Morgunblaðið - 12.05.1979, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. MAÍ1979
fUnippi Utgefandi ttfrlflfrife hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson
Ritstjórn og afgreiósla Aðalstræti 6, sími 10100.
Auglýsingar Aöalstræti 6, sími 22480.
Askriftargjald 3000.00 kr. é ménuði innanlands.
í lausasölu 150 kr. eintakið.
Kjaramálum verður
ekki ráðið með lögum
Ekki er um meira rætt á
fíötunni eða á vinnustöð-
um þessa dagana en þann
hnút, sem launamálin og þar
með efnahagsmálin eru komin
í. Menn gera sér fulla grein
fyrir, að ríkisstjórnin og þing-
meirihluti hennar bera alla
sök á ástandinu. Frá myndun
ríkisstjórnarinnar og fram
undir þetta hefur laun-
þegahreyfingin sem slík sýnt
ótrúlega biðlund og sætt sig
við síendurteknar skerðingar
á ákvæðum kjarasamninga.
Þessari biðlund, umburðar-
lyndi og þolinmæði var ekki
fyrir að fara fyrir 12 mánuð-
um. En í staðinn fyrir að nota
þetta svigrúm, sem þannig
skapaðist, til þess að byggja
upp atvinnulífið í landinu,
hefur mestur tími ríkisstjórn-
arinnar farið í karp og inn-
byrðis meting um minni hátt-
ar mál, en á hinn bóginn hefur
hvert tækifæri verið notað til
þess að grafa undan atvinnu-
lífinu og þar með stuðla að
atvinnuleysi, en óhófseyðsla
hins opinbera hefur vaxið
verulega. Það er táknrænt
fyrir vinnubrögð ríkisstjórn-
arinnar, að einmitt nú, nokkr-
um dögum eftir að gífurlegar
verðhækkunarskriður á opin-
berri þjónustu hafa ruðzt yfir
þjóðfélagið, skuli ýmsir ráð-
herrar reyna að slá sér upp á
því að tala um það að banna
öðrum að hækka sína þjónustu
í samræmi við verðbólguna.
Enginn vafi er á því, að hin
ömurlega frammistaða ríkis-
stjórnarinnar hefur valdið
ýmsum forystumönnum
kommúnista og krata innan
verkalýðshreyfingarinnar
verulegum erfiðleikum. Laun-
þegum eru í fersku minni
kröfurnar og upphrópanirnar,
sem þrástagast var á sl. vor,
og ætlast til þess, að þeir, sem
þá göluðu hæst, sýni lit á því
núna að þeir hafi raunveru-
lega meint það, að unnt væri
að setja samningana í gildi.
Ekki fer lengur milli mála, að
menn eins og Guðmuadur J.
Guðmundsson og Karl Steinar
Guðnason eru búnir að missa
traust verkamanna. Ef sams
konar atkvæðagreiðsla færi
fram innan Verkamannasam-
bandsins og nýverið innan
BSRB yrði niðurstaðan vafa-
laust svipuð.
Þessa dagana er mikið um
fundarhöld hjá stjórnarflokk-
unum. Þar ræðast við þreyttir
menn og ráðalausir. Annars
vegar eru trúnaðarmenn
kommúnista og krata í laun-
þegahreyfingunni, sem raunar
eru komnir í hár saman. Hins
vegar reyna svo ráðherrarnir
að ganga á milli, af því að
þeim þykja ráðherrastólarnir
svo mjúkir og svo gaman að
láta aka sér um í nýju ráð-
herrabílunum, sem voru
keyptir í Sambandinu. Á þess-
um fundum er ekki lengur
talað um „samráð" eða „sam-
starf“ við verkalýðshreyfing-
una. Þar er heldur ekki talað
um „ríkisstjórn hinna vinn-
andi stétta". Þaðan af síður
dettur nokkrum manni í hug
að segja, að einungis þessir
menn hafi tök á launamálun-
um.
