Morgunblaðið - 10.06.1980, Qupperneq 31

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10.
. JÚNI1980
39
barnahópi þeirra Nykhólshjóna
eru nú þrjú á lífi.
Sigurður stundaði framan af
ævi alla algenga vinnu til sjávar
og sveita, en árið 1939 gerðist
hann verkstjóri hjá Sláturfélagi
Suðurlands og þar starfaði hann
óslitið til ársins 1962, er hann lét
af störfum fyrir aldurs sakir. í
starfi verkstjóra nutu eiginleikar
Sigurðar sín einkar vel, en þeir
einkenndust af því að sjá ávallt
fleiri en eina hlið á hverju máli,
hafa ávailt í huga rétt starfsfólks
og vinnuveitenda og gera fyrst og
fremst kröfur til sjálfs sín. Af
þessum sökum var hann einkar
vinsæll meðal starfsmanna og
vinnuveitenda og til marks um
vinnusemi hans má nefna, að
þegar fyrir meira en þremur
áratugum hafði hann gert sér að
reglu að matast á vinnustað enda
þótt öll aðstaða væri þá með
öðrum hætti en nú tíðkast. Tel ég
víst, að hann hafi þá verið búinn
að finna þá annmarka og vinnu-
tap, sem fylgja því að þeysa um
langan veg og matast á tiltölulega
skömmum tíma. Þó var Sigurður
einkar heimakær maður og þar
dvaldist hann, þegar hann var
ekki við störf sín.
Sigurður tilheyrði þeirri kyn-
slóð Islendinga, sem hlaut eymd í
arf, en reisti merkið til fulls, sem
núverandi og komandi kynslóðir
á óvart. Svo mörg voru dæmin,
sem sýndu skapgerð hennar og
innræti. Að gefa og fórna, það var
hennar eðli, aldrei að vera neinum
til byrði.
Eyrún undi hag sínum vel á
Hrafnistu, var öll þessi 12 ár á
tveggja manna stofu. Sambýlis-
konurnar urðu ófáar, dvöldu mis-
lengi með henni unz að lokum dró
fyrir þeim. Meðan þær voru mál-
hressar var einatt báðum til
ánægju að ræðast við, en þegar
hallaði undan fyrir þeim, reyndi
hún að létta þeim lífið eftir
föngum. Hún var raunar stundum
sjálf á sjúkradeild, en lengst af
hafði hún fótavist. Var þá alla tíð
glöð og þakklát og lofaði guð fyrir
hvern dag. Hún var fyrir löngu
ferðbúin héðan frá vorri jörð. Átti
til að segja upp úr eins manns
hljóði: „Ætli þetta fari nú ekki að
styttast. Mér er ekkert að vanbún-
aði.“ Hún var mikil trúkona. Mér
finnst að hún hefði getað gert að
sínum orðum orð Guðlaugs prests
Guðmundssonar:
Frjéls cr andinn {erðbninn.
(örina rkkert hrftir,
bráðum sinar, bein og skinn
i bðlinu skil rg eftir.
Eyrún fæddist 16. maí 1891 að
Kvíavöllum í Romshvalsnes-
munu njóta góðs af. Hann fylgdist
vel með og gladdist af þeim miklu
framförum, sem urðu á hans langa
æviskeiði, en alla tíð gerði hann
sér ljósa grein fyrir því, að það,
sem við köllum framfarir eru ekki
einhlítar og hann var allt of vel
sjáandi og raunsær til þess að
koma ekki auga á þá fruntalegu
agnúa, sem mörgum framförum
fylgja. Hann taldi, að sóun verð-
mæta mér á landi væri háskaleg
og nýting verðmæta allt of lök.
