Morgunblaðið - 12.05.1979, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. MAÍ1979
17
Verkar 1. fL
skerpukjöt
á háaloftt í
Reykjavík
Skerpukjöt hefur um langan aldur verið eins konar þjóðarréttur
Færeyinga, en um er að ræða vindþurrkað kindakjöt. Oft hefur því
verið haldið fram að ekki væri hægt að verka f skerpukjöt á íslandi. en
reynslan hefur leitt allt annað í ljós og einn þeirra sem hefur verkað í
skerpukjöt um langt árabil með góðum árangri er Grímur Eysturoy
Guttormsson kafari 1 Reykjavfk. Hann er Færeyingur að uppruna en
hefur verið búsettur á íslandi í 30 ár.
Grímur Eysturoy Guttormiwon
„Já, það eru 20 ár síðan ég
byrjaði sjálfur að framleiða mitt
skerpukjöt hér og ég sé ekki eftir
því. Aður hafði ég fengið skerpu-
kjöt sent heiman frá Færeyjum en
tollurinn var alltaf á eftir mér, svo
að ég gafst upp á þeirri leið og tók
til minna ráða. Fyrir stuttu síðan
fékk bóndi að norðan skerpukjöt
hjá mér og hann borðaði það með
góðri lyst, kvaðst sjálfur ætla að
verka skerpukjöt. Það geta allir
gert þetta sem hafa efsta loft eða
útihús og þetta er kjarngóð fæða,
feikilega kjarngóð og menn eru
lengi saddir og sælir af skerpu-
kjöti. Sá sem borðar skerpukjöt að
morgni blotnar ekki inn að skinni
þann daginn þótt rigni.“
„Hvernig verkar þú skerpu-
kjöt?“
„Þegar slátrun hefst á haustin
fæ ég venjulega um 30 bóga af
dilkum sem hafa vegið 12—15 kg.
Það er hæfileg þyngd, því kjötið af
þeim verkast bezt. Ég læt síðan
kjötið liggja úti í skúr í eina viku
áður en ég hengi það upp. Kjöt-
bragðið kemur betur fram með
þessu móti alveg eins og ostur
verkast í sjálfum sér. Sumir strá
aðeins salti í kjötið áður en þeir
hengja það upp, en það geri ég
ekki þar sem ég vil heldur salta
eftir smekk um leið og ég borða.
Nú, ég hengi bógana upp eins og
fiskspyrður og jæt þá hanga í
2—2 Vi mánuð. Ég nota háaloftið
hjá mér því þar er ekkert kynnt
upp og hitastigið á þessum árs-
tíma fyrir jól er oft frá 10 stigum
og niður undir frostmark á háa-
loftinu, því ég hef opinn glugga
þar. Hitastig á þessu bili er
hæfilegt, of heitt má það ekki vera
og ekki heldur of kalt.
Að öllu jöfnu er skerpukjötið
því tilbúið á jólaborðið, en þegar
það hefur hangið í 21/2 mánuð læt
ég það í kæli, því það má ekki
þorna of mikið. í kæli er hins
vegar hægt að geyma það í marga
mánuði og ég var að klára það
síðasta frá haustinu í þessari viku.
Mér hefur reynzt bezt að nota
bógana eða frampart í skerpukjöt,
lærin hafa viljað mislukkast. En
þetta hefur gengið vel hjá mér og
ég hef fengið 1. flokks skerpukjöt.
Þegar ég hef skerpukjöt á borðum
með öðru kjötmeti, vilja allir
skerpukjötið helzt."
Hún er fjögurra barna móðir, orðin amma, en lætur sig ekki muna
um að rokka svo hressilega og fimlega að annað eins hefur vart sést á
þessu landi og þótt víðar væri leitað. Undanfarin ár hefur hún sýnt
rokk víða um land með Sæmundi Pálssyni og við erum auðvitað tala
um hana Diddu, Jónínu Stefánsdóttur.
„Ég byrjaði að dansa 5 ára gömul
í ballett í Þjóðleikhúsinu, pabbi var
svo mikill dansmaður og sendi mig
í þetta, en síðan má segja að ég hafi
vart stoppað. Á aldrinum 6—8 ára
var ég í samkvæmisdönsum, ballet
9 og 13 ára byrjaði ég í sundballett.
