Morgunblaðið - 02.02.1980, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. FEBRÚAR 1980
Á ísland að
taka þátt í
Ólympíuleikunum
— eða á
Ótrúleg móðursýki
hefur gripið um sig
— segir Birjfir
BorKþórsson
lyít inxamaður
ÉG LÝSI mig algjörlega mótfallinn
því að hætt verði við þátttöku
Islands í Ólympíuleikunum í
Moskvu í sumar. Mér finnst ótrú-
lega mikil móðursýki hafa gripið um
sig í kjölfar innrásar Sovétmanna í
Afganistan og handtöku Andrei
Sakharovs. Ég vil benda á, að í gegn
um sögu Ólympíuleikanna hefur að
meira eða minna ieyti á hverju ári
verið róstusamt í heiminum og
stórveldin, sitt á hvað, verið að
hlutast til um innaniandsmál ann-
arra þjóða, án þess að það hafi
hingað til þótt vera ástæða til
þeirra róttæku aðgerða, sem nú eru
að hafa stórfelld áhrif á fram-
kvæmd Ólympíuleika.
Ég ítreka þá afstöðu að ekki skuli
blanda saman íþróttum og stjórn-
málum þó að nú sé því haldið fram
af mörgum, að það sé gömul og úrelt
tugga. Ég vil minna á að fyrir
Ólympíuleikana 1976 voru þeir aðil-
ar, sem nú hvetja til að Olympíu-
leikarnir í Moskvu verði hundsaðir,
í fremstu röð þeirra sem héldu því
fram, að óhæfa væri að blanda
saman stjórnmálum og íþróttum.
Það var í kjölfar þeirrar ákvörðunar
fjölda Afríkuríkja að taka ekki þátt
í Ólympíuleikunum af stjórnmála-
legum ástæðum. Ég leyfi mér að
efast um það, að það að hundsa
leikana í Moskvu verði Sovétríkjun-
um jafn mikil hegning sem margir
virðast halda. Ég óttast hins vegar
að ef ekki verður af þessum Ólymp-
íuleikum í Moskvu, þá séu þeir þar
með liðnir undir lok í núverandi
mynd og í framtíðinni muni íþrótta-
menn heims skiptast í fylkingar
eftir stjórnmálaskoðunum þjóð-
landa þeirra. Endir verði þar með
bundinn á íþróttasamskipti þjóða að
miklu leyti. Af þessum sökum vil ég
ítreka þá skoðun mína, að okkur
beri að taka þátt í leikunum í
Moskvu og láta ekki stjórnast af
tilmælum þeirra manna erlendis,
sem hrundið hafa af stað áróðrinum
gegn leikunum í sumar.
ÓL-hugsjóninni ber
að halda utan við
pólitískt dægurþras
— segir Ilörður óskarsson.
formaður Sundsamhandsins
ÞRÁTT fyrir hina hörmulegu at-
burði síðustu vikna þá tel ég engu að
síður, að Island eigi og beri að taka
þátt í Ólympíuleikunum í Moskvu.
Hvarvetna um heiminn deila ríki og
heyja blóðugar styrjaldir. Undir
engum kringumstæðum ber að leiða
Ólympíuhugsjónina inn í þessar
deilur — henni ber að halda utan
við pólitískt dægurþras.
Ég er sammála afstöðu íslenzku
Ólimpíunefndarinnar um að senda
keppendur til Moskvu. Þrátt fyrir
það fordæmi ég innras Sovétmanna
inn í Afganistan og ég fordæmi
ofsóknir á hendur andófsmanninum
Andrei Sakharov, og félögum hans í
sovézku andófshreyfingunni. En
þessu tvennu, Ólympíuleikum og
framkomu Sovétmanna vil ég ekki
blanda saman.