Ríkisstjórnin hefur nú reynt
að stjórna kjaramálunum með
síendurteknum lagasetningum
í rúma 8 mánuði. Frá upphafi
hefur ríkur þáttur í þessari
löggjöf verið margs konar
mismunun milli stétta, eins og
m.a. sést af því, að ríkisstarfs-
menn áttu að vera undir vísi-
töluþaki, eftir að búið var að
létta því af borgarstarfsmönn-
um. I aprílmánuði var sett
löggjöf um það að svipta til-
teknar stéttir eins og banka-
menn grunnlaunum, sem þeir
voru búnir að vinna fyrir. Nú
hafa opinberir starfsmenn
fengið 3% grunnkaupshækkun
og farið er að tala um það
innan ríkisstjórnarinnar,
hvort ekki sé rétt að allir fái
3% grunnkaupshækkun, nema
flugmenn. Og svo á að lög-
binda kaupgjaldið í landinu.
Farmannaverkfallið hefur
nú staðið á þriðju viku. Vita-
skuld getur Alþingi sett lög
um það, að farmenn fari um
borð í sín skip eftir að hafa
fengið 3% grunnkaupshækkun
eins og allir aðrir og engar
leiðréttingar á sínum kjörum.
En ríkisstjórnin átti þá að
vera búin að láta setja þessi
lög áður en til verkfallsins
kom. En að sjálfsögðu gat ekki
af því orðið, af því að ríkis-
stjórnin vissi ekki þá fremur
en nú hvað hún vildi.
Dæmið af síðustu ríkis-
stjórn sýnir, að verkalýðs-
hreyfingin tekur því illa, ef
stjórnvöld „krukka“ í kjara-
samninga, þótt það sé ein-
göngu í verðbótaákvæði
þeirra. Þessi ríkisstjórn hefur
þegar „krukkað“ í grunnkaup-
ið og hlotið rækilega hirtingu
fyrir. Jafnvel þótt stjórnir
Verkamannasambands ís-
lands og Alþýðusambands ís-
lands setji stimpil sinn á þær,
en þeir sem eru í stjórn BSRB
týndu sínum stimpli fyrir
skömmu, eins og mönnum er í
fersku minni.
Birgir
ísleifur
Gunnarsson:
Hið
kalda lögmál
fjármagnsins
Stigakerfi j
Annar kafli reglnanna fjallar
síðan um það, hvernig þeir skuli |
meðhöndlaðir, sem uppfylla skil-
yrðin skv. 1. kafla. Þar eru settar
reglur um stigagjöf, þannig að
menn fá ákveðinn fjölda stiga fyrir
ýmsar aðstæður, sem taldar eru
skipta máli varðandi lóðaúthlutun.
Sem dæmi má nefna að fyrir
fimm fyrstu búsetuárin í Reykja-
vík frá 20 ára aldri fær umsækj-
andi 2 stig fyrir hvert ár, en síðan
eitt stig á ári, þar til 20 stigum er
náð, en búseta getur gefið hæst 20
stig. Atvinna í Reykjavík með
búsetu utan borgar gefur ákveðinn
stigafjölda fyrir hvert vinnuár í
í síðustu viku voru til umræðu og
afgreiðslu í borgarstjórn nýjar
reglur um lóðaúthlutun í Reykja-
vík, sem vinstri meirihlutinn hefur
verið að reyna að berja saman í
marga mánuði. Það hefur m.a. leitt
til þess, að enn hafa ekki verið
auglýstar þær fáu lóðir, sem ætlað-
ar eru til úthlutunar á þessu ári.