Mér bauðst skólanám í Bandaríkj-
unum í sambandi við sundballett-
inn, en þá náði hugur minn ekki að
sjá glóru í því að fara alla leið til
Bandaríkjanna. Síðan kom rokkið,
jassballett á aldrinum 25—30 ára
og þá 5 ára danskennsla hjá Sig-
valda, en síðustu þrjú árin hef ég
þjálfað í fimleikum hjá Fylki í
Arbæ.“
„Hvenær kom rokkið fyrst inn í
myndina?“
„Þá var ég þrettán ára, en árið
1958 lá leiðin í Þórscafé og þá var
rokkið allsráðandi. Upp úr því
fórum við Gulli Bergmann að
dansa saman á sýningum hingað og
þangað og við vorum að þessu af og
til fram undir 1963. Að vísu datt ég
út úr þessu þegar ég gekk með Evu,
elztu dóttur mína, sem nú er 18 ára
og á lítið barn. Um 1963 hætti
rokkið og „shake" dansinn varð
vinsælastur, en þó dönsuðum við
Sæmi stöku sinnum rokk. Ég sagði
þó aldrei skilið við dansinn því
djassballettinn var í bakhöndinni
og svo kom rokkið aftur. Það var
1974 þegar bandaríska kvikmyndin
American Graffity kom og rokk-
bylgja fylgdi í kjölfarið. Sæmi
ætlaði þá að fá mig til að dansa
með sér en ég gekk þá með þá
yngstu um veturinn, en um vorið
byrjuðum við að sýna rokk aftur og
höfum eiginlega ekki stoppað síð-
an. Það var ekkert erfitt fyrir mig
að byrja aftur því ég hafði alltaf
verið í djassballett í leikfimiskóla
Hafdísar Árnadóttur."
„Hvað segja dæturnar um
mömmu sem rokkar upp um alla
veggi?“
„Þeim finnst þetta skemmtilegt
og sjálfsagt, held ég, þær hafa
þetta líka í sér og eru allar í
fimleikum. Þær hafa lært að rokka,
en aðallega eru þær þó í diskódöns-
unum nú. Það má því segja að öll
fjölskyldan hafi mikinn áhuga á
dansi og tónlist, því að maðurinn
minn, Jakob Jónsson, er einnig í
þessu með fjögurra manna hljóm-
sveit. Nú hægist hins vegar um í
rokkinu hjá okkur Sæma ef að
líkum lætur með vorkomunni og
það er líka ágætt að slappa af fram
á haustið."
HELGARVIÐTALIÐ
Á Þremur árum hefur velta Arnarflugs aukizt úr tvö hundruö
milljónum á ári í tvö púsund og fimm hundruð milljónir og
farÞegafjöldi úr 18 Þús. manns í liðlega tvö hundruð Þúsund á s.l. ári.
Um Þessar mundir fljúga tvær vélar Arnarflugs í fjórum heimsálfum
og Það er Því ærið umleikis hjá félaginu Þótt ekki fari mikið fyrir Því.
Við röbbuðum við Magnús Gunnarsson framkvæmdastjóra
Arnarflugs.
einnig unnin í samstarfi á milli
starfsfólks félaganna."
„Hver eru helztu vidfangseln-
in hji Arnarflugi um Oesaar
mundir?"
„í framhaldi af okkar störfum
s.l. þrjú ár höfum við haldiö
áfram að vinna á hinum alþjóö-
lega leiguflugsmarkaöi og viö
höfum aflaö vélum Arnarfiugs
verkefna þar. Aö undanförnu
höfum við t.d. flogiö í fjórum
heimsálfum fyrir Britannia Áir-
ways, Tunisair og Braathens.
Viö munum halda áfram aö
afla verkefna fyrir þessar flugvéi-
ar og þróa þau sambönd sem viö
höfum og byggja upp meiri við-
skipti og verkefnamöguleika."
„Sambönd7“
„Við byrjuðum 1976 og fluttum
þá 18 þúsund farþega og heild-
arveltan var um 200 milljónir
króna. Nú, þremur árum seinna,
fluttum viö á þriöja hundraö
þúsund farþega á árinu á vegum
Arnarflugs og heildarveltan s.l. ár
var tveir og hálfur milljaröur
króna. Þaö hefur kostaö blóö, tár
og svita aö afla algjörlega
óþekktu nafni viöskiptasam-
banda sem hafa þó leitt þetta af
sér, en Arnarflug haföi engin
sambönd ! flugheiminum þegar
starfiö hófst. Hitt má einnig
gjarnan minna á aö þótt þetta
fyrirtæki sé lítil eining þá hefur
þaö veitt á annað hundrað
manns vinnu aö einhverju leyti
og vaxið eins og raun ber vitni á
þaö er erfiðara eftir því sem
einingin er minni aö komast inn á
markaðinn af fullum krafti. Hug-
myndin á bak viö sameiningu
þessara tveggja félaga var m.a.
sú aö meö því aö stækka eining-
una og styrkja hana á markaöin-
um væri auöveldara aö þróa
þennan rekstur í ríkari mæli en
gert hefur veriö til þessa. íslend-
ingar eru ( rauninni gífurlega
stórir fiugrekstraraöilar og eiga
yfir mikilli þekkingu aö ráöa á því
sviöi. Er þar um aö ræöa starfs-
fólks Loftleiöa, Flugfélagsins,
Arnarflugs og Cargolux, en mikiil
fjöldi íslendinga vinnur erlendis á
vegúm Cargolux. Ef tryggja á
einhverja þróun áfram í flugmál-
um íslendinga á alþjóöavettvangi
þá veröur það ekki gert meö því
aö menn líti á markaöinn til og
frá íslandi sem eina grundvöllinn
til þess aö halda flugrekstri
íslendinga gnagandi. íslenzka
þjóöin er búin aö fjárfesta þaö
mikiö í menntun á íslenzku
starfsfólki í flugi aö viö hljótum
aö leggja kapp á aö sú fjárfesting
og reynsla borgi sig sem bezt.