Ærir óstöðugan ef
taka á tillit til alls
ofbeldis
— segir
Rögnvaldur
Sigurjónsson.
einn af
þátttakendum
Islands á
ólympíu-
leikunum
i Berlín 1936
ÞAÐ ÆRIR óstöðugan ef taka á
tillit til alls þess ofbeldis, sem
viðgengst í heiminum, þegar ákveðið
er hvort Ólympíuleikar skuli fara
fram í þessu ríkinu eða hinu. Þá
lokast allt inni í einum gríðarlegum
Berlínarmúr. Því tel ég rétt að taka
þátt í Ólympíuleikunum í Moskvu.
En það sem kemur mér spánskt
fyrir sjónir er, að Sovétmönnum
skuli hafa verið úthlutað Ólympíu-
leikunum í upphafi. Þá voru þeir
studdir af Bandaríkjamönnum. All-
ir vissu þá um mannréttindabrot í
Sovétríkjunum, þau eru ekkert nýtt
mál.
Auðvitað fordæmi ég innrás Sov-
étmanna í Afganistan og handtöku
Andrei Sakharovs harðlega. Það
hljóta allir ærlegir menn að gera. í
Sovétríkjunum er einræðisstjórn af
verstu tegund en það breytir því
ekki að ekki skal blanda saman
íþróttum og pólitík. Þá sigla leik-
arnir í strand, fyrr en síðar.
ÓL-hugsjónin hafin
yfir köld stríð og
pólitík
— segir
Eysteinn
B Þorvaldsson.
formaður
samhands
\.f”lrL íslands
KRAFAN um að taka ekki þátt í
Ólympíuleikunum í Moskvu er til
komin vegna vopnaðrar íhlutunar
Sovétríkjanna í Afganistan. Yfir-
gangur hervelda af þessu tagi er því
miður engin nýlunda á síðari árum.
Nægir þar að benda á Víetnamstríð-
ið og valdaránið í Chile. Þrátt fyrir
slík ótíðindi á sviði stjórnmála og
hernaðar, hefur sú meginstefna ríkt
meðal íþróttasamtaka um heim all-
an að vinna beri að íþróttasamskipt-
um óháð stjórnmálum. Þetta hefur
tekist betur í framkvæmd en nokkur
önnur friðarviðleitni í heiminum.
Sameiningartákn hugsjónarinnar
sem að baki hinum friðsamlegu
íþróttasamskiptum býr, eru 01-
ympíuleikarnir. Ég tel að við íslend-
ingar eigum að standa vörð um þá
hugsjón í verki. Hún er hafin yfir
heit stríð og köld og pólitísk óhæfu-
verk. Ég álít það vansæmandi fyrir
íslendinga og hættulegt fyrir
íþróttahreyfinguna að hlýða stór-
pólitískri áskorun erlends stórveld-
is, hvert svo sem það er. Við eigum
ekki að láta þátttöku okkar í
íþróttum vera háða valdatafli í
stjórnmálum.
Áskoranir þeirra sem vilja láta
okkur hætta við ólympíuþátttöku
einkennast af pólitískri vanstill-
ingu. Þeim virðist fyrirmunað að
skilja sjónarmið íþróttafólks,
áhugamál þess og þörf á frjálsu
samstarfi.
Það er mín skoðun að við eigum
að taka þátt í Ólympíuleikunum
enda þótt þeir séu haldnir í landi
þar sem mannfólkið býr við skert
mannréttindi. Við förum ekki til að
styðja valdhafa í Sovétríkjunum
fremur en valdhafa annarra landa
þar sem Ólympíuleikar hafa farið
fram. Við förum sem íþróttamenn
til að stuðla að friði og bræðralagi
meðal þjóða þrátt fyrir hina póli-
tísku sundrungu í heiminum.
Hugmyndir um að flytja Ólymp-
íuleikana til annars lands í ár eru út
í hött. Lágmarkstími til að undirbúa
slíkt stórmót er 2—3 ár. Skuldbind-
ingar Alþjóða-Ólympíunefndarinn-
ar við undirbúningsaðilann eru
slíkar að riftun þeirra hefði ófyr-
irsjáanlegar afleiðingar, og sam-
kvæmt reglum held ég að það sé
ekki á færi Alþjóðanefndarinnar að
fresta Ólympíuleikunum. Af fram-
ansögðu má augljóst vera að ég er
algerlega andvígur því að leggja
Ólympíuleikana niður.
