Morgunblaðið - 02.08.1979, Blaðsíða 10

10 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. ÁGÚST 1979
I Á faraldsfæti í Noregi II
Olíubærinn
Stafangur
Olía — gull!
Fjarlægðin gerir fjöllin blá —
og margir taía um olíuna og
olíuvinnsluna í Noregi eins og
gullæðið fyrr á tímum. Margir
álitu, að olíuvinnslan mundi
hafa gífurlegar breytingar í för
með sér og breyta högum al-
mennings að mun. Og víst er um
það, að jafnvel margir Norð-
menn héldu, að nú væru skatta-
lækkanir í sjónmáli og „betra
Jíf“ í vændum.
En allt hefur sinn tíma —
einnig olíuvinnslan og sá arður,
sem fæst fyrir olíuna. En eins og
margir vita eru flestir olíupall-
arnir á Norðursjónum smíðaðir í
Stafangri og þar hafa olíufélögin
og hringarnir reist skrifstofu-
bvggingar og stjórnunarstöðvar.
Erlent vinnuafl
— félagslegir
erfidleikar
Fyrir 5—6 árum fluttist mikið
af erlendu vinnuafli til Stafang-
urs. Margir útlendinganna áttu
erfitt með að aðlagast siðum og
háttum innfæddra og miklir
félagslegir erfiðleikar og vanda-
mál fylgdu í kjölfar mikillar
mannfjölgunar, og nægði-greini-
lega ekki að bjóða útlendingun-
um aðeins upp á nokkra vikna
ókeypis norskunámskeið.
Erfitt var að fá húsnæði og
margir notfærðu sér neyðina
með því að spenna upp verð og
fyrirframgreiðslur — og margt
af húsunum, sem voru föl, lentu í
höndum erlendra aðila olíufélag-
anna, sem greiddu svimandi
háar upphæðir fyrir húsin miðað
við það sem áður þekktist í
borginni. Svo mikill var húsnæð-
isskorturtinn um tíma, að leigja
þurfti stórt farþegaskip, sænskt,
til að leysa mesta vandann!
Nú er aðeins einn olíupallur í
smíðum í Stafangri, sá stærsti
og síðasti sinnar gerðar. Þegar
við sigldum út að pallinum til að
skoða nánar þetta tækniundur,
var okkur tjáð, að steypuvinna
væri nýhafin og mundi nú verða
steypt stanslaust nótt og dag í 14
sólarhringa!
Norðmenn hafa tekið mikil
erlend lán vegna olíufram-
kvæmdanna, nokkur verðbólga
hefur verið þar í landi, en um
eins árs skeið hefur verið algjör
verðstöðvun þar í landi til að
reyna að halda verðbólgunni í
skefjum eins og þeir frekast
mega.
Hinn almenni borgari í Staf-
angri verður ekki mikið var við
framkvæmdir og áhrif olíu-
vinnslunnar fyrir utan leiguverð
og söluverð húsa — en það er þó
nokkuð — og svo fréttum við
reyndar af mörgum íslending-
um, sem gagngert hafa komið til
að vinna á ýmsum sviðum olíu-
framkvæmdanna.
Fíknilyf —
ógnun ungu kyn-
slóðarinnar
I blöðum Rogalandsfylkis voru
aðrar fréttir miklu meira áber-
andi en um olíuna, góð og slæm
áhrif hennar og skoðanaskipti
um það, hvort svo miklar tekjur
Norðmanna ættu að renna til
hjálpar í þróunarlöndunum eða
ekki.
Það voru daglegar fréttir um
eiturlyfjasmygl, fíkniefnasölu,
eiturlyfjanotkun og hörmulegar
afleiðingar ofnotkunar þessara
lyfja bæði hass, marjuhana,
LSD, heróíns og ópíums.
Tvö dauðaslys áttu sér stað
meðal unglinga af þessum orsök-
um þá viku, sem við dvöldumst í
borginni og tugir voru fluttir á
sjúkrahús. Fundir hafa verið
haldnir og sérfræðingar safnast
saman til ráðagerða — og á sl.
vetri var farin herferð í ungl-
ingaskóla borgarinnar þar sem
fræðslumyndir voru sýndar og
fyrrverandi eiturlyfjasjúklingar,
jafnaldrar nemendanna, skýrðu
frá reynslu sinni á þessu sviði.
