Morgunblaðið - 19.06.1980, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. JÚNÍ1980
Sr. Róbert Jack:
Af hverju kýs ég
Albert Guðmundsson?
Ólafur Mixa:
Pétur Thorst.
Albert Guðmundsson hefur allt-
af verið, síðan ég kynntist honum
fyrst sérstakur í augum mínum.
Það var haustið 1936 þegar ég
kom frá Glasgow í Skotlandi til að
þjálfa knattspyrnufélag Val. Al-
bert var þá unglingur, fríður og
prúður piltur, og var það strax
þegar ég byrjaði að leiðbeina
honum að skapfesti hans og sterk-
ur vilji vakti athygli mína. Ég var
hrifinn af drengnum.
Nokkrum árum seinna þegar ég
var kominn aftur til Islands til að
þjálfa knattspyrnu á Akureyri,
hitti ég nýjan þjálfara Vals, Joe
Devine sem hafði verið í landsliði
Skotlands á sínum tíma. Við
fórum saman á völl þar sem
Albert ásamt öðrum voru að leika.
Joe vissi um knattspyrnuhæfileika
Alberts og man ég vel eftir því að
hann sneri sér að mér og segir,
.Ég hefi mestar mætur á þessum
dreng bæði á knattspyrnuvelli og
utan hans. Hann kemst áfram í
lífinu. Hann hefur nefnilega
sjálfsaga". Valsþjálfarinn átti við
Albert Guðmundsson.
Það var mér til mikillar ánægju
og uppörvunar að leiðir okkar
Alberts skildu ekki þegar ég hætti
hjá Val, heldur fékk ég að kynnast
honum betur og betur með árun-
um bæði hér heima og erlendis.
Atvinnuknattspyrnan er engin
dans á rósum. Keppnin er hörð,
kröfur til leikmanna miklar,
freistingar ótakmarkaðar. Með
reglusemi á allan hátt, stundvísi
og miklum dugnaði gerði hann
„garðinn frægan" á erlendri
grund. Hans einkalíf var lítið.
Olíkur mörgum atvinnuknatt-
spyrnumönnum var hann jafn
vinsæll á vellinum og utan hans.
Ætla má að fáúm dögum fyrir
forsetakosningu muni þykja
endurtekningasamt um of að telja
fram enn á ný þá margvíslegu
kosti sem Pétur Thorsteinsson
hefur til að bera til að gegna sinni
háu stöðu landi og þjóð til gagns
og sóma. Ég skal því á þessu stigi
máls nefna aðeins eitt.
Af tiltölulega fáum embættis-
verkum forseta hygg ég að á fáu
ríði meir en að vel fari úr hendi
móttökur erlendra sendiherra og
annarra virðingarmanna útlendra
sem ganga á fund forseta vors, og
eiga þessa útlendu menn að full-
trúum sínum. Pétur Thorsteinsson
hefur nú verið sendiherra Islands
í fleiri löndum og víðar um heim
Sr. Róbert Jack
Hann átti þannig framkomu að
blaðamönnum þótti það „copy“ að
ræða við hann. Hann var alltaf fús
að tala við þá, og gleymdi hann
aldrei sinni ástkæru fósturjörð
þegar hann var spurður um ís-
land. Sjúklingar á spítölum sem
héldu upp á hann vegna hæfileika
hans í knattspyrnu óskuðu oft
eftir að hann kæmi til þeirra í
heimsókn. Albert brást aldrei. Ég
veit persónulega að hann heim-
sótti þessa sjúklinga ekki út af því
að auglýsa félag sitt eða sjálfan
sig. Það var vegna þess að hann
var og er mannvinur. Og eins og
allir mannvinir var hann sátta-
maður í ýmsum deilum sem komu
upp varðandi óánægju atvinnu-
knattspyrnufélaga sinna.
Hann er þannig drenglundar-
maður að enginn efast um góðar
tillögur hans í hvívetna.
en nokkur annar. Það hlýtur að
láta að líkum að hann muni
standa betur að vígi en nokkur
annar um að taka á móti erlendum
sendimönnum á þann heimsmann-
lega hátt og með þeim orðræðum,
að mörgum muni finnast hann
gangi af fundi forseta íslands með
aukinni virðingu fyrir landi hans.
En um væntanleg afskipti af
högum þjóðar sinnar, skal ég láta
mér nægja að segja, að Pétur
Thorsteinsson er heiðursmaður,
og myndi i hvívetna koma fallega
og drengilega fram í sinni háu
stöðu.
París, 7. júní 1980.
Kristján Albertsson.
Það er fjarri mér að vilja á
nokkurn hátt fetta fingur út í hina
frambjóðendurna til forsetakjörs.
Þetta er gott fólk. En það er
enginn efi á því að Albert Guð-
mundsson er langreyndastur í
lífsbaráttunni, um lífið og hliðar
þess. Hann er mjög fjölhæfur. Ég
álit að allt líf Alberts hingað til
hafi verið stórkostlegur boðskapur
fyrir „fair play“, trúmennsku og
djörfung bæði hérlendis og erlend-
is.