Sovétmer n hafa
glatað rétti sínum
til að halda ÓL
— segir
Alfreð
Þorsteinsson.
einn stjórnar-
manna ÍSÍ
ÞÁTTTAKA í Ólympíuleikunum í
Moskvu, eftir atburði síðustu vikna,
er fyrst og fremst samvizkuspurn-
ing, sem hver einstaklingur og þjóð
verður að svara fyrir sig — íslend-
ingar sem aðrir. Ég leyfi mér að
fullyrða, að engin þjóð í heiminum,
sem væri gestgjafi Ólympíuleika,
væri látin komast upp með það
átölulaust nokkrum mánuðum fyrir
leikana, að ráðast inn í annað land
og brjóta mannréttindi, eins og
Sovétmenn hafa gerzt sekir um.
Menn verða að gera sér grein fyrir
því, að þessar aðgerðir brjóta al-
gjörlega í bága við allt það, sem
kennt er við Ólympíuhugsjón og
leikreglur, sem viðhafðar eru í
íþróttum almennt.
í raun hafa Sovétmenn því glatað
rétti sínum til að halda Ólympíu-
leikana og eru þess vegna sjálfum
sér verstir með framferði sínu, þar
sem þeim hlaut að verða Ijóst
fyrirfram, hvaða áhættu þeir tóku.
Ég vil minna á, að Sovétríkin og
fylgiríki þeirra hafa haft forystu
um að blanda saman. stjórnmálum
og íþróttum, og þeim þarf alls ekki
að koma á óvart, þótt nú séu uppi
efasemdir um, að rétt sé að mæta á
Ólympíuleikunum, sem haldnir yrðu
í skugga ofbeldis og mannréttinda-
brota þeirra. Sovézk stjórnvöld hafa
tækifæri til að sjá sig um hönd og
bjarga heiðri væntanlegra Moskvu-
leika og mundu verða menn af
meiri, drægju þeir herlið sitt á brott
frá Afganistan og hættu að ofsækja
sovézka andófsmenn.
Mér finnst geð þeirra manna lítið,
sem athugasemdalaust geta hugsað
sér að verða gistivinir sovézkra
stjórnvalda eftir það, sem undan er
gengið. Hver hefði afstaða manna
orðið, ef senda hefði átt íþróttalið á
Ólympíuleika, sem halda hefði átt í
Uganda Amins eða Miðvestur-
Afríkuríki Bokassa? Hefðu menn
látið sig hafa það að mæta og friða
samvizku sína með að segja — við
blöndum ekki saman íþróttum og
pólitík?
Mín skoðun er sú, að það sé síður
en svo sjálfsagt, að íslenzkt íþrótta-
fólk fari til Moskvu að óbreyttum
aðstæðum. Jafnframt harma ég, að
sovézk stjórnvöld skuli hafa spillt
fyrir leikunum með framferði sínu.
Ég tel of seint að flytja leikana
annað, en til greina kæmi, að þau
ríki, sem ekki tækju þátt í Moskvu-
leikunum, efndu til annarra leika,
t.d. í Munchen, Montreal eða Tokíó,
þar sem mannvirki eru fyrir hendi
til að halda fjölmenn íþróttamót. En
færi svo, að íslenzkt íþróttafólk færi
til Moskvu, hefði það auðvitað sín
tækifæri til að láta mótmæli sín í
ljós, þegar þangaö væri komið, þó að
það ætti yfir höfði sér svipaða
meðferð og íslenzka júdóliðið, sem
þar var á ferð fyrir nokkrum
misserum.