Ekki skal þvi neitað, að einkum á
efri árum hafi verðmætamat verið
miðað við stærri gjaldmiðilsein-
ingu en nú er í gildi, en þó var ekki
annað hægt en að vera honum
sammála og það fyllilega, ef reynt
var að meta heildaráhrif slíks,
þegar til lengdar lætur. í þessum
efnum var Sigurður frændi minn
íhaldsmaður í orðsins beztu
merkingu og hann kastaði ekki
góðum og gömlum reglum fyrir
róða af nýjungagirni einni saman,
en tók nýjar fyrst í notkun er þær
höfðu sannað ágæti sitt. Á yngri
árum lagði Sigurður þeirri þjóð-
málaskoðun, sem hann taldi rétta,
virkan stuðning þó ekki með því
að hrópa í gjallarhorn á mann-
fundum heldur í kyrrþey með
viðtölum við þá, sem hann taldi að
mundu taka mark á orðum hans,
en það gerðu að minnsta kosti
allir þeir, sem þekktu hann.
Sjaldan hef ég kynnst manni,
sem hafði eins rótgróna trú á
landi sínu og öllum þeim margvís-
legu möguleikum, sem það býður
upp á, ef rétt er á málum haldið.
Mér er til efs um, að Sigurður
Grímsson hafi nokkurn tíma með-
tekið tíðar fullyrðingar um, að
landið hans væri á mörkum hins
byggilega heims og má þó ætla, að
hann hafi komizt nær því að
upplifa merkingu þeirra orða fyrir
og um síðustu aldamót og á
kreppuárunum en höfundur
þeirra. Sigurður sá ísland í hyll-
ingu draumalandsins, sem var að
vísu harðbýlt, en fæddi og klæddi
börnin sín og hlaut að launum
einlæga ást þeirra. Þessum börn-
um finnst hinn harði melgrasskúf-
ur hugnæmari en erlend sumar-
blóm og þau hafa kynnst þeirri
tilfinningu meistarasöngvarans,
sem finnst aldurhniginn faðir
hans syngja betur en hann sjálfur.
Draumalandinu hlotnaðist sú
ættjarðarást, sem skerpir fegurð-
arskynið og uppfyllir allar óskir.
Á því fann hann alla fegurð, enda
sóttist hann ekki eftir að ferðast
utan íslands og bezt þótti honum
að heimsækja sveitina sína, þar
sem ófeysknar rætur lágu djúpt og
vinir og kunningjar byggðu sér-
hvert ból. Það var gaman að sjá og
heyra Sigga frænda, þegar hann
var nýkominn úr ferðalagi á
æskustöðvarnar. Þá hafði hann
yngst um mörg ár.
Það er skoðun mín, að allt sitt
langa líf hafi Sigurður Grímsson
verið einstakur gæfumaður. Hann
lifði tímana tvenna. Annars vegar
mótlætið og erfiðleikana, sem efla
huga og hönd og sigur, sem gaf
lífsfyllingu. Hins vegar allsnægtir
og umrót, sem ef til vill þarf
ennþá sterkari bein til þess að
þola. Framhjá boðum lífsins tel
ég, að Sigurður hafi siglt klakk-
laust og af fyllsta öryggi. Hann
naut á sinni óvenjulöngu ævi svo
góðrar andlegrar og líkamlegrar
heilsu, að fátítt er og var hann
forsjóninni þakklátur fyrir þá
miklu gjöf. Síðan en ekki sízt átti
hann því láni að fagna, er hann
kvæntist árið 1943, að eignast
ágæta og mikilhæfa eiginkonu,
Elínu Þorláksdóttur frá Hrauni í
ölfusi, sem hann mat mikils og
var honum stoð og stytta í einu og
öllu. Sigurði varð ekki barna
auðið, en þau Elín ólu upp dóttur
hennar af fyrra hjónabandi, Höllu
Sigurjónsdóttur, sem er starfandi
tannlæknir í Reykjavík og Olgeir
Skúla Sverrisson, sem er starfandi
prentari í Kaupmannahöfn.
Sá, sem þessar línur ritar,
kynntist bezt vináttu og mynd-
arskap þeirra hjóna, er þau
bjuggu í Eskihlíð 16b, en þangað
var ég ávallt velkominn og not-
færði mér óspart, þegar ég var við
nám í Reykjavík.