Hlutur islands í flugrekstri á
alþjóöavettvangi í dag tryggir
ekki vinnu fyrir alla sem aö þessu
hafa unnið, hvaö þá ef samdrátt-
ur kæmi til. Viö verðum því aö
nýta störf aö flugrekstri sem nýja
tegund af íslenzkum útflutningi,
útflutningi á þekkingu í flugheim-
inum. Viö getum borgaö þessa
fjárfestingu meö því aö selja
sambönd sem viö höfum komiö
okkur upp og traust á fyrjrtækinu
sem hefur kappkostaö aö standa
vel viö geröa samninga."
„Hefur Arnarflug tengiö
slarfsfriö?"
„Þaö er erfitt aö segja til um
þaö, en ég hef stundum sagt aö
umtal um einkaleyfi á flugleiöum
og eílífar árásir á Arnarflug t.d. úr
rööum íslenzkra fiugmanna minni
nokkuö á afstööu manns sem er
á sökkvandi skipi en ætlar aö
bjarga sér meö því aö halda sér
fast í skipið. Möguleikinn til
styrktar stööu í þessum málum
er fyrst og fremst sá, aö mínu
mati, aö reyna aö þróa þetta sem
mest og fjölbreyttast í frjáisri
samkeppni í staö þess aö kæfa
niður og einskoröa."
„Telur 0ú rætur íslenzkrar
flugslarfsemi orönar fastar i
alÞjóöa vetlvangi?"
„Mín skoöun er sú aö sam-
keppnin á sviði leiguflugsins og
vöruflutninga færist í aukana
eins og í áætlynarfluginu og það
er aö mínu mati grundvallaratriöi
fyrir íslendinga ef þeir ætla aö
halda sinni hlutdeild í alþjóölegu
flugi, hvaö þá aö þróa þaö meira,
aö menn sameinist um eitt stórt
átak til þess aö halda strikinu og
gera veg íslenzkra flugmála sem
mestan og öruggastan á alþjóða-
vettvangi. í stað eilífrar sundr-
ungar og fortíöargráts þá er þaö
mikilvægast aö horfa fram á viö.“
— á.j.
„Hafa fargjöld Arnarflugs í
almennu leiguflugi lækkaö hlut-
fallslega síöan fálagiö var sam-
einaö Flugleiöum ?“
„ Þaö er í rauninni ekki hægt
aö tala um fargjöld hjá okkur, því
viö ieigjum vélina út í heilu lagi
meö 149 sætum. Þaö hefur fyrst
og fremst verið feröaskrifstof-
anna sem leigja vélina að ákveöa
veröiö og miöa þaö viö þann hóp
af fólki sem þeir treysta sét til aö
láta í vélina.,,
„Hverjir sji nú um samninga i
leigu véla ArnarflugsT‘
„Þaö er gert í samvinnu viö
markaðsdeild Flugleiöa."
“Senda Loftleiöir, Arnarttug
og Flugfélag íslands aöskilin
tilboö i verkefni?"
„í Ijósi sameiningarinnar hefur
veriö reynt aö samræma nýting-
una á vélunum og tilbiöin eru
Spjallað við
Magnús
Gunnarsson
fr.stj. Amarflugs
þetta skömmum tíma."
„Nií er segt eð petta sé mjög
erfiöur markaöur sem piö vinniö
i?"
„Þaö er líkiega hægt aö segja
án þess aö draga nokkuö undan
aö þetta sé erfiðasti markaöur
sem menn vinna á og þau eru
mörg fyrirtækin sem ætla sér að
ná ákveðnum árangri á þessu
sviöi."
„Er Þetta markaöur sem hetur
miklar sveiflur?"
„Sveiflur eru ávallt nokkrar, en
ístenzka þekkingu á þessu sviöi á
alþjóðavettvangi og efla þannig
flugrekstur íslendinga."
„Er vilji tyrir Þessu hji
riöamönnum?"
„Þetta veröur ekki gert nema
þaö sé almennur skilningur á því
hjá þeim aöilum sem starfa aö
þessum málum, bæöi fyrirtækj-
um, stéttarfélögum og einstakl-
ingum og aö allir geri sér grein
fyrir því aö þessi rekstur er í eðli
sínu allt annar en rekstur í föstu
•áætlunarflugi milii tveggja
staða."
„Hvernig er verkefna ettaö
fyrst og fremstT'
„Bæöi er þaö aö vidV leitum
verkefna og einnig er leitaö til
okkar. Þaö sem viö byggjum
fyrst og fremst á eftir því sem
tíminn líöur eru þau persónulegu
„íslenzk þekking í flug-
rekstri til útflutnings”