Flýtum okkur hægt
— segir
Guðmundur
Gíslason,
þrefaldur
Olympiufari
AUÐVITAÐ hljóta allir frjálsir
menn að fordæma innrás Sovét-
manna í Afganistan og ofsóknir
gegn andófsmanninum Andrei
Sakharov harðlega. En hvað Ólymp-
íuleikana snertir ber mönnum að
flýta sér hægt í þessum efnum. Enn
er talsverður tími til stefnu og ekki
ber að loka öllum sundum að baki.
Það verður í lengstu lög að halda
pólitík utan við íþróttir og reyna að
beita Sovétmenn öðrum aðgerðum
— beita þá þrýstingi til þess að láta
af ofbeldisstefnu sinni.
Ég tel að það sé áhrifaríkara að
halda leikana en ef hætt verður við
þátttöku. Þá er líka fordæmi gefið
— í heiminum eru víðsjár miklar.
Herforingjastjórnir víða við völd og
almennt talað er ástandið mjög
hvikult. Ég óttast sem sé að leikarn-
ir verði enn frekar notaðir í pólitísk-
um tilgangi, ef hætt verður við
þátttöku nú.
Raddir hafa verið uppi um að þau
ríki, sem ekki senda keppendur til
Moskvu, haldi eigin leika en slíkir
leikar yrðu á engan hátt sambæri-
legir við Olympíuleika og það eina
sem skaðaðist væri Ólympíuhug-
sjónin — það er það síðasta sem ég
held að fólk, hvar sem er í heimin-
um, vilji að gerist.
Sýnum andstyggð
okkar á svívirðilegu
framferði sovéskra
valdhafa
— og tökum
ekki þátt i leikunum,
— segir Haukur Clauscn.
en hann keppti á ÓL í
Lundúnum1948
ÉG ER algjörlega andvígur þátt-
töku íslendinga í Ólympíuleikunum
í Moskvu. Það er eina raunhæfa leið
okkar, til að sýna andstyggð okkar á
svívirðilegri framkomu sovéskra
valdhafa. Þeir svífast einskis austur
þar eins og sagan sannar.
Vestrænar þjóðir vilja ekki stríð
en þær verða að sýna í verki
fyrirlitningu sína á framkomu þess-
ara mannkerta í Kreml. Áhrifarík-
asta leiðin er að hætta við þátttöku
í Ólympíuleikunum. Það yrði sorg-
legt ef íslenzkir íþróttamenn sýndu
blessun sína í verki og færu austur
til Moskvu og tækju þátt í leikum
undir stjórn manna, sem hafa látið
skriðdreka sína merja konur og
börn undir járnbeltum sínum og
ofsækja eigin borgara, sem dirfast
að hugsa sjálfstæða hugsun.
íþróttir gegna
mikilvægu
hlutverki í að
bæta sambúð ríkja
— segir
Örn
Eiðsson,
formaður FRÍ
UNDIRRITAÐUR fordæmir íhlut-
un Sovétríkjanna í Afganistan svo
að ekki sé talað um ofsóknir gegn
Sakharov og öðrum andófsmönnum
í Sovétríkjunum, en að blanda því
saman við Ólympíuleika, staðsetn-
ingu þeirra og þátttöku íslendinga í
þeim, er fráleitt. Það hefur alla tíð
verið stefna íslenzku íþróttahreyf-
ingarinnar, að forustumenn hreyf-
ingarinnar og íþróttamenn ættu að
starfa saman án tillits til stjórn-
málaskoðana hvers og eins. Ef farið
yrði að blanda þessu saman er ég
ansi hræddur um að illa færi.
Um spurningarnar þrjár sem
fram eru settar vil ég segja þetta:
Frestun eða flutningur leikanna
sýnir aðeins vanþekkingu þeirra,
sem slíkt leggja til, á því hve mikið
fyrirtæki Ólympíuleikar eru. Kan-
adamenn höfðu fimm ár til að
undirbúa leikana í Montreal 1976 en
lengi vel var mikill vafi um það
hvort hægt yrði að halda leikana,