Morgunblaðið - 20.05.1980, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. MAÍ 1980
31
Sjálfstæðismenn í fjárhags- og viðskiptanefnd:
Ríkisstjórnin lagði aldrei
til atlögu við verðbólguna
fá lækna eða heilsugæslustöðvar til
að framkvæma þær. Einstaka fyrir-
tæki hafa látið framkvæma að eigin
frumkvæði reglulegar læknisskoðan-
ir á starfsfólki sínu. í 11. kafla, 66.
grein lagafrumvarpsins segir svo:
„Heilsuvernd starfsmanna skal
falin þeirri heilsugæslustöð eða
sjúkrahúsi, sem næst liggur og/
eða auðveldast er að ná til,
samanber 19. gr. laga nr. 57/1978./
Þessi grein lagafrumvarpsins svo
og aðrar gerinar 11. kafla lagafrum-
varpsins sem vitnað er til hér að
framan í svari við 2. aðfinnslulið
landslæknis, koma í veg fyrir hið
„tvöfalda" heilsugæslukerfi sem
landlæknir er að ímynda sér í
lokaorðum 5. aðfinnsluliðar, enda
mun ekki af veita, þar sem „einfalt"
heilsugæslukerfi er víða ekki fyrir
hendi.
6. aðfinnsluliður landlæknis við
lagafrumvarpið hljóðar svo:
„Hafa ber í huga að umbætur í
atvinnuheilbrigðismálum hafa
ekki strandað á lagasetningu til
þessa, heldur fjármagni, stuðningi
vinnuveitenda og launþegasam-
taka við þá aðila, sem um þessi
mál fjalla nú, þekkingu og mann-
afla.“
Fullyrðingar landlæknis í þessum
aðfinnslulið hans við lagafrumvarp-
ið um að umbætur í atvinnu-heil-
brigðismálum hafi strandað á að
samtök launþega hafi ekki veitt
málefninu stuðning er fráleitt og
enn eitt dæmi um óvandaðan mál-
flutning hans. Samtök launþega, svo
sem Alþýðusamband íslands, sér-
sambönd þess og einstök aðildarfé-
lög, hafa margoft, með samþykktum
og ályktunum á fundum sínum og
þingum, látið í ljósi óskir og tilmæli
um umbætur í atvinnuheilbrigðis-
málum og óskað eftir samstarfi við
heilbrigðisyfirvöld, lækna og samtök
atvinnurekenda til að koma fram
umbótum í atvinnuheilbrigðismál-
um. Á ráðstefnu Læknafélags
íslands sem haldin var 28. sept. 1979,
þar sem landlæknir var viðstaddur,
var óskað sérstaklega eftir slíku
samstarfi af fulltrúa Alþýðusam-
bands íslands. Afstaða atvinnurek-
enda til samstarfs kemur væntan-
lega óbeint fram í því að fulltrúar
þeirra í nefndinni sem samdi laga-
frumvarpið, gerðu tillögu um inni-
hald og orðalag á 77. grein lagafrum-
varpsins 1. og 2. málsgr., sem hljóðar
svo:
„Til þess að standast kostnað af
framkvæmd laga þessara, skulu
fyrirtæki þau er lög þessi gilda
um, greiða í ríkissjóð iðgjöld, sem
innheimt skulu ásamt slysatrygg-
ingagjaldi, sbr. lög um almanna-
tryggingar.
Iðgjöld skulu reiknast af sama
stofni og slysatryggingaiðgjald
sbr. 1. mgr. þessarar greinar.