Almenn skilyrði
Reglur þessar eru í þremur aðal-
köflum. Fyrsti kaflinn fjallar um
almenn skilyrði, sem allir þurfa að
uppfylla, sem til greina eiga að
koma við lóðaúthlutun. Skv. því
þurfa menn að vera fjárráða,
íslenzkir ríkisborgarar, vera skuld-
lausir við borgarsjóð og þurfa að
geta sýnt fram á með eignum, eigin
fjármunum, lánamöguleikum o.þ.h.
að þeir geti fjármagnað byggingar-
framkvæmdir. Úr hópi umsækj-
enda á fyrst að velja þá, sem
uppfylla þessi almennu skilyrði.
Aðrir umsækjendur koma ekki til
greina.
Reykjavík allt að 15 stigum.
Heilsuspillandi húsnæði,
þröngbýli, leiguhúsnæði gefur 4
stig og þannig má áfram telja.
Síðan eru stig hvers umsækjanda
lögð saman og skal stigafjöldinn
ráða úthlutun.
Hlutkesti
Þriðji kafli fjallar um ýmis
atriði og þar kemur m.a. fram að
verði margir umsækjendur jafnir
að stigum, skuli hlutkesti ráða röð
þeirra. Ymis fleiri atriði koma
fram í þessum kafla, sem ekki
verða rakin hér.
I umræðum um þetta mál í
borgarstjórn héldum við Sjálf-
stæðismenn uppi gagnrýni á þessar
reglur, en vildum ekki standa í vegi
fyrir að þær yrðu reyndar og sátum
því hjá við afgreiðslu þeirra. '
Fjárhagurinn
úrslitaatriði
Aðalgagnrýnisefni okkar var
það, að nú er fjárhagur umsækj-
anda látinn ráða mun meira en
áður. Samkvæmt eldri reglum var
fjárhagur umsækjanda eitt af
mörgum atriðum, sem til athug-
unar komu við lóðaúthlutanir. Það
atriði var hinsvegar metið til jafns
við ýmis önnur, eins og t.d. búsetu.
Nú er góður fjárhagur eitt af
almennu skilyrðunum, sem litið er
á fyrst og enginn kemur til greina í
stigagjöf, nema hann hafi sýnt
fram á að hann geti fjármagnað
byggingarframkvæmdir sínar.
Peningarnir
í öndvegi
Nú er það vitað mál, að margur
maðurinn hefur fengið lóð hér í
borg og byggt án þess að gera
jafnvel sjálfum sér grein fyrir því,
hvernig hann geti byggt, hvað þá
að hann geti gert öðrum grein fyrir
því. Samt byggja menn og það gera
menn með eigin vinnu, aðstoð
fjölskyldu og vina og ómögulegt er
að gera einhverjum yfirvöldum
grein fyrir því áður en lóðaúthlut-
un fer fram. Nú er þess hinsvegar
krafist skv. hinum nýju reglum.
Fyrst skal litið á fjármagnið og
fjárhagsgetuna og þeir sem ekki
sleppa í gegnum það nálarauga
koma ekki til frekari athugunar.
Það er kaldhæðni örlaganna að það
skuli vera vinstri flokkarnir, undir
forystu Alþýðubandalagsins, sem
setji reglur um lóðaúthlutanir, þar
sem hið kalda lögmál fjármagnsins
er leitt til öndvegis.
Kerfiskallar
Um stigakerfið sjálft er það að
segja, að það getur leitt til mjög
ósanngjarnrar og óeðlilegrar
niðurstöðu. Búseta manna í
Reykjavík fram að 20 ára aldri er
einskis metin og fjölskyldustærð
skiptir engu máli, svo að dæmi séu
nefnd. Það sem skiptir þó mestu
máli er það, að lífið er flóknara og
fjölþættara en svo, að unnt sé að
setja aðstæður manna og lífshlaup
í eitthvert stigakerfi, sem úrslitum
eigi að ráða um mikilvæg atriði
eins og lóðaúthlutanir. Það er
hinsvegar dæmigert fyrir kerfis-
hugsun vinstri manna að fyrst eigi
að meta menn eftir krónum og
aurum og síðan að leggja á þá
mælistiku stigakerfis — og ef það
ekki dugar, þá á bara að kasta upp
á það. Sjálfstæð hugsun og sjálf-
stætt mat fær hvergi nærri að
koma.