Og í stjórnmálum sem öðru
hefur hann látið sína innstu hjart-
ans sannfæringu ráða ferðinni.
Það er nauðsynlegt að forseti
íslands lýðveldis hafi reynslu á
stjórnmálum og gangi þeirra.
Þetta hefur Albert Guðmundsson.
Hann hefur verið og er höfðingi og
sími þjóðar sinnar og veit ég að
enn í dag skipar hann virðulegan
sess hjá fjölda í þeim löndum þar
sem hann stundaði sína atvinnu-
knattspyrnu vel og drengilega.
Það er hjartans ósk mín að
íslenzka þjóðin sýni honum þakk-
læti sitt með því að kjósa hann
forseta þann 29. þ.m.
Og ekki er kona Alberts, Bryn-
hildur Jóhannsdóttir, síðri dreng-
lundarkona, myndarkona og með
mikla málakunnáttu eins og mað-
ur hennar. Hún, er sem kunnugt
er, af skáldaætt og hefur hún flutt
frumsamda drápu í Þingmanns-
veizlum um alla 60 þingmenn sem
hefur vakið mikla athygli. Hún er
mikil hæfileikakona og myndi hún
án efa setja glæsilegan svip á
Bessastaði við hlið mannsins síns.
Róbert Jack.
Eins og stundum áður eigum við
völ á mikilhæfum frambjóðendum
til forsetakjörs. Gæti hver þeirra
um sig sett njark sitt á embættið
og jafnvel beitt sér á afgerandi
hátt, svo að varðaði heill þjóðar-
innar, eftir því sem hann hefur
persónuleika, þekkingu, skapfestu
og reynslu til. Slíkt ber sannar-
lega að hafa í huga, þegar horft er
framá hættusama komandi tíð.
Ég get ekki fallist á það sjón-
armið, sem sífellt er verið að
varpa á milli sitt á hvað, að það
væri eitthvert meiriháttar slys,
þótt t.d. Vigdís eða Guðlaugur
yrðu kjörin. Það er hvimleiður og
ofstækisfullur áróður. Þau eru
bæði búin ágætum kostum. Það er
heldur ekkert slys að vinna ekki
vinning í happdrætti. Maður
stendur eftir alveg samur og jafn.
En auðvitað líka, án „þess stóra".
Ég tel hins vegar Pétur vera stóra
vinninginn í þessum kosningum.
Af sama áróðurstoga spunnar
eru þær staðhæfingar, sem koma
fram i margsvíslegum tilbrigðum,
að valið standi aðeins um ein-
hverja tvo af fjórum, hinir séu
ekki lengur með. Nokkuð er slíkt
karp lítilla sanda og litilla svæða,
og lýsir umfram allt skorti á
almennri háttvísi við frambjóð-
endur. Kemur þetta ekki einungis
fram í einstökum greinum stuðn-
ingsmanna, heldur einnig í nokkr-
um dagblöðum, sem greinilega
veita ákveðnum frambjóðendum
brautargengi. Frambjóðendur eru
fjórir og nú er það skortur á
kurteisi við sjálfa kjósendur að
ætla þeim þá auðsveipni undir
áróðri angistar og slysahræðslu,
að þeir megni ekki að beita eigin
dómgreind á kjördegi; Eða að gera
því skóna, að hinn 29. júní n.k.
muni eiga sér stað kosningaget-
raun en ekki kosningar.
Það er e.t.v. dæmigert fyrir
Pétur, sem meira en nokkurn
hinna frambjóðendanna hefur
þarfnast kynningar, hve litla
áherslu hann hefur lagt á það við
stuðningsfólk sitt að fá um sig lof
á prenti eða bumbur barðar. Hann
hefur ávallt haldið fast við þá
sannfæringu sína, að sá sem býður
sig fram til forsetaembættis verði
sjálfur að kynna sig og sýna hvað
í honum býr. Undir því verði hann
einn og maki hans að standa. Því
hafa þau hjón lagt á sig slíkt erfiði
og áherslu að hitta fólk og sýna,
að „maðurinn er það sem hann
er“. Ekkert plat. Ekki platalþýðu-
mennska, platlandsföðurlegheit,
platgáski, platþjóðlegheit. Pétur
er alþýðlegur, þjóðlegur og
skemmtilegur. Hann er þjóðar-
leiðtogi. Það er ekta. Hann hefur á
sér heimsborgaralegt snið jafn-
framt því sem hann er með bestu
íslendingum eins og dæmin sanna
að algengt er meðal þeirra sem
starfa að íslandsmálum erlendis.
Á Bessastöðum hefur áður setið
fyrrverandi starfsmaður utanrík-
isráðuneytis langtímum saman, og
enginn hefur vænt Grím Thomsen
um að hafa ekki verið góður
íslendingur fyrir þær sakir að
hann bjó og starfaði í Danmörku
meira en áratug.