Hundraðshluti iðgjalds skal
ákveðinn með reglugerð fyrir eitt
ár í senn, með hliðsjón af fjár-
hagsáætlun Vinnueftirlits ríkis-
ins, ásamt leiðréttingu vegna
tekjuafgangs eða tekjuhalla næsta
reikningsárs á undan.“
7. aðfinnsluliður landlæknis við
lagafrumvarpið hljóðar svo:
„Landlæknir og margir læknar,
heilbrigðisfulltrúar og heilbrigðis-
nefndarmenn, sem hann hefur
rætt við vegna þessara mála lýsa
áhyggjum sínum vegna þeirrar
stefnu sem nú er yfirvofandi að
þessi mál taki.“
I þessum síðasta aðfinnslulið við
lagafrumvarpið lýsir landlæknir
áhyggjum sínum vegna þeirrar
stefnu sem nú er yfirvofandi að þessi
mál taki. Grundvallarstefna laga-
frumvarpsins er samstarf eins og
lögð hefur verið áhersla á fyrr í
þessari grein, þ.e. samstarf allra
aðila sem hlut eiga að máli, starfs-
fólks, atvinnurekenda, heilbrigðisyf-
irvalda og Vinnueftirlits ríkisins til
að fyrirbyggja heilsutjón og slys við
vinnu.
Væntanlega er landlæknir fús til
slíks samstarfs og vonandi ekki
ástæða til að lesa neitt annað milli
línanna í lokaorðum hans. Hér með
hefur aðfinnsluliðum landlæknis við
lagafrumvarpið um aðbúnað, holl-
ustuhætti og öryggi á vinnustöðum
verið svarað lið fyrir lið.
í upphafi þessarar greinar er sagt
að vikið verði síðar lítilsháttar að
starfi heilbrigðisnefnda og Heil-
brigðiseftirlits varðandi atvinnu-
heilbrigðismál, og skal það nú gert.
Litlar sem engar skráðar heimildir
eða upplýsingar um starfsemi heil-
brigðisnefnda munu vera til frá
1975, eða eftir að Baldur Johnsen
hætti sem forstöðumaður Heilbrigð-
iseftirlits. Það er undarlegt að ekki
skuli liggja fyrir upplýsingar um
starf „fleiri hundruð manna" (að
sögn landlæknis í 4. aðfinnslulið
hans) í heilbrigðisnefndum. Vænt-
anlega er þessum „fleiri hundruðum
manna" kunnugt um að þeir eru í
nefndunum. Eitt er víst að verkafólk
og verkalýðsfélög víðsvegar út um
landið hafa ekki orðið vör við
afskipti þessara „fleiri hundruð
manna" af aðbúnaði, hollustuháttum
og öryggi á vinnustöðum. Verkefni
heilbrigðisnefnda sem talin eru upp í
Heilbrigðisreglugerð eru býsna
margvísleg, svo sem um hreinlæti og
þrifnað utan húss, um vatnsveitur og
vatnsból, um frárennsli og salerni,
um hreinsun og meðferð sorps og
úrgangs, um meindýr og ónytjadýr,
um íbúðarhúsnæði, um gistihús,
matsölur og veitingastaði, um skóla
og barnaheimili, um samkomuhús,
um peningshús og skepnuhöld, um
meðferð og dreifingu matvæla og
annarra neysluvara og margt fleira.
Vegna hinna margvíslegu verkefna
hafa atvinnuheilbrigðismálin ef til
vill orðið útundan hjá heilbrigðis-
nefndunum.
I 4. aðfinnslulið landlæknis við
lagafrumvarpið segir hann að að-
búnaði og hollustuháttum sé helst
ábótavant í smærri fyrirtækjum. En
hvað um hin stærri fyrirtæki þar
sem fjöldi starfsfólks skiftir tugum
eða jafnvel hundruðum? Tökum að-
eins tvö dæmi, Kísiliðjuna og Sem-
entsverksmiðjuna. Báðar þessar
verksmiðjur hafa starfað í mörg ár.
í september 1979 lágu loks fyrir
niðurstöður mælinga á mengun í
andrúmslofti starfsmanna Kísil-
iðjunnar. Eyjólfur Sæmundsson nú-
verandi Öryggismálastjóri vann að
mælingunum á vegum Heilbrigðis-
eftirlits ríkisins. Niðurstöðurnar eru
uggvænlegar. Við útskipun reyndist
reykmengun 15 föld hættumörk og á
nokkrum vinnustöðum starfsmanna
í verksmiðjunni 10 föld hættumörk.
