Morgunblaðið - 14.01.1979, Blaðsíða 21

Morgunblaðið - 14.01.1979, Blaðsíða 21
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. JANUAR 1979 21 Hvernig í ósköpunum eiga menn að geta hreyft sig ef ríkið hirðir jafnóðum 80,90 eða jafnvel 105% af tekjum þeirra? (Sjá: Svíþjóð/ skattar) Hinn frægi bandaríski hagfræð- ingur Milton Friedman sagði aðspurður um þetta í sjónvarps- viðtali, að „helzta ráðið við þessu, og gildir alls staðar, er að auka ráðstöfunarrétt þegnanna yfir tekjum sínum, losa um tök ríkis- ins. Hvernig í ósköpunum eiga menn að geta hreyft sig ef ríkið hirðir jafnóðum 80, 90 eða jafnvel 105% af tekjum þeirra?" Síðast talda talan kann að virðast ótrúleg. En þess er skammt að minnast að hinn frægi barnabóka- höfundur Astrid Lindgren upp- lýsti það fyrir nokkrum árum, að hún væri farin að greiða 102% skatt „af“ tekjum sínum. Skattar fara stighækkandi í Svíþjóð, Lind- gren hafði bæði föst laun og tekjurnar af bókum sínum og var þá komin þar upp í skattstiganum að tekjurnar hrukku ekki lengur... Milton Friedman kvað það vel gerlegt að lækka skattana í Svíþjóð og losa um tök ríkisins. Tdann benti á það, að ríkið hefði ekki alveg jafntraust tök á mál- unum og virtist á yfirborðinu. Svíar væru nefnilega orðnir út- smognir í því að fara kringum lög og reglur. Það væri vitanlega mjög ólánlegt, þegar svo væri komið að allur almenningur sæi sér hag í því að brjóta lögin, en þannig færi jafnan þegar ríkið gerðist of aðgangshart. Kvað hann skynsam- legra að ríkið drægi úr útgjöldum og lækkaði skatta en bíða þess að almenningur yrði svo útfarinn í sakttalögunum að hann gæti sjálfur lækkað skatta sína óbeint... Fyrirætlanirnar um nýju skatt- ana sem getið var í upphafi, þ.e. skatta á tómstundagaman og þar fram eftir götunum hafa þegar vakið nokkur mótmæli. Að vísu er heldur ósennilegt, að komi til almennrar „uppreisnar" skatt- greiðenda eins og í Kaliforníu ekki alls fyrir löngu. En Svíar eru skattþreytt þjóð orðin, og það er ekki útilokað að skattarnir á tómstundaiðju fylli mælinn. - HARALD MÖLLERSTRÖM. harðstjórn á vinnustað, ósanngirni yfirmanna, óþægilega vinnu- aðstöðu, kvíða um uppsögn at- vinnu og fleira í þeim dúr. Nefndi hann ýmsar kannanir þessu til stuðnings, þ. á m. eins sem fram fór í Vestur-Þýzkalandi. Þar kvörtuðu hvorki fleiri né færri en tvær milljónir manns um streitu vegna óþægilegrar vinnuaðstöðu. I annarri könnun kvartaði helming- ur aðspurðra um óþægiindi vegna ólánlegra vinnustellinga o.s.frv. Nú hefur ýmislegt verið gert til þess að bæta aðstæður á vinnu- stöðum hér og hvar um heiminn. Hætt er þó við því að enn verði um sinn milljónir manna að þola streitu af völdum þeirra atriða sem talin voru hér að framan, eins og bent var á á ráðstefnunni í Genf. í fyrsta lagi háttar svo til víða um lönd að margt er meira .knýjandi en létta streitu af vinnandi mönnum. Þeir hafa t.d. alls ekki atkvæðisrétt í eigin málum víða, En þar sem betur gerist er líka ýmislegt í veginum: t.a.m. munu menn fremur þola streitu og ails kyns óþægindi við og af vinnu en eiga á hættu atvinnuleysi. Og þau lönd eru ekki ýkja mörg, jafnvel ekki í Evrópu, þar sem atvinna er almenn og stöðug. - IAINGUEST. Detta gerðistflíke .... Þetta vanalega Önnur tilraun nokkurra sovéskra borgara til pess aö stofna óháð verkalýðsfélag hefur nú verið kæfð í fæðingu, að pví er segir í frétt í The Guardian. Að minnsta kosti fimm af átta stjórnarmönnum „Almenna verkalýðsfélagsins" sitja Þegar bak við lás og slá. Hér er listinn: 1) Yovgeni Nikolayev líf- fræðingur. Úrskurðaður á geð- veikrahæli. 2) Vladimir Skvirsky jarðfræðíngur. Sakaður um bóka- stuld úr bókasafni og fangelsaður í Butyrki-fangelsinu í Moskvu. 