
dagskipan hans til okkar sem í
nefndina vorum skipaðir var
eitthvað á þessa lund: Færeyingar
eru eina þjóðin sem lítur upp til
okkar og þeir eru í kröggum og við
skulum reynast þeim eins og
frændur og menn. Gerið allt fyrir
þá sem á okkar valdi er.
Agnar Klemenz Jónsson var
formaður nefndarinnar og aðrir í
henni, fyrir utan mig, Davíð
Ólafsson. Lúðvík Jósefsson, Jak-
ob Ilafstein — og danski
sendiherrann Fontayne.
Svo þegar búið var að semja var
haldin fræg veisla í Oddfellowhús-
inu, Færeyingaveislan, sem öll
Reykjavík vissi af. Nokkrir ráð-
herrarnir íslensku mættu og fær-
eyska samninganefndin og sú
íslenska og fleira fólk.
Óli Thors lék á alls oddi, hann
drakk aldrei annað en viskí, leit
ekki við borðvínum, byrjaði á
viskíi strax með forréttinum og
endaði á viskí. Lúðvík bragðaði
ekki áfengi, Finnur Jónsson senni-
iega ekki heldur, a.m.k. er mér
minnisstætt hve þurrpumpulegur
hann var. Brynki var miklu betri.
Það var ógleymanlegt að heyra þá
talast við — þegar tár var komið í
þá — Ólaf og Brynjólf.
Þessa veislu bar uppá ársbind-
indi sem ég fór í, var þá orðinn
þreyttur á öllum þessum helvítis
flokksveislum.
Nú, svo var sungið, spilað og
dansaö þarna. Mest var gaman af
færeysku dönsunum sem Islend-
ingar tóku einnig þátt í — sumir
kátlega.
Klukkan eitthvað að ganga eitt
er ég að væflast frammi í anddyri
og þá rekst ég þar á Ólaf og er fart
á honum. Hann virðir mig fyrir
sér, segir svo agndofa:
Hvað er að sjá þig, maður?
Finnst þér ég eitthvað torkenni-
legur?
Já — þú ert ófullur. Þú ert
alsgáður.
Það er rétt, sagði ég.
Þú mátt ekki vera hér stundinni
lengur, þú verður að fara, sagði
Ólafur.
Gott, sagði ég. Ég er feginn að
losna.
Og þar með fór ég.
Liðamót
Kratarnir gátu verið erfiðir —
en þó voru þeir hátíð borið saman
við kommana, kommar og hippa-
lýður, þetta er allt sama tðbakið,
iandleysingjar, þvælandi einhverj-
ar kennisetningar sem ógerningur
er að koma heim og saman við
mannlegt eðli. Framsókn orðin
grómtekið íhald að miklum meiri-
hluta, ef hún vildi bara tannast
við það.
Og Sjálfstæðisflokkurinn? Hann
er orðinn meingallaður og þarf
endurskipulagningar við. Endur-
reisnaraflið sem þjóðina vantar
blundar samt í honum. Flokkinn
vantar bara liðamótamikinn mann
til að virkja það afl — og kannski
er hann einhvers staðar að klekj-
ast upp í hópi yngri mannanna. Ég
ætla bara að vona það. Ella verður
búið að afsiða þessa þjóð með öllu
um aldamótin, kalla það gott ef
hér verður töluð íslenska þegar
kemur fram á næstu öld.
Ég tjái mig kannski nánar um
þessi atriði í bókarlok. Hef ekki
þrek í það þessa stundina; þægi-
legast væri auðvitað að leiða það
hjá sér, loka augunum.
Ég er að koma að honum Geir
Zoega.
Ég var hægri hönd hans í
stríðinu.
NÁTTÚRUSKOÐUN NEÐANSJÁVAR
Köfunarbúnaður
Úrval
tegunda
KOMIÐ
HRINGIÐ
SKRIFIÐ
MYNOAMÓT