Hvenær knýr Heilbrigðiseftirlitið
fram ráðstafanir til að draga úr
rykmenguninni? Niðurstöður mæl-
inga á mengun andrúmslofts starfs-
manna í Sementsverksmiðjunni hafa
ekki verið birtar. Öllum er ljóst að
rykmengun andrúmslofts starfs-
manna í ýmsum vinnusölum Sem-
entsverkmiðjunnar er mikil og trú-
lega yfir hættumörkum. Unnið hefur
verið að úrbótum sem trúnaðarmenn
starfsmanna hafa knúið fram. Hvað
hafa viðkomandi heilbrigðisnefndir
aðhafst varðandi Kísiliðju og Sem-
entsverksmiðju? Fjöldamörg önnur
dæmi um slæmt ástand í atvinnu
heilbrigðismálum er auðvelt að
nefna en það yrði of langt mál í
blaðagrein. Niðurstöður könnunar á
ástandi aðbúnaðar, hollustuhátta og
öryggis á um 160 vinnustöðum sem
Heilbrigðiseftirlit og Öryggiseftirlit
framkvæmdu á vegum nefndarinnar
sem samdi margumrætt lagafrum-
varp, staðfestu ótvírætt slæmt
ástand í þessum efnum.
Til lélegs aðbúnaðar, slæmra holl-
ustuhátta, ófullnægjandi öryggis-
búnaðar á vinnustöðum og óhóflegs
vinnutíma og vinnuálags má áreið-
anlega mjög oft rekja orsakir heilsu-
tjóns, sjúkdóma og slysa, sem leiða
til varanlegrar örorku. Að fyrir-
byggja slíkt og fá fram verulegar
umbætur í atvinnuheilbrigðismálum
er þýðingarmikið félagslegt verk-
efni. Hið margumrædda lagafrum-
varp sem landlæknir var með að-
finnslur við hefur verið samþykkt
sem lög frá Alþingi. Úrelt lög sem
hafa verið slælega framkvæmd
verða að víkja fyrir nýrri löggjöf
byggðri á nýjum viðhorfum og
reynslu frændþjóðanna á hinum
Norðurlöndunum. Endurskoðun laga
nr. 12/1969 um hollustuhætti og
heilbrigðiseftirlit stendur nú yfir.
Eðlilegt og sjálfsagt er að við þá
endurskoðun verði þeim lögum
breytt með hliðsjón af hinum nýju
lögum um aðbúnað, hollusthætti og
öryggi á vinnustöðum, og ein stofn-
un, Vinnueftirlit ríkisins, látin sjá
um eftirlit með aðbúnaði, hollustu-
háttum og öryggi á vinnustöðum, í
stað tveggja eða jafnvel fleiri stofn-
ana eins og verið hefur. Þegar hin
nýju lög koma til fullra fram-
kvæmda skapast grundvöllur fyrir
nauðsynlegum umbótum í atvinnu-
heilbrigðismálum. Forsenda árang-
urs í þeim efnum er að gott samstarf
takist milli allra aðila sem atvinnu-
heilbrigðismál varða, verkalýðs-
samtaka, atvinnurekendasamtaka,
heilbrigðisyfirvalda og lækna.
SJÁLFSTÆÐISMENN í fjár-
hags- og viðskiptanefnd hafa lagt
fram nefndarálit um frumvarp
til lánsfjárlaga, en þeir skipa 3ja
minnihluta i nefndinni. Nefndar-
álitið er svohljóðandi:
I stjórnarsáttmála núverandi
ríkisstjórnar segir svo um megin-
verkefni ríkisstjórnarinnar:
„Ríkisstjórnin mun berjast gegn
verðbólgunni með aðhaldsaðgerð-
um er varða verðlag, gengi, pen-
ingamál, fjárfestingu og ríkis-
fjármál."