Þá sá ég einnig, að margir fleiri
hreppi. Þar bjuggu foreldrar
hennar, Sigurður Helgi sjómaður
og Halldóra Sigurðardóttir, og þar
sleit Eyrún barnsskónum til 10
ára aldurs. Fer þá um vorið
fótgangandi með móður sinni og
Siggu systur alla leið til Reykja-
víkur, tveggja daga ferð.
Fer þá í vist í Reykjavík. Vorið
eftir flytja foreldrar hennar til
Reykjavíkur og setjast að í Ána-
naustum. Það varð æskuheimili
hennar. Hún gengur í skóla hjá
Þorleifi Jónassyni barnakennara
1902 og 1903 og fermdist í Reykja-
vík 1905 um vorið, 14 ára. Ari
síðar fer hún að vinna við höfnina
sem þá var kallað eyrarvinna, og
stundaði þá vinnu í 3 ár. Ber salt
úr skipum og í, vinnur í Thomsens
verzlun, ber timbur úr skipum í
Völundarport, ber kol úr skipum í
Kleppsspítalann og Laugarnes-
spítala, er í fiskvinnu, þvær í
þvottalaugunum. Fjórða árið var
hún griðkona í Menntaskólanum í
Reykjavík, þá á 20. ári.
Daginn eftir tvítugsafmælið
giftist hún Helga Guðmundssyni.
Foreldrar hans voru Guðmundur
Jónsson sjómaður og Guðlaug
Einarsdóttir ættuð úr Grindavík,
afasystir konunnar minnar. Nú
hófust kynni þeirra Eyrúnar og
vinátta sem aldrei slitnaði.
Þau ungu hjónin, Helgi og
Eyrún, voru í fyrstu á heimili
Guðlaugar á Laugavegi 72. Þar
lágu fyrst saman leiðir þeirra
Einarínu Eyrúnar og Einarínu
mágkonu hennar, systur Helga.
Einarína varð seinna kennari við
barnaskólann á Eskifirði í mörg
ár. Þær nöfnurnar voru eins og
systur frá því að þær sáust fyrst.
í Reykjavík fæddust þeim hjón-
unum 3 fyrstu börnin, 6. nóv. 1911
Guðmundur, húsgagnasmiður, 9.
nóv. 1913 Guðlaug og 18. jan. 1917
Sigdór trésmiður. Þetta voru erfið
ár, vöruverð hækkaði vegna
heimsstyrjaldarinnar en kaup
ekki að sama skapi, og vinna
stopul. Það varð úr að Helgi og
Eyrún tóku sig upp og fluttust til
Vestmannaeyja með börnin þrjú,
árið 1920. Þar byggðu þau sér hús
sem þau nefndu Heiðarbýli við
Brekastíg. Á þeim 10 árum sem
þau voru í Vestmannaeyjum varð
þeim enn þriggja barna auðið. 29.
júlí 1924 fæddist Ingi Ragnar,
lögfræðingur, og 4 sept. 1930
fæddust tvíburarnir Hulda og
Fjóla. Á námsárum mínum vorum
við hjónin vön að koma við hjá
þeim Helga og Eyrúnu í Vest-
mannaeyjum, þegar því varð við
komið á leiðinni út eða utan.
Þá var það, að ég kynntist þeim
fyrst. Enn fluttust þau búferlum
1930 og þá aftur til Reykjavíkur,
eignuðust íbúð á Hverfisgötu 100
B. Þar átti Eyrún heima í 38 ár.
Ekki naut Helga við sem fyrir-
vinnu nema fram á sumarið 1936.
Þá veiktist hann af berklum, sem
drógu hann til dauða. Andlát hans
bar að 30. marz 1937. Þá var Ingi
14 ára en tvíburarnir 6 ára. Nú
stóð ekkjan ein uppi með bðrnin
þrjú. En Eyrún lét aldrei bugast.