Við fórum víðar í Noregi og
iásum sams konar fréttir af
hörmulegum slysum og vanda-
málum meðal unglinga af völd-
um fíkniefnanotkunar.
En við kvöddum Stafangur,
þennan friðsæla bæ í ausandi
regni og kalsa með trega í
hjarta. Gömlu húsin önduðu
hlýju og vingjarnlegur blær
borgarinnar kallaði fram orð
innra með okkur: Sjáumst aftur!
Texti: Þórir S. Guðbergsson
Myndir: Kristinn Rúnar
Þcssar myndir tók Ævar fréttaritari okkar á
Eskifirði í síðustu viku af kolmunnalöndun á
staðnum. cn það cr Víkingur AK 100 sem er að
landa þarna í vcðurblíðunni.
Á Reyðarfirði:
Reydf irdingum var
einnig neitað um
endurný jun sinna báta
- segir Helgi F. Seljan alþm.
„Þetta mál er miklu víðtæk
ara. Reyðfirðingar haía leitað
eftir að fá að selja tvo báta
héðan. en fengið neitun,“ sagði
Helgi F. Seljan alþm., er
blaðamaður heimsótti hann á
heimili hans á Reyðarfirði fyrir
skömmu og spurði áiits á skipa-
kaupamálum þeirra Neskaups-
staðarbúa. Hann sagði einnig,
að málin væru mjög svipuð
eðlis. Annar Reyðarfjarðarbát-
anna væri um 20 ára gamall og
hinn 14—15 ára og hefðu Reyð-
firðingar verið tilbúnir að láta
báða bátana fyrir lítinn skut-
togara. „Afstaða Kjartans réð
þar mestu um, að þessi skipti
voru stöðvuð, eins og skiptin á
Neskaupstað. Það eina sem
hægt er að segja um framkomu
Kjartans er, að þetta er ger-
ræðislegt. Þessa finnast
áreiðanlega engin fordæmi í
sögunni. Þessi málaflokkur ætti
einnig að heyra undir viðskipta-
ráðherra og með tilliti til fyrri
afskipta Kjartans aí skipa-
kaupamáium er þetta enn
undarlegra.“
Þyrfti að setja
löggjöf til að
fyrirbyggja slíkt
„ Hvað segir löggjöfin um gildi
slíkrar reglugerðar sem Kjartan
setti?
„Ég þekki löggjöfina ekki
nægilega vel til að svara því til.
En spurning er, hvað gengur
lengra en reglugerð og hvað
getur afnumið hana. Þetta er
„Ég hef nú búist við því annan hvern dag frá því að ríkisstjórnin
var sett á laggirnar, að hún springi, og það gæti reyndar gerst
hvenær sem er,“ sagði Helgi. Ljósm. Mbl. Matthías Pefursson.
einsdæmi sem þyrfti að láta
reyna á lagalega. Ég er viss um,
að málið verður tekið upp á þingi
í haust. Ég held að því miður séu
engin lög til, sem fyrirbyggja
slíkar gerræðislegar aðgerðir
eins ráðherra, en þau þyrfti þá
að setja.
Þessi reglugerð stöðvar alla
uppbyggingu flotans, tilgangur-
inn er eflaust að stöðva aukn-
ingu, en hann stöðvar einnig
eðlilega endurnýjun. Ég held, að
flestir telji eðlilegt að endur-
nýjun verði að eiga sér stað,
annars gerum við út óhagkvæmt
og tilkostnaður verður meiri.
Kjartan hefur þarna tekið
eitthvað í sig, sem hann vill ekki
bakka með. Annars var kannski
viðbúið að Kjartan hagaði sér
þannig. í upphafi stjórnar-
tímabils þessarar stjórnar var
kosin samráðsnefnd í fiskveiði-
málum og var henni falið að
marka heildarstefnu í fiskveiði
og verndarmálum. Samráðs-
nefndin leystist upp og ekkert
varð úr neinum störfum hjá
henni. Brast þar forysta
Kjartans og samstarfsvilji við
þá, er áður höfðu starfað að
þessum málum, og á ég þar við
Matthías Bjarnason og Lúðvík
Jósepsson.
Ég er tvímælalaust
samþykkur því að efla skipa-
smíði innanlands, en lánakjör á