3) Valeria Novodvorskaya safnvörður (hennar hefur fyrr verið getið í Þessum dálkum). Handtekin Þann 25. nóv. síðastliöinn og send á geðveikrahæli. Hún hefur tvívegis verið fangelsuö áður, í annað skiptiö fyrir að dreifa flugriti Þar sem innrásin í Tékkóslóvakíu ’68 var fordæmd. Hefur ennfremur Þraukaö hungurverkfall á geð- veikraspítala í Moskvu. 4) Vladimir Borison. Handtekinn, en að ööru leyti er fátt vitað um afdrif hans. 5) Lev Volokhonsky. Hann á lögheimili í Leningrad, en var handtekinn í Moskvu 2. nóvember sl. og fluttur til Leningrad á peirri forsendu, að hann hefði farið paðan án heimildar stjórnvalda. Varöliðarnir, sem gættu hans á leiðinni slepptu honum úr sinni vörslu þann 4. nóvember, en hann var samstundis handtekinn að nýju og ákæröur fyrir brot á umferðarlöggjöfinnil ' Æskan & eitrið Hundruð púsunda barna eru eiturlyfjaneytendur og talan fer sífellt hækkandi aö pví er segir í skýrslu sem fíkniefnadeild Sameinuðu pjóðanna hefur tekið saman af tilefni barnaárs. í skýrlunni segir orðrétt: „í gervallri mannkynssögunni hafa aldrei jafn mörg börn haft nautnalyf um hönd...“ Yfir ein milljón barna býr í „gullna príhyrningnum" svokallaöa (Burma-Thailand-Laos) par sem mæður peirra erfiða allt að átján stundir á dag á ópíumökrunum. í Perú, par sem liðlega hálf önnur milljón manna japlar á sex Þúsund tonnum af blöðum kókaínjurtarinnar á ári hverju, er eitt af hverjum fimm skólabörnum háð fíknilyfjum af einhverju tagi. Við könnun í Þremur borgum í Colombíu komu 130.000 komungir eiturlyfjaneytendur í leitirnar. í hinum vestræna heimi ánetjast síðan jafnvel ófædd börn ýmiskonar fíkniefnum ef móöirin neytir Þeirra. Eða eins og segir í fyrrgreindri skýrslu S.Þ.: „Börnin eru ekki fyrr komin í heiminn en Þau fá að reyna Þaer skelfilegu Þjáningar sem eiturlyfjasjúklingar mega Þola Þegar eitriö er tekið frá Þeim.“ Góður bissnes Nokkrir af höfuðpaurunum í Water- gate-hneykslinu illræmda eru orðnir vellríkir á öllu saman. Bob Haldeman (myndin), sem var látinn laus úr fangelsi núna um hátíðarn- ar, er talinn hafa grætt sem svarar 160 n^illjónum króna á bók sinni um ár sín í Hvíta húsinu. John Dean, einn af lögfræðilegum ráðgjöfum Nixons forseta og sá fyrsti af trúnaöarmönnum hans sem leysti frá skjóöunni, hafði Þegar síðast fréttist hagnast um góöar 320 milljónir á skrifum sínum og fyrirlestrum um Watergate-málið. Og John Ehrlichman, sem ásamt Haldeman var nánasti samstarfsmaður Nixons, er Þegar talinn um 130 milljónum ríkari vegna bókar sinnar: Bak við lokaðar dyr í Washington. — Eins og oft vill verða hafa vikapiltar forkólfanna orðið áberandi verr úti, í Þessu tilviki mennirnir sem hleyptu öllu af stað Þegar Þeir brutust inn í Watergate. Tveir starfa nú hjá heilbrigðiseftirlitinu og einn stundar bílasölu, og sá fjórði vinnur fyrir sér pótt ótrúlegt sé sem — lásasmiður! Og Nixon sjálfur? Eins og menn muna fríaðí Ford hann fyrir fullt og allt af allri ábyrgð af Water-gate. Og aö mati Þeirra manna sem gerst Þekkja til er forsetinn fyrrverandi búinn að öngla saman um hálfri Þriðju billjón króna síðan hann hvarf nauðugur maður úr Hvíta húsinul Fuglarnir eru flognir Eflaust fá einhverjir makleg málagjöld austur í íran fyrir að mata krókinn í skjóli keisaravaldsins, en býsna margir munu samt sleppa, af Þeirri einföldu ástæöu að Þeim fannst vænlegast að forða sér Þegar fyrir áramótín og voru Þá að sjálfsögðu búnir að koma misjafnlega fengnum auðæfum sínum úr landi. Til dæmis upplýstu erlend blöö í byrjun desember aö írönsk stjómvöld hefðu látið semja lista með 144 auökýfinga af bðum kynjum sem Þá voru búnir aö koma jafnviröi hvorki meira né minna en 4.2 billjóna dollara til geymslu