Og henni tókst að framfleyta
heimilinu af eigin rammleik, með
því að vinna baki brotnu, aðallega
við þv- . og skúringar. Öllum
yngri börnunum kom hún ein vel
til manns, enda stóð ekki á því, að
þau legðu heimilinu lið sitt eftir
því sem þeim jókst vöxtur og vit,
Á þessum árum þykir mér sýnt, að
einna mest hafi reynt á ekkjuna
um ævina. En þá kom líka hetju-
skapur hennar best fram. Hún
treysti Guði og bænir hennar voru
heyrðar. Smám saman rættist vel
úr mestu örðugleikunum. Hún átti
eftir að sjá börnin sín vel gift,
eignast efnileg barnabörn og sátt
og samlyndi ráða ríkjum milli
allra fjölskyldnanna, heitasta ósk
góðrar móður.
Eyrún var kona mikil á velli, há
og grönn fram á efri ár, sviphrein
og í senn góðleg og tíguleg, mér
fannst hún alltaf fríkka með
aldrinum. Ótrúlegt er að nokkur,
sem kynntist henni náið, hafi um
hana aðrar minningar en góðar.
Blessuð sé minning hennar.
Sigurkarl Stefánsson
nutu gistivináttu þeirra. Fyrir
þetta og alla góða viðkynningu
fyrr og síðar færi ég og fjölskylda
mín Sigga frænda að leiðarlokum
innilegar þakkir og Elínu og öllum
ástvinum sendum við innilegar
samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Sigurðar
Grímssonar.
Vilhjálmur G. Skúlason.
+
BALDVIN K. SVEINBJÖRNSSON
apótakari
andaöist aðfaranótt 9 júní.
Anna Vigdís Ólafsdóttir,
Ólöf Vigdís Baldvinsdóttir,
Kristinn Roynir Gunnarsson.
t
Móðir okkar,
JÓNÍNA ÞORBJÖRG ÁRNADÓTTIR
Haióargerói 5,
andaöist 7. júní. Jaröarför auglýst síöar.
Börnin
+
Maöurinn minn,
HERMANN GUÐMUNDSSON
frá Bæ
andaöist aö heimili sínu Sólheimum 26, hinn 5. júni. Jaröarförin
veröur tilkynnt síöar.
Fyrir hönd vandamanna.
Aöalbjörg Jónsdóttir.
+
Eiginmaður minn
FRIOFINNUR ÓLAFSSON
andaöist á sjúkrahúsi f Kaupmannahöfn, laugardaginn 7. júní.
Halldóra Sigurbjörnsdóttir.
+
Eiginkona mín, móöir og dóttir
HANSÍNA GUONY ÓSKARSDÓTTIR,
Heiöarhrauni 33, Grindavík,
óöur til heimilis Kirkjuvegi 6, Hafnarfiröi
sem lést f Landspítalanum 31. maí sl. veröur jarösungin
miövikudaginn 11. júní frá Fríkirkjunni í Hafnarfiröi kl. 1.30.
Þeir sem vilja minnast hennar er bent á Krabbameinsfélagiö.
Kristinn í. Karlsson og börn,
Una Nikulásdóttir.
+
Eiskulegur sonur okkar, unnusti og bróöir,
SIGURÐUR ANTON FRIÐÞJÓFSSON,
sem andaöist 3. júní sl. veröur jarösunginn frá Akureyrarkirkju,
föstudaginn 13. júní kl. 13.30.
Fyrir hönd systkina og annarra vandamanna,
Frióþjófur Gunnlaugsson, steinunn Konráösdóttir,
Hafþóra Bergsteinsdóttir.
+
Útför móöur okkar og tengdamóöur,
GUÐNÝJAR GUÐMUNDSDÓTTUR,
Hofsvallagötu 20,
fer fram frá Fossvogskirkju, fimmtudaginn 12. júní kl. 15.
Elfsabet Magnúsdóttir, Einar Sigurösson,
Björn Magnússon, Matthildur Valdimarsdóttir.
+
Útför systur okkar,
INGVELDAR SIGURDARDÓTTUR,
Vífilsgötu 4,
fer fram frá Fossvogskirkju, mlövikudaginn 11. júní kl. 1.30.
Theodóra Una og
Hrefna Siguröardætur.
+
Þökkum auösýnda samúö viö andlát og jaröarför,
GUNNARS EIRÍKSSONAR,
bifreiöasmiös.
Svavar Gunnarsson og fjölskylda.