í nýútkomnu tímariti Máls og
Menningar fjallar Kristján Árna-
son um skáldið Jóhann Jónsson,
sem eins og kunnugt er bjó lengi í
Þýskalandi. Þar segir: „Það er að
vísu síður en svo neitt einsdæmi,
að íslenskt skáld eða andans
maður dvelji langdvölum erlendis,
og ef betur er að gáð, er álitlegur
hluti íslensks skáldskapar til orð-
inn á erlendri grund. Þó má
einmitt benda hér á sérstöðu
Jóhanns, því yfirleitt hefur utan-
landsdvöl orðið til að efla þjóðern-
istilfinningu manna og komið
þeim til að skynja ... hve djúpar
rætur þeir áttu í náttúru, sögu og
þjóðlífi ættarlands síns.
Pétri finnst því ekki mest um
vert að sanna mennsku sína og
þjóðernislund með því að rífa í sig
þorramat í augsýn þjóðar í sjón-
varpsþætti einsog hann var beð-
inn um en synjaði, svo einhverjir
fyrrtust við á sjónvarpinu. Hann
hefur hinsvegar sannað mennsku
sína, hlýju og gáska því fólki sem
honum hefur kynnst fyrr og einn-
ig nú á ferðum sínum um landið.
Það er seinleg aðferð, og satt að
segja oft til þess fallin að láta
hárin rísa á höfðum okkar stuðn-
ingsmanna vegna rólyndis hans
við kosningavélabrögð og sann-
færingar á ómengaðan málstað-
inn. Én nú er einsog allt ætti að
falla í saumana. Undanfarna daga
og vikur hafa orðið straumhvörf.
Svo virðist sem fólk grilli allt í
einu í gegnum skarkalann og
ljósadýrðina í kjarna málsins og
verði ljóst, að í þessum leik er
aðeins einn stór vinningur: Pétur
Thorsteinsson.
Kristján Albertsson:
Pétur Thorsteinsson
Kristján Albertsson
ólafur Mixa
Ólafur Guttormsson:
Ekki embættismann — held-
ur alþýðlegt yfirvald
Sú reginvilla hefur fengið tölu-
verða vængi, að forseti lýðveldis-
ins þyrfti að vera háskólagenginn,
helzt að hafa einhverja embætt-
ismannareynslu og umfram allt að
geta haldið snotrar ræður um
fortíðina og feðranna frægð. Það
mætti kannske minna á, að ekki
var Snorri háskólagenginn, en býr
þó í dag yfir meiri frægð og frama
en nokkur annar íslendingur. Og
heldur ekki er vitað að ástmögur
íslands „Jón forseti Sigurðsson
hafi getað státað af einni eða
neinni magistergráðu háskóla,
hérlendis né erlendis.
Nei og aftur nei — embætt-
ismannakerfi þjóðarinnar er ærið
að vöxtum og valdi og þangað
þurfum við ekki nauðsynlega að
sækja okkur mann eða konu á
forsetastól lýðveldisins ísland. Við
þurfum heldur ekki að leita með
logandi ljósi eftir einum eða
neinum, sem á háskólabekk hefur
setið.
Svo er Guði fyrir að þakka, að
íslenzka þjóðin á marga úrvals-
menn, sem hæfir eru til forseta-
tignar og svipmikillar fyrir-
mennsku, þótt þeir hafi ekki
innbyrt háskólamenntun né
embættismannareynslu, jafnt til
sveita í bændastétt, til sjávarsíð-
unnar í sjómannastétt, til þéttbýl-
isins í kaupsýslumanna- iðnaðar
og daglaunamannastétt. Svo vel er
íslenzka þjóðin sett í alþýðu-
menntun og sjálfsmenntun
manna, bæði til orðs og æðis.
Við eigum nú völ á því að fela
einum slíkum manni forystu og
fyrirsjá lands og lýðs á forseta-
stóli, manni, sem hafist hefur af
sjálfum sér, eins og beztu menn
þjóðarinnar fyrr og síðar, manni,
sem borið hefur hróður þjóðar
sinnar vítt um heim, manni, sem
alltaf hafði að leiðarljósi þessi
orð: Islandi allt — Áfram Island.
Þessi maður er — eins og allir vita
í dag — Aibert Guðmundsson,
alþm. með sinn frábæra lífsföru-
naut sér við hlið, frú Brynhildi
Jóhannsdóttur.
Þjóðin þekkir Albert Guð-
mundsson að drengskap, hjálp-
semi, karlmennsku og heiðarleika
í djörfum leik. En þjóðin þekkir
hann líka sem stefnufastan, rétt-
sýnan og ötulan stjórnmálamann
og starfsmann með afbrigðum,
sem ekkert flokksvald eða þrýsti-
hópar geta haft áhrif á gegn hans
eigin sannfæringu.
Þess vegna treystir þjóðin Al-
bert Guðmundssyni.
Og þess vegna velur þjóðin þau
hjónin, Brynhildi og Albert.
Til að sitja æðsta og mesta
heimili lands og lýðs að Bessa-
stöðum með virðingu og hófsömu
veldi.
ólafur Guttormsson
Stýrimannast. 3
(6759-8946)