erlendis. Listinn tíundaöi einungis Þá írana sem höfðu látið yfirfæra að minnsta kosti 1.4 milljónir dollara, en eins og heildarupphæöin sýnir voru flestir sem drjúgt stórtækari. Þannig var hershöfðingi einn nafngreindur með 17 milljóna yfirfærslu, háttsettur lögreglumaður var hlaupínn með 19 milljónir og fyrrum mikilsvirtur ráðherra* vafr skrifaður fyrir 40 milljónum sem honum fannst betur geymdar í útlandinu. Hugsanaf jötrar | Leyfa Marx en bannfæra Emmanuellu Nú er hafin í Argentínu mikil krossferð gegn „niðurrifsöflum" og „ósið- legum“, nema hvorttveggja séu í bókmenntum og listum og reyndar hvar sem þau kunna að skjóta upp kollinum. Hafa yfirvöld gengið rösklega fram í baráttunni og eru t.d. þegar búin að banna á annað hundrað bóka. Óttast nú ýmsir að upp sé að renna kúgunartíð meiri en komið hefur frá því á fyrstu stjórnarárum Peróns fyrrum ein- valds. Hafa þó fáir orðið til að mótmæla. Menn óttast refsingu, annaðhvort af hendi yfirvalda ellegar einhvers þeirra hægrisinnuðu hryðjuverkahópa sem vaðið hafa upp í landinu undan farin ár og skirrast ekki við að myrða „niðurrifsmenn" eða „stuðningsmenn niðurrifsafla" sem þeir kalla svo. Þeir sem stjórna krossferðinni gegn „niðurrifsöflunum" eru er- lendir „sérfræðingar" af ýmsu tagi, sem herforingjastjórn í Argentínu hefur kvatt sér til hjálpar við landsstjórnina. Eru þeir búnir að koma sér kyrfilega fyrir í kerfinu og auka völd sín mjög, einkum í innanríkisráðu- neytinu. En hugmyndir þess hóps um prentfrelsi munu mjög áþekk- ar skoðunum Frankós sáluga á Spáni og hans manna. Ritskoðunin í Argentínu er dálítið tilviljanakennd og listinn yfir bannaðar bækur hálfskrýtin lesning. Þar eru talin nokkur nasísk nt og önnur fjandsamleg Gyðingum, sem öll voru bönnuð um það leyti sem Argentínustjórn var að reyna að sannfæra Carter Bandaríkjaforseta um það að hún væri alls ekki óvinveitt Gyðingum. Þó má fá ýmis nasísk rit í bókabúðum, þar á meðal niðrit um Gyðinga. Helztu kommúnísk fræðirit, þar á meðal öll verk Marx, eru seld í bókabúðum og ekki amast við þeim. Yfirvöldum er verr við ýmis önnur kommúnísk, sem snerta ástandið í Argentínu meira og eru „hagnýtari“ ef svo má segja. Þó eiga vinstri menn yfirleitt í engum vanda að útvega sér öll þau kommúnísk rit sem þeir kunna að þurfa; þau fást flest einhvers staðar í Buenos Aires og fleiri borgum. Þau ein eru bönnuð sem borið hefur fyrir ritskoðara, oft af hreinni tilviljun. Flest erlend blöð og tímarit eru leyfð. Kvikmyndaeftirlitið er aftur á móti strangara. Ofbeldi í kvik- myndum þykir ekki ámælisvert, en öðru gegnir um kynlíf. Myndirnar um Emmanuelle voru bannaðar, og fyrrverandi ritskoðari sem leyfði að „Síðasti tangó í París“ yrði sýndur er nú fyrir rétti sakaður um grófa vanrækslu í starfi. Mörgum argentískum mennta- mönnum þykir það lán í óláni hve ritskoðunin er tilviljanakennd. En þar með er líka upptalið. Það er uggur í menntamönnum og lista- mönnum; þeir óttast að nú eigi að ganga milli bols og höfuðs á „niðurrifsöflunum". Jafnvel hefur Jorge Luis Borges, sem er frægast- ur suðuramerískra skálda, risið upp til andmæla: hann hefur löngum mælt herforingastjórninni bót og þakkað henni það að hún bjargaði þjóðinni úr klóm Perón- ista, en núna rétt fyrir áramótin lýsti hann yfir því opinberlega að hún væri búin að „ganga langt um of á almennt frelsi" og miklu fremur en ástandið í landinu gæti réttlætt. - JAMES NEILSON. ÖÐRUVÍSI MÉR ÁÐUR BRA — Síðustu dagar íranskeisara eins og skopteiknari tyrknesks blads lýsti þeim d dögunum. Keisarafrúin atyröir hannfyrir að verajafnvel búinn að toema hðllina af þjónustufólki (Sjd: Þetta gerðist líka).

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.