Frumvarp þetta svo og fjárlög
og aðrar aðgerðir núv. ríkisstjórn-
ar í fjármálum og peningamálum
virðast fara alveg á svig við öll
framangreind atriði, sem ríkis-
„EINS og kunnugt er hafa sjálf-
stæðismenn haft forystu um að
tryggja réttindi íslands á Jan
Mayen-svæðinu,“ sagði Geir Hall-
grimsson formaður Sjálfstæðis-
flokksins á Alþingi i gær, er
hann gerði grein fyrir afstöðu
þingmanna Sjálfstæðisflokksins
til Jan Mayen samkomulagsins,
við atkvæðagreiðsluna i samein-
uðu þingi.
„Telur flokkurinn samkomulag-
ið sem gert var við Norðmenn í
NEFNDARMENN i menntamála-
nefnd eru sammála um að efla
beri Kvikmyndasjóð, en það kem-
ur fram í áliti frá nefndinni. Þar
segir að nefndin hafi fjallað
ítarlega um málið og m.a. fengið
á sinn fund fulltrúa kvikmynda-
gerðarmanna og kvikmynda-
húsaeigenda.
Ekki náðist samkomulag í
LÖGÐ hefur verið fyrir Alþingi
tillaga til þingsályktunar um
launasjóð rithöfunda. Tillagan
felur það i sér að skipuð verði
nefnd til að endurskoða lög um
launasjóð rithöfunda og reglu-
gerð sem sett var samkvæmt
þeim lögum.
í greinargerð með tillögunni
NÚ liggur fyrir á Alþingi
tillaga til þingsályktunar um
mál Skúla Pálssonar í Laxa-
lóni, en í tillögunni er ríkis-
stjórninni falið að fylgja þeg-
ar eftir tillögum nefndar, sem
sameinað Alþingi kaus 23.
maí 1979 til að gera úttekt á
málum Skúla, í samræmi við
stjórnin taldi í upphafi vera meg-
inverkefni sín. Ríkisstjórnin lagði
aldrei til atlögu við verðbólguna.
Þvert á móti er boginn spenntur
til hins ýtrasta í eyðslufjárlögum
og nú í þessu Iánsfjárlögum.
Verðlagsforsendur fjárlaga og
lánsfjárlaga eru rangar svo skipt-
ir sköpum. í stað 30% verðbólgu-
vaxtar blasir við 50% að lágmarki
og ber öllum útreikningum saman
um það. Stórkostleg hætta er á
ferðum að verðbólgan komist i
áður óþekktar hæðir er líða tekur
á árið. Um kauplagsforsendtir
verður engu spáð eins og sakir
standa, en mjög mikil óvissa er
ríkjandi, enda allir kjarasamn-
ingar lausir. Á hinn bóginn hefur
Ósló, áfanga á leiðinni til þess
jafnræðis Islendinga og Norð-
manna á svæðinu, sem Jón Þor-
láksson þáv. forsætisráðherra
áskildi Islendingum 27. júlí 1927.
Sjálfstæðisflokkurinn harmar
viðbrögð stjórnvalda við tillögum
hans, sem lýst hafa sér í fálæti og
seinlæti, sem leiddu af sér afdrifa-
ríkan drátt í málinu. Þetta
forystuleysi stjórnvalda jafnframt
sundurþykkju í stjórnarherbúðun-
um hefur veikt stöðu Islendinga í
samningunum við Norðmenn.
nefndinni um að efla sjóðinn með
þeim hætti að leggja gjald á
aðgangseyri kvikmyndahúsa. Hins
vegar var það rætt að söluskattur
af öllum kvikmyndasýningum
rynni til Kvikmyndasjóðs að
hluta, að skemmtanaskattur af
kvikmyndasýningum rynni að ein-
hverju leyti í sjóðinn eða svonefnt
„sætagjald" af kvikmyndasýning-
segir að tillagan sé flutt vegna
mikillar óánægju og andmæla
fjölmenns hóps rithöfunda, vegna
síðustu úthlutunar starfslauna úr
launasjóði rithöfunda. Þá er vakið
máls á þeirri skoðun, hvort ekki sé
farsælast að stjórn launasjóðsins
sé skipuð af Alþingi, en nú er
skipulagið þannig að stjórn Rit-
samþykkt Alþingis frá sama
tíma.