Hver hefur gott
af félagsfræði?
„Eg vil ljúka máli mínu með því að setja fram
nýjasta og e.t.v. síðasta lögmál Parkinsons: Tómið
sem myndast þegar tjáningu brestur fyllist fljótt með
rangtúlkun, söguburði, slaðri og eitri.“ Með þessum
orðum lauk hinn heimsfrægi Parkinson smellnu
ávarpi í hádegisverði Stjórnunarfélags íslands í
Súlnasal.
Prófessor Northcote Parkinson
er erfiður maður að tala við. Hann
á til að svara í austur ef spurður í
norður og beitir yfirveguðu
heyrnarleysi hljómi spurningin
heimskulega. I báðum tilvikum er
viðmælandinn illa svikinn ef hann
fær ekki skopsögu í kaupbæti. Þó
verður aldrei tóm í viðræðunni.
Síðasta lögmál Parkinsons nær
ekki að sannast á höfundi sínum.
Þvert á móti er tjáningin honum
svo töm að hann nýtur þess að
gera sér hana að leik.
Hann segist sjálfur hafa verið
blaðamaður, en aðeins sem mála-
liði, „free-lance“, og skrifað dálka
í fjölda blaða, m.a. The Guardian.
„Hafa dagblöð tekin ábyrgan
þátt í að betrumbæta mannleg
samskipti, að forðast „slaður" og
„rangtúlkun"?
„Til þess að dagblöð seljist
verða þau að segja frá því sem er
fréttnæmt," segir Parkinson, „en
það sem er fréttnæmt er það sem
fer aflaga. Þess vegna hafa dag-
blöð slagsíðu af truflunum. Á hinn
bóginn hafa þau geysilegt auglýs-
ingagildi og hjálpa til að koma
nýjum vörum á markað.“
Parkinson var kominn að einu
hugðarefni sínu, sambúð markað-
ar við neytendur. I fyrirlestri
sínum, sem fjallaði um hvernig
ba‘ta mætti mannleg samskipti,
vék hann að nauðsyn þess að
fyrirtæki efldu tiltrú o/einlægni í
viðskiptum. En ef fyrirtæki leggja
fyrst og fremst áherzlu á hagnað
og sölumennsku hvernig er þá
hægt að ætlast til að þau setji sig í
spor neytenda til að þjóna raun-
verulegum þörfum þeirra? Er ekki
allt eins víst að þeir verði blekkt-
ir?
„Eg fæ ekki séð neina mótsögn
milli þarfa neytenda og ávinnings
fyrirtækja. Við verðum að gera
okkur grein fyrir að heimur okkar
daga er sprottinn af viðskiptum.
Iðnaðarþjóðfélagið krefst þess að
framleiðslan haldi áfram en það
útheimtir eldsneyti og vélakost.
Þarfir okkar eru margslungnari
en nokkru sinni fyrr og lífsgæði
eins og bifreiðin og fyrstikistan
raunveruiegur hluti þeirra. Þegar
menn gagnrýna veldi viðskiptalífs
og auglýsinga verða þeir að að-
gæta að við lifum á einmitt þess-
um tímum en ekki fyrir hundrað
árum. Framtíðin veltur á bættum
skilningi milli almennings og
fyrirtækja. Það er einfaldlega ekki
um það að ræða að snúa aftur.“
Tiltrúar verður ekki aflað nema
með hreinskilni. Fyrirtæki ættu
ekki að draga fjöður yfir mikil-
vægi sitt og umfram allt verða
þau að brýna fyrir fólki „að
fjármagni verður ekki eytt nema
þess sé áður aflað.“ „Ég veit ekki
hvort ríkisstjórn ykkar hefur upp-
götvað þetta lögmál líka. Ég voga