Hinn 23. maí 1979 sam-
þykkti Alþingi að kjósa 3ja
manna nefnd til að gera úttekt
á málum Skúla í Laxalóni. í
nefndina voru kjörnir dr. Jón-
as Bjarnason, Jón Sveinsson,
og Kristján Gíslason. Þeir
ríkisstjórnin með skattaherferð
sinni á hendur almenningi stór-
spillt fyrir því, að kyrrð og
jafnvægi verði á vinnumarkaði, og
engan skilning sýnt á samráði við
aðila, jafnvel þótt lög mæli svo
fyrir um.
Að einu leyti er stefna núver-
andi ríkisstjórnar óhvikul og
markviss. Allar aðgerðir hennar
stefna að stórauknum ríkisaf-
skiptum á öllum sviðum. Þetta frv.
er skýrasta dæmið um þá stefnu.
Um leið og framkvæmdir hins
opinbera eru stórauknar er sorfið
svo að lánamarkaði atvinnuveg-
anna að þeim mun halda við
stöðvun er líða tekur á árið.
í þeirri stöðu, sem mál þetta er
nú komið, er það samt álit Sjálf-
stæðisflokksins, að það stefni
hagsmunum Islendinga í tvísýnu,
ef samkomulaginu yrði hafnað.
Því styðja sjálfstæðismenn sam-
komulagið og Iýsa jafnframt yfir,
að þeir muni á grundvelli þess
halda fast á rétti íslands og
berjast áfram fyrir sanngjarnri og
réttlátri lausn mála á Jan Mayen-
svæðinu," sagði Geir Hall-
grímsson.
Samráð var haft við fjármála-
ráðherra og lýsti hann yfir að
söluskattur að sýningum inn-
lendra kvikmynda yrði á þessu ári
allur greiddur í Kvikmyndasjóð.
Var nefndin sammála um að una
við þá lausn, enda verði málið
tekið upp að nýju strax á haust-
þingi.
Þá lagði nefndin til að málinu
yrði vísað til ríkisstjórnarinnar í
trausti þess að það fái viðunandi
lausn síðar á árinu.
höfundasambandsins skipar alla
stjórnarmennina.
í tillögunni segir að það varði
miklu fyrir framtíð íslenskra rit-
höfunda og ritmenntir í landinu,
að takast megi að lægja þær öldur
óánægju og missættis sem nú hafa
risið um málefni launasjóðsins.
hafa nú skilað áliti sínu og
tillögum um bætur til Skúla
Pálssonar. Það er mat flutn-
ingsmanna þessarar tillögu,
en þeir eru Arni Gunnarsson,
Ólafur G. Einarsson og Sig-
hvatur Björgvinsson, að mik-
ilvægt sé að ekki dragist að
afgreiða tillögurnar.
Þingmenn Sjálfstæðisflokksins um Jan Mayen-samkomulagið:
Stefnir hagsmunum íslendinga í tví-
sýnu ef samkomulaginu verður hafnað
Menntamálanefnd sammála
um að efla Kvikmyndasjóð
— málið í höndum ríkisstjórnarinnar
um.
Þingsályktunartillaga um endurskoð-
un laga um launasjóð rithöfunda
Þingsályktunartillaga um mál Skúla á Laxalóni:
Mikilvægt að ekki dragist
að afgreiða bæturnar